Làm Cách Nào Để Biết Lời Hứa Nào Của Chúa Dành Cho Tôi?
Một trong những thắc mắc sâu sắc và thiết thực nhất của Cơ Đốc nhân là làm sao phân biệt được giữa hàng ngàn lời hứa quý báu trong Kinh Thánh, đâu là những lời hứa phổ quát dành cho mọi tín đồ, và đâu có thể là sự hướng dẫn, an ủi hay hứa định đặc biệt Chúa dành riêng cho hành trình cá nhân của mình. Sự nhầm lẫn giữa “lời hứa phổ quát” (universal promise) và “sự xác quyết cá nhân” (personal leading) có thể dẫn đến thất vọng, nghi ngờ, hoặc thậm chí áp đặt Kinh Thánh một cách sai lầm. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nguyên tắc giải kinh (hermeneutics), bản chất giao ước của Đức Chúa Trời, và vai trò của Đức Thánh Linh trong việc giúp chúng ta nhận biết và nắm giữ những lời hứa thuộc về mình.
I. Nền Tảng: Phân Loại Lời Hứa Của Đức Chúa Trời Trong Kinh Thánh
Trước khi tìm hiểu “lời hứa nào cho tôi”, chúng ta phải hiểu “các loại lời hứa có trong Kinh Thánh”. Không phải mọi câu Kinh Thánh mang hình thức hứa hẹn đều có thể được cá nhân hóa một cách trực tiếp. Có thể phân loại cơ bản như sau:
1. Lời Hứa Phổ Quát (Universal/Covenantal Promises): Đây là những lời hứa được ban cho một nhóm đối tượng cụ thể trong giao ước (covenant), và thông qua Chúa Giê-xu Christ, mọi tín đồ đều trở thành đối tượng của giao ước mới. Chúng có điều kiện hoặc không điều kiện, nhưng phạm vi áp dụng là cho toàn thể Hội Thánh.
- Ví dụ điển hình - Lời hứa cứu rỗi: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời” (Giăng 3:16). Đây là lời hứa phổ quát có điều kiện (“hễ ai tin”), áp dụng cho mọi cá nhân đáp ứng bằng đức tin.
- Lời hứa sự hiện diện và nâng đỡ: “Chớ lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời. Sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ gìn giữ lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Phi-líp 4:6-7). Lời hứa này được viết cho các tín đồ tại Phi-líp và mở rộng cho mọi thánh đồ.
- Lời hứa về sự hướng dẫn: “Hãy phó thác đường lối mình cho Đức Giê-hô-va, Và nhờ cậy nơi Ngài, thì Ngài sẽ làm thành việc ấy” (Thi thiên 37:5). Đây là nguyên tắc chung cho người công bình.
2. Lời Hứa Có Điều Kiện (Conditional Promises): Những lời hứa này đi kèm một mệnh đề “nếu”. Chúng phổ quát trong phạm vi áp dụng, nhưng việc kinh nghiệm được chúng tùy thuộc vào sự đáp ứng của chúng ta.
- Ví dụ: “Nhưng nếu chúng ta đi trong sự sáng cũng như chính mình Ngài ở trong sự sáng, thì chúng ta giao thông cùng nhau; và huyết của Đức Chúa Jêsus, Con Ngài, làm sạch mọi tội chúng ta” (1 Giăng 1:7). Lời hứa thanh tẩy đi kèm điều kiện “đi trong sự sáng”.
- “Vậy, hãy hạ mình xuống dưới tay quyền phép của Đức Chúa Trời, hầu cho đến kỳ thuận hiệp Ngài nhắc anh em lên” (1 Phi-e-rơ 5:6). Lời hứa tôn cao đi kèm hành động hạ mình.
3. Lời Hứa Đặc Thù Theo Bối Cảnh (Specific Contextual Promises): Đây là những lời hứa Đức Chúa Trời trực tiếp phán với một cá nhân hoặc một dân tộc trong một bối cảnh lịch sử cụ thể. Chúng ta không thể trực tiếp “chiếm hữu” những lời hứa này cho mình, nhưng có thể rút ra nguyên tắc thuộc linh từ đó.
