Yahweh có nghĩa là gì? Jehovah có nghĩa là gì?

Giới Thiệu: Danh Riêng Của Đấng Tạo Hóa

Trong hành trình đức tin, một trong những khám phá sâu sắc nhất là tìm hiểu về chính Danh của Đức Chúa Trời. Kinh Thánh không chỉ mặc khải Ngài là Đấng Tạo Hóa quyền năng, mà còn bày tỏ cho con người biết Danh riêng của Ngài—một dấu chỉ của mối quan hệ giao ước đặc biệt. Hai cách phiên âm phổ biến trong tiếng Việt là Yahweh và Jehovah đều hướng về cùng một Danh Thánh trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nguồn gốc, ý nghĩa, bối cảnh Kinh Thánh và sự ứng dụng cho đời sống tin kính của chúng ta ngày nay.

Yahweh được các học giả Kinh Thánh công nhận rộng rãi là cách phát âm gần đúng nhất của Danh Thánh được viết bằng bốn phụ âm Hê-bơ-rơ: יהוה (YHWH). Tổ hợp bốn chữ cái này được gọi là Tetragrammaton (từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là "bốn chữ cái").

Danh này lần đầu tiên được mặc khải trực tiếp cho Môi-se tại bụi gai cháy, trong một sự kiện mang tính bước ngoặt:

"Ðức Chúa Trời phán rằng: Ta là Ðấng Tự Hữu Hằng Hữu (I AM THAT I AM); rồi Ngài lại rằng: Hãy nói cho dân Y-sơ-ra-ên như vầy: Ðấng Tự Hữu đã sai ta đến cùng các ngươi." (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Câu Kinh Thánh then chốt này là chìa khóa để hiểu ý nghĩa của Yahweh. Cụm "Ta là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu" trong nguyên văn Hê-bơ-rơ là "Ehyeh Asher Ehyeh" (אֶהְיֶה אֲשֶׁר אֶהְיֶה). Động từ "ehyeh" có gốc là "hayah" (הָיָה) nghĩa là "trở nên," "hiện hữu," hoặc "là." Vì vậy, Danh YHWH có liên quan mật thiết đến hình thức động từ này, mang ý nghĩa "Đấng Hiện Hữu," "Đấng Tự Hữu," hoặc "Đấng Làm cho hiện hữu."

Thần học rút ra từ đây là vô cùng sâu sắc: Đức Chúa Trời không phải là một thực thể tĩnh tại hay một vị thần bị giới hạn trong một chức năng. Ngài là Đấng Tự Hữu, hiện hữu độc lập, không lệ thuộc vào bất cứ điều gì ngoài chính Ngài. Ngài là nguồn cội của mọi sự hiện hữu (Sáng Thế Ký 1:1). Hơn nữa, thì hiện tại của động từ "là" trong Danh Ngài bao hàm sự hiện diện liên tục, trung tín và động. Ngài là Đức Chúa Trời của hiện tại, luôn hiện diện với dân sự Ngài.

Jehovah là một dạng phiên âm đặc biệt xuất hiện muộn hơn trong lịch sử. Nó bắt nguồn từ sự kết hợp giữa phụ âm của Danh YHWH (יהוה) và nguyên âm của danh xưng "Adonai" (אֲדֹנָי) có nghĩa là "Chúa" hoặc "Chủ."

Để hiểu điều này, chúng ta cần lui về bối cảnh lịch sử Do Thái giáo. Vì lòng tôn kính sâu sắc, người Do Thái từ khoảng thế kỷ thứ 3 trước Công Nguyên trở đi ngừng phát âm Danh YHWH để tránh vi phạm điều răn thứ ba: "Ngươi chớ lấy danh Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi mà làm chơi" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:7). Mỗi khi gặp bốn chữ YHWH trong văn bản, họ sẽ đọc thay bằng "Adonai."

Đến thời Trung Cổ, khi các học giả Do Thái (Masoretes) thêm hệ thống dấu nguyên âm vào bản văn phụ âm Hê-bơ-rơ để bảo tồn cách đọc, họ đã đặt các dấu nguyên âm của "Adonai" (a-o-a) vào giữa các phụ âm YHWH. Điều này tạo ra hình thức YaHoWaH, nhằm nhắc nhở người đọc phải nói "Adonai" chứ không phải cố đọc Danh Thánh.

