Sự Hiện Diện của Chúa Giêsu trong Cựu Ước
Một trong những chân lý hùng vĩ và đẹp đẽ nhất của đức tin Cơ Đốc là sự hiệp nhất tuyệt đối giữa hai phần Kinh Thánh: Cựu Ước và Tân Ước. Chúa Giêsu Christ không phải là một nhân vật xuất hiện đột ngột trong lịch sử vào thời Tân Ước, nhưng Ngài chính là trung tâm điểm, là lời hứa xuyên suốt và là chính Đức Chúa Trời tự mặc khải mình trong toàn bộ Cựu Ước. Bài nghiên cứu này sẽ khám phá sâu sắc câu hỏi: "Chúa Giêsu có trong Cựu Ước không?" Câu trả lời không chỉ là "Có", mà còn là một sự trình bày phong phú về các hình bóng, lời tiên tri, và chính sự hiện diện tiên nghiệm của Ngài trong lịch sử cứu rỗi.
I. Lời Tự Ngôn của Chúa Giêsu: Chìa Khóa Giải Nghĩa
Trước khi đi vào các bằng chứng trong Cựu Ước, chúng ta phải bắt đầu từ chính lời xác nhận của Chúa Giêsu. Trong Lu-ca 24:27, Chúa phục sinh đã dạy dỗ hai môn đồ trên đường đi đến làng Em-ma-út: "Ngài bắt đầu từ Môi-se rồi kế đến mọi đấng tiên tri mà cắt nghĩa cho hai người đó những lời chỉ về Ngài trong cả Kinh Thánh." Câu Kinh Thánh then chốt này ("πάσαις γραφαῖς" - pasaís graphaís trong tiếng Hy Lạp, nghĩa là "tất cả các lời Kinh Thánh") cho thấy toàn bộ Cựu Ước (mà họ gọi là Kinh Thánh) đều nói về Ngài. Chúa Giêsu cũng phán trong Giăng 5:39: "Các ngươi dò xem Kinh Thánh, vì tưởng bởi đó được sự sống đời đời; ấy là Kinh Thánh làm chứng về ta vậy." ("μαρτυρούσαι" - martyrousai, thì hiện tại, chủ động - "đang làm chứng"). Điều này xác lập nguyên tắc giải kinh căn bản: Cựu Ước là một lời chứng liên tục, sống động về Đấng Christ.
II. Các Đấng Tiên Hiện (Christophanies) – Chúa Giêsu Hiện Ra Trong Cựu Ước
Một trong những bằng chứng mạnh mẽ nhất là sự xuất hiện của "Thiên Sứ của Đức Giê-hô-va" (Malak Yahweh - מַלְאַךְ יְהוָה). Trong nhiều phân đoạn, nhân vật này không phải là một thiên sứ thông thường, mà chính là Đức Chúa Trời tự mặc khải trong hình dạng có thể thấy được - một sự hiện ra tiên nghiệm của Ngôi Lời (Logos) trước khi nhập thể.
- Sáng Thế Ký 16:7-13: Thiên sứ của Đức Giê-hô-va hiện ra cùng A-ga. Câu 13 chép: "A-ga gọi danh Đức Giê-hô-va, là Đấng phán cùng nàng, rằng: Chúa là Đấng thấy tôi; vì nàng nói: Ở đây tôi có thấy Đấng thấy tôi chăng?" A-ga nhận biết rằng bà đã thấy chính Đức Chúa Trời.
- Sáng Thế Ký 22:11-18: Chính Thiên sứ của Đức Giê-hô-va đã cản Áp-ra-ham lại khi ông sắp giết con mình. Lời hứa được lặp lại (câu 16) "bởi vì ngươi đã làm điều đó... ta chỉ mình ta mà thề" cho thấy uy quyền của Đấng nói lời thề ấy.
