Hồi giáo là gì, và người Hồi giáo tin gì?

Trong một thế giới đa dạng về văn hóa và tín ngưỡng, việc hiểu biết về các tôn giáo khác, đặc biệt là Hồi giáo – một trong những tôn giáo lớn nhất thế giới – là điều cần thiết đối với Cơ Đốc nhân. Sự hiểu biết này không chỉ mở rộng tri thức mà còn giúp chúng ta có sự khôn ngoan, yêu thương và thái độ đúng đắn khi tiếp xúc, làm chứng về Tin Lành cứu rỗi duy nhất trong Đức Chúa Giê-xu Christ. Bài viết này sẽ khảo sát Hồi giáo từ góc nhìn nghiên cứu Kinh Thánh, làm rõ những niềm tin căn bản của họ và đối chiếu với lẽ thật của Đạo Đấng Christ.

Hồi giáo (Islam) là một tôn giáo độc thần, khởi nguồn từ bán đảo Ả Rập vào thế kỷ thứ 7 sau Chúa. Người sáng lập là Muhammad (còn phiên âm là Mô-ha-mét, sinh khoảng năm 570 – mất 632 S.C.). Theo truyền thống Hồi giáo, Muhammad nhận được những mặc khải từ thiên sứ Gabriel (Jibril) trong khoảng thời gian 23 năm, và những mặc khải này được ghi chép lại thành kinh Qur’an (Koran), thánh kinh của Hồi giáo.

Danh xưng "Islam" trong tiếng Ả Rập có nghĩa là "vâng phục, quy phục" (ý nói quy phục ý chỉ của Allah). Tín đồ của Hồi giáo được gọi là Muslim (có nghĩa là "người quy phục"). Hồi giáo tôn thờ một đấng duy nhất gọi là Allah (từ "al-Ilah" trong tiếng Ả Rập, nghĩa là "Thượng Đế"). Họ xem Muhammad là vị tiên tri cuối cùng và vĩ đại nhất trong một chuỗi các tiên tri bao gồm Adam, Nô-ê, Áp-ra-ham, Môi-se và Giê-su (Isa).

Giáo lý Hồi giáo được xây dựng trên "Năm Trụ Cột" (Arkān al-Islām) về mặt thực hành và "Sáu Tín Điều" (Arkān al-Īmān) về mặt đức tin.

A. Năm Trụ Cột Thực Hành:

• 1. Tuyên đọc Shahada (Tín điều): Câu tuyên xưng "Không có thần nào khác ngoài Allah, và Muhammad là sứ giả của Allah." Việc tuyên đọc câu này với lòng tin là điều kiện để trở thành một tín đồ Muslim.
• 2. Cầu nguyện (Salat): Thực hiện nghi thức cầu nguyện 5 lần/ngày vào những giờ quy định, hướng về thành Mecca.
• 3. Bố thí (Zakat): Đóng góp từ thiện bắt buộc (thường 2.5% tài sản dư dật) để giúp đỡ người nghèo và hỗ trợ cộng đồng Hồi giáo.
• 4. Nhịn chay (Sawm): Nhịn ăn, uống, hút thuốc và quan hệ tình dục từ bình minh đến hoàng hôn trong suốt tháng Ramadan (tháng 9 theo lịch Hồi giáo).
• 5. Hành hương (Hajj): Ít nhất một lần trong đời, nếu có đủ sức khỏe và tài chính, người Muslim phải hành hương đến thánh địa Mecca.

B. Sáu Tín Điều Đức Tin:

1. Tin vào Allah duy nhất: Tín đồ tuyệt đối độc thần, tin vào một Allah tối cao, toàn năng, toàn tri, nhưng hoàn toàn siêu việt và không có mối quan hệ cha-con với loài người.
2. Tin vào các thiên sứ (Malā'ikah): Tin vào sự tồn tại của các thiên sứ, đứng đầu là Gabriel (Jibril), là phương tiện truyền mặc khải từ Allah.
3. Tin vào các sách mặc khải (Kutub): Tin rằng Allah đã mặc khải nhiều sách thánh, bao gồm Torah (Tawrat) cho Môi-se, Psalms (Zabur) cho Đa-vít, Phúc Âm (Injil) cho Giê-su, và cuối cùng, hoàn hảo nhất là Qur'an cho Muhammad. Họ tin rằng các sách trước (bao gồm Kinh Thánh Cơ Đốc) đã bị con người làm sai lạc (tahrif), chỉ có Qur'an là được bảo tồn nguyên vẹn.
4. Tin vào các tiên tri/sứ giả (Rusul): Allah đã sai nhiều sứ giả đến với các dân tộc, Muhammad là "Con dấu của các tiên tri", sứ giả cuối cùng và vĩ đại nhất.
5. Tin vào Ngày Phán Xét Cuối Cùng (Yawm al-Qiyāmah): Mọi người sẽ sống lại, được phán xét dựa trên việc làm và đức tin của mình, để vào thiên đàng (Jannah) hoặc hỏa ngục (Jahannam).
6. Tin vào Sự Tiền Định (Qadar): Tin rằng mọi sự tốt xấu đều do Allah định trước, mặc dù con người vẫn có trách nhiệm về hành động của mình.