Các học giả Cơ Đốc thời Phục Hưng, khi tiếp xúc với văn bản Hê-bơ-rơ có dấu nguyên âm này, đã không nhận ra sự kết hợp giữa phụ âm và nguyên âm từ hai từ khác nhau. Họ hiểu lầm rằng đó là cách đọc gốc và phiên âm thành Jehovah trong các ngôn ngữ châu Âu (chữ "J" trong tiếng Đức/Anh cổ phát âm như "Y"). Vậy, Jehovah là một dạng lai ngữ học, không phải cách phát âm cổ xưa, nhưng qua nhiều thế kỷ, nó đã trở nên quen thuộc và được tôn trọng trong nhiều bản dịch và thần học Cơ Đốc, đặc biệt là trong truyền thống Tin Lành.

Trong Kinh Thánh, Danh YHWH không chỉ mô tả bản tính tự hữu của Đức Chúa Trời, mà còn gắn liền với mối quan hệ giao ước và công cuộc cứu chuộc của Ngài.

• Đức Chúa Trời Giao Ước: Sau khi mặc khải Danh Ngài cho Môi-se, Đức Chúa Trời liên tục nhắc lại mối liên hệ này với dân Y-sơ-ra-ên: "Ta là Giê-hô-va (Yahweh)" (Xuất Ê-díp-tô Ký 6:2, 6; Lê-vi Ký 18:5). Danh Ngài là dấu ấn của giao ước Áp-ra-ham và Môi-se, khẳng định Ngài là Đức Chúa Trời đã chọn, giải cứu và sẽ ở cùng họ.
• Danh Biểu Thị Đặc Tính: Danh YHWH thường đi kèm với các "danh hiệu" mô tả thuộc tính của Ngài, cho thấy Ngài hành động vì dân sự Ngài:
  • Yahweh Yireh (Đức Giê-hô-va sẽ sắm sẵn): "Áp-ra-ham đặt tên chỗ nầy là Giê-hô-va Di-rê. Bởi cớ ấy, ngày nay có tục ngữ: Trên núi của Ðức Giê-hô-va sẽ có sắm sẵn." (Sáng Thế Ký 22:14).
  • Yahweh Rapha (Đức Giê-hô-va là Đấng chữa lành): "Ngài phán rằng: ... Ta là Ðức Giê-hô-va, Ðấng chữa bịnh cho ngươi." (Xuất Ê-díp-tô Ký 15:26).
  • Yahweh Nissi (Đức Giê-hô-va là Cờ Xí của tôi): "Môi-se lập một bàn thờ, đặt tên là Giê-hô-va cờ xí tôi." (Xuất Ê-díp-tô Ký 17:15).
  • Yahweh Shalom (Đức Giê-hô-va là Sự Bình An): "Ghi-đê-ôn lập tại đó một bàn thờ cho Ðức Giê-hô-va, đặt tên là Giê-hô-va Sa-lam." (Các Quan Xét 6:24).
  • Yahweh Raah (Đức Giê-hô-va là Đấng chăn giữ tôi): "Ðức Giê-hô-va là Ðấng chăn giữ tôi" (Thi Thiên 23:1).
  • Yahweh Tsidkenu (Đức Giê-hô-va là sự công bình chúng tôi): "Trong những ngày đó, Giu-đa sẽ được cứu,... và nầy sẽ là danh hiệu người ta gọi Ngài: Ðức Giê-hô-va sự công bình chúng ta!" (Giê-rê-mi 23:6).
  • Yahweh Shammah (Đức Giê-hô-va ở đó): "Vậy từ ngày đó, tên thành sẽ là: Ðức Giê-hô-va ở tại đó." (Ê-xê-chi-ên 48:35).