- Xuất Ê-díp-tô Ký 3:2-6: Thiên sứ của Đức Giê-hô-va hiện ra với Môi-se trong ngọn lửa. Nhưng đến câu 6, chính Đức Chúa Trời phán: "Ta là Đức Chúa Trời của tổ phụ ngươi, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Đức Chúa Trời của Y-sác, và Đức Chúa Trời của Gia-cốp." Môi-se che mặt vì sợ nhìn thấy Đức Chúa Trời.
- Giô-suê 5:13-15: Trước trường hợp Giê-ri-cô, Giô-suê gặp một người cầm gươm. Người ấy tự xưng là "ta là tướng đạo binh của Đức Giê-hô-va" (câu 14). Giô-suê đã sấp mình xuống đất và thờ lạy, một hành động chỉ dành cho Đức Chúa Trời.
Những sự hiện ra này, cùng với những cuộc gặp gỡ khác (như với Ma-nô-a và vợ trong Các Quan Xét 13), cho thấy Ngôi Lời Đức Chúa Trời đã tương giao với con người từ rất lâu trước khi Ngài mang lấy xác thịt trong lòng Ma-ri.
III. Các Hình Bóng (Types) và Biểu Tượng về Đấng Christ
Cựu Ước chứa đầy những "hình bóng" (τύποι - týpoi), là những con người, sự kiện, hay định chế được Đức Chúa Trời thiết lập để báo trước và minh họa cho công việc và con người của Chúa Giêsu.
1. Các Nhân Vật Là Hình Bóng:
- A-đam: Rô-ma 5:14 gọi A-đam là "hình bóng của Đấng phải đến". A-đam là con người đầu tiên gây nên tội lỗi và sự chết; Chúa Giêsu là A-đam cuối cùng (I Cô-rinh-tô 15:45) đem lại sự công bình và sự sống.
- Mên-chi-xê-đéc: Vua của Sa-lem và thầy tế lễ của Đấng Chí Cao (Sáng 14:18-20) là hình bóng hoàn hảo về chức tế lễ đời đời của Christ (Thi thiên 110:4, Hê-bơ-rơ 7). Ngài không có gia phả, khởi đầu và kết thúc - biểu trưng cho sự đời đời.
- Giô-sép: Người con được yêu bị anh em phản bán, chịu khổ, rồi được tôn lên làm đấng cứu chữa cả gia đình và dân ngoại – một bức tranh sống động về Chúa Giêsu.
- Môi-se: Người giải cứu, trung bảo, và nhà tiên tri (Phục truyền 18:15) báo trước về Đấng Tiên Tri lớn hơn.
- Đa-vít: Vua, chiến sĩ, người chịu khổ và được xức dầu, là hình bóng trực tiếp về Vua đến từ dòng dõi người.
2. Các Sự Kiện và Nghi Lễ Là Hình Bóng:
- Chiên Con Lễ Vượt Qua (Xuất Ê-díp-tô Ký 12): Con chiên không tì vết, bị giết, huyết bôi trên mày cửa để cứu dân Chúa khỏi sự chết. Sứ đồ Phao-lô khẳng định: "Đấng Christ là con sinh lễ Vượt Qua của chúng ta" (I Cô-rinh-tô 5:7). Từ "Lễ Vượt Qua" (Πάσχα - Pascha) trở thành danh hiệu của Chúa.
- Chế Định Tế Lễ (Lê-vi Ký): Toàn bộ hệ thống tế lễ, với các của lễ thiêu, của lễ chuộc tội, chuộc sự mắc lỗi, đều chỉ về sự chết đền tội thay của Chúa Giêsu trên thập tự giá. "Vì không có đổ huyết thì không có sự tha tội" (Hê-bơ-rơ 9:22). Con sinh phải hoàn hảo, hình bóng về sự vô tội của Christ.
- Nơi Chí Thánh và Chiếc Nắp Thi Ân: Chỉ thầy tế lễ thượng phẩm mới được vào một lần trong năm, với huyết, để chuộc tội cho dân (Lê-vi 16). Điều này báo trước Chúa Giêsu, Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm của chúng ta, đã "bởi chính huyết mình vào nơi rất thánh một lần đủ cả" (Hê-bơ-rơ 9:12).
