Có sai không khi cảm thấy thất vọng về Chúa?

Trong hành trình đức tin, hầu như mọi Cơ Đốc nhân chân chính đều sẽ trải qua những khoảnh khắc mà câu hỏi này hiện lên trong lòng: "Có sai không khi cảm thấy thất vọng về Chúa?". Cảm giác này thường xuất hiện khi lời cầu nguyện dường như không được đáp lời, khi hoàn cảnh đau thương xảy đến bất chấp sự tin cậy, hoặc khi sự im lặng của Đức Chúa Trời trở nên nặng nề. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu về hiện tượng tâm linh phổ biến này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, khám phá tính chân thật của nó trong mối quan hệ với Đấng Tạo Hóa và con đường dẫn đến sự chữa lành, trưởng thành đức tin.

Trước hết, cần định nghĩa "thất vọng" (disappointment). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, khái niệm gần nhất có thể là "שָׁבַר" (shavar) - nghĩa đen là "bể vỡ, tan nát" (như trong Thi-thiên 34:18: "Đức Giê-hô-va ở gần những người có lòng đau thương, Và cứu kẻ nào có tâm hồn thống hối"). Cảm giác thất vọng về Chúa thường bắt nguồn từ sự "vỡ lẽ" giữa kỳ vọng của chúng ta về cách Chúa phải hành động và thực tế về cách Ngài đang hành động hoặc cho phép.

Kinh Thánh không lên án cảm xúc này như một tội lỗi. Thay vào đó, Kinh Thánh trình bày nó như một phần của trải nghiệm con người sa ngã trong thế giới đau khổ. Chúa Giê-xu chính Ngài đã trải qua khoảnh khắc thất vọng tột cùng khi trên thập tự giá, Ngài kêu lên: "Ê-li, Ê-li, lam-ma-sa-bách-ta-ni?" nghĩa là: "Đức Chúa Trời tôi ơi, Đức Chúa Trời tôi ơi, sao Ngài lìa bỏ tôi?" (Ma-thi-ơ 27:46). Tiếng kêu này, trích từ Thi-thiên 22:1, là tiếng kêu của sự thất vọng, bị bỏ rơi, và thắc mắc sâu sắc. Nếu chính Con Đức Chúa Trời có thể bày tỏ cảm xúc đó, thì chúng ta cũng có chỗ đứng để thành thật với Chúa về những gì mình cảm nhận.

Khi nghiên cứu các anh hùng đức tin, chúng ta thấy họ không phải là những siêu nhân vô cảm. Họ là những con người với những cuộc vật lộn thật sự:

• Gióp: Sau khi mất tất cả, ông tuyên bố: "Tôi sẽ nói ra sự cay đắng của linh hồn tôi... Đức Chúa Trời ôi, xin hãy nhớ rằng đời tôi chỉ một hơi thở!" (Gióp 7:11, 7:16). Ông chất vấn Chúa cách mạnh mẽ, thậm chí nói: "Dầu Chúa giết tôi, tôi cũng còn nhờ cậy nơi Ngài" (Gióp 13:15). Sự thất vọng của Gióp không đẩy ông ra khỏi Chúa, mà đưa ông vào một cuộc đối thoại sâu sắc hơn, cuối cùng dẫn đến sự gặp gỡ cá nhân (Gióp 42:5).
• Đa-vít: Các Thi-thiên chứa đầy tiếng kêu than thất vọng: "Hỡi Đức Chúa Trời tôi, tôi kêu cầu ban ngày, nhưng Chúa không đáp lại; Ban đêm cũng vậy, mà tôi không được yên nghỉ chút nào" (Thi-thiên 22:2). "Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài sẽ lìa bỏ tôi cho đến chừng nào?" (Thi-thiên 13:1). Cấu trúc nhiều Thi-thiên than vãn (lament) thường theo mô hình: KÊU GÀO -> THẮC MẮC -> NHỚ LẠI LỜI CHÚA -> TÁN TỤNG. Điều này cho thấy thất vọng có thể là lối vào của sự thờ phượng chân thật, chứ không phải lối ra.
• Giê-rê-mi: Vị tiên tri thường được gọi là "tiên tri than khóc" đã thẳng thắn: "Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài đã gạt gẫm tôi, và tôi đã để cho Ngài gạt... Lời của Ngài trở thành sự sỉ nhục và trò cười cho tôi suốt ngày" (Giê-rê-mi 20:7-8). Từ ngữ mạnh mẽ ở đây trong tiếng Hê-bơ-rơ là "פָּתָה" (pathah) - có thể dịch là "dụ dỗ, thuyết phục, thậm chí lừa gạt". Giê-rê-mi đã thành thật đến mức gây sốc với Chúa, nhưng chính sự thành thật đó giữ ông lại trong chức vụ.

