Chúa Giê-su qua đời vào năm nào?
Trong niềm tin Cơ Đốc, sự chết và sống lại của Chúa Giê-su là trung tâm của đức tin và hy vọng. Việc xác định năm Ngài chịu đóng đinh không phải là vấn đề cứu rỗi, nhưng nó giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bối cảnh lịch sử và sự ứng nghiệm lời tiên tri. Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá các dữ liệu Kinh Thánh và lịch sử để đưa ra câu trả lời cho câu hỏi: “Chúa Giê-su qua đời vào năm nào?”.
Bối Cảnh Lịch Sử và Kinh Thánh
1. Sự Bắt Đầu Chức Vụ của Giăng Báp-tít
Phúc Âm Lu-ca cung cấp mốc lịch sử quan trọng: “Năm thứ mười lăm đời Sê-sa Ti-be-rơ, khi Bôn-xơ Phi-lát làm quan tổng đốc xứ Giu-đê, Hê-rốt làm vua chư hầu xứ Ga-li-lê, … Lời Đức Chúa Trời truyền cho Giăng, con trai Xa-cha-ri, ở nơi đồng vắng.” (Lu-ca 3:1-2). Hoàng đế La Mã Tiberius lên ngôi vào năm 14 SCN. Nếu tính theo cách thông thường, năm thứ 15 của ông sẽ là khoảng năm 28–29 SCN. Tuy nhiên, một số học giả cho rằng Tiberius bắt đầu đồng cai trị với Augustus từ năm 11–12 SCN, do đó năm thứ 15 có thể sớm hơn một chút (khoảng 25–26 SCN). Dù vậy, đa số chấp nhận rằng Giăng Báp-tít bắt đầu rao giảng vào khoảng năm 28–29 SCN.
2. Thời Gian Chức Vụ của Chúa Giê-su
Theo Lu-ca 3:23, Chúa Giê-su bắt đầu chức vụ khi “độ ba mươi tuổi”. Nếu Ngài sinh vào cuối đời vua Hê-rốt Đại đế (chết năm 4 TCN), thì khoảng năm 26–27 SCN Ngài được 30 tuổi. Nhưng chúng ta cũng cần xem xét độ dài chức vụ của Ngài. Trong Phúc Âm Giăng, có ít nhất ba Lễ Vượt Qua được nhắc đến:
- Lễ Vượt Qua thứ nhất (Giăng 2:13) – khi Chúa Giê-su thanh tẩy đền thờ lần đầu.
- Lễ Vượt Qua thứ hai (Giăng 6:4) – trước khi Chúa hóa bánh cho năm ngàn người.
- Lễ Vượt Qua thứ ba (Giăng 11:55; 12:1) – thời điểm Ngài bị đóng đinh.
Như vậy chức vụ công khai của Chúa Giê-su kéo dài ít nhất hơn hai năm, và nhiều khả năng là khoảng ba năm rưỡi (từ sau lễ Vượt Qua thứ nhất đến lễ Vượt Qua thứ ba). Điều này đặt sự kiện đóng đinh vào khoảng năm 30–33 SCN, tùy theo năm bắt đầu chức vụ.
3. Lời Nói về Đền Thờ (Giăng 2:20)
Trong Lễ Vượt Qua thứ nhất, người Do Thái nói với Chúa Giê-su: “Đền thờ nầy phải xây cất bốn mươi sáu năm, mà thầy sẽ dựng lại trong ba ngày sao?” (Giăng 2:20). Đền thờ Hê-rốt bắt đầu được xây dựng vào năm 20–19 TCN. Cộng thêm 46 năm sẽ đưa chúng ta đến khoảng năm 27–28 SCN. Nếu Lễ Vượt Qua này diễn ra vào năm 28 SCN, thì Lễ Vượt Qua thứ ba (khi Chúa chịu chết) sẽ rơi vào năm 30 SCN (nếu có đúng hai Lễ Vượt Qua giữa hai sự kiện) hoặc năm 31 SCN nếu có thêm một Lễ Vượt Qua không được ghi lại. Một số học giả cho rằng con số 46 năm có thể không hoàn toàn chính xác hoặc được tính theo lịch Do Thái, nên vẫn có khoảng sai lệch nhỏ.
4. Thời Gian Cai Trị của Phi-lát
Phi-lát làm tổng đốc Giu-đê từ năm 26 đến 36 SCN (theo sử gia Josephus). Vậy sự đóng đinh phải xảy ra trong khoảng thời gian này, phù hợp với các dữ liệu trên.
Tính Toán Thiên Văn và Lễ Vượt Qua
Kinh Thánh cho biết Chúa Giê-su chịu chết vào ngày Chuẩn Bị (ngày trước Sa-bát) và được chôn trước khi mặt trời lặn (Mác 15:42). Ngài sống lại vào ngày thứ nhất trong tuần (Chúa Nhật). Vậy Ngài chết vào thứ Sáu, ngày 14 tháng Nisan (theo lịch Do Thái), vì Lễ Vượt Qua bắt đầu vào tối 14 Nisan. Dựa vào các bảng thiên văn, chúng ta có thể tìm những năm trong khoảng 26–36 SCN mà ngày 14 Nisan rơi vào thứ Sáu.
Các năm khả dĩ là:
- Năm 30 SCN: 14 Nisan tương ứng với thứ Sáu, ngày 7 tháng 4 (theo lịch Julius).
- Năm 33 SCN: 14 Nisan tương ứng với thứ Sáu, ngày 3 tháng 4.
