Những điều cơ bản trong giáo huấn của Chúa Giêsu là gì?

Giáo huấn của Chúa Giêsu Christ, được ghi chép trung thực trong các sách Phúc Âm, không đơn thuần là một hệ thống triết lý hay đạo đức, mà là một lời tuyên bố có thẩm quyền về thực tại thuộc linh, về ý muốn của Đức Chúa Trời và về con đường dẫn đến sự sống đời đời. Để hiểu được cốt lõi thông điệp của Ngài, chúng ta phải nghiên cứu một cách có hệ thống những chủ đề xuyên suốt mà Ngài đã giảng dạy, với tư cách là Đấng Mê-si được hứa từ trước và là Con Đức Chúa Trời nhập thể. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát những trụ cột nền tảng trong giáo huấn của Chúa Cứu Thế Giêsu, đặt chúng trong bối cảnh Kinh Thánh và rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Đây là trung tâm và là sứ điệp khai mạc chức vụ công khai của Chúa Giêsu. Sách Mác chép: “Kìa, thì giờ đã trọn, nước Đức Chúa Trời đã đến gần; các ngươi hãy ăn năn và tin đạo Tin Lành” (Mác 1:15). Cụm từ "Nước Đức Chúa Trời" (tiếng Hy Lạp: Basileia tou Theou) không chỉ về một vùng lãnh thổ, mà trước hết về quyền tể trị và vương quyền của Đức Chúa Trời đang được biểu lộ và thiết lập. Chúa Giêsu tuyên bố rằng, trong chính con người và chức vụ của Ngài, vương quyền của Đức Chúa Trời đã xâm nhập vào thế giới tội lỗi này một cách quyền năng nhưng không hoàn toàn (Ma-thi-ơ 12:28). Nước ấy vừa đã đến (hiện tại), vừa sẽ được hoàn tất trong tương lai (tương lai).

Giáo huấn của Ngài mô tả đặc tính của công dân Nước Trời: phải có lòng nghèo khó thuộc linh (Ma-thi-ơ 5:3), sự công bình vượt trội hơn những người Pha-ri-si (Ma-thi-ơ 5:20), và một đức tin đơn sơ, trẻ thơ (Mác 10:15). Lời mời gọi vào Nước Trời là cấp bách và đòi hỏi một sự dâng hiến trọn vẹn, như Ngài dạy: “Trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài, thì Ngài sẽ cho thêm các ngươi mọi điều ấy nữa” (Ma-thi-ơ 6:33).

Phản ứng được đòi hỏi trước sự đến của Nước Đức Chúa Trời là ăn năn và tin. "Ăn năn" (tiếng Hy Lạp: metanoia) không chỉ là cảm giác hối tiếc, mà là một sự thay đổi tận gốc của tâm trí, lòng dạ và hướng đi của đời sống. Nó bao hàm việc quay lưng lại với tội lỗi và quay về cùng Đức Chúa Trời. Chúa Giêsu minh họa sự cấp thiết của ăn năn qua những lời cảnh báo nghiêm túc: “Nếu các ngươi chẳng ăn năn, thì hết thảy cũng sẽ bị hư mất như vậy” (Lu-ca 13:3,5).

Đi đôi với ăn năn là đức tin nơi Tin Lành (Phúc Âm). Tin Lành là tin vui rằng Đức Chúa Trời đã hành động trong Chúa Giêsu Christ để cứu chuộc con người tội lỗi. Đức tin (pistis) là sự tin cậy, phó thác hoàn toàn vào Chúa Giêsu và công việc của Ngài. Lời hứa cho ai tin được tóm tắt trong Giăng 3:16: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” Đức tin này thể hiện qua việc vâng lời Ngài (Lu-ca 6:46-49).

Khi được hỏi về điều răn lớn nhất, Chúa Giêsu đáp: “Ngươi hãy hết lòng, hết linh hồn, hết ý mà yêu mến Chúa, là Đức Chúa Trời ngươi. Ấy là điều răn thứ nhất và lớn hơn hết. Còn điều răn thứ hai đây, cũng như vậy: Ngươi hãy yêu kẻ lân cận như mình. Hết thảy luật pháp và lời tiên tri đều bởi hai điều răn đó mà ra” (Ma-thi-ơ 22:37-40). Ở đây, Ngài đã cô đọng toàn bộ ý muốn của Đức Chúa Trời.