Sự mặc khải về Danh Đức Chúa Trời đạt đến đỉnh điểm trong Tân Ước qua Chúa Giê-xu Christ. Chúa Giê-xu đã áp dụng chính Danh "Ta Là" (I AM) của Yahweh vào bản thân Ngài, tuyên bố thần tính trọn vẹn của mình:

"Ðức Chúa Jêsus đáp rằng: Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, trước khi chưa có Áp-ra-ham, đã có ta (I AM)." (Giăng 8:58)

Sứ đồ Giăng cũng mở đầu sách Phúc Âm bằng cách liên hệ Ngôi Lời (Chúa Giê-xu) với Đức Chúa Trời tự hữu: "Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời." (Giăng 1:1). Thần học Tân Ước khẳng định rằng Chúa Giê-xu Christ là Yahweh nhập thể, đến để cứu chuộc nhân loại. Danh "Giê-xu" (Yeshua) trong tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa là "Yahweh cứu rỗi" hoặc "Giê-hô-va là sự cứu rỗi," hoàn toàn ứng nghiệm lời tiên tri: "Người sẽ đặt tên là Jêsus; vì chính Ngài sẽ cứu dân mình ra khỏi tội." (Ma-thi-ơ 1:21).

Sự hiện diện của Đức Chúa Trời với dân sự Ngài—vốn được hứa trong Danh Yahweh—giờ đây được thể hiện trọn vẹn trong Chúa Giê-xu, "Em-ma-nu-ên," nghĩa là "Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta" (Ma-thi-ơ 1:23).

Hiểu biết về Danh Yahweh/Jehovah không chỉ là kiến thức thần học, mà phải biến đổi đời sống chúng ta:

1. Tôn Thờ Trong Sự Kính Sợ và Biết Ơn: Khi cầu nguyện, ca hát, hay đọc Kinh Thánh, chúng ta nhớ rằng mình đang kêu cầu Danh của Đấng Tự Hữu Hằng Hữu, Đấng đã đi vào giao ước với chúng ta qua huyết của Chúa Giê-xu. Điều này đem lại sự kính sợ thánh khiết lẫn lòng biết ơn sâu xa (Thi Thiên 111:9).

2. Tin Cậy Vào Bản Tính Trung Tín Của Ngài: Danh Ngài nhắc chúng ta rằng Ngài là Đấng không hề thay đổi (Ma-la-chi 3:6). Những lời hứa trong Danh Yahweh Shammah (Chúa ở đó), Yahweh Rapha (Chúa chữa lành), Yahweh Yireh (Chúa sắm sẵn) vẫn còn nguyên giá trị cho chúng ta ngày nay. Chúng ta có thể đặt mọi gánh nặng lên Ngài với sự tin cậy trọn vẹn.

3. Sống Xứng Đáng Với Danh Ngài: Chúng ta được gọi là "Cơ Đốc nhân"—người mang danh Christ (Công vụ 11:26). Đời sống chúng ta phải phản ánh bản tính của Đấng mà chúng ta tuyên xưng. Sống thánh khiết, yêu thương và công bình là cách chúng ta tôn vinh Danh Thánh của Ngài (Cô-lô-se 3:17).

4. Rao Truyền Danh Cứu Rỗi: Hiểu rằng "Giê-xu" chính là "Yahweh cứu rỗi" thúc giục chúng ta nhiệt thành rao truyền Phúc Âm. "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu." (Công vụ 4:12).

Hành trình tìm hiểu về Yahweh và Jehovah dẫn chúng ta vào trung tâm của sự mặc khải Kinh Thánh: Một Đức Chúa Trời Tự Hữu Hằng Hữu, Thánh Khiết và Đầy Ân Điển, đã vì tình yêu thương mà bày tỏ chính mình, bước vào lịch sử, thiết lập giao ước, và cuối cùng, trong thời kỳ sau hết này, đã phán với chúng ta qua Con Ngài là Chúa Giê-xu Christ (Hê-bơ-rơ 1:1-2).

Dù sử dụng cách phiên âm nào—Yahweh, Jehovah, hay đơn giản tôn kính mà nói "CHÚA" như nhiều bản dịch hiện đại—thì điều cốt yếu là chúng ta biết Ngài, tin cậy Ngài, kêu cầu Danh Ngài và sống cho sự vinh hiển của Danh ấy. Ước mong mỗi chúng ta, với sự hiểu biết mới mẻ này, sẽ yêu mến Chúa nhiều hơn, bước đi trong giao ước mới bằng huyết Ngài cách vững vàng, và rao truyền Danh cứu rỗi Giê-xu Christ cho một thế giới đang hư mất.