Lời Cầu Nguyện Thượng Tế của Chúa Giêsu
Trong kho tàng Lời Chúa, có những phân đoạn mang chiều sâu thần học và tình cảm thiêng liêng vô cùng đặc biệt. Giăng chương 17 chính là một viên ngọc quý như thế, thường được các học giả Kinh Thánh trân trọng gọi là “Lời Cầu Nguyện Thượng Tế” (The High Priestly Prayer) của Đấng Christ. Đây không đơn thuần là một lời cầu nguyện mẫu mực, mà là sự bày tỏ trọn vẹn tâm tình của Con Đức Chúa Trời trong giờ phút hệ trọng nhất—trước khi Ngài bước vào sự thương khó. Lời cầu nguyện này vén màn cho chúng ta thấy trọng tâm chương trình cứu chuộc của Đức Chúa Trời, mối quan hệ giữa Ba Ngôi Thiên Chúa, và định mệnh đời đời của những người được chọn.
I. Bối Cảnh và Vị Trí Độc Đáo của Giăng Chương 17
Để thấu hiểu trọn vẹn lời cầu nguyện này, chúng ta phải đặt nó vào đúng vị trí trong cấu trúc sách Phúc Âm Giăng. Sau chương 13-16, nơi Chúa Giêsu ban những lời dạy dỗ cuối cùng và sâu nhiệm cho các môn đồ (về sự Chúa đi, về Đức Thánh Linh, về gốc nho và nhánh nho), thì chương 17 là đỉnh điểm của những lời trò chuyện thân mật ấy. Ngài chuyển từ dạy dỗ các môn đồ sang cầu thay cho họ trực tiếp với Cha. Đây là hành động của một Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm (Ἀρχιερεύς - Archiereus) chân chính, đứng giữa Đức Chúa Trời và con người.
Khác với lời cầu nguyện tại Ghết-sê-ma-nê trong các sách Phúc Âm Nhất Lãm (Mác 14:32-42; Ma-thi-ơ 26:36-46; Lu-ca 22:39-46) tập trung vào sự đau đớn, run rẩy của thân thể và ý muốn của Chúa Giêsu, lời cầu nguyện trong Giăng 17 mang tính chất trang nghiêm, chủ động và đầy uy quyền. Nó diễn ra “sau khi Đức Chúa Jêsus phán các lời đó” (Giăng 17:1), tức là sau Bài Giảng Từ Biệt. Câu mở đầu: “Cha ôi! Giờ đã đến” (Giăng 17:1) nhấn mạnh sự kiểm soát tối thượng của Ngài trước kế hoạch cứu chuộc. Từ “giờ” (ὥρα - hōra) trong sách Giăng luôn ám chỉ thời điểm vinh quang của Chúa Giêsu qua thập tự giá (Giăng 2:4; 7:30; 12:23, 27).
II. Phân Đoạn và Giải Nghĩa Lời Cầu Nguyện Thượng Tế
Lời cầu nguyện này có thể được chia làm ba phần chính, phản ánh tầm nhìn mở rộng của Chúa Giêsu: (1) Cầu nguyện cho chính mình (câu 1-5), (2) Cầu nguyện cho các môn đồ hiện tại (câu 6-19), và (3) Cầu nguyện cho tất cả những người sẽ tin qua lời chứng của họ (câu 20-26).
1. Chúa Giêsu Cầu Nguyện Cho Chính Mình: Sự Vinh Hiển và Công Việc Trọn Vẹn (c.1-5)
“Cha ôi! Giờ đã đến; xin làm vinh hiển Con, hầu cho Con cũng làm vinh hiển Cha” (Giăng 17:1).
Chúa Giêsu không cầu xin cho mình được thoát khỏi sự đau đớn, mà cầu xin được vinh hiển (δόξασον - doxason). Trong tư tưởng Kinh Thánh, vinh hiển của Chúa Giêsu gắn liền với thập tự giá. Sự vinh hiển này có mục đích kép: “Con cũng làm vinh hiển Cha”. Đây là sự hiệp một hoàn hảo trong mục đích. Ngài xác nhận quyền năng của mình là ban sự sống đời đời (ζωὴν αἰώνιον - zōēn aiōnion), và định nghĩa sự sống đời đời đó là “nhận biết Cha, là Đức Chúa Trời có một và thật, cùng Jêsus Christ, là Đấng Cha đã sai đến” (c.3). Chữ “nhận biết” (γινώσκωσιν - ginōskōsin) ở đây không chỉ là hiểu biết trí thức, mà là sự nhận biết trong mối quan hệ mật thiết, thân mật.