Từ góc nhìn của một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần phân biệt rõ ràng giữa chân lý của Đức Chúa Trời và các giáo lý của con người. Kinh Thánh cảnh báo: "Hãy coi chừng kẻo có ai lấy triết học và lời hư không, theo truyền thống của loài người, sơ học của thế gian, mà bắt anh em phục chớ không theo Đấng Christ" (Cô-lô-se 2:8). Dưới đây là một số khác biệt thần học then chốt:

1. Về Bản Chất Của Đức Chúa Trời:

• Hồi giáo: Allah là hoàn toàn đơn nhất, siêu việt, tuyệt đối. Giáo lý Hồi giáo bác bỏ mạnh mẽ thuyết Ba Ngôi và đặc biệt phản đối ý tưởng "Đức Chúa Trời là Cha". Allah không có con và không có mối quan hệ thân mật với loài người.
• Kinh Thánh: Đức Chúa Trời là duy nhất, nhưng Ngài mặc khải chính mình trong Ba Ngôi: Cha, Con (Chúa Giê-xu Christ) và Thánh Linh (Ma-thi-ơ 28:19). Đặc biệt, Ngài là Đức Chúa Cha. Chúa Giê-xu dạy các môn đồ cầu nguyện: "Lạy Cha chúng tôi ở trên trời..." (Ma-thi-ơ 6:9). Danh xưng "Cha" thể hiện mối quan hệ yêu thương, gần gũi và cá nhân. "Đức Chúa Trời là sự yêu thương" (I Giăng 4:8). Tình yêu thương này được thể hiện trọn vẹn qua sự hy sinh của Con Ngài.

2. Về Chúa Giê-xu Christ (Isa trong Hồi giáo):

• Hồi giáo: Tôn kính Giê-su (Isa) như một tiên tri vĩ đại, được sinh bởi nữ đồng trinh Maryam (Mary), thực hiện nhiều phép lạ, và sẽ trở lại vào Ngày Phán Xét. Tuy nhiên, họ phủ nhận hoàn toàn thần tính của Ngài, phủ nhận sự chết chuộc tội của Ngài trên thập tự giá (họ tin rằng Ngài không bị đóng đinh, có người khác bị đóng đinh thay), và phủ nhận sự sống lại của Ngài. Ngài chỉ là một con người, một sứ giả của Allah.
• Kinh Thánh: Đây là điểm then chốt của đức tin Cơ Đốc. Chúa Giê-xu không chỉ là một tiên tri, Ngài chính là Đức Chúa Trời nhập thể (Giăng 1:1, 14: "Ngôi Lời... Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt"). Ngài tuyên bố: "Ta với Cha là một" (Giăng 10:30). Sự chết chuộc tội và sự sống lại của Ngài là cốt lõi của Phúc Âm. "Vả, trước hết tôi đã dạy dỗ anh em điều mà chính tôi đã nhận lãnh, ấy là Đấng Christ chịu chết vì tội chúng ta theo lời Kinh Thánh; Ngài đã bị chôn, đến ngày thứ ba, Ngài sống lại theo lời Kinh Thánh" (I Cô-rinh-tô 15:3-4). Không có sự chết và sống lại của Đấng Christ, không có sự cứu rỗi (Công vụ 4:12).

3. Về Sự Cứu Rỗi:

• Hồi giáo: Sự cứu rỗi dựa trên sự cân bằng giữa ân điển (rahmah) của Allah và công đức của con người. Vào Ngày Phán Xét, việc làm (tuân giữ Năm Trụ Cột, làm điều tốt) sẽ được đem ra cân đo. Không ai có sự đảm bảo chắc chắn về thiên đàng, ngoại trừ tử vì đạo.
• Kinh Thánh: Sự cứu rỗi hoàn toàn là ân điển (charis - χάρις) của Đức Chúa Trời, nhận được bởi đức tin (pistis - πίστις) nơi công lao của Chúa Giê-xu Christ, chứ không phải bởi việc làm. "Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình" (Ê-phê-sô 2:8-9). Người tin Chúa Giê-xu có sự bảo đảm về sự sống đời đời ngay trong hiện tại (Giăng 3:16, 5:24; I Giăng 5:13).

4. Về Kinh Thánh:

• Hồi giáo: Cho rằng Kinh Thánh Cơ Đốc (Tawrat, Zabur, Injil) đã bị người Do Thái và Cơ Đốc nhân làm sai lạc, thêm bớt. Do đó, chỉ có Qur'an mới là lời mặc khải cuối cùng, hoàn hảo và không sai sót.
• Kinh Thánh: Khẳng định sự đáng tin cậy và bất di bất dịch của Lời Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu phán: "Trời đất sẽ qua, nhưng lời ta nói chẳng bao giờ qua đi" (Ma-thi-ơ 24:35). Kinh Thánh là "Lời Đức Chúa Trời" (II Ti-mô-thê 3:16, từ Hy Lạp theopneustos - θεόπνευστος, nghĩa là "được Đức Chúa Trời hà hơi"). Sự bảo tồn Kinh Thánh qua các thời đại là một phép lạ chứng tỏ sự quan phòng của Đức Chúa Trời.

