Người Bê-rê Trong Kinh Thánh
Trong hành trình truyền giáo đầy sóng gió của Sứ đồ Phao-lô, giữa những sự chống đối, nhạo báng và bách hại, có một nhóm người nổi lên như một tia sáng của đức tin chân chính và tinh thần khao khát Lẽ Thật. Họ được Kinh Thánh đặc biệt ghi nhận và khen ngợi, trở thành hình mẫu lý tưởng cho mọi thế hệ Cơ Đốc nhân trong việc tiếp nhận và nghiên cứu Lời Đức Chúa Trời. Đó chính là những người Bê-rê. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá bối cảnh, đặc điểm, và bài học vượt thời gian từ gương mẫu đáng quý này.
I. Bối Cảnh Lịch Sử & Địa Lý: Thành Phố Bê-rê
Bê-rê (tiếng Hy Lạp: Βέροια, Beroia) là một thành phố cổ quan trọng thuộc tỉnh Macedonia, nằm dưới chân núi Vermion, cách Thessalonica khoảng 80km về phía Tây. Thành phố này nằm trên con đường Via Egnatia huyết mạch, một trung tâm thương mại và văn hóa. Sách Công vụ các Sứ đồ chương 17 ghi lại rằng, sau khi gây dựng Hội Thánh tại Thessalonica nhưng vấp phải sự chống đối dữ dội từ những người Giu-đa không tin, Phao-lô và Si-la được các anh em "đương đêm sai đến thành Bê-rê" (Công vụ 17:10). Đây là một bước ngoặt quan trọng, đưa Phúc Âm đến với một vùng đất mới và một nhóm người có tấm lòng đặc biệt.
II. Đặc Điểm Nổi Bật Của Người Bê-rê: Một Gương Mẫu Toàn Diện
Kinh Thánh mô tả về người Bê-rê chỉ vỏn vẹn trong ba câu (Công vụ 17:10-12), nhưng chứa đựng những nguyên tắc nền tảng cho đời sống thuộc linh. Chúng ta có thể phân tích thành ba đặc điểm chính:
1. Lòng Trọng Thể Và Sẵn Sàng Đón Nhận (Công vụ 17:11a)
"Những người nầy có ý hẳn hoi hơn người Tê-sa-lô-ni-ca, đều sẵn lòng chịu lấy đạo..."
Cụm từ "có ý hẳn hoi hơn" trong nguyên văn Hy Lạp là εὐγενέστεροι (eugenesteroi), xuất phát từ εὐγενής (eugenēs), có nghĩa đen là "sinh ra tốt", "cao quý", "có tư chất tốt". Ở đây, nó không chỉ về dòng dõi quý tộc theo nghĩa đen, mà ám chỉ một tính cách cao thượng, một tâm trí cởi mở và cao quý. Họ không có thành kiến sẵn. Trái ngược với người Thessalonica bị chi phối bởi sự ghen tức và thành kiến tôn giáo (Công vụ 17:5), người Bê-rê tiếp đón Phao-lô với thái độ của một triết gia chân chính: lắng nghe trước khi phán xét. Họ "sẵn lòng chịu lấy đạo", thể hiện sự khao khát và sẵn sàng tiếp nhận sự dạy dỗ mới.
2. Tinh Thần Tra Xem Kinh Thánh Mỗi Ngày (Công vụ 17:11b)
"...mỗi ngày tra xem Kinh Thánh, để xem điều đó có thật chăng."
Đây là điểm then chốt làm nên danh tiếng của người Bê-rê. Họ không mù quáng tin theo, cũng không dễ dàng bác bỏ. Họ lấy Kinh Thánh làm tiêu chuẩn tối cao để kiểm chứng mọi lời giảng dạy.
- "Tra xem" (Hy Lạp: ἀνακρίνοντες, anakrinontes): Động từ này mang ý nghĩa mạnh mẽ hơn "đọc". Nó có nghĩa là thẩm tra, điều tra kỹ lưỡng, chất vấn, xem xét cẩn thận như một thẩm phán. Đó là một hoạt động chủ động, nghiêm túc, đòi hỏi sự suy ngẫm và phân biệt.