Vậy, khi nào thì sự thất vọng trở thành tội lỗi? Kinh Thánh phân biệt giữa sự nghi ngờ tạm thời trong đau khổ (doubt) và sự không tin, chối bỏ có chủ ý (unbelief). Thất vọng dẫn đến chất vấn Chúa, như Gióp, nhưng vẫn hướng về Ngài để tìm câu trả lời. Tội lỗi nằm ở chỗ từ bỏ Chúa vì không nhận được câu trả lời như ý.

Sứ đồ Giăng Báp-tít, người từng tuyên bố Chúa Giê-xu là "Chiên Con của Đức Chúa Trời", khi ở trong ngục đã sai môn đồ đi hỏi: "Ngài có phải là Đấng phải đến, hay chúng tôi còn phải đợi Đấng khác chăng?" (Ma-thi-ơ 11:3). Đây là câu hỏi đầy thất vọng từ một người sắp tử đạo. Chúa Giê-xu không quở trách ông. Ngài đáp lại bằng cách chỉ cho các môn đồ xem các phép lạ và nói: "Phước cho ai chẳng vấp phạm vì cớ ta!" (câu 6). Câu trả lời của Chúa Giê-xu thừa nhận rằng hoàn cảnh có thể khiến người ta "vấp phạm" (σκανδαλίζω - scandalizō - vấp ngã, bị xúc phạm), nhưng Ngài mời gọi Giăng nhìn vào bằng chứng về Nước Trời thay vì tập trung vào hoàn cảnh riêng.

Tội lỗi xảy ra khi sự thất vọng dẫn đến sự "oán trách" (murmuring) như dân Y-sơ-ra-ên trong đồng vắng, họ thất vọng về sự chậm trễ và hoàn cảnh khó khăn, nhưng thay vì đến với Chúa, họ oán trách Môi-se và Chúa, và "cám dỗ Đức Giê-hô-va" (Xuất Ê-díp-tô Ký 17:2). Sự khác biệt là ở thái độ lòng và hướng đi của sự thất vọng.

Thất vọng thường bắt nguồn từ những "giao ước ngầm" chúng ta đặt ra với Chúa: "Nếu con trung tín, Chúa phải ban phước, bảo vệ con khỏi mọi sự dữ." Khi thực tế không diễn ra như vậy, chúng ta cảm thấy Chúa đã "thất hứa". Tuy nhiên, Kinh Thánh không hứa một cuộc sống không có đau khổ cho Cơ Đốc nhân. Trái lại, Chúa Giê-xu phán: "Trong thế gian các ngươi sẽ có sự hoạn nạn" (Giăng 16:33). Sứ đồ Phao-lô cũng được Chúa phán: "Ân điển ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối" (2 Cô-rinh-tô 12:9).

Lời hứa của Chúa không phải là sự giải thoát khỏi mọi khó khăn, mà là sự hiện diện của Ngài trong khó khăn ("Ta sẽ chẳng lìa ngươi, chẳng bỏ ngươi đâu" - Giô-suê 1:5) và mục đích tối thượng của Ngài qua khó khăn ("muôn vật hợp lại làm ích cho kẻ yêu mến Đức Chúa Trời" - Rô-ma 8:28). Thất vọng xảy ra khi chúng ta đặt hy vọng tối hậu của mình vào một kết quả cụ thể, thay vì vào chính Con Người và bản tính thành tín của Đức Chúa Trời.

Làm thế nào để xử lý cảm giác thất vọng về Chúa một cách lành mạnh, theo Kinh Thánh?

