Ý nghĩa của hang Machpela là gì?

Trong hành trình đức tin của các tổ phụ, có những địa danh không chỉ là nơi chốn địa lý mà còn là những cột mốc thiêng liêng, mang ý nghĩa thần học sâu sắc. Hang Machpela là một trong những địa điểm như vậy. Nó không đơn thuần là một phần mộ gia tộc, mà là một bằng chứng hùng hồn về đức tin, về lời hứa và về niềm hy vọng phục sinh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa đa chiều của hang Machpela dựa trên Kinh Thánh, ngôn ngữ nguyên thủy và ứng dụng cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Hang Machpela (הַמַּכְפֵּלָה, ha-Makhpelah) lần đầu tiên được đề cập trong Sáng Thế Ký chương 23, trong câu chuyện Áp-ra-ham mua hang đá này từ Ép-rôn, người Hê-tít, để chôn cất vợ mình là Sa-ra. Địa điểm này nằm tại Kiri-át-a-ra-ba, tức là Hếp-rôn (Sáng Thế Ký 23:2). Tên "Machpela" trong tiếng Hê-bơ-rơ có thể bắt nguồn từ gốc "k-p-l" (כפל), có nghĩa là "gấp đôi" hoặc "nhân đôi". Một số học giả cho rằng điều này ám chỉ hang động có hai tầng, hoặc có nhiều phòng, hoặc có lẽ mang ý nghĩa biểu tượng về sự "nhân đôi" phước hạnh hay sự đôi lứa (Áp-ra-ham và Sa-ra, Y-sác và Rê-bê-ca, v.v.). Dù giải nghĩa thế nào, cái tên cũng gợi lên một điều gì đó đặc biệt và được chuẩn bị kỹ càng.

1. Bằng Chứng Đầu Tiên Về Quyền Sở Hữu Đất Hứa:
Khi Sa-ra qua đời, Áp-ra-ham chỉ là "một khách lạ và một người kiều ngụ" giữa dân Hê-tít (Sáng Thế Ký 23:4). Dù Đức Chúa Trời đã hứa ban toàn bộ xứ Ca-na-an cho dòng dõi người (Sáng Thế Ký 12:7; 15:18-21), đây là lần đầu tiên và duy nhất Áp-ra-ham thực sự sở hữu một phần đất trong xứ đó một cách hợp pháp. Ông không nhận nó như một món quà (câu 6, 11) nhưng khăng khăng trả giá đầy đủ—400 siếc lô bạc—cho Ép-rôn (câu 9, 16). Hành động này mang tính ngôn sứ: đó là vật bảo chứng (arrabon) cho toàn bộ lời hứa. Chỗ đất nhỏ bé với cái hang và cây cối xung quanh (câu 17) trở thành cái neo của đức tin, khẳng định rằng lời hứa của Đức Chúa Trời là chắc chắn, dù hiện tại chỉ thấy được một phần rất nhỏ. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "mua" (qanah, קָנָה) ở đây cũng mang sắc thái "sáng tạo" hoặc "thiết lập quyền sở hữu vững chắc".

2. Nơi An Nghỉ Của Các Tổ Phụ: Lời Hứa Và Sự Chờ Đợi:
Hang Machpela không chỉ là nơi chôn Sa-ra. Nó trở thành nghĩa địa gia tộc của các tổ phụ và mẫu phụ:

• Áp-ra-ham được chôn ở đó bởi các con trai mình là Y-sác và Ích-ma-ên (Sáng Thế Ký 25:9-10).
• Y-sác và Rê-bê-ca: Khi Y-sác qua đời, hai con trai ông là Ê-sau và Gia-cốp chôn ông tại đó (Sáng Thế Ký 35:27-29). Rê-bê-ca và Lê-a cũng được nhắc đến là đã được chôn tại đó (theo truyền thống, được đề cập trong Sáng Thế Ký 49:31).
• Gia-cốp và Lê-a: Trước khi qua đời tại Ai Cập, Gia-cốp ra lệnh cho các con trai đem xác mình về chôn tại hang Machpela (Sáng Thế Ký 49:29-32). Điều này được thực hiện một cách trọng thể (Sáng Thế Ký 50:13).

