Những Trở Ngại Cản Trở Đời Sống Cầu Nguyện Hiệu Quả
Đời sống cầu nguyện là hơi thở, là mạch máu của mối tương giao giữa tín đồ với Đức Chúa Trời. Thế nhưng, hầu như mọi Cơ Đốc nhân chân chính đều trải qua những lúc cầu nguyện khô khan, nặng nề, hoặc cảm thấy lời cầu nguyện của mình như không vượt khỏi trần nhà. Sứ đồ Phao-lô khuyên chúng ta: "Hãy cầu nguyện không thôi" (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:17), nhưng trên thực tế, có những lực cản vô hình và hữu hình khiến chúng ta không thể bước vào sự cầu nguyện tự do, quyền năng. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu phân tích các trở ngại chính yếu dựa trên nền tảng Kinh Thánh, giải nghĩa từ ngữ nguyên thủy, và đưa ra những áp dụng thực tiễn để vượt qua.
Cầu nguyện hiệu quả không đơn thuần là việc liệt kê những nhu cầu với Chúa, mà là sự kết nối hai chiều, nơi ý chỉ của chúng ta được khuôn theo ý muốn Ngài, và quyền năng Ngài tuôn đổ vào đời sống chúng ta. Chúa Giê-su chính là tấm gương toàn hảo: Ngài thường lánh riêng ra để cầu nguyện (Lu-ca 5:16), và lời cầu nguyện của Ngài luôn kết hiệp trọn vẹn với ý Cha (Ma-thi-ơ 26:39).
I. Những Trở Ngại Xuất Phát Từ Tâm Lý Và Tinh Thần
Đây là nhóm trở ngại nội tại, liên quan đến trạng thái tâm hồn, cảm xúc và suy nghĩ của chính người cầu nguyện.
1. Tội Lỗi Không Xưng Ra
Đây là trở ngại được Kinh Thánh chỉ rõ một cách mạnh mẽ. Tiên tri Ê-sai từng tuyên bố: "Nầy, tay Đức Giê-hô-va chẳng trở nên ngắn mà không cứu được; tai Ngài chẳng nặng nề mà không nghe được. Nhưng ấy là sự gian ác các ngươi làm xa cách mình với Đức Chúa Trời; và tội lỗi các ngươi đã che khuất mặt Ngài khỏi các ngươi, đến nỗi Ngài không nghe các ngươi nữa" (Ê-sai 59:1-2). Tội lỗi không được xưng và giải quyết tạo ra một bức tường ngăn cách (machatsah trong tiếng Hê-bơ-rơ). Thi Thiên 66:18 cũng khẳng định: "Nếu lòng tôi có chú về tội ác, ắt Chúa chẳng nghe tôi".
Giải pháp: Sự ăn năn ngay lập tức và chân thành. 1 Giăng 1:9 là lời hứa quý báu: "Còn nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác". Cầu nguyện hiệu quả bắt đầu từ một tấm lòng trong sạch trước mặt Chúa.
2. Sự Nghi Ngờ Và Thiếu Đức Tin
Chúa Giê-su phán: "Vả, nếu các ngươi có đức tin, và không nghi ngờ chi hết, thì chẳng những các ngươi làm được điều đã làm cho cây vả mà thôi, song dầu các ngươi biểu hòn núi nầy rằng: Hãy cất mình lên và quăng xuống biển, điều đó cũng sẽ làm được. Trong khi cầu nguyện, các ngươi hễ đều điều gì, nếu tin, thì sẽ được cả" (Ma-thi-ơ 21:21-22). Gia-cơ cảnh báo nghiêm khắc về người cầu nguyện trong sự nghi ngờ: "Nhưng phải lấy đức tin mà cầu xin, chớ nghi ngờ; vì kẻ hay nghi ngờ giống như sóng biển, bị gió động và đưa đi đây đi đó. Người như thế chớ nên tưởng mình lãnh được vật chi từ nơi Chúa" (Gia-cơ 1:6-7). Từ "nghi ngờ" trong nguyên ngữ Hy Lạp (diakrinō) mang ý "phân vân, dao động giữa hai ý kiến". Đó là tâm trạng nửa tin nửa ngờ, không xác quyết.
3. Sự Lo Lắng, Phiền Não
Trong thư Phi-líp 4:6-7, Sứ đồ Phao-lô đưa ra một công thức tuyệt vời: "Chớ lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời. Sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ gìn giữ lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Jêsus Christ". Trở ngại ở đây là chúng ta thường mang lấy gánh lo (merimna trong tiếng Hy Lạp), thay vì trình dâng nó. Lo lắng không được giải quyết sẽ trở thành tiếng ồn át đi tiếng nói của Chúa Thánh Linh và làm chúng ta mất tập trung trong cầu nguyện.
