Cenchrea có ý nghĩa gì trong Kinh Thánh?

Trong hành trình truyền giáo đầy năng quyền của sứ đồ Phao-lô, nhiều thành phố và địa danh đã trở thành những cột mốc quan trọng, không chỉ về mặt địa lý mà còn mang ý nghĩa thuộc linh sâu sắc. Một trong những địa danh ấy là Cenchrea (hay Sen-cơ-rê, Cenchreae). Mặc dù chỉ được nhắc đến ngắn gọn trong Kinh Thánh Tân Ước, Cenchrea lại hé mở những bài học quý báu về đời sống Hội Thánh địa phương, sự dấn thân phục vụ và bản chất của ân điển cứu rỗi vượt mọi ranh giới văn hóa.

I. Giới Thiệu Và Bối Cảnh Địa Lý - Lịch Sử Của Cenchrea

Cenchrea (tiếng Hy Lạp: Κεγχρεαί, Kengchreai) là một thị trấn cảng quan trọng nằm ở bờ biển phía đông của eo đất Corinth, thuộc Hy Lạp ngày nay. Trong khi cảng chính phía tây phục vụ giao thương với Ý và phương Tây là Lechaeum, thì Cenchrea đóng vai trò là cửa ngõ ra vào của Corinth với vùng Tiểu Á, Syria, Ai Cập và toàn bộ vùng phía đông. Điều này khiến nó trở thành một trung tâm thương mại sầm uất, nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa, tôn giáo và dân tộc.

Thành phố chính của vùng là Corinth, một đô thị giàu có, phồn thịnh nhưng cũng nổi tiếng với sự sa đọa về đạo đức và thờ cúng thần Vệ nữ Aphrodite. Hội Thánh tại Corinth được chính Phao-lô thành lập trong chuyến truyền giáo lần thứ hai (Công vụ 18:1-18) và sau đó ông viết ít nhất hai thư tín (1 & 2 Cô-rinh-tô) để dạy dỗ và sửa trị họ. Cenchrea, với tư cách là cảng biển của Corinth, trở thành một phần trong bối cảnh sinh hoạt của các tín hữu trong vùng.

II. Các Phân Đoạn Kinh Thánh Nhắc Đến Cenchrea

Cenchrea được nhắc đến trực tiếp trong hai phân đoạn Tân Ước:

1. Rô-ma 16:1-2 (Kinh Thánh Tiếng Việt 1925):
"Ta gởi gắm cho anh em Phê-bê, là chị em chúng ta, người làm nữ chấp sự của Hội thánh Xen-cơ-rê, hầu cho anh em tiếp rước người trong Chúa một cách xứng đáng với thánh đồ, và giúp đỡ người trong mọi sự người sẽ có cần dùng anh em; vì chính người đã giúp đỡ nhiều kẻ, và cũng đã giúp đỡ tôi nữa."

Đây là sự đề cập quan trọng nhất. Phao-lô giới thiệu Phe-bê (Φοίβη, Phoíbē), một nữ tín hữu từ Hội Thánh tại Cenchrea, người sẽ mang bức thư Rô-ma quan trọng này từ Corinth (nơi Phao-lô viết thư) đến cho các tín hữu tại La Mã. Ông mô tả bà bằng hai danh xưng đặc biệt:

- "Nữ chấp sự" (διακονον, diakonon): Từ Hy Lạp này có nghĩa gốc là "người hầu, người phục vụ". Trong bối cảnh Hội Thánh ban đầu, nó chỉ về chức vụ phục vụ thực tế và có tổ chức (xem thêm Phi-líp 1:1, 1 Ti-mô-thê 3:8-13). Phe-bê không phải chỉ là một tín hữu tích cực, mà bà đã được Hội Thánh tại Cenchrea chính thức công nhận trong vai trò phục vụ này.

- "Người bảo trợ/người giúp đỡ" (προστάτις, prostatis): Từ này mang ý nghĩa mạnh mẽ hơn, chỉ về một "người bảo vệ, người đỡ đầu, người lãnh đạo hỗ trợ". Bà là một ân nhân, một nhà tài trợ, người đã dùng nguồn lực và địa vị của mình để hỗ trợ nhiều người, kể cả chính sứ đồ Phao-lô.

