Chúa Giê-su chữa lành hai người mù (Ma-thi-ơ 20:29-34) hay một người mù (Mác 10:46-52; Lu-ca 18:35-43)?

Khi đọc song song các sách Phúc Âm, một trong những điểm có vẻ khác biệt khiến nhiều tín hữu thắc mắc là câu chuyện Chúa Giê-su chữa lành người mù tại thành Giê-ri-cô. Ma-thi-ơ (20:29-34) ghi nhận hai người mù, trong khi Mác (10:46-52) và Lu-ca (18:35-43) chỉ đề cập đến một người mù tên là Ba-ti-mê. Sự khác biệt này có phải là mâu thuẫn không? Hay chúng ta có thể hiểu hài hòa các tường thuật này? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích kỹ lưỡng bối cảnh, văn phong, và mục đích thần học của từng trước giả để làm sáng tỏ vấn đề, đồng thời rút ra những bài học quý báu về đức tin và lòng thương xót của Chúa.

Trước hết, chúng ta cần đặt các phân đoạn này cạnh nhau và xem xét kỹ lưỡng từng chi tiết.

1. Ma-thi-ơ 20:29-34 (Bản Truyền Thống 1925):
"Đương khi Đức Chúa Jêsus và môn đồ ra khỏi thành Giê-ri-cô, có một đoàn dân đông theo Ngài. Nầy, có hai người mù ngồi bên đường, nghe nỏi Đức Chúa Jêsus đi qua, bèn kêu lên rằng: Lạy Chúa, con vua Đa-vít, xin thương xót chúng tôi! ... Đức Chúa Jêsus dừng lại, gọi hai người mù đến, mà phán rằng: Các ngươi muốn ta làm chi cho? Họ thưa rằng: Lạy Chúa, xin cho mắt chúng tôi được mở. Đức Chúa Jêsus động lòng thương xót, bèn rờ đến mắt họ; tức thì hai người thấy được, và đi theo Ngài."

2. Mác 10:46-52:
Mác tập trung vào một người mù tên là "Ba-ti-mê, con trai của Ti-mê" (Bartimaios, Βαροτιμαιος). Ông này cũng kêu xin "Lạy Con vua Đa-vít, xin thương xót tôi!" và được Chúa gọi lại. Câu chuyện kết thúc với việc ông được sáng mắt và "đi theo Đức Chúa Jêsus trên đường".

3. Lu-ca 18:35-43:
Lu-ca cũng chỉ kể về một người mù (không nêu tên) ngồi ăn xin bên đường. Ông nghe tiếng đám đông hỏi ra, biết là "Đức Chúa Jêsus người Na-xa-rét đi qua" và bắt đầu kêu xin. Lu-ca ghi lại chi tiết Chúa "truyền dắt người mù đến" và phán: "Hãy sáng mắt ra; đức tin ngươi đã chữa lành ngươi."

Sự khác biệt này không phải là mâu thuẫn, mà phản ánh góc nhìn và mục đích thần học riêng của từng trước giả, cùng một nguyên tắc quan trọng trong thuật chép sử cổ đại.

1. Nguyên Tắc "Một Đại Diện Cho Nhiều":
Trong văn hóa kể chuyện và lịch sử thời đó, việc tập trung vào một nhân vật nổi bật nhất (trong một nhóm) là điều phổ biến. Mác và Lu-ca có thể đã tập trung vào Ba-ti-mê vì ông là người nổi bật nhất, lời cầu xin lớn tiếng và kiên trì nhất, hoặc vì ông là nhân vật được độc giả biết đến sau này trong Hội Thánh sơ khai (Mác cung cấp tên ông, một chi tiết hiếm có trong các phép lạ chữa bệnh). Ma-thi-ơ, với phong cách tường thuật cô đọng và thiên về tính chất giáo huấn, có thể đã ghi lại đầy đủ sự kiện rằng có hai người, nhấn mạnh rằng phép lạ này không chỉ dành cho một cá nhân đặc biệt, mà cho tất cả những ai kêu cầu Ngài.

2. Sự Khác Biệt Về Địa Điểm "Gần" Hay "Đang Đi Ra Khỏi" Thành Giê-ri-cô:
- Ma-thi-ơ và Mác ghi: "Đương khi... ra khỏi thành Giê-ri-cô" (Ma-thi-ơ 20:29, Mác 10:46).
- Lu-ca ghi: "Khi Đức Chúa Jêsus đến gần thành Giê-ri-cô" (Lu-ca 18:35).
Điều này có thể được giải thích bằng việc hiểu thành Giê-ri-cô có hai khu vực: thành cổ (bị phá hủy) và khu định cư mới do Hê-rốt xây dựng cách đó một khoảng. Chúa Giê-su có thể đã gặp người mù thứ nhất khi đến gần khu vực thành (Lu-ca), và sau khi giảng dạy, tiếp tục hành trình ra khỏi khu vực thành thì gặp cả hai người mù (Ma-thi-ơ, Mác). Mác và Lu-ca chỉ chọn ghi lại một giai đoạn hoặc một nhân vật trong hành trình đó. Đây là sự bổ sung chi tiết, không loại trừ nhau.

