Sắt Mài Nhọn Sắt
Trong kho tàng văn học khôn ngoan của Kinh Thánh, sách Châm-ngôn chứa đựng nhiều câu châm ngôn ngắn gọn nhưng súc tích, đúc kết những chân lý sâu sắc về cuộc sống, đạo đức và các mối quan hệ. Một trong những hình ảnh sinh động và giàu ý nghĩa nhất là câu: “Sắt mài nhọn sắt, cũng vậy người ta mài nhọn diện mạo của bạn mình.” (Châm-ngôn 27:17, Kinh Thánh Tiêu Chuẩn Việt Nam). Bản Truyền Thống 1925 chép: “Sắt mài nhọn sắt, Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình.” Câu châm ngôn này không chỉ là một quan sát tâm lý xã hội thông thường, mà dưới ánh sáng của Lời Chúa, nó hé mở một nguyên tắc thuộc linh quan trọng cho đời sống cộng đồng của con dân Chúa.
Giải Nghĩa Văn Tự và Bối Cảnh
Để thấu hiểu trọn vẹn ý nghĩa, chúng ta cần đi vào ngôn ngữ gốc. Câu này trong tiếng Hê-bơ-rơ là: “Barzel bebarzel yachad, ve’ish yachad penei re’ehu.” Chúng ta phân tích những từ khóa then chốt:
- Barzel (בַּרְזֶל): Nghĩa là "sắt". Trong Kinh Thánh, sắt thường biểu tượng cho sức mạnh, sự cứng rắn, và độ bền (ví dụ: Phục-truyền 8:9, Gióp 40:18).
- Yachad (יַחַד): Được lặp lại hai lần, từ này là chìa khóa. Nó có nghĩa là "cùng nhau", "chung với nhau", "hợp lại". Nó diễn tả một hành động tương tác, cộng tác, và tiếp xúc trực tiếp.
- Penei (פְּנֵי): Nghĩa là "mặt", "diện mạo", nhưng cũng có thể hiểu rộng là "tính cách", "con người bên ngoài" của một người.
- Re’ehu (רֵעֵהוּ): Xuất phát từ từ “rea” (רֵעַ), thường được dịch là "bạn hữu", "người lân cận", "đồng loại". Nó hàm ý một mối quan hệ gần gũi, không nhất thiết là bạn thân nhất, nhưng là người trong cộng đồng của mình.
Hình ảnh "sắt mài nhọn sắt" là một ẩn dụ dễ hiểu trong xã hội nông nghiệp và thủ công. Một thanh sắt (như lưỡi rìu, dao) tự nó không thể tự mài sắc. Nó cần phải được cọ xát, ma sát với một thanh sắt khác, hoặc với một đá mài cứng. Quá trình này tạo ra tiếng ồn, tia lửa, và cần có lực tác động. Kết quả là cả hai đều trở nên sắc bén hơn, hữu dụng hơn. Cũng vậy, một con người – với những suy nghĩ, tính cách, đức tin – cần có sự tương tác, đối thoại, và đôi khi là sự cọ xát lành mạnh với người khác để được "mài giũa", tức là được phát triển, tinh luyện, và trở nên sắc sảo hơn trong đời sống và sự hiểu biết.
Ý Nghĩa Thuộc Linh: Sự Gây Dựng Lẫn Nhau Trong Cộng Đồng Đức Tin
Trong Tân Ước, nguyên tắc này được thể hiện rõ nét qua giáo lý về Hội Thánh là thân thể của Đấng Christ. Mỗi tín hữu là một chi thể, cần đến các chi thể khác (I Cô-rinh-tô 12:12-27). Câu Châm-ngôn 27:17 tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn trong mạng lệnh:
“Hãy khuyên bảo nhau, và gây dựng cho nhau... hãy yên ủi nhau, và gìn giữ sự hòa thuận với nhau.” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:11, 13b).
“Chớ có bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy.” (Hê-bơ-rơ 10:25).
“Mài nhọn diện mạo bạn hữu” chính là công việc gây dựng, khích lệ, sửa dạy, và an ủi lẫn nhau trong tình yêu thương. Điều này bao gồm:
- Sự Sửa Dạy Trong Yêu Thương: Đôi khi “mài” có thể gây ra ma sát. Một lời quở trách chân thành vì lợi ích của người khác (Châm-ngôn 27:6: “Bạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín; Còn sự hôn của kẻ ghen ghét lấy làm giả dối”) cũng là một hình thức “mài giũa” quý giá. Sứ đồ Phao-lô khuyên: “Hãy nói lẽ chân thật trong tình yêu thương” (Ê-phê-sô 4:15).
- Sự Khích Lệ và An Ủi: Quá trình mài giũa không phải lúc nào cũng là sửa sai; nó cũng là việc khẳng định, động viên, chia sẻ gánh nặng (Ga-la-ti 6:2), giúp anh chị em mình giữ vững diện mạo (tinh thần) trước những sóng gió.
- Sự Học Hỏi và Đối Thoại: Khi hai tâm trí Cơ Đốc cùng nhau nghiên cứu Lời Chúa, thảo luận, chất vấn và chia sẻ hiểu biết, cả hai đều được mài sắc về mặt tri thức và thuộc linh. Sự va chạm của các ý tưởng trong tinh thần kính sợ Chúa sinh ra sự sáng.
