Đức Chúa Trời Đáp Lời Thế Nào Khi Sa-lô-môn Cầu Xin Sự Khôn Ngoan
Trong lịch sử dân Y-sơ-ra-ên, sự kiện Vua Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, cầu xin sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời là một bước ngoặt quan trọng, không chỉ định hình cho triều đại vinh quang của ông mà còn để lại một bài học vĩ đại về thái độ của lòng trước mặt Chúa. Câu chuyện được ghi chép kỹ lưỡng trong 1 Các Vua 3:1-15 và 2 Sử Ký 1:1-13. Đây không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà là một minh họa sống động về nguyên tắc của Đức Chúa Trời trong việc đáp lời cầu nguyện khi lòng người hướng về Ngài và vương quốc Ngài.
Bối Cảnh Thuộc Linh và Lịch Sử
Sau khi Vua Đa-vít băng hà, Sa-lô-môn lên ngôi kế vị. Ông thừa hưởng một vương quốc hùng mạnh, rộng lớn và ổn định từ cha mình. Tuy nhiên, gánh nặng lãnh đạo một dân tộc được Đức Chúa Trời lựa chọn là vô cùng lớn lao. Sa-lô-môn nhận biết sự non trẻ và thiếu kinh nghiệm của mình. Trong 1 Các Vua 3:7 chép lại lời ông thưa với Đức Chúa Trời: “Vả, tôi tớ Chúa là kẻ trẻ tuổi, chẳng biết phải xử sự làm sao.” Từ ngữ “trẻ tuổi” ở đây trong tiếng Hê-bơ-rơ là na’ar (נַעַר), có thể chỉ về tuổi tác hoặc kinh nghiệm. Dù đã trưởng thành, ông tự nhận mình còn “trẻ” trong sự dẫn dắt quốc gia. Sự khiêm nhường này là nền tảng đầu tiên dẫn đến lời cầu xin đẹp lòng Chúa.
Một điểm then chốt khác: Sa-lô-môn yêu mến Đức Giê-hô-va và đi theo các luật lệ của Đa-vít, cha mình (1 Các Vua 3:3). Dù rằng sau này Kinh Thánh ghi nhận những sai lầm của ông, nhưng tại thời điểm này, tấm lòng ông ngay thẳng trước mặt Chúa. Ông lên Ga-ba-ôn, nơi có đền tạm và bàn thờ bằng đồng, để dâng một nghìn của lễ thiêu. Hành động này cho thấy sự ưu tiên tìm kiếm Chúa và thờ phượng Ngài trước mọi việc triều chính.
Phân Tích Lời Cầu Nguyện Cốt Lõi: Sự Khải Thị Của Một Tấm Lòng
Trong giấc mơ ban đêm, Đức Giê-hô-va hiện đến cùng Sa-lô-môn và phán: “Hãy xin điều ngươi muốn ta ban cho ngươi.” (1 Các Vua 3:5). Đây là một câu hỏi thử thách và cũng là một lời hứa mở ra từ Đấng Toàn Năng. Sa-lô-môn đã không xin sự giàu có, danh vọng, mạng sống của kẻ thù hay sự vinh hiển cho bản thân. Thay vào đó, lời đáp của ông xuất phát từ một tấm lòng vì dân sự và sự vinh quang của Đức Chúa Trời.
Ông bắt đầu bằng lời cảm tạ về sự nhân từ và thành tín của Chúa đối với cha mình là Đa-vít (c.6). Ông thừa nhận ân điển Chúa khiến mình ngồi trên ngôi (c.7a). Rồi ông bày tỏ sự yếu đuối và nhu cầu: “Tôi tớ Chúa ở giữa dân Chúa chọn, là một dân đông đảo, không thể đếm hay kể được.” (c.8). Cuối cùng, lời thỉnh cầu được đưa ra: “Vậy, xin ban cho kẻ tôi tớ Chúa tấm lòng khôn sáng [leb shomea - לֵב שֹׁמֵעַ] để đoán xét dân sự Ngài và phân biệt điều lành điều dữ; vì ai có thể đoán xét dân rất lớn này của Chúa?” (c.9).