II. Những Trở Ngại Xuất Phát Từ Mối Quan Hệ
Những trở ngại này liên quan đến cách chúng ta đối xử với người khác và vị trí của Chúa trong đời sống.
1. Sự Không Tha Thứ
Đây là một trở ngại nghiêm trọng đến nỗi Chúa Giê-su nhấn mạnh ngay sau khi dạy mẫu cầu nguyện "Lạy Cha". Ngài phán: "Vì nếu các ngươi tha lỗi cho người ta, thì Cha các ngươi ở trên trời cũng sẽ tha thứ các ngươi. Song nếu các ngươi không tha lỗi cho người ta, thì Cha các ngươi ở trên trời cũng sẽ không tha lỗi cho các ngươi" (Ma-thi-ơ 6:14-15). Mác 11:25 còn nói rõ hơn: "Khi các ngươi đứng cầu nguyện, nếu có sự gì bất bình cùng ai, thì hãy tha thứ, để Cha các ngươi ở trên trời cũng tha lỗi cho các ngươi". Tấm lòng cay đắng, oán giữ (pikria) là một rào cản trực tiếp đối với sự tiếp nhận ân điển và sự nhậm lời cầu nguyện từ Cha Thiên Thượng.
2. Tinh Thần Ích Kỷ Và Cầu Nguyện Sai Mục Đích
Sứ đồ Gia-cơ thẳng thắn vạch trần: "Các ngươi cầu xin mà không nhận được, vì cầu xin trái lẽ, để dùng trong tư dục mình" (Gia-cơ 4:3). Từ "tư dục" (hēdonē) chỉ sự khoái lạc, ham muốn ích kỷ. Cầu nguyện trở thành công cụ để thỏa mãn dục vọng bản thân thay vì tìm kiếm vinh quang Chúa và ý muốn Ngài. Chúa Giê-su dạy chúng ta cầu nguyện theo thứ tự: "Danh Cha được tôn thánh, Nước Cha được đến, Ý Cha được nên" trước khi đến "xin cho chúng tôi" (Ma-thi-ơ 6:9-13).
3. Sự Lệch Lạc Trong Quan Niệm Về Đức Chúa Trời
Nếu chúng ta xem Chúa như một ông chủ khó tính, một vị quan tòa nghiêm khắc sẵn sàng trừng phạt mọi sai sót, hoặc một "ông thần đèn" chỉ để phục vụ nhu cầu, chúng ta sẽ không thể bước vào sự cầu nguyện thân mật, tin cậy. Kinh Thánh mạc khải Ngài là Cha nhân từ (Lu-ca 15:11-32), là Đấng yêu thương (Giăng 3:16), và là Đấng sẵn lòng ban cho chúng ta mọi sự tốt lành (Rô-ma 8:32). Sự hiểu biết sai lệch về bản tính Chúa sẽ bóp méo động cơ và thái độ cầu nguyện của chúng ta.
III. Những Trở Ngại Thuộc Về Kỷ Luật Và Thực Hành
Đây là những trở ngại "kỹ thuật" liên quan đến thói quen và kỷ luật thuộc linh.
1. Sự Lười Biếng Thuộc Linh Và Thiếu Kỷ Luật
Cầu nguyện hiệu quả đòi hỏi sự kiên trì. Chúa Giê-su kể ẩn dụ về người đàn bà góa quấy rối quan tòa để dạy rằng "phải cầu nguyện luôn, chớ hề mỏi mệt" (Lu-ca 18:1). Từ "mỏi mệt" (egkakeō) có nghĩa là nản lòng, bỏ cuộc. Trong vườn Ghết-sê-ma-nê, Chúa Giê-su quở trách các môn đồ: "Các ngươi chẳng có thể canh thức một giờ với ta sao?" (Ma-thi-ơ 26:40). Thân thể yếu đuối, sự bận rộn, mệt mỏi thường là cái cớ cho sự lười biếng thuộc linh này.
2. Sự Xao Lãng Và Thiếu Tập Trung
Trong thời đại kỹ thuật số, đây là trở ngại rất phổ biến. Tâm trí chúng ta dễ dàng bị cuốn theo những suy nghĩ về công việc, những thông báo trên điện thoại, hay muôn vàn mối bận tâm đời thường. Điều này không mới; ngay từ thế kỷ 17, tác giả sách "Chiến Trận Cầu Nguyện" đã nói về việc tâm trí bị "đánh cắp" khỏi sự hiện diện của Chúa. Chúng ta cần học tập sự "tỉnh thức" (grēgoreō – cảnh giác, thức canh) trong cầu nguyện (Ma-thi-ơ 26:41).