- Ví dụ: Lời hứa Đức Chúa Trời ban cho Giô-suê: “Ta có phán dặn ngươi thể nào, hãy vững lòng bền chí! Chớ run sợ, chớ kinh khủng; vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi vẫn ở cùng ngươi trong mọi nơi ngươi đi” (Giô-suê 1:9). Lời hứa “vùng đất” là dành riêng cho dân Y-sơ-ra-ên. Nhưng nguyên tắc về sự hiện diện, sự vững lòng và vâng lời Chúa là bài học cho mọi lãnh đạo thuộc linh.
- Lời hứa với Đa-vít về ngôi nước đời đời (2 Sa-mu-ên 7) được ứng nghiệm tối hậu nơi Đấng Christ, không phải cho mỗi Cơ Đốc nhân về một ngai vàng vật chất.
4. Sự Xác Quyết hay Hướng Dẫn Cá Nhân (Personal Leading/Assurance): Đây không phải là một “lời hứa” mới được viết thêm vào Kinh Thánh, mà là cách Đức Thánh Linh áp dụng một lẽ thật hay nguyên tắc Kinh Thánh vào hoàn cảnh riêng biệt của đời sống chúng ta, thường qua sự cầu nguyện, bình an nội tâm, và sự phù hợp với bản tính Đấng Christ.
II. Nguyên Tắc Giải Kinh Để Nhận Biết Lời Hứa Của Chúa
Để tránh chủ nghĩa duy cảm (subjectivism) hay sự giải kinh sai lầm (eisegesis – gán ý mình vào Kinh Thánh), chúng ta cần những nguyên tắc vững vàng.
1. Luôn Xét Đến Bối Cảnh (Context is King): Đây là nguyên tắc vàng. Một câu Kinh Thánh tách khỏi phân đoạn, sách và toàn bộ mạc khải sẽ trở nên nguy hiểm. Hãy luôn hỏi: Lời hứa này được nói với ai? Trong hoàn cảnh nào? Nhằm mục đích gì? Ví dụ, Ma-thi-ơ 18:19 (“nếu hai người…”) nằm trong bối cảnh kỷ luật trong Hội Thánh, không phải là “thẻ bài” để đòi hỏi bất cứ điều gì.
2. Hiểu Sự Ứng Nghiệm (Fulfillment) của Lời Hứa: Nhiều lời hứa trong Cựu Ước đã được ứng nghiệm trọn vẹn trong Chúa Giê-xu Christ (2 Cô-rinh-tô 1:20). Chúng ta không tìm kiếm sự ứng nghiệm theo nghĩa đất, dân tộc, hay nghi lễ nữa, mà trong ý nghĩa thuộc linh và vĩnh cửu của Vương Quốc Đấng Christ. Ví dụ, các lời hứa về sự thịnh vượng vật chất cho Y-sơ-ra-ên trong Đất Hứa (Phục truyền 28) không thể được áp dụng trực tiếp như một “công thức” để Cơ Đốc nhân ngày nay giàu có.
3. Lấy Chúa Giê-xu Christ Làm Trung Tâm (Christocentric Interpretation): Mọi lời hứa đều hội tụ và được “phải” (yes) trong Ngài. “Bởi chưng bao nhiêu lời hứa của Đức Chúa Trời, đều là phải trong Ngài cả. Ấy cũng vì đó mà bởi Ngài chúng ta nói A-men, đặng sự vinh hiển thuộc về Đức Chúa Trời bởi chúng ta” (2 Cô-rinh-tô 1:20). Một lời hứa “dành cho tôi” phải luôn đưa tôi đến gần Chúa Giê-xu hơn, làm vinh hiển Ngài, và phù hợp với bản tính Ngài.
4. Kiểm Tra Tính Cách Đức Chúa Trời: Lời hứa thật không bao giờ mâu thuẫn với bản tính thánh khiết, yêu thương và công bình của Đức Chúa Trời đã được bày tỏ trọn vẹn trong Kinh Thánh. Đức Chúa Trời không hứa điều ác hay nuông chiều tội lỗi của chúng ta.
III. Vai Trò Của Đức Thánh Linh Trong Việc Xác Quyết
Kinh Thánh dạy rằng chính Đức Thánh Linh, Đấng ngự trong lòng tín đồ, là Thầy và Đấng dẫn dắt chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13). Ngài không ban một mặc khải mới ngoài Kinh Thánh, nhưng Ngài soi sáng (illuminate) tâm trí chúng ta để hiểu, yêu mến, và áp dụng Lời Chúa cách cá nhân.
