Liệu Chúa có thể tạo ra một tảng đá nặng đến mức chính Ngài không thể nhấc lên được không?

Câu hỏi “Liệu Chúa có thể tạo ra một tảng đá nặng đến mức chính Ngài không thể nhấc lên được không?” là một nghịch lý triết học nổi tiếng, thường được dùng để thách thức khái niệm về sự toàn năng của Đức Chúa Trời. Đối với các nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, câu hỏi này không đơn thuần là một trò đố logic, mà là cơ hội quý báu để đào sâu vào bản tính của Đức Chúa Trời như đã được mặc khải trong Lời Ngài. Bài viết này sẽ phân tích nghịch lý này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, khám phá ý nghĩa thực sự của từ “toàn năng” (omnipotence) trong thần học Kinh Thánh, và rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân.

Nghịch lý này cố tình tạo ra một tình huống tự mâu thuẫn: Nếu Đức Chúa Trời có thể tạo ra tảng đá như vậy, thì tồn tại một thứ (tảng đá) mà Ngài không thể nhấc lên, vậy Ngài không toàn năng. Ngược lại, nếu Ngài không thể tạo ra tảng đá như vậy, thì ngay từ đầu đã có một việc Ngài không thể làm, vậy Ngài cũng không toàn năng. Cả hai lựa chọn dường như đều dẫn đến kết luận rằng Đức Chúa Trời không toàn năng.

Tuy nhiên, lập luận này xuất phát từ một sự hiểu lầm căn bản về bản chất của sự toàn năng theo Kinh Thánh. Sự toàn năng của Đức Chúa Trời không có nghĩa là Ngài có thể làm những điều tự mâu thuẫn với chính bản tính thánh khiết, khôn ngoan và chân lý của Ngài. Đức Chúa Trời không thể nói dối (Tít 1:2), không thể chối bỏ chính mình (2 Ti-mô-thê 2:13), và không thể làm điều ác (Gia-cơ 1:13). Điều này không phải là sự giới hạn về quyền năng, mà là sự khẳng định về tính cách trọn vẹn, bất biến và đáng tin cậy của Ngài.

Việc “tạo ra một tảng đá mà chính mình không nhấc nổi” là một mệnh đề tự hủy hoại (self-contradictory), giống như “hình vuông tròn” hay “làm cho 1+1=3”. Nó đòi hỏi Đức Chúa Trời vừa phải thể hiện quyền năng tối thượng (trong việc tạo dựng) lại vừa phải từ bỏ quyền năng tối thượng đó (trong việc không thể nhấc lên) trong cùng một hành động và đối với cùng một đối tượng. Điều này đi ngược lại với chính bản chất của Ngài là Đấng “cầm quyền trên muôn vật” (Khải Huyền 1:8).

Kinh Thánh không định nghĩa sự toàn năng một cách trừu tượng, nhưng bày tỏ qua các danh xưng và hành động quyền năng của Ngài.

1. Danh Xưng “Đấng Toàn Năng” (El Shaddai / Pantokrator): Trong tiếng Hê-bơ-rơ, danh xưng El Shaddai (Ê-sai 13:6) thường được dịch là “Đức Chúa Trời Toàn Năng”, hàm ý về Đấng quyền năng đầy đủ, tự có và là nguồn cung ứng mọi sự. Trong Tân Ước, từ Hy Lạp Pantokrator (παντοκράτωρ) được dùng (2 Cô-rinh-tô 6:18, Khải Huyền 19:6), có nghĩa đen là “Đấng cầm quyền trên muôn vật” (the All-Sovereign One). Điều này cho thấy quyền năng của Đức Chúa Trời gắn liền với quyền tể trị tối cao của Ngài. Ngài không chỉ “có thể” làm mọi sự, mà Ngài còn “cai quản” mọi sự.