Chúng ta cần giải nghĩa cụm từ then chốt: “tấm lòng khôn sáng”. Trong nguyên văn Hê-bơ-rơ là leb shomea. Leb (לֵב) không chỉ là trái tim theo nghĩa thể xác hay cảm xúc, mà là trung tâm của trí tuệ, sự hiểu biết, ý chí và tấm lòng. Shomea (שֹׁמֵעַ) có nghĩa là “nghe, vâng lời, hiểu và vâng theo”. Vậy, điều Sa-lô-môn cầu xin thực chất là một tấm lòng biết lắng nghe, tiếp nhận, hiểu biết và vâng phục ý muốn của Đức Chúa Trời để có thể cai trị và phán xét công bình. Ông không xin một trí thông minh trừu tượng, mà xin một tấm lòng được uốn nắn bởi Chúa để phục vụ. Sự khôn ngoan (chokmah - חָכְמָה) mà ông tìm kiếm gắn liền với mục đích thiêng liêng: cai trị dân sự của Đức Chúa Trời cách công bình.
Cách Thức Đức Chúa Trời Đáp Lời: Một Phản Ứng Đầy Ân Điển Và Rộng Rãi
Phản ứng của Đức Chúa Trời được mô tả là khiến Ngài “lấy làm đẹp lòng” (1 Các Vua 3:10). Từ ngữ “đẹp lòng” trong tiếng Hê-bơ-rơ là yatab (יָטַב), có nghĩa là tốt lành, vui thích, hài lòng. Đức Chúa Trời hài lòng vì Sa-lô-môn đã không xin những điều ích kỷ (sống lâu, giàu có, mạng sống kẻ thù), mà xin sự sáng suốt để thực hiện công lý và nhiệm vụ Chúa giao.
Sự đáp lời của Đức Chúa Trời được thể hiện qua ba phương diện rõ ràng:
1. Lời Hứa Trực Tiếp Ban Cho Điều Đã Cầu Xin:
Chúa phán: “Ta đã làm theo lời ngươi... Ta ban cho ngươi sự khôn ngoan [chokmah] thông sáng [binah - בִּינָה, sự thông hiểu, phân biệt]...” (1 Các Vua 3:12). Đây là sự xác nhận trực tiếp và tức thì. Sự khôn ngoan này không phải là kiến thức thế gian, mà là khả năng thấu hiểu và áp dụng chân lý của Đức Chúa Trời vào mọi tình huống phức tạp của đời sống và sự cai trị.
2. Lời Hứa Ban Cho Những Điều Không Cầu Xin:
Đây là phần đặc biệt thể hiện lòng nhân từ vượt trội của Đức Chúa Trời. Ngài phán: “Ta cũng ban cho ngươi những điều ngươi không xin, tức là sự giàu có và sự vinh hiển [kabod - כָּבוֹד, sự nặng, sự vinh quang]...” (1 Các Vua 3:13). Chúa hứa ban cả của cải và danh tiếng vượt trên mọi vua chúa đương thời. Nguyên tắc của Nước Trời được Chúa Giê-xu tuyên bố sau này: “Nhưng trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài, thì Ngài sẽ cho thêm các ngươi mọi điều ấy nữa.” (Ma-thi-ơ 6:33). Sa-lô-môn là một hình ảnh tiên tri về nguyên tắc này.
3. Lời Hứa Có Điều Kiện Về Sự Trường Thọ:
Chúa phán thêm: “Lại nếu ngươi đi trong đường lối ta, giữ các luật lệ và điều răn ta, như Đa-vít, cha ngươi, đã đi, thì ta sẽ làm cho ngươi được sống lâu ngày thêm.” (1 Các Vua 3:14). Điều này cho thấy sự khôn ngoan và phước hạnh không tách rời khỏi sự vâng lời. Phước hạnh vật chất (giàu có, vinh hiển) được ban cho vô điều kiện như một món quà ân điển, nhưng sự sống lâu và sự phước hạnh bền lâu gắn liền với mối tương gương trung tín của Sa-lô-môn với Chúa. Tiếc thay, lịch sử sau này cho thấy ông đã không giữ trọn điều này.
Bằng Chứng Cụ Thể Về Sự Khôn Ngoan Được Ban Cho
Sự khôn ngoan mà Chúa ban không phải là lý thuyết. Nó được chứng minh ngay lập tức qua vụ xử kiện nổi tiếng của hai người đàn bà tranh một đứa con (1 Các Vua 3:16-28). Sa-lô-môn đã dùng sự khôn ngoan thiêng liêng để đưa ra một phán quyết sáng suốt, bộc lộ được lòng mẹ thật sự. Kết quả là: “Cả Y-sơ-ra-ên đều nghe sự đoán xét mà vua đã làm, thì bắt kính sợ vua; vì thấy trong lòng người có sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời để làm sự công bình.” (c.28). Sự khôn ngoan này trở thành nền tảng cho sự thịnh vượng, hòa bình và danh tiếng lẫy lừng của vương quốc ông, thu hút cả Nữ vương Sê-ba đến để kiểm chứng (1 Các Vua 10).