Đức Chúa Giê-xu Christ – Gương Mẫu Tối Cao Của Sự “Mài Giũa”
Chúa Giê-xu chính là Đấng mài giũa chúng ta cách hoàn hảo nhất. Sự tiếp xúc với Ngài biến đổi con người chúng ta. Các môn đồ từ những người thất học, nhút nhát, trở nên mạnh mẽ, khôn ngoan và dạn dĩ rao giảng Phúc Âm. Ngài sửa dạy họ với tình yêu thương (như khi quở trách Phi-e-rơ trong Ma-thi-ơ 16:23), kiên nhẫn dạy dỗ họ (qua các ẩn dụ), và an ủi họ (Giăng 14:1). Hơn thế nữa, Chúa Giê-xu cũng cho phép Ngài được “mài giũa” trong mối quan hệ con người—Ngài học vâng phục bởi những sự đau đớn (Hê-bơ-rơ 5:8), và Ngài cảm thông với chúng ta vì Ngài đã trải qua mọi sự thử thách như chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:15).
Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Làm thế nào để chúng ta sống nguyên tắc “sắt mài nhọn sắt” một cách hiệu quả và đúng đắn?
1. Trong Mối Quan Hệ Cá Nhân & Tình Bạn Hữu:
- Chủ Động Tìm Kiếm Sự Gây Dựng: Đừng sống cô lập. Hãy chủ động tìm kiếm những người bạn Cơ Đốc trưởng thành, chân thành, mà bạn có thể tin cậy để chia sẻ những yếu đuối và nhờ họ cầu nguyện, khuyên bảo.
- Sẵn Lòng Đón Nhận Lời Góp Ý: Nuôi dưỡng tấm lòng khiêm nhường và dễ dạy. Khi được góp ý, đừng phòng thủ ngay lập tức, nhưng hãy suy ngẫm trước mặt Chúa (Châm-ngôn 15:31-32).
- Thực Hành Lời Nói Có Xây Dựng: Trước khi nói, hãy tự hỏi: Lời này có chân thật không? Có cần thiết không? Có nhân từ (xuất phát từ tình yêu) không? (Ê-phê-sô 4:29).
2. Trong Đời Sống Hội Thánh Địa Phương:
- Tích Cực Tham Gia Nhóm Nhỏ: Đây là môi trường lý tưởng để “mài giũa” lẫn nhau. Nhóm nhỏ tạo không gian an toàn để chia sẻ, học hỏi Lời Chúa, và thực hành sự giải tội, cầu thay lẫn nhau (Gia-cơ 5:16).
- Phục Vụ Với Các Ân Tứ: Khi bạn dùng ân tứ dạy dỗ, khích lệ, hoặc quản trị để phục vụ anh chị em, bạn đang góp phần “mài nhọn” họ. Đồng thời, bạn cũng được mài giũa qua sự phục vụ và tiếp nhận phản hồi.
- Giải Quyết Xung Đột Cách Cơ Đốc: Khi có ma sát (tất yếu sẽ xảy ra), đừng tránh né hoặc nói xấu. Hãy áp dụng Ma-thi-ơ 18:15-17 một cách khôn ngoan và yêu thương. Chính trong quá trình hòa giải này, cả hai bên đều có cơ hội được tinh luyện.
3. Trong Gia Đình:
- Vợ Chồng: Hôn nhân là mối quan hệ “mài giũa” mật thiết nhất. Sự khác biệt về tính cách, quan điểm là công cụ Chúa dùng để tẩy luyện tính ích kỷ, xây dựng sự kiên nhẫn và yêu thương vô điều kiện (Ê-phê-sô 5:21-33).
- Cha Mẹ và Con Cái: Cha mẹ dạy dỗ, sửa trị con cái (Châm-ngôn 22:6), đồng thời cũng học được sự kiên nhẫn, cầu nguyện và nương cậy Chúa từ chính con cái mình.
4. Lời Cảnh Báo Quan Trọng:
Quá trình “sắt mài nhọn sắt” phải được thực hiện trong tình yêu thương (Á-ga-pê) và dưới sự hướng dẫn của Đức Thánh Linh. Nếu thiếu đi hai yếu tố này, sự “mài giũa” có thể trở thành sự chỉ trích phá hoại, tranh cãi cay đắng, hoặc thao túng tinh thần. Mục đích cuối cùng không phải là chứng tỏ mình đúng, mà là giúp anh chị em mình trở nên giống hình ảnh của Đấng Christ hơn (Rô-ma 8:29).
Kết Luận
Câu châm ngôn “Sắt mài nhọn sắt” là một sự khôn ngoan từ trời ban, vạch ra con đường tăng trưởng và trưởng thành thuộc linh không thể thiếu: con đường cộng đồng. Chúng ta không được kêu gọi sống đạo một mình. Chúa đặt để chúng ta trong một thân thể, nơi mỗi người trở thành công cụ trong tay Ngài để tẩy luyện, khích lệ và gây dựng những người khác. Quá trình này đôi khi có thể gây ra tiếng ồn và tia lửa – những khó chịu, bất đồng, hoặc thử thách – nhưng kết quả cuối cùng là sự sắc bén cho công việc Chúa. Một lưỡi rìu cùn không thể đốn củi hiệu quả (Truyền-đạo 10:10), và một Cơ Đốc nhân không được “mài giũa” qua mối thông công cũng khó lòng phát huy hết tiềm năng phục vụ Chúa.
Ước mong mỗi chúng ta, với lòng khiêm nhường và khao khát được Chúa dùng, dạn dĩ bước vào những mối quan hệ chân thật, nơi chúng ta vừa sẵn sàng để được “mài nhọn”, vừa trung tín trong việc “mài nhọn” anh chị em mình, hầu cho toàn thân thể lớn lên trong tình yêu thương, ngày càng giống với Gương Mẫu tuyệt vời của chúng ta là Đức Chúa Giê-xu Christ.