Có phải phù thủy En-đô thật sự đã gọi Samuel từ cõi chết trở về (1 Sa-mu-ên 28:7-20)?

Câu chuyện về vua Sau-lơ tìm đến bà bóng ở En-đô (1 Sa-mu-ên 28:7-20) là một trong những phân đoạn bí ẩn và gây tranh luận nhất trong Kinh Thánh. Nó đặt ra câu hỏi thần học sâu sắc: Có phải phù thủy En-đô thật sự đã gọi Samuel từ cõi chết trở về? Để trả lời, chúng ta phải vượt qua sự tò mò đơn thuần để đi vào nghiên cứu nghiêm túc dựa trên toàn bộ văn mạch Kinh Thánh, ngôn ngữ gốc và các nguyên tắc thần học nền tảng của đức tin Tin Lành.

Bối Cảnh Lịch Sử và Thuộc Linh: Sự Sa Ngã Của Một Vị Vua

Trước khi phân tích phép lạ, chúng ta phải hiểu tâm trạng của nhân vật chính: Vua Sau-lơ. Ông là người đã từng được Đức Thánh Linh cảm động (1 Sa-mu-ên 10:10), nhưng giờ đây "Đức Giê-hô-va đã lìa khỏi người, và không trả lời người nữa, hoặc bởi các chiêm bao, hoặc bởi u-rim, hoặc bởi các đấng tiên tri" (1 Sa-mu-ên 28:6). Đây là hậu quả trực tiếp của sự bất tuân liên tục của ông trước mặt Đức Chúa Trời (1 Sa-mu-ên 13:13-14; 15:26-28). Trong cơn tuyệt vọng trước trận chiến với dân Phi-li-tin, Sau-lơ đã vi phạm chính luật lệ mình đặt ra: "Sau-lơ đã trừ khỏi xứ những kẻ cầu đồng và thầy bói" (1 Sa-mu-ên 28:3). Hành động này xuất phát từ sự sợ hãi và mất kết nối với Đức Chúa Trời, chứ không phải từ đức tin.

Ngôn ngữ Hê-bơ-rơ sử dụng từ "אוֹב" (ob) cho "bà bóng" (câu 7), thường chỉ về một "cái bầu" hoặc "vật chứa", có lẽ ám chỉ giọng nói của linh hồn được triệu hồi phát ra từ bụng của người làm nghề (Le-vi Ký 20:27). Kinh Thánh lên án rõ ràng và tuyệt đối mọi hình thức thông linh, cầu hồn, và ma thuật (Phục Truyền 18:10-12; Ê-sai 8:19). Vì vậy, bối cảnh của sự kiện này nằm trong một hành động tội lỗi và bị rủa sả.

Phân Tích Văn Bản: Samuel Thật Hay Giả Mạo?

Khi chúng ta đọc kỹ đoạn Kinh Thánh, có những chi tiết đáng chú ý:

• Phản ứng của bà bóng: Khi bà "thấy Sa-mu-ên" (câu 12), bà la lớn tiếng và nhận biết khách hàng chính là vua Sau-lơ. Điều này cho thấy điều xảy ra vượt quá sự kiểm soát và kinh nghiệm thông thường của bà. Bà kinh hãi, cho thấy có thực thể quyền năng nào đó đã xuất hiện.
• Mô tả về "Samuel": Bà mô tả "một vì thần... một ông già ở dưới đất lên, mặc áo tơi" (câu 13-14). Từ "thần" ở đây (trong nguyên văn là "אֱלֹהִים" (elohim)) có thể mang nghĩa "một thực thể siêu nhiên" hoặc "một người uy nghi".
• Nội dung sứ điệp: Thực thể này nói trực tiếp với Sau-lơ, xác nhận ông chính là Samuel (câu 15), và tuyên báo sự phán xét của Đức Chúa Trời trên Sau-lơ và dòng dõi ông vì sự bất tuân, đồng thời tiên báo sự thất trận và cái chết của Sau-lơ vào ngày hôm sau (câu 16-19). Sứ điệp này hoàn toàn phù hợp với tính cách và thẩm quyền của tiên tri Samuel khi còn sống, và phù hợp với ý muốn Đức Chúa Trời đã bày tỏ qua Đa-vít.