- Con Rắn Đồng (Dân số Ký 21:4-9): Khi dân chúng bị rắn cắn, Môi-se treo con rắn đồng lên, ai nhìn lên thì được sống. Chính Chúa Giêsu giải thích: "Xưa Môi-se treo con rắn lên nơi đồng vắng thể nào, thì Con người cũng phải bị treo lên dường ấy" (Giăng 3:14-15).
IV. Các Lời Tiên Tri Trực Tiếp về Đấng Mê-si (Messianic Prophecies)
Các tiên tri đã nói chi tiết đáng kinh ngạc về Đấng Mê-si sẽ đến, và tất cả đều được ứng nghiệm nơi Chúa Giêsu.
- Dòng Dõi và Sự Giáng Sinh: Dòng dõi người nữ (Sáng 3:15), dòng dõi Áp-ra-ham (Sáng 12:3), chi phái Giu-đa (Sáng 49:10), nhà Đa-vít (II Sa-mu-ên 7:12-13), được sinh bởi nữ đồng trinh (Ê-sai 7:14), tại Bết-lê-hem (Mi-chê 5:2).
- Chức Vụ và Tính Cách: Được xức dầu bởi Thánh Linh (Ê-sai 11:2; 61:1), sẽ rao giảng tin lành (Ê-sai 61:1), làm các phép lạ (Ê-sai 35:5-6), vào thành Giê-ru-sa-lem cách khiêm nhường (Xa-cha-ri 9:9).
- Sự Thương Khó và Sự Chết: Đây là những lời tiên tri chính xác và cảm động nhất: Bị bạn hữu phản (Thi 41:9), bị đánh đập và nhổ (Ê-sai 50:6), bị vả và nhổ trên mặt, bị thương vì sự gian ác của chúng ta (Ê-sai 53:5), họ chia áo xống Ngài và bắt thăm (Thi 22:18), xương Ngài chẳng bị gãy (Thi 34:20; Xuất 12:46), được chôn với người giàu (Ê-sai 53:9). Thi Thiên 22 là một bản tường thuật bằng lời thơ về sự đóng đinh từ chính quan điểm của Đấng chịu khổ, dù được viết hàng thế kỷ trước khi hình phạt đóng đinh ra đời.
- Sự Phục Sinh và Tôn Vinh: Linh hồn Ngài chẳng bị bỏ trong Âm phủ, và thân thể Ngài chẳng thấy sự hư nát (Thi 16:10). Đức Giê-hô-va phán cùng Chúa tôi: "Hãy ngồi bên hữu ta" (Thi 110:1).
Sự ứng nghiệm từng chi tiết này không thể là ngẫu nhiên. Nó chứng minh rằng cùng một Đức Chúa Trời đã phán trong Cựu Ước và đã hành động trong Tân Ước.
V. Sự Dạy Dỗ của Các Sứ Đồ: Cựu Ước Là Sách Về Chúa Giêsu
Các tác giả Tân Ước liên tục trích dẫn và giải nghĩa Cựu Ước để chứng minh Chúa Giêsu là Đấng Mê-si.
- Phi-e-rơ trong ngày Ngũ Tuần: Bài giảng đầu tiên của Hội Thánh (Công vụ 2) dựa trên việc giải nghĩa Thi Thiên 16 và 110 để chứng minh Chúa Giêsu đã sống lại và được tôn làm Chúa và Christ.
- Phao-lô: Ông thường xuyên vào nhà hội "giải Kinh Thánh... rằng Đấng Christ phải chịu thương khó, và từ kẻ chết sống lại" (Công vụ 17:2-3). Thư tín Rô-ma đầy những trích dẫn từ Cựu Ước để chứng minh phúc âm về sự công bình bởi đức tin.