- "Mỗi ngày" (Hy Lạp: καθ’ ἡμέραν, kath’ hēmeran): Điều này cho thấy tính kiên trì và đều đặn. Việc nghiên cứu Lời Chúa không phải là sự kiện nhất thời, mà là một kỷ luật, một thói quen hằng ngày. Nó tương đồng với mệnh lệnh trong Cựu Ước dành cho các vua Y-sơ-ra-ên: "phải có một bản sao luật pháp nầy... và phải đọc ở trong đó trọn đời" (Phục truyền 17:18-19).
- "Để xem điều đó có thật chăng": Mục đích của việc tra xem là tìm kiếm chân lý, không phải để bắt lỗi hay củng cố quan điểm cá nhân. Họ đặt lời giảng của Phao-lô (về Đấng Christ phải chịu thương khó và sống lại) bên cạnh Lời tiên tri trong Cựu Ước (như Ê-sai 53, Thi thiên 16, 22) để xem có sự ứng nghiệm không. Đây chính là phương pháp "Kinh Thánh giải nghĩa Kinh Thánh".
3. Sự Đáp Ứng Của Đức Tin Và Hành Động (Công vụ 17:12)
"Vậy nên, trong bọn họ có nhiều người tin theo, với mấy người đàn bà tôn trọng người Gờ-réc, và đàn ông cũng khá đông."
Kết quả của một tấm lòng cởi mở và sự tra xem Kỹ lưỡng Lời Chúa không phải là sự hoài nghi vô tận, mà là đức tin được xây dựng trên nền tảng vững chắc. Việc "tin theo" ở đây (Hy Lạp: ἐπίστευσαν, episteusan) là hệ quả tất yếu của quá trình nhận biết chân lý. Đức tin của họ là đức tin có căn cứ, có nội dung rõ ràng. Đáng chú ý, sự tin theo này bao gồm cả người Giu-đa lẫn người Hy Lạp (cả đàn ông lẫn đàn bà tôn trọng), cho thấy Phúc Âm phá vỡ mọi rào cản xã hội và văn hóa khi được đón nhận với tấm lòng và phương pháp đúng đắn.
III. Nguyên Nhân Nào Tạo Nên Tinh Thần Bê-rê?
Có thể đặt câu hỏi: Tại sao người Bê-rê lại có thái độ đặc biệt như vậy? Kinh Thánh không nói rõ, nhưng từ bối cảnh lịch sử và thuộc linh, chúng ta có thể suy luận:
1. Ảnh hưởng của văn hóa Hy Lạp: Là công dân của một trung tâm văn hóa, người Bê-rê (đặc biệt là người ngoại) có thể đã quen với tư tưởng tranh luận, tra vấn và tìm kiếm chân lý của các trường phái triết học. Tuy nhiên, họ đã chuyển hướng sự tìm kiếm tri thức đó vào Lời của Đức Chúa Trời.
2. Sự vắng mặt của thành kiến tôn giáo cực đoan: Không giống như tại Thessalonica, có vẻ như hội đường người Giu-đa tại Bê-rê ít bị ảnh hưởng bởi nhóm người Giu-đa cuồng tín chống đối Phúc Âm một cách có hệ thống (Công vụ 17:13 cho thấy những người chống đối phải từ Thessalonica kéo đến để quấy rối).
3. Ân điển và sự chuẩn bị của Đức Chúa Trời: Cuối cùng, chính Đức Thánh Linh đã chuẩn bị và mở lòng họ (xem Công vụ 16:14 về Ly-đi). Sự tể trị của Đức Chúa Trời đã dẫn Phao-lô đến đúng nơi có những "lòng được cày xới sẵn".
IV. Ứng Dụng Thực Tế Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay: Làm Thế Nào Để Trở Thành Một "Người Bê-rê" Hiện Đại?
Gương mẫu của người Bê-rê không phải là một câu chuyện lịch sử đẹp đẽ để ngưỡng mộ, mà là một lời mời gọi và một lộ trình cho mỗi chúng ta.