1. Sự Bình An Của Đức Chúa Trời Làm Quan Tòa: “Nguyền xin sự bình an của Đấng Christ cai trị trong lòng anh em, là bình an mà anh em đã được gọi đến đặng hiệp nên một thể; lại phải biết ơn” (Cô-lô-se 3:15). Từ “cai trị” (βραβευέτω, *brabeuetō*) trong tiếng Hy Lạp còn mang nghĩa “làm trọng tài” hoặc “quyết định”. Khi chúng ta phân vân giữa các lựa chọn hoặc tìm kiếm sự xác quyết, sự bình an siêu nhiên từ Đấng Christ (Phi-líp 4:7) có thể như một trọng tài nội tâm, xác nhận hoặc cảnh báo chúng ta. Tuy nhiên, điều này phải được đặt dưới sự kiểm chứng của Lời Chúa.
2. Sự Cảm Động Và Thúc Giục Trong Lòng: Đức Thánh Linh thường hành động cách êm dịu, qua những ước muốn thánh khiết được hình thành bởi Lời Chúa (Phi-líp 2:13). Sự thúc giục giúp đỡ người khác, sự khao khát cầu nguyện, sự xác tín phải từ bỏ một thói quen tội lỗi – đó có thể là cách Ngài áp dụng lời hứa về sự đổi mới và sức mạnh (Ê-xê-chi-ên 36:26-27) vào đời sống chúng ta.
IV. Quy Trình Thực Tế Để Nhận Biết Và Nắm Giữ Lời Hứa
Dựa trên các nguyên tắc trên, đây là một quy trình thực tế cho đời sống hằng ngày:
Bước 1: Đắm Mình Trong Lời Chúa Cách Hệ Thống. Bạn không thể nhận biết lời hứa nếu không biết Lời. Sự nghiên cứu Kinh Thánh đều đặn, theo từng sách, giúp bạn hiểu toàn bộ ý chỉ của Đức Chúa Trời, từ đó dễ nhận ra những lẽ thật phổ quát áp dụng cho mình. “Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Người ta sống chẳng phải chỉ nhờ bánh mà thôi, song nhờ mọi lời nói ra từ miệng Đức Chúa Trời” (Ma-thi-ơ 4:4).
Bước 2: Cầu Nguyện Trong Sự Tìm Kiếm. Trình dâng hoàn cảnh, ước muốn và thắc mắc của bạn lên Chúa. Cầu xin Ngài soi sáng mắt lòng bạn (Ê-phê-sô 1:18) để thấy được lẽ thật Ngài muốn bạn nắm giữ. “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho” (Gia-cơ 1:5).
Bước 3: Áp Dụng Các Nguyên Tắc Giải Kinh. Khi một câu Kinh Thánh nổi bật lên trong lòng bạn:
- Kiểm tra bối cảnh: Đọc cả chương, xem sứ điệp chung là gì.
- Phân loại lời hứa: Nó thuộc loại nào trong bốn loại đã nêu? Nếu là phổ quát và có điều kiện, tôi có đáp ứng điều kiện đó không? (Ví dụ: lời hứa được bình an khi cầu nguyện – tôi có đang trình dâng mọi sự với lòng tạ ơn không?).
- Xét theo toàn bộ Kinh Thánh: Lời hứa này có phù hợp với giáo lý căn bản khác không? (Ví dụ: một “sự xác quyết” về việc kết hôn với người không tin Chúa sẽ mâu thuẫn với 2 Cô-rinh-tô 6:14).
Bước 4: Tìm Kiếm Sự Xác Nhận Qua Sự Khôn Ngoan Thuộc Linh. Đôi khi Chúa dùng Hội Thánh, những anh chị em trưởng thành trong đức tin, để khẳng định sự hướng dẫn của Ngài. “Trong vòng người khôn ngoan có sự khuyên dạy khôn ngoan” (Châm ngôn 13:10). Tuy nhiên, lời khuyên này phải dựa trên Kinh Thánh, không phải chỉ dựa trên quan điểm cá nhân.
Bước 5: Bước Đi Trong Đức Tin và Kiên Nhẫn. Sau khi đã kiểm chứng với Lời Chúa, được sự bình an của Ngài, hãy bước đi trong đức tin, nắm giữ lời hứa đó. Điều này thường đòi hỏi sự kiên nhẫn. Áp-ra-ham là tấm gương: “Người đã trông đợi một thành có nền vững chắc, mà Đức Chúa Trời đã xây cất và sáng lập” (Hê-bơ-rơ 11:10). Ông nắm giữ lời hứa dù chưa thấy ứng nghiệm.