- Năm 27, 29, 32, 34 cũng có thể có ngày 14 Nisan vào thứ Sáu nhưng không phù hợp với các dữ liệu khác (ví dụ năm 27 thì quá sớm so với thời gian chức vụ, năm 34 thì hơi trễ).
Do đó, hai ứng viên chính là năm 30 SCN và năm 33 SCN.
Các Lời Tiên Tri Liên Quan (Đa-ni-ên 9:24-27)
Nhiều nhà nghiên cứu Kinh Thánh tin rằng lời tiên tri 70 tuần lễ của Đa-ni-ên chỉ ra thời điểm Đấng Mê-si bị cắt đứt (tức chịu chết). Đoạn Kinh Thánh nói: “Từ khi ra lệnh tu bổ và xây lại Giê-ru-sa-lem cho đến Đấng Chịu Xức Dầu, tức Vua, thì sẽ có bảy tuần lễ và sáu mươi hai tuần lễ...” (Đa-ni-ên 9:25). Nếu tính từ sắc lệnh của vua Ạt-ta-xét-xe cho phép Nê-hê-mi xây lại thành (Nê-hê-mi 2:1-8) vào năm thứ 20 của vua (khoảng 444 TCN), và dùng “năm tiên tri” (360 ngày/năm) để tính 69 tuần lễ (483 năm tiên tri = 483 x 360 = 173.880 ngày), chuyển đổi sang năm dương lịch (365,25 ngày) ta được khoảng 476 năm dương lịch. Kết quả dẫn đến năm 33 SCN. Điều này ủng hộ mạnh mẽ cho năm 33 SCN là năm Chúa Giê-su chịu chết. Một số yếu tố khác như sự kiện mặt trăng hóa máu (Công vụ 2:20) có thể ám chỉ nhật thực nguyệt thực xảy ra vào năm 33 SCN, càng củng cố thêm lập luận này.
Tuy nhiên, cũng có những học giả chọn năm 30 SCN dựa trên việc Giăng 2:20 chỉ ra Lễ Vượt Qua thứ nhất vào năm 28 SCN, và nếu chức vụ chỉ có hai Lễ Vượt Qua (một số cho rằng chỉ có hai Lễ được ghi nhận trong các sách Phúc Âm Nhất Lãm), thì khoảng thời gian ngắn hơn sẽ đưa đến năm 30 SCN.
Tầm Quan Trọng của Sự Kiện Lịch Sử
Việc xác định năm chịu chết của Chúa Giê-su không phải là mục tiêu tối thượng, nhưng nó cho thấy rằng đức tin Cơ Đốc được xây dựng trên nền tảng lịch sử thực. Chúa Giê-su không phải là nhân vật huyền thoại, mà là Đấng đã bước vào dòng thời gian của nhân loại, chịu chết dưới thời quan tổng đốc Phi-lát. Sự kiện này được ghi lại bởi các nhân chứng và các sử gia đương thời. Do đó, chúng ta có thể hoàn toàn tin cậy vào Phúc Âm.
Ứng Dụng Thực Tiễn
Từ việc tìm hiểu về thời điểm Chúa Giê-su chịu chết, chúng ta có thể rút ra những bài học thiết thực cho đời sống Cơ Đốc:
- Lịch sử khách quan củng cố đức tin: Khi biết rằng sự chết và sống lại của Chúa Giê-su là các sự kiện có thật, chúng ta vững lòng tin vào Ngài và rao truyền Phúc Âm với sự xác tín.
- Quyền tể trị của Đức Chúa Trời trong lịch sử: Chúa Giê-su chịu chết đúng vào Lễ Vượt Qua, ứng nghiệm hình bóng con chiên lễ Vượt Qua (I Cô-rinh-tô 5:7). Ngài cũng hoàn tất lời tiên tri Đa-ni-ên cách chính xác. Điều này dạy chúng ta rằng Đức Chúa Trời làm chủ thời gian và mọi biến cố, vì thế chúng ta có thể phó thác cuộc đời cho Ngài.
- Sự chết của Chúa Giê-su là trọng tâm của niềm tin: Dù năm nào đi nữa, chân lý quan trọng nhất là Chúa Giê-su đã chết vì tội lỗi chúng ta, và Ngài đã sống lại. Chúng ta được kêu gọi sống mỗi ngày với lòng biết ơn vì sự hy sinh đó.
- Khích lệ học hỏi Lời Chúa: Việc nghiên cứu tỉ mỉ Kinh Thánh và lịch sử giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về chương trình cứu rỗi của Đức Chúa Trời, từ đó đời sống thuộc linh càng thêm vững mạnh.
Kết Luận
Qua các dữ liệu Kinh Thánh và lịch sử, chúng ta có thể kết luận rằng Chúa Giê-su chịu đóng đinh vào khoảng năm 30 hoặc 33 SCN, với nhiều bằng chứng nghiêng về năm 33 SCN. Tuy nhiên, mỗi Cơ Đốc nhân không cần phải nhất trí về một con số tuyệt đối, bởi vì điều cốt yếu là chúng ta tin rằng Chúa Giê-su đã chết vì tội lỗi chúng ta, được chôn, và đến ngày thứ ba Ngài sống lại, đúng như Lời Kinh Thánh (I Cô-rinh-tô 15:3-4). Ước mong rằng mỗi chúng ta luôn sống với lòng biết ơn vì tình yêu vĩ đại của Chúa và nhiệt thành làm chứng về Ngài cho mọi người.