- Tác giả thư Hê-bơ-rơ: Toàn bộ thư tín là một luận chứng thần học xuất sắc, cho thấy Chúa Giêsu là sự ứng nghiệm và siêu việt hơn mọi hình bóng trong Cựu Ước: Ngài là Tiên Tri lớn hơn Môi-se, Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm lớn hơn A-rôn, của lễ hoàn hảo hơn mọi con sinh, và giao ước mới tốt hơn giao ước cũ.
VI. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Hiểu biết này không chỉ là kiến thức thần học, mà phải biến đổi cách chúng ta đọc Kinh Thánh và sống đức tin.
1. Đọc Kinh Thánh với Con Mắt Hướng Về Christ: Mỗi lần đọc Cựu Ước, chúng ta nên tự hỏi: Phân đoạn này chỉ về Chúa Giêsu, về công việc cứu chuộc của Ngài như thế nào? Nó bày tỏ nhu cầu cần một Đấng Cứu Thế ra sao? Điều này biến việc đọc Kinh Thánh thành một cuộc gặp gỡ với Đấng Christ, và thấy được sự khôn ngoan, chủ tâm kỳ diệu của Đức Chúa Trời trong kế hoạch cứu rỗi.
2. Củng Cố Đức Tin: Sự hiện diện xuyên suốt của Chúa Giêsu trong Cựu Ước là bằng chứng hùng hồn rằng đạo Đấng Christ không phải là một tôn giáo mới, mà là sự hoàn tất của mặc khải chân thật duy nhất từ Đức Chúa Trời. Nó cho chúng ta sự tin chắc rằng đức tin của chúng ta đặt trên Lời hằng sống, không thay đổi của Đức Chúa Trời.
3. Truyền Giáo Hiệu Quả: Khi chia sẻ với người Do Thái hay với bất kỳ ai tôn trọng Cựu Ước, chúng ta có thể chỉ cho họ thấy Chúa Giêsu không phải là một sự đoạn tuyệt, mà là đỉnh cao và lời giải đáp cho mọi lời hứa và hình bóng trong Cựu Ước. Hãy dùng các phân đoạn như Ê-sai 53, Thi Thiên 22, hay Đa-ni-ên 9 để giới thiệu về Đấng Mê-si chịu thương khó.
4. Thấy Được Tình Yêu Kiên Định của Đức Chúa Trời: Kế hoạch cứu rỗi qua Chúa Giêsu Christ không phải là "Kế hoạch B" sau khi con người sa ngã. Nó đã được định từ trước sáng thế (I Phi-e-rơ 1:20) và được bày tỏ dần dần trong suốt lịch sử. Điều này an ủi chúng ta rằng Đức Chúa Trời luôn giữ lời hứa và không có gì ngoài ý muốn Ngài.
Kết Luận
Chúa Giêsu không chỉ có trong Cựu Ước, mà Ngài chính là tâm điểm, chìa khóa giải nghĩa và linh hồn của Cựu Ước. Từ sách Sáng Thế Ký đầu tiên đến sách Ma-la-chi cuối cùng, mọi trang đều vang vọng lời hứa và bóng hình của Đấng Cứu Thế sẽ đến. Khi chúng ta đọc Cựu Ước với con mắt đức tin được Chúa Giêsu mở ra, chúng ta sẽ thấy một bức tranh vĩ đại, sống động về ân điển cứu chuộc của Đức Chúa Trời, đạt đến đỉnh điểm nơi thập tự giá và ngôi mộ trống tại Gô-gô-tha. Ước mong mỗi chúng ta, như hai môn đồ tại Em-ma-út, được lòng nóng cháy lên khi Ngài mở Kinh Thánh và chỉ cho chúng ta thấy những gì thuộc về Ngài.
"Hết thảy những gì đã viết từ xưa trong Kinh Thánh, đều để dạy dỗ chúng ta, hầu cho bởi sự nhịn nhục và sự yên ủi của Kinh Thánh dạy mà chúng ta được sự trông cậy." (Rô-ma 15:4)