2. Công vụ 18:18:
"Phao-lô ở lại thành Cô-rinh-thư nhiều ngày nữa, đoạn từ giã anh em, xuống thuyền đi Sy-ri với Bê-rít-sin và A-quila, tại Sen-cơ-rê người có hớt tóc, vì người có lời thề nguyện."

Phân đoạn này ghi lại thời điểm Phao-lô rời Corinth sau chuyến truyền giáo lần đầu tiên tại đây. Ông xuống thuyền tại cảng Cenchrea. Một chi tiết thú vị là tại đây, Phao-lô "có hớt tóc, vì người có lời thề nguyện." Điều này liên quan đến lời khấn Na-xi-rê (xem Dân số ký 6:1-21) trong Do Thái giáo, một lời hứa nguyện tạm thời biệt riêng mình cho Chúa. Hành động này cho thấy Phao-lô, dù là sứ đồ cho dân Ngoại, vẫn giữ những tập tục đạo đức Do Thái khi thích hợp, và Cenchrea là nơi chứng kiến sự kết thúc của một giai đoạn phục vụ và khởi đầu một hành trình mới.

III. Ý Nghĩa Thần Học Và Thuộc Linh Từ Cenchrea

Từ hai phân đoạn trên, chúng ta rút ra được những ý nghĩa sâu sắc:

1. Biểu Tượng Của Một Hội Thánh Địa Phương Năng Động: Cenchrea không phải là một thành phố lớn như Corinth, nhưng tại đây đã hình thành một Hội Thánh địa phương ("Hội thánh Xen-cơ-rê" - Rô-ma 16:1). Điều này nhắc nhở chúng ta rằng vương quốc Đức Chúa Trời không chỉ được xây dựng ở những trung tâm lớn, mà ở bất cứ nơi nào có những tín hữu trung tín nhóm lại. Hội Thánh tại một thị trấn cảng nhỏ này có tổ chức, có những người được bổ nhiệm để phục vụ (như Phe-bê), và đang sốt sắng trong công việc Chúa.

2. Sự Tôn Trọng Và Nâng Đỡ Phụ Nữ Trong Chức Vụ: Qua nhân vật Phe-bê, chúng ta thấy một hình mẫu rõ ràng về sự phục vụ của phụ nữ trong Hội Thánh ban đầu. Phao-lô, người thường bị hiểu lầm là hạ thấp phụ nữ, lại chính là người công khai công nhận và giới thiệu Phe-bê với thẩm quyền của một sứ đồ. Bà được giao phó một nhiệm vụ quan trọng nhất: mang bức thư mang tính học thuyết nền tảng (Thư Rô-ma) đến Hội Thánh tại đế quốc La Mã. Điều này cho thấy trong Đấng Christ, ân tứ và chức vụ được ban cho mọi tín hữu, bất kể giới tính, để gây dựng thân thể Ngài.

3. Cửa Ngõ Của Ân Điển Đến Với Thế Giới: Với vị trí là một cảng biển quốc tế, Cenchrea trở thành một hình ảnh sinh động về Hội Thánh được kêu gọi làm "ánh sáng cho thế gian" (Ma-thi-ơ 5:14). Từ nơi đây, tin lành có thể theo những chuyến tàu lan tỏa đến mọi nơi. Phe-bê, một công dân của cảng này, cũng trở thành "người chuyển phát" ân điển, mang Lời Chúa từ nơi này đến nơi khác. Hội Thánh ngày nay cũng được đặt trong những "Cenchrea" của thời đại mình - những nơi giao thoa văn hóa, công nghệ, để rao truyền Phúc Âm.

4. Nơi Giao Thoa Giữa Văn Hóa Do Thái Và Hy Lạp: Hành động hớt tóc vì lời thề nguyện của Phao-lô tại Cenchrea (Công vụ 18:18) diễn ra trong một thành phố Hy Lạp. Điều này cho thấy tính chất phổ quát và thích ứng của đức tin. Phao-lô đã trở nên mọi cách cho mọi người (1 Cô-rinh-tô 9:22). Ông không từ bỏ gốc rễ Do Thái của mình, nhưng sử dụng nó như một cây cầu trong bối cảnh đa văn hóa. Cenchrea là chứng nhân cho sự linh hoạt này.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

1. Trung Tín Phục Vụ Trong "Cenchrea" Của Bạn: Không phải ai cũng được kêu gọi phục vụ tại những "Corinth" lớn lao, nổi tiếng. Phần lớn chúng ta sống và phục vụ trong những "Cenchrea" - những nơi nhỏ bé, bình thường, ít được chú ý. Bài học từ Cenchrea dạy chúng ta rằng sự trung tín trong nơi nhỏ là điều Chúa trân quý (Ma-thi-ơ 25:21). Hãy trung tín trong Hội Thánh địa phương của bạn, dù nó nhỏ đến đâu. Hãy như Phe-bê, tìm cách phục vụ và giúp đỡ anh chị em mình.