2. Sự Toàn Năng Trong Công Cuộc Tạo Dựng Và Cứu Chuộc: Kinh Thánh liên tục khẳng định không có gì là quá khó cho Đức Chúa Trời (Sáng-thế-ký 18:14, Giê-rê-mi 32:17, 27). Quyền năng tối thượng của Ngài được bày tỏ rõ nhất qua hai kỳ công:

- Tạo Hóa từ hư không: “Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất” (Sáng-thế-ký 1:1). Hành động sáng tạo ex nihilo (từ hư không) này là độc nhất vô nhị, chứng tỏ quyền năng tuyệt đối không lệ thuộc vào bất kỳ vật chất hay điều kiện nào có sẵn.
- Sự Sống Lại của Đấng Christ: “Quyền phép Đức Chúa Trời đã khiến Đức Chúa Jêsus sống lại” (Rô-ma 8:11). Quyền năng chiến thắng sự chết và tội lỗi này là cốt lõi của Phúc Âm và là bằng chứng tối thượng về năng lực của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 1:19-20).

3. Quyền Năng Được Thực Thi Trong Sự Khôn Ngoan và Tình Yêu: Sự toàn năng của Đức Chúa Trời không phải là sức mạnh thô bạo hay độc đoán. Ngài luôn hành động phù hợp với các thuộc tính khác của Ngài. Chúa Giê-xu Christ, là hiện thân của Đức Chúa Trời, đã bày tỏ quyền năng qua sự khiêm nhường, phục vụ và hy sinh (Phi-líp 2:5-8). Quyền năng lớn nhất được bày tỏ trong sự yếu đuối của thập tự giá (1 Cô-rinh-tô 1:18-25).

Các nhà thần học Tin Lành thường phân biệt giữa:

- Quyền năng tuyệt đối của Đức Chúa Trời (Potentia Absoluta): Là khả năng vô hạn, tiềm tàng của Ngài để làm bất cứ điều gì không mâu thuẫn với bản tính Ngài. Đây là nền tảng của mọi khả thể.
- Quyền năng trong quan hệ của Đức Chúa Trời (Potentia Ordinata): Là cách Ngài tự nguyện lựa chọn để thực thi quyền năng của mình trong thế giới Ngài đã tạo dựng—theo các giao ước, lời hứa, và luật pháp tự nhiên mà Ngài đã thiết lập.

Nghịch lý tảng đá cố gắng đặt “quyền năng tuyệt đối” chống lại chính nó. Nhưng Kinh Thánh cho thấy Đức Chúa Trời đã tự nguyện “giới hạn” việc sử dụng quyền năng tuyệt đối của Ngài trong khuôn khổ những gì phù hợp với ý muốn thánh và mục đích yêu thương của Ngài. Ngài không “bất khả” (unable), nhưng “không làm” (does not) những điều trái với bản tính Ngài. Câu hỏi về tảng đá, do đó, rơi vào phạm trù của những điều “không làm” này, vì nó đòi hỏi Ngài hành động một cách tự-mâu-thuẫn, điều mà một Đức Chúa Trời chân thật và hợp lý sẽ không bao giờ làm.

Kinh Thánh tuyên bố: “Đức Chúa Trời chẳng phải là loài người mà nói dối, cũng chẳng phải là con loài người mà ăn năn. Điều Ngài đã nói, Ngài sẽ chẳng làm sao? Điều Ngài đã phán, Ngài sẽ chẳng thành tựu sao?” (Dân-số Ký 23:19). Sự bất biến trong tính cách của Đức Chúa Trời là nền tảng cho sự tin cậy của chúng ta, chứ không phải một khái niệm về quyền năng có thể thay đổi tùy tiện.

Việc hiểu đúng về sự toàn năng của Đức Chúa Trời không chỉ là bài tập trí tuệ, mà có tác động sâu sắc đến đời sống đức tin hằng ngày.