Ngài tuyên bố đã hoàn thành công việc Cha giao (c.4), và giờ đây muốn trở về với sự vinh hiển vốn có trước khi có thế gian (c.5). Điều này khẳng định thần tính đời đời của Chúa Giêsu—Ngài hiện hữu trước cả sự sáng tạo.
2. Chúa Giêsu Cầu Nguyện Cho Các Môn Đồ: Sự Bảo Vệ và Thánh Hóa (c.6-19)
Phần này tập trung vào nhóm mười một môn đồ trung tín (trừ Giu-đa Ích-ca-ri-ốt). Chúa Giêsu trình lên Cha những người mà Cha đã giao cho Ngài (c.6). Họ đã “giữ lời Cha” và “nhận biết” rằng mọi sự nơi Chúa Giêsu đều đến từ Cha (c.7-8).
Điểm then chốt trong lời cầu thay này là hai lời thỉnh cầu chính:
- Sự Bảo Vệ (c.11-16): “Lạy Cha thánh, xin gìn giữ họ trong danh Cha, là danh Cha đã giao cho Con, để họ cũng hiệp làm một như chúng ta” (c.11). Chúa Giêsu sắp rời khỏi thế gian, nhưng các môn đồ còn ở lại. Ngài không cầu xin Cha cất họ khỏi thế gian, mà xin Cha “gìn giữ họ cho khỏi kẻ dữ” (c.15). Họ phải ở trong thế gian nhưng không thuộc về thế gian (c.14, 16). Sự bảo vệ này nhằm mục đích tối hậu là sự hiệp một (ἕν - hen), phản chiếu sự hiệp một giữa Cha và Con.
- Sự Thánh Hóa (c.17-19): “Xin hãy lấy lẽ thật khiến họ nên thánh; lời Cha tức là lẽ thật” (c.17). Động từ “nên thánh” hay “thánh hóa” (ἁγίασον - hagiazon) có nghĩa là biệt riêng ra cho mục đích thánh. Phương tiện của sự thánh hóa là lẽ thật (ἀλήθεια - alētheia), tức là chính Lời của Đức Chúa Trời. Chúa Giêsu cũng tự thánh hóa chính mình (c.19) — nghĩa là dâng chính mình trọn vẹn làm của lễ — để họ cũng được thánh hóa trong lẽ thật. Đây chính là chức vụ Thượng Tế: dâng chính mình làm sinh tế và cầu thay cho dân sự.
3. Chúa Giêsu Cầu Nguyện Cho Hội Thánh Tương Lai: Sự Hiệp Một và Tình Yêu Vĩnh Cửu (c.20-26)
Tầm nhìn của Chúa Giêsu mở rộng đến muôn thế hệ: “Ấy chẳng những vì họ mà Con cầu xin thôi đâu, nhưng cũng vì kẻ sẽ nghe lời họ mà tin đến Con nữa” (c.20). Lời cầu nguyện này bao trùm toàn thể Hội Thánh qua mọi thời đại, kể cả chúng ta ngày nay.
Trọng tâm của phần này là sự hiệp một. Ngài cầu xin “cho họ cũng đều hiệp làm một như Cha ở trong Con, và Con ở trong Cha” (c.21). Mục đích của sự hiệp một này là truyền giáo: “để cho thế gian tin rằng Cha đã sai Con” (c.21). Sự hiệp một của Hội Thánh là bằng chứng hùng hồn cho thế gian về thực tại của Đấng Christ.
Cuối cùng, Chúa Giêsu kết thúc bằng khát vọng tối cao: “Con đã tỏ cho họ biết danh Cha, lại còn tỏ cho nữa, để tình yêu thương của Cha đã yêu thương Con ở trong họ, và chính mình Con cũng ở trong họ nữa” (c.26). Mục tiêu cứu chuộc là để tình yêu (ἀγάπη - agapē) vốn có trong mối quan hệ Ba Ngôi, được truyền thông và cư ngụ trong tấm lòng của những người được cứu chuộc.
III. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Lời Cầu Nguyện Thượng Tế không chỉ là một bài học thần học, mà là khuôn mẫu và nguồn động lực cho đời sống thuộc linh của chúng ta.
1. Lấy Sự Vinh Hiển của Đức Chúa Trời Làm Trung Tâm Đời Sống và Sự Phục Vụ: Như Chúa Giêsu tìm kiếm vinh hiển cho Cha, mục đích tối thượng của chúng ta trong mọi việc—cầu nguyện, làm việc, phục vụ—phải là tôn vinh Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 10:31). Sự vinh hiển thật thường đến qua những con đường của thập tự giá: sự khiêm nhường, hy sinh và vâng phục.
2. Sống “Trong Thế Gian Nhưng Không Thuộc Về Thế Gian”: Chúng ta được Chúa để lại trong thế gian với sứ mạng làm muối và ánh sáng (Ma-thi-ơ 5:13-16). Chúng ta cần sự bảo vệ của Chúa khỏi ác thần (kẻ dữ) và ảnh hưởng của hệ thống thế gian chống nghịch lại Đức Chúa Trời. Sự bảo vệ đó đến qua việc mặc lấy mọi khí giới của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:10-18).
3. Được Thánh Hóa Bằng Lẽ Thật—Lời Chúa: Đời sống nên thánh không phải bằng nỗ lực tuân giữ luật lệ, mà bằng việc để Lời Chúa (lẽ thật) thấm nhuần, tẩy sạch, uốn nắn và biến đổi chúng ta mỗi ngày (Rô-ma 12:2). Việc đọc, suy gẫm, học hỏi và vâng giữ Kinh Thánh là phương tiện không thể thiếu cho sự tăng trưởng thuộc linh.
4. Gìn Giữ Sự Hiệp Một của Hội Thánh Bởi Đức Thánh Linh: Sự hiệp một mà Chúa Giêsu cầu nguyện không phải là sự thống nhất tổ chức hay nghi lễ, mà là sự hiệp một thuộc linh, dựa trên chân lý Phúc Âm và tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:3-6). Chúng ta có trách nhiệm “giữ sự hiệp một của Thánh Linh” bằng lòng khiêm nhường, mềm mại, nhịn nhục và yêu thương. Sự hiệp một này là chứng cớ mạnh mẽ cho thế gian.
5. Trở Nên Người Cầu Thay Theo Gương Chúa: Chúa Giêsu, Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của chúng ta, vẫn đang cầu thay cho chúng ta ở bên hữu Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:34; Hê-bơ-rơ 7:25). Chúng ta được kêu gọi bước vào chức vụ cầu thay này—cầu nguyện cho anh chị em mình, cho Hội Thánh, và cho thế gian. Hãy học cách cầu nguyện không chỉ cho nhu cầu cá nhân, mà cho công việc Chúa, cho sự thánh hóa và hiệp một của Hội Thánh.
Kết Luận
Lời Cầu Nguyện Thượng Tế trong Giăng chương 17 là hơi thở từ trái tim của Đấng Cứu Thế, là cửa sổ mở vào mối tương giao thẳm sâu giữa Cha và Con, và là bản thiết kế cho Hội Thánh đời đời. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, trước khi các môn đồ phải đối diện với sóng gió, trước khi Phi-e-rơ chối Chúa, trước khi thập tự giá hiện ra—Chúa Giêsu đã cầu nguyện. Sự cầu nguyện của Ngài là nền tảng vững chắc cho đức tin và sự an toàn của chúng ta.
Hôm nay, mỗi Cơ Đốc nhân đều có thể tìm thấy mình trong lời cầu nguyện ấy. Bạn được Chúa biết (c.6), được giao cho Chúa (c.6), được bảo vệ khỏi ác thần (c.15), được thánh hóa bằng lẽ thật (c.17), và được kêu gọi vào sự hiệp một diệu kỳ với Đấng Christ và với nhau (c.21). Hãy sống mỗi ngày với sự an toàn này: Bạn là đối tượng của lời cầu nguyện của Chúa Giêsu Christ. Và lời cầu nguyện của Con Đức Chúa Trời chắc chắn được nhậm.
“Vì có một Đức Chúa Trời và một Đấng Trung bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ, là người” (1 Ti-mô-thê 2:5).