Thánh Hóa Hoàn Toàn Trong Đời Này: Khả Thi Hay Lý Tưởng?
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều khao khát được nên thánh, được giải thoát khỏi quyền lực của tội lỗi. Một câu hỏi thần học then chốt và thiết thực thường được đặt ra là: “Liệu một người có thể đạt đến trạng thái thánh hóa hoàn toàn, hay vô tội hoàn toàn, ngay trong cuộc sống hiện tại này hay không?”. Câu trả lời không chỉ ảnh hưởng đến cách chúng ta nhìn nhận bản thân, mà còn định hình nếp sống đức tin, sự trông cậy và thái độ đối với ân điển. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh, phân tích ngôn ngữ gốc và bối cảnh, để tìm kiếm sự hiểu biết cân bằng và chân xác về tiến trình thánh hóa của con cái Chúa.
Trước khi đi vào phân tích, chúng ta cần làm rõ hai khái niệm thường bị lẫn lộn:
1. Vô Tội Hoàn Toàn (Sinless Perfection): Đây là quan điểm cho rằng một tín đồ có thể đạt đến trạng thái hoàn toàn không phạm tội trong tư tưởng, lời nói và việc làm trong đời này. Nói cách khác, họ có thể sống một cuộc đời không hề vấp phạm từ thời điểm nào đó trở đi.
2. Thánh Hóa Tiệm Tiến (Progressive Sanctification): Đây là tiến trình liên tục, được quyền năng Đức Thánh Linh tác động, qua đó bản chất và đời sống của tín đồ ngày càng được biến đổi để trở nên giống Đấng Christ hơn, mặc dù họ vẫn còn chiến đấu với tội lỗi và sự yếu đuối xác thịt.
Kinh Thánh rõ ràng dạy về sự “xưng công bình” (justification) ngay lập tức bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu (Rô-ma 5:1). Nhưng Kinh Thánh cũng nói về sự “nên thánh” (sanctification) như một tiến trình. Từ Hy Lạp cho “nên thánh” là hagiazō (ἁγιάζω), mang nghĩa “biệt riêng ra cho Chúa”, “làm cho thánh”. Trạng thái được nên thánh là hagiasmos (ἁγιασμός). Điều này chỉ về cả một vị thế mới (chúng ta đã được nên thánh trong Đấng Christ – 1 Cô-rinh-tô 1:2) lẫn một kinh nghiệm đang tiếp diễn (hãy theo đuổi sự nên thánh – Hê-bơ-rơ 12:14).
A. Những Lời Kêu Gọi Hướng Tới Sự Trọn Lành:
Kinh Thánh có những lời kêu gọi mạnh mẽ khiến chúng ta suy nghĩ về khả năng sống đời thánh khiết:
- Ma-thi-ơ 5:48: “Thế thì các ngươi hãy nên trọn vẹn, như Cha các ngươi ở trên trời là trọn vẹn.” Từ “trọn vẹn” ở đây là teleios (τέλειος), có thể hiểu là “trưởng thành”, “đạt đến mục đích”, “toàn vẹn”. Đây là mệnh lệnh, chỉ ra lý tưởng tối cao.
- 1 Phi-e-rơ 1:15-16: “Nhưng hãy nên thánh trong mọi cách ăn nết ở, như Đấng đã gọi anh em là thánh, vì có chép rằng: Hãy nên thánh, vì ta là thánh.” Lời kêu gọi này trích từ Lê-vi Ký, nhấn mạnh tiêu chuẩn thánh khiết của Đức Chúa Trời.
- 1 Giăng 3:9: “Ai sanh bởi Đức Chúa Trời, thì chẳng phạm tội, vì hạt giống của Đức Chúa Trời ở trong người, và người không thể phạm tội được, vì đã sanh bởi Đức Chúa Trời.” Phân đoạn này dường như nói rất mạnh về việc không phạm tội.