2. Sẵn Sàng Làm "Người Chuyển Phát" Phúc Âm: Phe-bê đã đảm nhận một nhiệm vụ quan trọng và có thể rủi ro (du hành bằng đường biển thời cổ đại rất nguy hiểm) để mang Lời Chúa đến cho người khác. Chúng ta được kêu gọi trở thành những "người chuyển phát" ân điển trong thời đại mình. Điều này có thể đơn giản là chia sẻ một câu Kinh Thánh, mời ai đó dự nhóm, hay hỗ trợ một nhà truyền giáo. Hãy để đời sống bạn là một phương tiện vận chuyển phúc lành của Đức Chúa Trời.

3. Sử Dụng Địa Vị Và Nguồn Lực Để Gây Dựng Vương Quốc Chúa: Phe-bê là một prostatis - một người bảo trợ, có lẽ có địa vị xã hội và tài chính nhất định. Bà đã dùng điều đó để giúp đỡ Phao-lô và nhiều người khác. Chúng ta cần xem xét: Chúa đã ban cho tôi những nguồn lực nào (thời gian, tài chính, kỹ năng, mối quan hệ) để tôi có thể dùng làm "ân nhân" cho Hội Thánh và những người đang phục vụ Chúa? Sự dâng hiến và hỗ trợ thực tế là một phần không thể thiếu của đời sống Cơ Đốc.

4. Sống Và Làm Chứng Trong Môi Trường Đa Văn Hóa: Xã hội chúng ta đang sống ngày càng giống Cenchrea - một nơi giao thoa của nhiều luồng tư tưởng, tín ngưỡng và văn hóa. Chúng ta được kêu gọi, như Phao-lô, giữ vững căn tính trong Đấng Christ nhưng đồng thời có sự khôn ngoan và nhạy bén văn hóa để có thể kết nối và rao truyền Phúc Âm cách hiệu quả. Hãy tìm hiểu "cảng biển" tâm linh nơi bạn đang sống và cầu xin Chúa cho bạn sự khôn ngoan để trở nên muối và ánh sáng tại đó.

V. Kết Luận

Cenchrea, một địa danh nhỏ bé trong bản đồ Kinh Thánh, lại ẩn chứa những bài học lớn lao về nếp sống Hội Thánh. Nó nhắc nhở chúng ta về giá trị của mọi Hội Thánh địa phương, dù nhỏ; về phẩm giá và vai trò quan trọng của mọi tín hữu trong chức vụ, cả nam lẫn nữ; về ơn gọi trở thành những cảng biển của ân điển, nơi phúc lành của Đức Chúa Trời được tiếp nhận và sau đó gửi đi đến những bờ bến xa xôi.

Cuối cùng, hình ảnh Phao-lô hớt tóc tại Cenchrea để kết thúc một lời thề nguyện, rồi lên thuyền đến một chân trời mới, là một hình ảnh đẹp về đời sống người tin Chúa. Chúng ta luôn ở trong tư thế sẵn sàng: kết thúc những giai đoạn phục vụ với lòng biết ơn và sự trọn vẹn, và sẵn sàng mở lòng cho những hành trình mới mà Chúa đã định. Ước gì đời sống mỗi chúng ta cũng là một "Cenchrea" sống động - một điểm đến an toàn của ân điển và một điểm khởi đầu mạnh mẽ cho sứ mạng truyền giáo.

"Vả, trong một Thánh Linh, chúng ta đều đã chịu phép báp-tem để hiệp làm một thân; hoặc người Giu-đa, hoặc người Gờ-réc, hoặc người tôi mọi, hoặc người tự chủ, chúng ta đều đã chịu uống chung một Thánh Linh nữa." (1 Cô-rinh-tô 12:13). Tại Cenchrea và trong Hội Thánh của Đấng Christ, mọi rào cản đều bị phá đổ.