1. Tin Cậy Vào Quyền Năng Của Chúa Trong Nghịch Cảnh: Khi đối diện với những “tảng đá” khổng lồ trong đời sống—bệnh tật, khủng hoảng tài chính, mối quan hệ đổ vỡ—chúng ta có thể tin chắc rằng không có gì là quá khó cho Chúa (Ma-thi-ơ 19:26). Câu hỏi quan trọng không phải “Chúa có thể nhấc tảng đá này không?” mà là “Con có tin cậy ý muốn và thời điểm khôn ngoan của Ngài trong việc nhấc nó lên hay không?”. Sự cầu nguyện của chúng ta nên chuyển từ việc đòi hỏi Chúa chứng minh quyền năng, sang việc tìm kiếm ý muốn Ngài trong hoàn cảnh đó.

2. Tránh Thử Thách Chúa Và Học Sự Vâng Phục: Ma quỷ đã cám dỗ Chúa Giê-xu: “Nếu ngươi phải là Con Đức Chúa Trời, thì hãy gieo mình xuống đi” (Ma-thi-ơ 4:6), tức là hãy dùng quyền năng một cách không cần thiết và thách thức. Chúa Giê-xu đáp: “Ngươi chớ thử Chúa là Đức Chúa Trời ngươi” (c.7). Chúng ta không nên đòi Chúa phải thực hiện những phép lạ theo ý mình để “chứng minh” Ngài toàn năng. Đức tin chân thật tôn trọng sự tự do và chương trình của Chúa.

3. Nhận Biết Giới Hạn Của Bản Thân và Nương Dựa Vào Quyền Năng Ngài: Sứ đồ Phao-lô học được bài học quý giá: “Ơn ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối” (2 Cô-rinh-tô 12:9). Khi chúng ta nhận ra giới hạn của mình (“không thể nhấc tảng đá”), chúng ta mở lòng cho quyền năng của Đấng Christ ngự trị trong chúng ta. Sự toàn năng của Chúa được bày tỏ trọn vẹn nhất không phải trong những nghịch lý trừu tượng, mà trong việc biến đổi những con người yếu đuối thành những chứng nhân mạnh mẽ cho Ngài.

Thay vì sa vào những cuộc tranh luận vô tận về một nghịch lý logic, Cơ Đốc nhân được mời gọi tập trung vào Đấng Christ, là sự bày tỏ trọn vẹn nhất về quyền năng và bản tính của Đức Chúa Trời. “Vì người Giu-đa đòi phép lạ, người Gờ-réc tìm sự khôn ngoan; nhưng chúng ta giảng Đấng Christ bị đóng đinh trên cây thập tự, là sự người Giu-đa lấy làm gương xấu, dân ngoại cho là rồ dại; song le, về những người được gọi, bất luận người Giu-đa hay người Gờ-réc, thì Đấng Christ là quyền phép của Đức Chúa Trời và sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời” (1 Cô-rinh-tô 1:22-24).

Sự toàn năng của Đức Chúa Trời không phải là một ý niệm để thách thức, mà là một thực tại đáng tin cậy. Nghịch lý tảng đá cuối cùng bị giải thể trước thập tự giá và ngôi mộ trống, nơi Đức Chúa Trời toàn năng, trong Đấng Christ, đã thực hiện điều không thể nhất: chiến thắng tội lỗi và sự chết cho nhân loại sa ngã. Đó là bằng chứng vĩ đại và đầy đủ nhất về quyền năng của Ngài—một quyền năng được vận hành trong tình yêu thương, sự công bình và ân điển.

Lời hứa cho chúng ta ngày nay là: “Bởi quyền lực tác động trong chúng ta, Ngài có thể làm trổi hơn vô cùng mọi việc chúng ta cầu xin hoặc suy tưởng” (Ê-phê-sô 3:20). Hãy đặt sự tin cậy của chúng ta vào Đấng Toàn Năng đã tự nguyện gánh lấy thập tự giá vì chúng ta, thay vì thắc mắc về những tảng đá Ngài có thể hay không thể tạo ra. Trong Ngài, mọi nan đề của đời sống đều tìm thấy câu trả lời và hy vọng.