Cơ Đốc Giáo Dục Cho Trẻ Nhỏ
Trong một thế giới với vô vàn triết lý giáo dục và những cơn sóng văn hóa luôn thay đổi, một câu hỏi cấp thiết đặt ra trước mỗi bậc cha mẹ tin Chúa: **Việc giáo dục con cái dựa trên nền tảng Kinh Thánh và đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ có thực sự quan trọng, hay đó chỉ là một phần phụ thêm tùy chọn?** Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát kỹ lưỡng Lời Đức Chúa Trời để khẳng định rằng Cơ Đốc giáo dục không chỉ quan trọng, mà đó là mệnh lệnh thiêng liêng, trách nhiệm tối thượng, và cơ hội quý báu nhất mà Đức Chúa Trời giao phó cho các bậc phụ huynh và Hội Thánh.
Kinh Thánh không xem giáo dục đức tin là hoạt động tùy nghi. Trái lại, đó là phần cốt lõi trong kế hoạch của Đức Chúa Trời để duy trì mối quan hệ giao ước với dân sự Ngài qua các thế hệ.
1. Mệnh Lệnh Rõ Ràng Từ Cựu Ước:
Trọng tâm của Cơ Đốc giáo dục được tóm gọn trong phân đoạn kinh điển Phục-truyền Luật-lệ Ký 6:4-9:
“Hỡi Y-sơ-ra-ên! hãy nghe: Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê-hô-va có một không hai. Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết sức kính mến Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi. Các lời mà ta truyền cho ngươi ngày nay sẽ ở tại trong lòng ngươi; khá ân cần dạy dỗ điều đó cho con cái ngươi và phải nói đến, hoặc khi ngươi ngồi trong nhà, hoặc khi đi ngoài đường, hoặc lúc ngươi nằm, hay là khi chổi dậy.” (Phục-truyền 6:4-7)
Từ “dạy dỗ” trong câu 7 xuất phát từ tiếng Hê-bơ-rơ “shanan” (שָׁנַן), có nghĩa đen là “mài sắc, lặp đi lặp lại, khắc ghi”. Điều này mô tả một quá trình chủ động, liên tục, thấm sâu, chứ không phải là những bài học hình thức một tuần một lần. Chúa Giê-hô-va truyền lệnh rằng sự dạy dỗ phải diễn ra trong mọi bối cảnh của cuộc sống (“khi ngồi, khi đi, khi nằm, khi chổi dậy”), biến đời sống hằng ngày thành lớp học về đức tin.
2. Sự Khôn Ngoan và Lời Cảnh Báo từ Sách Châm Ngôn:
Sách Châm Ngôn đầy ắp những lời khuyên về việc dạy dỗ con trẻ:
“Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo; Dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó.” (Châm-ngôn 22:6)
Câu này không phải là một lời hứa cứng nhắc, mà là một nguyên tắc của sự khôn ngoan Đức Chúa Trời. Từ “dạy” ở đây là “chanak” (חָנַךְ), mang ý nghĩa “cung hiến, khai trương, huấn luyện ban đầu”. Nó gợi ý về việc đặt nền móng, định hướng ban đầu cho đời sống. Việc giáo dục đức tin sớm sẽ định hình nhân cách, lối tư duy và lựa chọn của đứa trẻ.
Ngược lại, Kinh Thánh cũng cảnh báo nghiêm khắc về hậu quả của sự thiếu dạy dỗ: “Sự dại dột vốn buộc vào lòng con trẻ; Song roi răn phạt sẽ làm cho sự ấy lìa xa nó.” (Châm-ngôn 22:15). Bản tính tự nhiên hướng về tội lỗi cần được uốn nắn bằng sự dạy dỗ yêu thương và kỷ luật khôn ngoan.
3. Gương Mẫu và Lời Dạy của Chúa Giê-xu trong Tân Ước:
Chúa Giê-xu đặt trẻ nhỏ ở một vị trí đặc biệt. Khi các môn đồ tìm cách ngăn cản trẻ em đến với Ngài, Chúa đã phản ứng mạnh mẽ:
“Nhưng Đức Chúa Jêsus bèn gọi các người đó mà phán rằng: Hãy để con trẻ đến cùng ta, đừng cấm chúng nó; vì nước Đức Chúa Trời thuộc về những kẻ giống như con trẻ vậy.” (Lu-ca 18:16)
Hành động này của Chúa Giê-xu không chỉ là một cử chỉ yêu thương; đó là một sự xác nhận thần học về giá trị và khả năng tiếp nhận đức tin của trẻ nhỏ. Ngài mong muốn trẻ em được đến gần Ngài, được biết Ngài. Trong tiếng Hy Lạp, từ “để” (“aphiemi” ἀφίημι) có nghĩa là “cho phép, không cản trở”. Là cha mẹ và Hội Thánh, chúng ta có đang vô tình “cản trở” con trẻ đến với Chúa bằng sự thờ ơ, thiếu dạy dỗ, hay gương xấu không?