1. Thành Thật Trong Sự Cầu Nguyện (Lament - Than Vãn): Hãy học theo gương Đa-vít. Dành riêng thời gian để trình bày tất cả nỗi lòng với Chúa—sự tức giận, nỗi đau, thắc mắc—mà không chỉnh sửa. Hãy nói: "Lạy Chúa, con cảm thấy thất vọng vì... Con không hiểu tại sao..." Đây là hành động đức tin, vì nó thừa nhận rằng Chúa đủ lớn để đối diện với cảm xúc thật của chúng ta.
2. Điều Chỉnh Kỳ Vọng Dựa Trên Lẽ Thật Kinh Thánh: Nghiên cứu Lời Chúa để hiểu biết đúng đắn về những gì Ngài thực sự hứa. Hy vọng của chúng ta phải được đặt trên lời hứa về sự hiện diện, ân điển đủ dùng, và sự sống đời đời, hơn là trên sự thoải mái tức thời.
3. Nhìn Lại Lịch Sử Cứu Rỗi và Lịch Sử Đời Mình: Như các Thi-thiên thường làm, hãy nhớ lại những lần Chúa đã thành tín trong quá khứ. "Hãy nhớ lại các việc ngày xưa... Ta là Đức Chúa Trời, chẳng có Chúa nào khác" (Ê-sai 46:9). Viết nhật ký về những ơn phước và sự đáp lời để nhắc nhở bản thân trong mùa tăm tối.
4. Tìm Kiếm Sự Thông Công: Đừng cô lập bản thân. Chia sẻ gánh nặng với những anh chị em trưởng thành, tin kính (Ga-la-ti 6:2). Đôi khi, đức tin của họ có thể nâng đỡ chúng ta khi chúng ta yếu đuối.
5. Hướng Mắt Vào Thập Tự Giá: Thập tự giá là bằng chứng tối thượng về tình yêu và sự đồng cảm của Chúa. Đức Chúa Trời không đứng ngoài đau khổ; Ngài bước vào trong nó. Khi thất vọng, hãy chiêm ngưỡng Đấng Christ chịu đóng đinh—Ngài hiểu.
6. Lựa Chọn Tín Thác Trong Khi Chờ Đợi: Đức tin chân chính không phải là không có câu hỏi, mà là lựa chọn tin cậy bản tính của Đức Chúa Trời ngay cả khi không có câu trả lời. Như Ha-ba-cúc kết luận: "Dầu không ra trái nơi cây vả... song tôi sẽ vui mừng trong Đức Giê-hô-va" (Ha-ba-cúc 3:17-18).

Cảm thấy thất vọng về Chúa không tự nó là một tội lỗi. Nó là một dấu hiệu của một mối quan hệ sống động, nơi mà sự thành thật có chỗ đứng. Tội lỗi nằm ở việc để sự thất vọng đẩy chúng ta ra xa Ngài, vào vòng xoáy của sự cay đắng và không tin. Chúa đón nhận những lời cầu nguyện thất vọng của chúng ta như lời kêu cầu cứu giúp. Qua những mùa thất vọng, Ngài không đang trừng phạt chúng ta, nhưng đang mở rộng khả năng tin cậy của chúng ta, tịnh luyện đức tin để nó không còn dựa trên hoàn cảnh thuận lợi, mà dựa trên chính Con Người vĩnh cửu của Ngài.

Cuối cùng, lời giải đáp cho sự thất vọng không phải là một lý thuyết thần học trừu tượng, mà là một Con Người: Chúa Giê-xu Christ. Ngài là Đấng đã xuống thế gian, chịu đau khổ tột cùng, sống lại và hứa sẽ trở lại để lau sạch mọi nước mắt (Khải-huyền 21:4). Trong khi chờ đợi, Ngài ban cho chúng ta Đức Thánh Linh là Đấng Yên ủi (Giăng 14:16), Đấng cầu thay cho chúng ta bằng những sự than thở không thể nói ra (Rô-ma 8:26). Vì vậy, hãy thành thật với Chúa trong sự thất vọng, rồi kiên trì hướng mắt về Jêsus, "là Đấng làm nên đức tin và làm cho đức tin được trọn vẹn" (Hê-bơ-rơ 12:2). Chính trong sự thất vọng được dâng lên cho Ngài, đức tin non trẻ sẽ được uốn nắn để trở nên đức tin vàng ròng, vững chắc trong Đấng Christ, niềm hy vọng vinh quang của chúng ta.