3. Sự Lệ Thuộc Vào Cảm Xúc
Nhiều tín đồ đánh giá sự "hiệu quả" của lời cầu nguyện qua cảm giác phấn khích, được xúc động mạnh, hoặc có những trải nghiệm siêu nhiên. Khi không có những cảm xúc đó, họ cho rằng mình cầu nguyện không hiệu quả và dễ nản lòng. Đức tin Cơ Đốc dựa trên Lời hứa của Đức Chúa Trời (đối tượng khách quan), chứ không dựa trên cảm xúc (chủ quan hay thay đổi). Hê-bơ-rơ 11:1 định nghĩa đức tin là "sự biết chắc vững vàng của những điều mình đương trông mong là bằng cớ của những điều mình chẳng xem thấy". Chúng ta cầu nguyện và tin cậy Ngài, bất kể cảm xúc thế nào.
Áp Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Hằng Ngày
Nhận diện trở ngại là bước đầu, bước quan trọng hơn là vượt qua chúng. Dưới đây là một số chỉ dẫn thực tiễn:
1. Lập Lịch Trình Và Không Gian Cầu Nguyện Cố Định: Hãy dành một khoảng thời gian và địa điểm cụ thể, ít bị làm phiền nhất để gặp Chúa. Đa-ni-ên là gương mẫu với thói quen cầu nguyện ba lần mỗi ngày dù đối diện hiểm nguy (Đa-ni-ên 6:10).
2. Sử Dụng Kinh Thánh Làm Nền Tảng Cho Lời Cầu Nguyện: Cầu nguyện theo các phân đoạn Kinh Thánh (ví dụ: Thi Thiên, lời cầu nguyện của Phao-lô trong các thư tín). Điều này giúp lời cầu nguyện của chúng ta phù hợp với ý muốn Chúa và chống lại sự xao lãng.
3. Giữ Sổ Tay Cầu Nguyện: Ghi lại những lời cầu xin cụ thể và đánh dấu khi được nhậm. Việc này củng cố đức tin và giúp chúng ta thấy được sự thành tín của Chúa qua thời gian.
4. Thực Hành Sự Tĩnh Lặng Và Lắng Nghe: Dành ra một phần thời gian cầu nguyện chỉ để yên lặng trước mặt Chúa, từ bỏ mọi âm thanh bên trong lẫn bên ngoài. "Hãy yên lặng và biết rằng ta là Đức Chúa Trời" (Thi Thiên 46:10).
5. Cầu Nguyện Nhân Danh Chúa Giê-su Và Nhờ Sự Giúp Đỡ Của Chúa Thánh Linh: Đây là đặc ân lớn nhất. Chúa Giê-su dạy chúng ta cầu nguyện nhân danh Ngài (Giăng 16:24), và Rô-ma 8:26 cho biết: "Ấy vậy, Đức Thánh Linh giúp cho sự yếu đuối chúng ta. Vì chúng ta chẳng biết sự mình phải xin đặng cầu nguyện cho xứng đáng; nhưng chính Đức Thánh Linh lấy sự thở than không thể nói ra được mà cầu khẩn thay cho chúng ta". Hãy mời Chúa Thánh Linh dẫn dắt giờ cầu nguyện của bạn.
Kết Luận
Những trở ngại trong đời sống cầu nguyện là có thật, nhưng chúng không phải là bản án cuối cùng. Chúng thường là công cụ Chúa dùng để phơi bày những khu vực cần được chữa lành, thanh tẩy và tăng trưởng trong đời sống chúng ta. Quan trọng nhất, chúng ta phải nhớ rằng nền tảng của sự cầu nguyện không phải là sự hoàn hảo của chúng ta, mà là ân điển và sự trung tín của Đức Chúa Trời qua Chúa Giê-su Christ. Ngài là Đấng Trung Bảo đã mở đường cho chúng ta vào nơi chí thánh (Hê-bơ-rơ 10:19-22).
Đừng nản lòng khi vấp phải những trở ngại này. Hãy thành thật với Chúa về chúng, dựa vào sức Ngài để vượt qua, và tiếp tục bước đi trong mệnh lệnh "hãy cầu nguyện không thôi". Mỗi lần bạn chọn đến với Chúa trong cầu nguyện dù cảm thấy thế nào, bạn đang xây đắp một di sản thuộc linh vững chắc và kinh nghiệm được sự hiện diện đổi mới của Ngài.