Vậy, đây có phải là linh hồn thật của Samuel không? Có hai quan điểm chính trong giới nghiên cứu Tin Lành:

Quan điểm 1: Đây là một sự giả mạo của ma quỷ (Sa-tan).

Những người ủng hộ quan điểm này lập luận rằng Đức Chúa Trời không bao giờ sử dụng một kênh bị Ngài rủa sả (thuật chiêu hồn) để truyền đạt lẽ thật của Ngài. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: "Vả, Sa-tan hay mạo làm thiên sứ sáng láng" (2 Cô-rinh-tô 11:14). Ma quỷ có đủ kiến thức về quá khứ và tương lai gần để đưa ra một sứ điệp có vẻ chính xác, nhằm mục đích đẩy Sau-lơ vào sự tuyệt vọng hoàn toàn và khiến ông chết trong tội lỗi. Hơn nữa, Kinh Thánh dạy rõ ràng người chết không thể liên lạc với người sống (Gióp 7:9-10; Truyền Đạo 9:5-6; Lu-ca 16:27-31).

Quan điểm 2: Đây thực sự là Samuel, được Đức Chúa Trời cho phép hiện ra như một sự phán xét đặc biệt.

Quan điểm này dựa trên chính sự mô tả trong văn bản: Kinh Thánh gọi thực thể đó là "Sa-mu-ên" (câu 15, 16). Sứ điệp mang tính ngôn sứ chính xác và thuộc về Đức Chúa Trời. Đây không phải là kết quả của phép thuật của bà bóng, vì bà đã kinh hãi. Thay vào đó, Đức Chúa Trời, trong sự chủ tể của Ngài, đã sử dụng chính tình huống tội lỗi này để đưa ra phán quyết cuối cùng và công khai cho Sau-lơ. Ngài "cướp diễn đài" từ tay ma quỷ. Sự hiện ra này là một ngoại lệ duy nhất và đặc biệt, không phải là tiền lệ cho việc cầu hồn, mà là một hành động phán xét công bố từ chính Đức Chúa Trời.

Giải Nghĩa Thần Học: Thế Giới Bên Kia và Thẩm Quyền Tối Cao của Đức Chúa Trời

Từ ngữ gốc Hê-bơ-rơ cho "âm phủ" trong câu 13 là "שְׁאוֹל" (Sheol), chỉ về nơi ở chung của người chết, trước khi Chúa Giê-xu hoàn tất công trình cứu chuộc. Dù quan điểm nào được chấp nhận, bài học thần học then chốt vẫn không thay đổi:

1. Đức Chúa Trời Toàn Tri và Chủ Tể: Dù qua Samuel thật hay một sứ điệp trực tiếp từ Chúa, lời tiên báo đã ứng nghiệm chính xác (1 Sa-mu-ên 31:4-6). Điều này khẳng định rằng Đức Chúa Trời nắm giữ tương lai và mọi sự đều nằm dưới sự kiểm soát tối cao của Ngài.
2. Sự Phán Xét Không Thể Tránh Khỏi Vì Tội Bất Tuân: Sứ điệp cho Sau-lơ là sự lặp lại và xác nhận cuối cùng cho những gì ông đã biết. Tội lỗi của ông đã được định đoạt. Đây là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc về hậu quả của việc từ chối ăn năn.
3. Sự Vô Ích và Nguy Hiểm Của Các Con Đường Thay Thế: Sau-lơ tìm đến En-đô vì Đức Chúa Trời im lặng. Nhưng sự im lặng của Đức Chúa Trời là hậu quả của tội lỗi, và việc tìm kiếm câu trả lời từ thế giới tối tăm chỉ dẫn đến sự sợ hãi, tuyệt vọng và sự phán xét được công bố rõ hơn (1 Sử Ký 10:13-14 kết luận Sau-lơ chết vì tội cầu hỏi bà bóng).