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Câu chuyện về Sa-lô-môn không chỉ là lịch sử, mà là một bài học thuộc linh sâu sắc cho mọi tín hữu.
1. Thái Độ Của Lòng Khi Cầu Nguyện Là Điều Cốt Yếu:
Chúa nhìn thấy động cơ đằng sau lời cầu xin. Sa-lô-môn được đẹp lòng Chúa vì ông cầu xin với tấm lòng khiêm nhường, nhận biết sự thiếu sót của mình, và trên hết, vì mục đích phục vụ dân sự Chúa. Chúng ta cần tự hỏi: Lời cầu xin của tôi hôm nay xuất phát từ sự ích kỷ hay từ ước muốn thấy vương quốc Chúa được mở rộng, dân sự Ngài được gây dựng?
2. Ưu Tiên Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan Thuộc Linh:
Gia-cơ 1:5 khẳng định: “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho.” Đức Chúa Trời vẫn sẵn lòng ban sự khôn ngoan từ trên cao (Gia-cơ 3:17) cho những ai thành tâm tìm kiếm để sống và phục vụ cách đẹp ý Ngài. Sự khôn ngoan này giúp chúng ta ra quyết định, giải quyết xung đột, dạy dỗ con cái và quản lý công việc.
3. Tin Cậy Vào Sự Chu Cấp Toàn Diện Của Chúa:
Câu chuyện của Sa-lô-môn củng cố lời hứa trong Ma-thi-ơ 6:33. Khi chúng ta đặt ưu tiên tìm kiếm Chúa, sự công bình của Ngài và khôn ngoan để sống cho Ngài, chúng ta có thể tin cậy rằng Ngài sẽ chu cấp mọi nhu cần của chúng ta theo cách thức và thời điểm hoàn hảo của Ngài. Chúa biết điều gì là tốt nhất và cần thiết cho chúng ta.
4. Sự Khôn Ngoan Phải Đi Đôi Với Sự Vâng Lời:
Ân điển của Chúa ban cho sự khôn ngoan và phước hạnh, nhưng chúng ta được kêu gọi bước đi trong sự vâng phục Lời Ngài. Khôn ngoan thật không chỉ là biết điều phải làm, mà là làm điều phải ấy. Sa-lô-môn về sau sa ngã vì không gìn giữ lòng mình (1 Các Vua 11:4). Đó là lời cảnh báo cho chúng ta: hãy dùng sự khôn ngoạn Chúa ban để gìn giữ tấm lòng mình (Châm Ngôn 4:23).
Kết Luận: Bài Học Về Một Tấm Lòng Được Chúa Làm Đẹp Lòng
Sự đáp lời của Đức Chúa Trời dành cho Sa-lô-môn là một minh chứng hùng hồn về tấm lòng nhân từ, rộng rãi và thấu hiểu của Ngài. Ngài không chỉ đáp lời, mà đáp lời cách dư dật, vượt quá điều chúng ta cầu xin hay suy tưởng (Ê-phê-sô 3:20). Chìa khóa nằm ở tấm lòng của người cầu xin. Khi chúng ta đến với Chúa trong sự khiêm nhường, thật lòng, với ước muốn tôn vinh Ngài và gây dựng cộng đồng đức tin, chúng ta có thể trông đợi Ngài hành động cách quyền năng. Sự khôn ngoan thật – bắt nguồn từ sự kính sợ Đức Giê-hô-va (Châm Ngôn 9:10) – vẫn là món quà quý giá nhất mà một người có thể tìm kiếm, vì nó dẫn dắt đến sự sống, bình an và phước hạnh thật.
Hôm nay, mỗi chúng ta cũng đứng trước lời mời của Chúa: “Hãy xin điều ngươi muốn.” Liệu chúng ta có đủ khôn ngoan để xin điều khiến lòng Chúa vui thích – đó là chính Ngài và ý muốn trọn vẹn của Ngài cho đời sống chúng ta?