1. Về Thái Độ Tiếp Nhận Lời Chúa:
- Loại bỏ thành kiến: Hãy đến với Lời Chúa và sự dạy dỗ bằng tấm lòng cởi mở, thừa nhận rằng sự hiểu biết của mình có thể chưa đầy đủ. Đừng để các hệ phái, truyền thống, hay kinh nghiệm cá nhân trở thành bức tường ngăn cách bạn với Lẽ Thật toàn vẹn (Ma-thi-ơ 13:15).
- Khao khát chân lý: Nuôi dưỡng lòng khao khát được biết Chúa và ý muốn Ngài hơn mọi thứ, như Đa-vít khao khát (Thi thiên 42:1), và như Chúa Giê-xu phán: "Phước cho những kẻ đói khát sự công bình" (Ma-thi-ơ 5:6).
2. Về Phương Pháp Nghiên Cứu Kinh Thánh:
- Kỷ luật hằng ngày: Biến việc đọc, suy ngẫm và tra xem Kinh Thánh thành một phần không thể thiếu trong đời sống, như lương thực hằng ngày (Ma-thi-ơ 4:4). Sử dụng các công cụ như bản dịch khác nhau, từ điển Kinh Thánh, sách chú giải đáng tin cậy.
- Tra xem có phương pháp: Khi nghe một lời giảng dạy mới hoặc đối diện với một giáo lý, hãy tự hỏi: "Điều này có phù hợp với toàn bộ lời dạy của Kinh Thánh không?" (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Học cách phân biệt (1 Giăng 4:1). Đặt câu hỏi: Lẽ thật này có tôn cao Chúa Giê-xu Christ không? Có đúng với bản tính của Đức Chúa Trời là tình yêu và thánh khiết không?
- Học trong cộng đồng: Người Bê-rê tra xem cùng nhau. Việc nghiên cứu nhóm, thảo luận trong Hội Thánh địa phương là vô cùng quý giá (Châm ngôn 27:17).
3. Về Kết Quả Và Sự Vâng Phục:
- Để đức tin dẫn đến hành động: Chân lý được khám phá phải dẫn đến sự vâng phục. Như Gia-cơ nói: "Hãy làm theo lời, chớ lấy nghe làm đủ mà lừa dối mình" (Gia-cơ 1:22). Đức tin của người Bê-rê đã thay đổi đời sống và mối quan hệ của họ.
- Xây dựng nền tảng vững chắc cho đời sống: Đức tin được xây trên Lời Chúa sẽ đứng vững trước phong ba, thử thách, và các giáo lý sai lầm (Ma-thi-ơ 7:24-27). Nó giúp chúng ta "sẵn sàng để trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong chúng ta" (1 Phi-e-rơ 3:15).
Kết Luận: Lời Mời Gọi Trở Về Với Nền Tảng
Trong một thời đại bội đạo, đầy dẫy các giáo lý sai lầm và sự dối trá (2 Ti-mô-thê 4:3-4), tinh thần Bê-rê trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Họ nhắc nhở chúng ta rằng, đức tin Cơ Đốc không phải là sự mê tín mù quáng, mà là đức tin có lý trí, được xây dựng trên nền tảng khách quan và đáng tin cậy là chính Lời được linh cảm của Đức Chúa Trời.
Chúa Giê-xu Christ, Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, là trung tâm của mọi sự tra xem Kinh Thánh (Lu-ca 24:27; Giăng 5:39). Mục đích tối thượng của chúng ta không phải là trở thành những học giả Kinh Thánh khô khan, mà là thông qua Lời Chúa, chúng ta được biết chính Ngài, được biến đổi để trở nên giống như Ngài, và sống một đời sống làm vinh hiển Danh Cha.
Ước mong mỗi chúng ta, trong Hội Thánh địa phương và đời sống cá nhân, sẽ noi theo gương người Bê-rê: với tấm lòng cao thượng, đón nhận Lời Chúa cách sốt sắng; với tinh thần kỷ luật, tra xem Kinh Thánh mỗi ngày; và với sự vâng phục, để chân lý biến đổi toàn bộ đời sống chúng ta. Khi đó, chúng ta không chỉ là "người Bê-rê" trong danh xưng, mà còn trong thực chất của một đời sống đẹp ý Đức Chúa Trời.