Áp Dụng Thực Tiễn Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

Câu chuyện này không chỉ là một ghi chép lịch sử, mà là một bài học thuộc linh sống động cho chúng ta ngày nay:

1. Tìm Kiếm Sự Hướng Dẫn Trong Sự Vâng Phục: Khi cảm thấy Đức Chúa Trời "im lặng", thay vì chạy đến những "bà bóng En-đô" hiện đại (chiêm tinh, bói toán, thầy bói, các hình thức tâm linh giả mạo, thậm chí là sự khôn ngoan thế gian trái với Kinh Thánh), chúng ta được kêu gọi xét lại mối tương giao của mình với Chúa. Có phải chúng ta đang có tội lỗi chưa xưng nhận? Chúng ta có đang kiên nhẫn lắng nghe qua Lời Ngài đã được viết ra không? (Thi Thiên 119:105; 2 Ti-mô-thê 3:16-17).

2. Sự Cuối Cùng Thuộc Về Đức Chúa Trời: Ngay cả trong những tình huống tối tăm và tội lỗi nhất, quyền tối cao của Đức Chúa Trời vẫn không bị lung lay. Ngài có thể biến những âm mưu của kẻ thù thành cơ hội để bày tỏ sự công bình và chân lý của Ngài. Điều này đem lại sự an tâm cho chúng ta rằng không một quyền lực tối tăm nào có thể làm hỏng kế hoạch tối hậu của Ngài.

3. Con Đường Duy Nhất: Chúa Giê-xu Christ. Câu chuyện này nhấn mạnh sự tuyệt vọng của con người khi bị cắt đứt khỏi Đức Chúa Trời. Sau-lơ tìm cách vượt qua khoảng cách sự chết để tìm câu trả lời. Nhưng Tin Lành giảng ra rằng chính Đức Chúa Trời đã bắc cầu qua khoảng cách ấy trong Chúa Giê-xu Christ. Ngài "đã đi xuống âm phủ" (theo Bài Tín Điều Các Sứ Đồ) và chiến thắng sự chết. Giờ đây, chúng ta không cần tìm kiếm người chết; chúng ta có một Đấng Trung Bảo duy nhất đang sống là Chúa Giê-xu Christ (1 Ti-mô-thê 2:5; Hê-bơ-rơ 4:14-16). Sự hướng dẫn, sự tha thứ và hy vọng của chúng ta đều ở nơi Ngài.

4. Bài Học Về Sự Ăn Năn Kịp Thời: Sau-lơ có nhiều cơ hội để ăn năn nhưng đã từ chối. Sự cứng lòng dẫn ông đến chỗ tuyệt vọng cùng cực. Lời kêu gọi cho chúng ta là hãy mềm mại và đáp ứng ngay với sự cảnh tỉnh của Đức Thánh Linh qua Lời Chúa, trước khi sự cứng lòng dẫn đến sự phán xét không thể đảo ngược.

Kết Luận

Việc có phải Samuel thật sự hiện ra hay không vẫn là một chi tiết có thể tranh luận, nhưng sứ điệp thần học và thuộc linh thì rõ ràng và không thể chối cãi. Phân đoạn Kinh Thánh này không nhằm dạy chúng ta về thế giới bên kia hay khuyến khích sự tò mò về thuật chiêu hồn. Trái lại, nó là một bức tranh bi thảm về sự suy sụp của một con người đã từ chối vâng lời Đức Chúa Trời, và là một lời cảnh báo nghiêm khắc chống lại mọi hình thức tìm kiếm sự hướng dẫn bên ngoài Đức Chúa Trời hằng sống và Lời thành văn của Ngài.

Là Cơ Đốc nhân trong thời đại mới, chúng ta được ban cho một đặc ân lớn hơn Sau-lơ rất nhiều: Chúng ta có toàn bộ Lời Đức Chúa Trời được mặc khải trọn vẹn, có Đức Thánh Linh ngự trong lòng, và có một Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm là Chúa Giê-xu, Đấng luôn sống để cầu thay cho chúng ta. Thay vì dò xét những điều bí ẩn, hãy bám chặt lấy Đấng Christ, là nguồn sáng và lẽ thật duy nhất. "Sự sáng ngươi đã đến, và sự vinh hiển của Đức Giê-hô-va đã mọc lên trên ngươi, thì Đức Giê-hô-va sẽ làm sáng láng cho ngươi giữa tối tăm, và ban đêm Ngài sẽ làm như ban ngươi" (Ê-sai 60:1-2).