Hiểu biết về Hồi giáo không chỉ dừng lại ở kiến thức, mà phải dẫn đến thái độ và hành động đúng đắn, phản chiếu tình yêu và lẽ thật của Chúa Cứu Thế Giê-xu.

1. Phân Biệt Rõ Ràng Và Giữ Vững Đức Tin: Chúng ta được kêu gọi "hãy tranh chiến cho đức tin" (Giu-đe 1:3). Hiểu rõ những khác biệt căn bản giúp chúng ta không bị lẫn lộn hoặc dao động. Chúng ta yêu thương người Hồi giáo, nhưng không thể thỏa hiệp về các lẽ thật then chốt: Thần tính của Chúa Giê-xu, sự chết chuộc tội và sống lại của Ngài, và sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin. Đây là "đạo ban sự sống" (Công vụ 5:20).

2. Tiếp Cận Với Tình Yêu Thương Và Sự Tôn Trọng: Người Hồi giáo thường rất sùng đạo và có lòng kính sợ Đức Chúa Trời. Khi làm chứng, thái độ của chúng ta quan trọng không kém lời nói. Hãy "nói ra lẽ chân thật trong tình yêu thương" (Ê-phê-sô 4:15). Tôn trọng văn hóa và con người của họ, lắng nghe để hiểu niềm tin của họ, từ đó mới có thể chia sẻ Phúc Âm cách hiệu quả. Tránh tranh cãi gay gắt, thay vào đó, hãy trình bày chứng cớ và lời chứng cá nhân về quyền năng và tình yêu của Chúa Giê-xu.

3. Tập Trung Vào Chúa Giê-xu Trong Lời Làm Chứng: Đừng sa vào những cuộc tranh luận về tiên tri hay kinh sách. Hãy đưa mọi người đến với Chúa Giê-xu như Kinh Thánh mặc khải. Chia sẻ về Con Người, sự chết và sự sống lại của Ngài. Kể về sự biến đổi Ngài mang lại trong đời sống bạn. Sử dụng các sách Phúc Âm (Ma-thi-ơ, Mác, Lu-ca, Giăng) để giới thiệu về Chúa Giê-xu. Hãy cầu nguyện để Thánh Linh mở lòng họ (Công vụ 16:14).

4. Sống Đời Sống Tin Kính Là Lời Chứng Sống Động: "Ánh sáng các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, và ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời" (Ma-thi-ơ 5:16). Đời sống yêu thương, vui mừng, bình an, nhân từ, trung tín, hiền lành, tiết độ (Ga-la-ti 5:22-23) của bạn sẽ là một lời chứng mạnh mẽ, chứng tỏ quyền năng biến đổi của Đấng Christ.

5. Cầu Nguyện Cách Đặc Biệt: Hãy cầu nguyện cho người Hồi giáo, xin Chúa mở mắt thuộc linh để họ nhìn thấy ánh sáng vinh hiển của Đức Chúa Trời trong mặt Đức Chúa Giê-xu Christ (II Cô-rinh-tô 4:6). Cầu nguyện cho những Cơ Đốc nhân đang sống và làm việc giữa cộng đồng Hồi giáo, cho họ có sự khôn ngoan, dạn dĩ và yêu thương.

Hồi giáo là một tôn giáo lớn với hệ thống giáo lý phức tạp và lòng sùng tín mạnh mẽ. Tuy nhiên, dưới ánh sáng Kinh Thánh, nó thiếu đi lẽ thật căn bản và duy nhất đem lại sự cứu rỗi: Đức Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời, Đấng đã chịu chết chuộc tội và sống lại để ban sự sống đời đời cho bất cứ ai tin Ngài.

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi để "biết rõ lẽ thật" (I Ti-mô-thê 2:4) và "hãy sẵn sàng... trả lời cho mọi kẻ hỏi lý do về sự trông cậy trong anh em, với sự nhu mì và kính sợ" (I Phi-e-rơ 3:15). Sự hiểu biết về Hồi giáo giúp chúng ta thực hiện điều này cách hiệu quả hơn. Hãy để tình yêu Chúa Christ thôi thúc chúng ta (II Cô-rinh-tô 5:14), vừa đứng vững trong đức tin chân chính, vừa mở rộng vòng tay và lòng mình để chia sẻ Phúc Âm cứu rỗi cho mọi người, bao gồm cả những người láng giềng theo Hồi giáo của chúng ta. Hãy nhớ lời Chúa Giê-xu phán: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6).