Việc cả bốn cặp tổ phụ và mẫu phụ (Áp-ra-ham/Sa-ra, Y-sác/Rê-bê-ca, Gia-cốp/Lê-a) được an táng tại đây là vô cùng ý nghĩa. Nó cho thấy sự gắn kết của họ với lời hứa về đất đai. Họ chết trong đức tin, chưa nhận được những điều đã hứa, nhưng đã thấy và chào đón những điều ấy từ đằng xa (Hê-bơ-rơ 11:13). Ngôi mộ này là lời tuyên bố thầm lặng rằng họ là những khách lạ và kẻ kiều ngụ trên đất, đang tìm kiếm một quê hương ở trên trời (Hê-bơ-rơ 11:13-16).

3. Biểu Tượng Của Sự Phục Sinh Và Niềm Hy Vọng:
Hang Machpela không phải là điểm kết thúc. Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu đã dùng chính câu chuyện này để khẳng định sự sống lại của kẻ chết. Khi người Sa-đu-sê (vốn không tin sự sống lại) đưa ra tình huống về một người đàn bà lần lượt lấy bảy anh em theo luật "kế tự" (Phục Truyền 25:5-6) và hỏi "đến đời sống lại, người đàn bà đó sẽ là vợ ai?" (Ma-thi-ơ 22:23-28), Chúa Giê-xu đã đáp: "Các ngươi lầm, vì không hiểu Kinh Thánh, và cũng không hiểu quyền phép Đức Chúa Trời... Còn về sự kẻ chết sống lại, thì các ngươi há chưa đọc lời Đức Chúa Trời phán cùng các ngươi rằng: Ta là Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Đức Chúa Trời của Y-sác, Đức Chúa Trời của Gia-cốp? Đức Chúa Trời không phải là Đức Chúa Trời của kẻ chết, nhưng của kẻ sống" (Ma-thi-ơ 22:29, 31-32). Ngài trích dẫn Xuất Ê-díp-tô Ký 3:6, khi Đức Chúa Trời phán với Môi-se tại bụi gai cháy, hàng trăm năm sau khi các tổ phụ đã chết và được chôn tại hang Machpela. Chúa khẳng định: Đối với Đức Chúa Trời, họ vẫn SỐNG. Hang Machpela, do đó, từ một nơi của sự chết, trở thành chứng tích của sự sống lại. Nó là "phòng chờ" cho thân thể, chờ ngày được biến hóa.

4. Sự Tương Phản Giữa Sự Chết Của Các Tổ Phụ Và Mộ Của Chúa Giê-xu:
Có một sự tương phản thú vị và đầy ý nghĩa thần học:

• Hang Machpela: Được mua bằng bạc (400 siếc lô) bởi một người (Áp-ra-ham) để làm nơi chôn cất gia đình. Nó là nơi chứa đựng nhiều thi hài, và vẫn còn đầy sự chết cho đến ngày nay.
• Mộ của Chúa Giê-xu: Là một ngôi mộ mới, chưa chôn ai (Giăng 19:41), được Giô-sép người A-ri-ma-thê dâng tặng (Ma-thi-ơ 27:57-60). Nó được niêm phong và canh giữ cẩn mật (Ma-thi-ơ 27:66). Nhưng vào ngày thứ ba, mộ này đã trống rỗng vì Chúa Giê-xu đã sống lại! Ngôi mộ của Ngài không phải là nơi ở cuối cùng, mà là cánh cửa dẫn đến sự sống đời đời.

Sự tương phản này cho thấy: Hang Machpela đại diện cho niềm hy vọng phục sinh trong Cựu Ước—một niềm hy vọng còn đang bị che khuất, nằm trong lòng đất. Còn ngôi mộ trống của Chúa Giê-xu là sự hiện thực hóa và bảo đảm cho niềm hy vọng ấy (1 Cô-rinh-tô 15:20). Ngài là "trái đầu mùa của những kẻ ngủ".

1. Sống Với Tầm Nhìn Về Những Điều Vô Hình:
Áp-ra-ham đã mua một thửa đất nhỏ cho một cái chết, nhưng với đôi mắt đức tin, ông thấy cả một dân tộc, một dòng dõi và một xứ sở tương lai. Chúng ta ngày nay được kêu gọi sống với cùng một tầm nhìn. "Vì chúng ta xem sự hay chết không thấy được, chớ không xem sự thấy được; vì sự thấy được chỉ là tạm thời, mà sự không thấy được là đời đời" (2 Cô-rinh-tô 4:18). "Hang Machpela" trong đời sống chúng ta có thể là những khó khăn, mất mát, hay những giới hạn hiện tại. Nhưng đức tin giúp chúng ta thấy được "thành... có nền vững chắc, mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn và sáng lập" (Hê-bơ-rơ 11:10) đằng sau những điều đó.