Lời quở trách nặng nề nhất dành cho kẻ làm vấp phạm trẻ nhỏ: “Nhưng nếu ai làm cho một đứa trong những đứa nhỏ nầy đã tin ta sa vào tội lỗi, thì thà buộc cối đá lớn vào cổ nó mà quăng xuống biển còn hơn.” (Mác 9:42). Sự “vấp phạm” này không chỉ là hành vi xâm hại, mà còn bao gồm cả việc không cung cấp sự dạy dỗ thuộc linh cần thiết, dẫn chúng vào sự lầm lạc.
Theo Kinh Thánh, trách nhiệm chính yếu thuộc về cha mẹ, đặc biệt là người cha.
1. Cha Mẹ Là Người Quản Gia và Thầy Tế Lế Cho Con Cái:
Trong Cựu Ước, người cha là thầy tế lế cho gia đình mình. Trong Tân Ước, sứ đồ Phao-lô nhấn mạnh trách nhiệm này:
“Hỡi các người làm cha, chớ chọc cho con cái mình giận dữ, hãy dùng sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa mà nuôi nấng chúng nó.” (Ê-phê-sô 6:4)
Câu “nuôi nấng” trong nguyên bản Hy Lạp là “ektrephō” (ἐκτρέφω), nghĩa là “nuôi dưỡng cho đến khi trưởng thành, cung cấp mọi thứ cần thiết cho sự tăng trưởng”. Sự “sửa phạt khuyên bảo của Chúa” (“paideia kai nouthesia Kuriou”) chính là Kinh Thánh – Lời của Đức Chúa Trời. Cha mẹ được kêu gọi nuôi dưỡng con cái về mọi mặt, nhưng trọng tâm là sự nuôi dưỡng thuộc linh bằng Lời Chúa.
2. Vai Trò Hỗ Trợ Không Thể Thay Thế Của Hội Thánh:
Trong khi gia đình là tế bào nền tảng, Hội Thánh có trách nhiệm hỗ trợ, trang bị và bồi linh cho các bậc cha mẹ, đồng thời trực tiếp dạy dỗ trẻ em.
“Ấy vậy, anh em hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ, và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi.” (Ma-thi-ơ 28:19-20).
Mệnh lệnh “dạy dỗ” (“didaskō” διδάσκω) được truyền cho toàn thể Hội Thánh. Điều này bao hàm việc dạy dỗ mọi người ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ nhỏ. Các chương trình Trường Chúa Nhật, các nhóm thiếu nhi, và các hoạt động thanh thiếu niên là phương tiện để Hội Thánh làm tròn sứ mệnh này.
Tuy nhiên, Hội Thánh không thể thay thế gia đình. Mô hình Kinh Thánh là một sự cộng tác: gia đình là môi trường dạy dỗ hằng ngày, còn Hội Thánh là cộng đồng rộng lớn hơn để xác nhận, củng cố và cung cấp khuôn mẫu đức tin sống động.
Vậy, chúng ta dạy điều gì và dạy như thế nào?
1. Nội Dung Trọng Tâm:
- Nhân Cách và Sự Khôn Ngoan của Đức Chúa Trời: Dạy con biết kính sợ Chúa (Châm-ngôn 1:7), yêu thương công bình, và sống khiêm nhường (Mi-chê 6:8).
- Câu Chuyện Cứu Chuộc: Kể cho con nghe về công trình sáng tạo, sự sa ngã, lời hứa về Đấng Mê-si, sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ, và sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin (2 Ti-mô-thê 3:15).
- Đời Sống Cầu Nguyện và Phụ Thuộc: Dạy con trò chuyện với Chúa như một người Cha (Ma-thi-ơ 6:9).
- Đạo Đức và Thái Độ Cơ Đốc: Dạy con về sự vâng lời (Ê-phê-sô 6:1), lòng biết ơn, tính trung thực và tình yêu thương (Giăng 13:34-35).
2. Phương Pháp Kinh Thánh và Hiệu Quả:
- Gương Mẫu Sống Động: Đây là phương pháp mạnh mẽ nhất. Con cái nhìn thấy đức tin sống động trong đời sống cầu nguyện, đọc Kinh Thánh, yêu thương vợ/chồng, và đối đãi với người khác của cha mẹ (1 Cô-rinh-tô 11:1).