3. Mục Đích Thần Học Của Từng Sách Phúc Âm:
- Ma-thi-ơ viết cho độc giả Do Thái, nhấn mạnh Chúa Giê-su là Đấng Mê-si (Con vua Đa-vít) ứng nghiệm lời tiên tri. Trong Cựu Ước, phép lạ thường liên quan đến số đông (ví dụ: Ê-li-sê chữa lành nhiều người phung). Việc ghi nhận hai người mù có thể nhằm nhấn mạnh tính chất chứng nhân theo luật pháp (Phục truyền 19:15) và sự ứng nghiệm lời tiên tri về thời kỳ Mê-si: "Bấy giờ mắt kẻ mù sẽ mở ra" (Ê-sai 35:5).
- Mác viết cho độc giả La Mã, nhấn mạnh hành động và quyền năng. Việc tập trung vào một nhân vật cụ thể tên Ba-ti-mê làm câu chuyện sinh động, cá nhân hóa, và nêu bật đức tin cá nhân ("đức tin ngươi đã cứu ngươi" - Mác 10:52).
- Lu-ca, là bác sĩ, viết cho dân ngoại, nhấn mạnh lòng thương xót của Chúa đối với người bị xã hội bỏ rơi (người mù, ăn xin). Việc ông chỉ ghi một người mù có thể để làm nổi bật cuộc gặp gỡ cá nhân đầy ân điển đó.

Dù là một hay hai người mù, cốt lõi thuộc linh của câu chuyện vẫn không thay đổi. Dưới đây là những bài học sâu sắc cho đời sống Cơ Đốc nhân chúng ta ngày nay:

1. Đức Tin Thể Hiện Qua Lời Kêu Cầu Kiên Trì Và Đúng Đắn:
Cả ba sách đều ghi lại việc người mù kêu lớn tiếng và không im lặng dù bị đám đông quở trách. Đức tin của họ không thụ động. Trong tiếng Hy Lạp, từ "kêu" (κράζω, *krazō*) mang nghĩa kêu lớn, kêu xin. Họ cũng xưng nhận Chúa Giê-su là "Con vua Đa-vít", một danh hiệu Mê-si-a. Đức tin chân thật phải dẫn đến lời cầu nguyện kiên trì, không nản lòng (Lu-ca 18:1), và nhận biết đúng thân vị của Chúa Giê-su.

2. Lòng Thương Xót Cá Nhân Của Chúa Giê-su:
Ma-thi-ơ ghi chép đặc biệt: "Đức Chúa Jêsus động lòng thương xót" (σπλαγχνίζομαι, *splagchnizomai*). Từ này chỉ sự thương xót sâu thẳm xuất phát từ tận đáy lòng. Dù đang trên đường lên Giê-ru-sa-lem để chịu khổ hình, Chúa vẫn dừng lại vì tiếng kêu của những người bị xã hội khinh rẻ. Ngài vẫn quan tâm đến từng cá nhân, từng nỗi đau của chúng ta ngày hôm nay.

3. Câu Hỏi Của Chúa: "Ngươi Muốn Ta Làm Gì Cho Ngươi?":
Câu hỏi tưởng chừng thừa này lại vô cùng quan trọng. Chúa muốn họ (và chúng ta) xác định rõ nhu cầu của mình và bày tỏ ra. Ngài tôn trọng ý chí tự do của con người. Trong đời sống thuộc linh, chúng ta cần thành thật với Chúa về những "chỗ mù" của mình: mù thuộc linh, mù trước nhu cầu người khác, mù trước ý muốn Chúa.

4. Sự Chữa Lành Dẫn Đến Đời Sống Đi Theo Chúa:
Cả Ma-thi-ơ và Mác đều kết thúc bằng việc người được chữa lành "đi theo Ngài" (Ματθαίος: ἠκολούθησαν αὐτῷ; Μάρκος: ἠκολούθει αὐτῷ). Đây không chỉ là đi về nhà, mà là trở thành môn đồ, bước vào mối quan hệ đi theo Chúa. Phép lạ thật sự không dừng ở việc giải quyết vấn đề, mà đưa chúng ta vào sự thông công và phục vụ Chúa. Ân điển cứu rỗi luôn kêu gọi chúng ta đi theo Ngài.

Sự khác biệt giữa "hai người mù" và "một người mù Ba-ti-mê" không phải là lỗi sai hay mâu thuẫn, mà là một minh họa tuyệt vời về tính chất bổ sung và đa chiều của các sách Phúc Âm. Ma-thi-ơ cho chúng ta bức tranh toàn cảnh về sự ứng nghiệm lời tiên tri. Mác và Lu-ca cho chúng ta một cái nhìn cận cảnh, sống động về một cuộc gặp gỡ cá nhân đầy quyền năng giữa Đấng Christ và một tội nhân đang cần đến ân điển.

Trọng tâm cuối cùng không nằm ở con số, mà nằm ở Đấng Christ - Đấng có quyền năng mở mắt kẻ mù cả phần xác lẫn phần linh; và ở đức tin - phương thức con người đáp lại ân điển Ngài. Câu chuyện này mời gọi mỗi chúng ta, dù đang ở trong hoàn cảnh "mù lòa" nào, hãy kiên trì kêu cầu Danh Ngài, tin cậy vào lòng thương xót trọn vẹn của Chúa Giê-su, và một khi được Ngài chạm đến, hãy trọn đời đi theo Ngài trên con đường môn đồ.

"Hãy sáng mắt ra; đức tin ngươi đã chữa lành ngươi." (Lu-ca 18:42). Lời phán ấy vẫn còn quyền năng cho mọi người tin hôm nay.