2. Đầu Tư Cho Cõi Đời Đời:
Áp-ra-ham đã dùng của cải đời này (bạc) để đầu tư cho một tài sản thuộc linh có ý nghĩa vĩnh cửu. Chúa Giê-xu dạy: "Các ngươi chớ chứa của cải ở dưới đất... nhưng phải chứa của cải ở trên trời" (Ma-thi-ơ 6:19-20). "Hang Machpela" nhắc nhở chúng ta về cách sử dụng tài nguyên vật chất. Chúng ta có đang dùng tiền bạc, thời gian, năng lực chỉ cho những mục đích tạm thời, hay cũng biết đầu tư vào Nước Trời—qua việc hỗ trợ công việc truyền giáo, giúp đỡ người nghèo, và xây dựng Hội Thánh?

3. Giữ Vững Niềm Tin Giữa Nghịch Cảnh Và Sự Chết:
Các tổ phụ chết trong đức tin, họ không nhận được lời hứa nhưng vẫn tin. Khi đối diện với bệnh tật, chia ly, hay cái chết của người thân yêu, hang Machpela trở thành một hình ảnh an ủi. Nó nhắc chúng ta rằng sự chết không phải là hết. Đối với con cái Chúa, mộ phần chỉ là nơi thân thể tạm nghỉ, chờ ngày được sống lại vinh hiển (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13-18). Chúng ta có thể than khóc, nhưng không như người không có sự trông cậy (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13). Niềm hy vọng phục sinh của chúng ta không dựa trên một hang đá trống ở Hếp-rôn, mà dựa trên ngôi mộ trống tại Giê-ru-sa-lem và lời hứa của Đấng đã chiến thắng sự chết: "Ta là sự sống lại và sự sống; kẻ nào tin ta thì sẽ sống, mặc dầu đã chết rồi" (Giăng 11:25).

4. Truyền Lại Gia Tài Đức Tin Cho Thế Hệ Sau:
Hang Machpela là di sản vật chất được truyền từ Áp-ra-ham đến Y-sác, rồi Gia-cốp. Nhưng di sản lớn hơn mà họ truyền lại chính là giao ước và đức tin nơi lời hứa của Đức Chúa Trời. Chúng ta ngày nay được kêu gọi xây dựng và truyền lại một gia tài đức tin cho con cháu và thế hệ sau. Đó không phải là của cải vật chất, mà là một đời sống làm chứng, một lòng kính sợ Chúa, và một tình yêu dành cho Lời Ngài (Thi Thiên 78:4-7).

Hang Machpela, xét cho cùng, là một bài giảng bằng đá. Nó nói về đức tin của Áp-ra-ham khi ông mua phần đất đầu tiên trong lời hứa. Nó nói về sự kiên nhẫn của các tổ phụ khi họ an nghỉ trong hy vọng. Và quan trọng hơn hết, qua lời giải thích của Chúa Giê-xu, nó nói lên quyền năng của Đức Chúa Trời Hằng Sống, Đấng không phải là Chúa của kẻ chết, nhưng của kẻ sống.

Đối với chúng ta ngày nay, hang Machpela nhắc nhở rằng Đức Chúa Trời trung tín. Mọi lời hứa của Ngài đều là "phải" và "a-men" trong Đấng Christ (2 Cô-rinh-tô 1:20). Những gì Ngài đã hứa, dù có vẻ chậm trễ theo mắt người, chắc chắn sẽ thành toàn. Thân thể chúng ta dù có ngày sẽ "về với bụi đất", nhưng linh hồn sẽ về với Chúa, và đến ngày sau rốt, thân thể phục sinh vinh hiển sẽ được đoàn tụ với linh hồn trong cõi đời đời. Khi đó, hang Machpela và mọi nấm mồ sẽ không còn ý nghĩa nữa, vì "sự chết đã bị nuốt mất trong sự thắng" (1 Cô-rinh-tô 15:54).

Ước gì chúng ta, như các tổ phụ, sống và chết trong đức tin, luôn hướng mắt về thành trì vĩnh cửu trên trời, nơi không cần đến hang mộ nào, vì "Đức Chúa Trời sẽ lau hết nước mắt khỏi mắt chúng, sẽ không có sự chết, cũng không có than khóc, kêu ca, hay là đau đớn nữa" (Khải Huyền 21:4).