B. Những Lời Thực Tế Về Bản Chất Con Người Hiện Tại:
Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng trình bày một bức tranh rất thực tế về sự chiến đấu với tội lỗi trong đời sống tín đồ:
- Rô-ma 7:14-25: Sứ đồ Phao-lô mô tả một cuộc nội chiến khốc liệt: “Vì tôi biết rằng trong tôi, tức là trong xác thịt tôi, chẳng có điều chi ở... tôi muốn làm điều lành, nhưng không có quyền làm trọn” (câu 18). Ông kết luận: “Khốn nạn cho tôi! Ai sẽ cứu tôi thoát khỏi thân thể hay chết nầy?” và tuyên bố sự giải cứu nhờ Chúa Giê-xu Christ (câu 24-25). Đây không phải là tiếng kêu của một người chưa được cứu, mà của một sứ đồ đang kinh nghiệm sự yếu đuối của “xác thịt”.
- 1 Giăng 1:8-10: “Ví bằng chúng ta nói mình không có tội chi hết, ấy là chính chúng ta lừa dối mình, và lẽ thật không ở trong chúng ta... Nếu chúng ta nói mình chẳng từng phạm tội, thì chúng ta cho Ngài là kẻ nói dối, lời Ngài không ở trong chúng ta.” Phân đoạn này, ngay trong cùng sách 1 Giăng, đặt một dấu chấm hết rõ ràng cho thuyết “vô tội hoàn toàn” trong đời này. Từ “phạm tội” ở đây là hamartanō (ἁμαρτάνω), ở thì hiện tại, chỉ hành động liên tục hoặc thói quen phạm tội. Câu 1 Giăng 3:9 có lẽ nên được hiểu trong ánh sáng này: người được sanh bởi Đức Chúa Trời không sống trong thói quen phạm tội (thì hiện tại tiếp diễn trong tiếng Hy Lạp có thể mang sắc thái này); họ có một bản chất mới chống lại tội lỗi.
- Phi-líp 3:12-14: Chính Phao-lô, gần cuối đời chức vụ, tuyên bố: “Ấy không phải tôi đã đạt đến mục đích, hay đã nên trọn vẹn đâu; nhưng tôi đương chạy hầu cho được bắt lấy...” Ông không tuyên bố sự trọn vẹn đã đạt được, nhưng đang theo đuổi nó.
Từ các phân đoạn trên, chúng ta có thể rút ra một sự hiểu biết cân bằng:
1. Vị Thế và Thực Trạng: Trong Đấng Christ, chúng ta đã được kể là công bình và được biệt riêng ra thánh (vị thế). Nhưng trong kinh nghiệm, chúng ta đang từng ngày được Đức Thánh Linh biến đổi để đời sống thực tế ngày càng phù hợp với vị thế đó (thực trạng). Đây là mâu thuẫn đáng ngợi khen mà mỗi tín đồ đều kinh nghiệm.
2. Ý Chí và Khả Năng: Qua sự chết và sống lại của Đấng Christ, quyền lực của tội lỗi đã bị phá vỡ (Rô-ma 6:6-7). Chúng ta không còn là nô lệ cho tội. Tuy nhiên, sự hiện diện của tội vẫn còn trong xác thịt, và chúng ta vẫn có thể phạm tội. Sự thánh hóa là việc quyền năng mới của Đức Thánh Linh chiến thắng trên sự yếu đuối cũ.
3. Lý Tưởng và Hành Trình: Lời kêu gọi “hãy nên thánh” và “hãy nên trọn vẹn” là lý tưởng tuyệt đối, là la bàn định hướng cho cả đời sống chúng ta. Nó không ngụ ý rằng chúng ta có thể đạt đến tuyệt đối ấy trong đời này, nhưng nó thúc giục chúng ta không bao giờ thỏa hiệp hay ngừng phấn đấu. Như John Wesley từng dạy, có một “sự trọn vẹn trong tình yêu” – một trạng thái mà động cơ chính của lòng người hoàn toàn hướng về tình yêu với Chúa và người lân cận – nhưng ngay cả điều đó cũng không đồng nghĩa với sự vô tội hoàn toàn về tri thức, lời nói hay hành động.