V. Ứng Dụng Thực Tế Trong Các Hoàn Cảnh Cuộc Sống
Khi Đối Diện Quyết Định Lớn (Nghề nghiệp, Hôn nhân):
- Lời hứa phổ quát để nắm giữ: Chúa hứa hướng dẫn qua sự khôn ngoan (Gia-cơ 1:5), sự bình an làm trọng tài (Cô-lô-se 3:15), và Lời Ngài là đèn cho chân (Thi thiên 119:105).
- Cách áp dụng: Tìm kiếm những nguyên tắc Kinh Thánh liên quan (ví dụ: kết ước với người cùng đức tin). Cầu nguyện, phân tích các lựa chọn dựa trên sự vinh hiển Chúa và ích lợi cho Vương Quốc Ngài. Đừng chỉ tìm một câu Kinh Thánh “định mệnh” cho mỗi lựa chọn cụ thể, nhưng tin cậy Chúa hướng dẫn trong khuôn khổ khôn ngoan Ngài ban.
Khi Trải Qua Khó Khăn, Bệnh Tật:
- Lời hứa phổ quát để nắm giữ: Chúa hứa sự hiện diện (“Ta sẽ chẳng lìa ngươi, chẳng bỏ ngươi” – Hê-bơ-rơ 13:5), sự nâng đỡ (“Ơn ta đủ cho ngươi” – 2 Cô-rinh-tô 12:9), và sự chữa lành tối hậu trong sự sống lại (Khải huyền 21:4).
- Cách áp dụng: Không nên buộc Chúa phải chữa lành thể xác ngay lập tức theo cách của mình (như đòi hỏi lời hứa trong Ê-sai 53:5 theo nghĩa thể chất một cách tuyệt đối), nhưng nắm giữ lời hứa về sự đồng công, ân điển đủ dùng, và hy vọng vĩnh cửu. Đây chính là “lời hứa dành cho bạn” trong hoàn cảnh đó.
Khi Chiến Đấu Với Tội Lỗi Và Nản Lòng:
- Lời hứa phổ quát để nắm giữ: “Ví bằng chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm sạch chúng ta khỏi mọi điều gian ác” (1 Giăng 1:9). “Vì Đức Chúa Trời chẳng phải là Chúa sự loạn mà, bèn là Chúa sự hòa bình” (1 Cô-rinh-tô 14:33).
- Cách áp dụng: Đây là lời hứa có điều kiện rõ ràng. Khi bạn xưng tội và ăn năn, hãy tin chắc và nắm lấy lời hứa tha thứ này cho chính mình. Đó là lời hứa “dành cho bạn” ngay lúc đó.
Kết Luận: Sự Tự Do Và Trách Nhiệm Trong Lời Hứa
Biết được lời hứa nào của Chúa dành cho mình không phải là một thuật bói toán thiêng liêng để khỏi phải bước đi bằng đức tin. Trái lại, đó là một hành trình thân mật với Chúa, được dẫn dắt bởi Thánh Linh và khuôn khổ của Lời Ngài. Chúng ta có tự do tuyệt vời để nắm giữ mọi lời hứa phổ quát trong Đấng Christ với đức tin cá nhân, và sự bảo đảm rằng Đức Thánh Linh sẽ áp dụng Lời sống động đó vào những nhu cầu và hoàn cảnh độc nhất của chúng ta một cách kịp thời và đúng đắn.
Cuối cùng, lời hứa vĩ đại nhất, nền tảng cho mọi lời hứa khác, là chính Chúa Giê-xu Christ. Ngài là “Vật báu” (Ma-thi-ơ 13:44) và là “phần” của chúng ta. Khi chúng ta tìm kiếm Ngài trên hết, mọi điều khác sẽ được ban cho (Ma-thi-ơ 6:33). Hãy tin cậy rằng Đấng đã không tiếc chính Con Ngài, cũng sẽ ban mọi sự cho chúng ta cách nhưng không trong Ngài (Rô-ma 8:32). Đó là lời hứa chắc chắn nhất dành cho mỗi chúng ta.