- Giảng Giải và Đối Thoại: Không chỉ ra lệnh, mà giải thích lý do dựa trên Lời Chúa. “Hỡi con, hãy nghe lời khuyên dạy của cha, Và chớ bỏ phép tắc của mẹ con” (Châm-ngôn 1:8). Đối thoại mở giúp con hiểu rõ giá trị thuộc linh đằng sau các nguyên tắc.
- Lồng Ghép Vào Đời Sống Hằng Ngày: Như Phục-truyền 6 dạy, hãy chỉ cho con thấy sự sáng tạo kỳ diệu của Chúa trong thiên nhiên, dạy về sự thành tín của Ngài qua những câu chuyện gia đình, dạy về lòng thương xót khi xử lý xung đột giữa anh chị em.
- Sử Dụng Kỷ Luật Yêu Thương: Kỷ luật Kinh Thánh không phải là sự trút giận, mà là sự sửa trị vì lợi ích tối cao của đứa trẻ, hướng nó đến đường lối của Chúa (Châm-ngôn 3:11-12; Hê-bơ-rơ 12:5-11).
1. Xây Dựng Một Nền Tảng Vững Chắc Cho Đời Sống: Giữa những bấp bênh của cuộc đời, đứa trẻ được dạy dỗ trong đường lối Chúa sẽ có một “mỏ neo” cho linh hồn – đó là mối quan hệ với Đấng Christ. Chúng học biết rằng giá trị và căn tính của mình không đến từ thành tích hay sự chấp nhận của thế gian, mà từ việc là con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12).
2. Bảo Vệ Tâm Trí Khỏi Những Triết Lý Sai Lầm: Sự dạy dỗ sớm là “vắc-xin” thuộc linh, giúp con cái có khả năng phân biệt chân lý với sai lầm khi chúng lớn lên và đối diện với chủ nghĩa tương đối, chủ nghĩa duy vật và các tư tưởng chống lại Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 4:14).
3. Truyền Lại Di Sản Đức Tin Cho Thế Hệ Tiếp Theo: Đây là phương cách Chúa dùng để gìn giữ chứng nhân của Ngài trên đất. Khi chúng ta dạy dỗ con cái, chúng ta đang đầu tư vào vương quốc Đức Chúa Trời và chuẩn bị những người kế vục đức tin (Thi-thiên 78:4-7).
Ứng Dụng Thực Tế Ngay Hôm Nay:
- Bắt Đầu Bằng Một Thói Quen Nhỏ: Hãy bắt đầu với 5-10 phút đọc một câu chuyện Kinh Thánh đơn giản và cầu nguyện cùng con trước giờ ngủ.
- Làm Gương Về Đời Sống Cá Nhân Với Chúa: Để con nhìn thấy bạn đọc Kinh Thánh và cầu nguyện. Chia sẻ đơn giản về những gì Chúa dạy bạn.
- Tận Dụng Các Câu Hỏi “Tại Sao” Của Trẻ: Khi con hỏi về thế giới xung quanh, hãy dẫn chúng về với Đấng Sáng Tạo (“Chúa tạo ra bông hoa này thật đẹp, con nhỉ?”).
- Làm Việc Nhóm Với Hội Thánh: Tích cực tham gia và hỗ trợ các chương trình thiếu nhi tại Hội Thánh địa phương. Đừng chỉ “gửi” con, mà hãy cùng phục vụ.
- Cầu Nguyện Cụ Thể Cho Con Cái: Cầu nguyện không chỉ cho sức khỏe, thành công, mà quan trọng hơn, cầu nguyện cho tấm lòng, đức tin và sự cứu rỗi của con (3 Giăng 1:4).
Cơ Đốc giáo dục cho trẻ nhỏ không phải là một lựa chọn tùy hứng hay một gánh nặng nề nề. Đó là **đặc ân trọng đại** và **bổn phận thánh** mà chính Đức Chúa Trời đã giao phó. Đó là quá trình trung tín gieo hạt giống Lời Chúa vào mảnh đất tâm hồn non trẻ, với lòng tin cậy nơi Đức Thánh Linh sẽ làm cho lớn lên (1 Cô-rinh-tô 3:6).
Dù xã hội có thay đổi, dù có bao nhiêu phương pháp giáo dục mới xuất hiện, thì nguyên tắc vĩnh cửu từ Lời Chúa vẫn không hề lay chuyển: “Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo.” Hãy can đảm, kiên trì và trung tín trong sứ mệnh cao quý này. Hãy nhớ lời hứa: “Vậy, hỡi anh em yêu dấu, anh em hãy vững vàng, chớ rúng động, hãy làm công việc Chúa cách dư dật luôn, vì biết rằng công khó của anh em trong Chúa chẳng phải là vô ích đâu.” (1 Cô-rinh-tô 15:58). Công khó của bạn trong việc dạy dỗ con cái trong Chúa chắc chắn sẽ mang lại kết quả đời đời.