Hiểu biết này không dẫn đến thái độ bi quan hay buông xuôi, mà ngược lại, đem lại sự khiêm nhường, nương cậy và năng lực để sống đẹp lòng Chúa:
1. Sống Trong Sự Tha Thứ và Ân Điển Mỗi Ngày: Nhận biết mình vẫn có thể vấp phạm giúp chúng ta luôn sống gần với Thập Tự Giá. Mỗi ngày, chúng ta cần sự tha thứ và sự rửa sạch (1 Giăng 1:9). Điều này giữ chúng ta khỏi sự kiêu ngạo thuộc linh.
2. Theo Đuổi Sự Thánh Khiết Cách Nghiêm Túc Nhưng Kiên Nhẫn: Chúng ta phải nghiêm túc tìm kiếm sự thánh khiết, “cố sức… hãy nên thánh” (Hê-bơ-rơ 12:14). Đồng thời, chúng ta kiên nhẫn với chính mình và anh em, biết rằng Đức Chúa Trời đang làm một công việc chưa hoàn tất (Phi-líp 1:6).
3. Nhận Biết Vai Trò Của Đức Thánh Linh: Thánh hóa là công việc của Đức Thánh Linh (2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:13; Ga-la-ti 5:16-25). Chúng ta “gặt hái” kết quả của Thánh Linh bằng cách bước đi trong Ngài, không phải bằng nỗ lực tự cứu mình.
4. Hướng Mắt Về Sự Hoàn Tất Trong Tương Lai: Hy vọng trọn vẹn của chúng ta không nằm ở khả năng tự thân trong hiện tại, mà ở sự trở lại của Chúa Giê-xu, khi thân thể hư nát chúng ta sẽ được biến hóa nên giống thân thể vinh hiển của Ngài (Phi-líp 3:20-21). Lúc đó, chúng ta mới thật sự trở nên vô tội hoàn toàn, giống như Ngài (1 Giăng 3:2).
5. Sống Trong Cộng Đồng Yêu Thương và Nâng Đỡ: Không ai có thể chiến đấu một mình. Hội Thánh là nơi chúng ta xưng tội với nhau (Gia-cơ 5:16), mang gánh nặng cho nhau (Ga-la-ti 6:2), và cùng nhau lớn lên trong sự trưởng thành thuộc linh.
Vậy, liệu sự thánh hóa hoàn toàn/vô tội hoàn toàn có khả năng diễn ra trong đời này không? Câu trả lời Kinh Thánh đưa ra là: Không, theo nghĩa tuyệt đối và cuối cùng. Tuy nhiên, một sự thánh hóa tiệm tiến, sâu sắc và ngày càng chiến thắng hoàn toàn có thể và phải là kinh nghiệm của mọi tín đồ.
Chúng ta được kêu gọi không phải để đạt đến một trạng thái “vô tội” có thể tuyên bố được, mà để bước đi trong sự thân mật ngày càng sâu với Chúa Giê-xu, là Đấng duy nhất vô tội. Sự thánh hóa thật không phải là sự tập trung vào sự hoàn hảo của bản thân, mà là sự tập trung vào Đấng Christ. Khi chúng ta chiêm ngưỡng vinh quang của Chúa, chúng ta sẽ được biến đổi từ vinh quang qua vinh quang (2 Cô-rinh-tô 3:18). Hãy cứ chạy, cứ đánh trận, cứ giữ đức tin, với lòng biết ơn vì ân điển luôn đủ cho chúng ta, và với niềm hy vọng chắc chắn về ngày chúng ta sẽ được trọn vẹn trong sự hiện diện của Ngài.