• Yêu Chúa (agapē): Đây là tình yêu thương chọn lựa, tận hiến, đặt Chúa lên vị trí tối cao trong đời sống. Nó đòi hỏi sự vâng phục trọn vẹn, như Ngài phán: “Nếu các ngươi yêu mến ta, thì giữ gìn các điều răn ta” (Giăng 14:15).
• Yêu người lân cận: Tình yêu này không bị giới hạn bởi ranh giới chủng tộc, tôn giáo hay địa vị. Qua dụ ngôn người Sa-ma-ri nhân lành (Lu-ca 10:25-37), Chúa Giêsu định nghĩa "người lân cận" là bất cứ ai đang có nhu cầu, và tình yêu phải được thể hiện bằng hành động cụ thể. Đỉnh cao của giáo huấn này là điều răn mới: “Các ngươi hãy yêu nhau; như ta đã yêu các ngươi thể nào, thì các ngươi cũng hãy yêu nhau thể ấy” (Giăng 13:34). Thước đo là chính tình yêu hy sinh của Ngài.

Ma-thi-ơ chương 5-7 là bản tuyên ngôn đạo đức sâu sắc nhất, vạch ra tiêu chuẩn cho công dân Nước Trời. Chúa Giêsu không phủ nhịnh luật pháp Cựu Ước, nhưng kiện toàn và đào sâu ý nghĩa của nó (Ma-thi-ơ 5:17). Ngài đòi hỏi sự công chính không chỉ ở hành vi bề ngoài mà còn từ động cơ bên trong (lòng).

• Tám Mối Phước Thật (Ma-thi-ơ 5:3-12): Mô tả phước hạnh và đặc điểm của những người được Nước Trời thuộc về: nghèo khó thuộc linh, than khóc, nhu mì, đói khát sự công bình, hay thương xót, có lòng trong sạch, làm cho người hòa thuận, chịu bắt bớ vì sự công bình.
• Giáo huấn về giận dữ, ngoại tình, thề thốt, báo thù và yêu kẻ thù: Chúa Giêsu đưa tiêu chuẩn lên mức tối cao: không chỉ không giết người, mà còn không được phép giận anh em mình cách vô cớ (5:21-22); không chỉ không phạm tội ngoại tình, mà còn không được nhìn đàn bà mà trộm cắp them muốn (5:27-28); yêu kẻ thù và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ mình (5:44).
• Sự cầu nguyện, bố thí và kiêng ăn: Phải được thực hiện trong kín nhiệm, với Cha trên trời là đối tượng duy nhất, chứ không vì được người đời khen ngợi (Ma-thi-ơ 6:1-18).

Chúa Giêsu dạy rằng con đường theo Ngài là con đường thập tự giá: “Nếu ai muốn theo ta, phải tự bỏ mình đi, mỗi ngày vác thập tự giá mình mà theo ta” (Lu-ca 9:23). "Tự bỏ mình" (aparnéomai heauton) nghĩa là từ chối quyền làm chủ đời sống mình. "Vác thập tự giá" hàm ý sự sẵn sàng chịu sỉ nhục, đau khổ và thậm chí là cái chết vì trung thành với Ngài.

Gắn liền với điều này là tinh thần phục vụ khiêm nhường. Trong một thế giới tìm kiếm địa vị và quyền lực, Chúa Giêsu tuyên bố: “Ai muốn làm lớn giữa các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ; còn ai trong các ngươi muốn làm đầu, thì sẽ làm tôi mọi cho mọi người. Vì Con người đã đến không phải để người ta hầu việc mình, song để hầu việc người ta, và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” (Mác 10:43-45). Chính Ngài là mẫu mực tối cao của sự hy sinh phục vụ (Giăng 13:1-17).

Chúa Giêsu dạy rằng việc nhận lãnh sự tha thứ từ Đức Chúa Trời buộc chúng ta phải tha thứ cho người khác. Trong Kinh Lạy Cha, mối liên hệ này rõ ràng: “Xin tha tội cho chúng tôi, như chúng tôi cũng tha kẻ phạm tội nghịch cùng chúng tôi” (Ma-thi-ơ 6:12). Ngài cảnh báo nghiêm khắc: “Nếu các ngươi chẳng tha lỗi cho người ta, thì Cha các ngươi ở trên trời cũng sẽ chẳng tha lỗi cho các ngươi” (Ma-thi-ơ 6:15). Dụ ngôn về đầy tớ không có lòng thương xót (Ma-thi-ơ 18:21-35) minh họa sự vô lý của việc nhận được ơn tha thứ khổng lồ nhưng lại từ chối tha thứ cho lỗi nhỏ của người khác.

Lòng thương xót (eleos) là đặc tính của Đức Chúa Trời và phải là đặc tính của dân Ngài: “Hãy thương xót như Cha các ngươi hay thương xót” (Lu-ca 6:36). Điều này được thể hiện qua hành động cảm thông và giúp đỡ những người đau khổ, tội lỗi và bị xã hội ruồng bỏ (như Ngài đã đối với người thu thuế, kẻ tội lỗi và người bệnh).

Chúa Giêsu dạy rõ ràng về thực tại của đời sau. Ngài hứa ban sự sống đời đời cho những ai tin Ngài (Giăng 3:36; 10:28). Tuy nhiên, Ngài cũng cảnh báo nghiêm túc về sự phán xét cuối cùng. Bài giảng về sự phân rẽ chiên và dê (Ma-thi-ơ 25:31-46) cho thấy tiêu chuẩn phán xét gắn liền với thái độ đối với những người hèn mọn nhất của Chúa. Dụ ngôn mười trinh nữ (Ma-thi-ơ 25:1-13) nhấn mạnh sự cần thiết phải luôn sẵn sàng, vì không biết ngày giờ Ngài trở lại. Giáo huấn này nhằm thúc giục sự tỉnh thức, trung tín và đầu tư vào những giá trị vĩnh cửu thay vì của cải vật chất tạm bợ (Ma-thi-ơ 6:19-21).

Giáo huấn của Chúa Giêsu không phải để nghe suông, nhưng để thực hành (Ma-thi-ơ 7:24-27). Dưới đây là một số ứng dụng thiết thực:

• Kiểm Tra Lòng Mình Hằng Ngày: Mỗi ngày, tự hỏi: "Hôm nay, tôi có đang tìm kiếm Nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài trước nhất không? Tôi có cần ăn năn về điều gì không?"
• Sống Yêu Thương Cách Chủ Động: Tình yêu phải cụ thể. Hãy chủ động tha thứ cho người đã làm tổn thương mình. Tìm cách phục vụ một cách khiêm nhường trong gia đình, Hội Thánh và xã hội, đặc biệt với những người kém may mắn.
• Giữ Gìn Tâm Trí Trong Sạch: Trong thời đại internet, lời dạy về sự trong sạch của lòng và tâm trí (Ma-thi-ơ 5:8, 28) càng quan trọng. Cần kỷ luật với những gì mắt nhìn và tâm trí suy nghĩ.
• Cầu Nguyện Với Tấm Lòng Kín Nhiệm: Phát triển đời sống cầu nguyện riêng tư với Cha thiên thượng, trình dâng mọi nhu cầu với lòng biết ơn (Phi-líp 4:6).
• Sống Với Lòng Trông Cậy Vĩnh Cửu: Những quyết định về tài chính, nghề nghiệp, thời gian nên được soi dẫn bởi viễn cảnh đời đời, không bị cuốn theo sự chạy đua vật chất của thế gian.

Giáo huấn cơ bản của Chúa Giêsu quy tụ vào một điểm: sự mặc khải trọn vẹn về ý muốn của Đức Chúa Trời và con đường dẫn đến sự sống thật qua chính Ngài. Từ lời kêu gọi ăn năn tin nhận Tin Lành, đến những đòi hỏi triệt để của tình yêu thương, sự tha thứ, tinh thần phục vụ và sự tỉnh thức, tất cả đều hướng đến mục đích tối hậu là đưa con người vào mối tương giao đúng đắn với Đức Chúa Trời và với nhau. Những lời dạy này không phải là gánh nặng, nhưng là con đường của phước hạnh, tự do và ý nghĩa đích thực. Cuối cùng, giáo huấn của Ngài chỉ có thể được sống ra cách trọn vẹn nhờ quyền năng của Đức Thánh Linh, Đấng mà Chúa Giêsu đã hứa ban cho những kẻ tin Ngài (Giăng 14:26). Ước mong mỗi chúng ta không chỉ là người nghe, mà trở nên người làm Lời Chúa, xây dựng đời sống mình trên nền đá vững chắc là chính Đấng Christ và Lời hằng sống của Ngài.