Thuyết tiếp diễn là gì?

Trong bối cảnh đa dạng của đời sống Hội Thánh đương đại, một trong những chủ đề thần học gây nhiều tranh luận và cũng mang nhiều ý nghĩa thực tiễn sâu sắc chính là quan điểm về các ân tứ của Đức Thánh Linh. Thuyết Tiếp Diễn (Continuationism) nổi lên như một lập trường quan trọng, khẳng định rằng tất cả các ân tứ thuộc linh được đề cập trong Tân Ước – bao gồm cả những ân tứ kỳ diệu như nói tiếng lạ, tiên tri, chữa bệnh – vẫn tiếp tục hoạt động và cần thiết cho Hội Thánh trong mọi thời đại, cho đến khi Chúa Giê-xu Christ tái lâm. Bài viết này sẽ đi sâu khảo sát nền tảng Kinh Thánh, các luận điểm thần học, và ứng dụng thiết thực của thuyết tiếp diễn trong đời sống Cơ Đốc nhân.

Thuyết Tiếp Diễn (Continuationism) là quan điểm cho rằng tất cả các ân tứ của Đức Thánh Linh, không có sự phân biệt giữa ân tứ "thông sáng" (như giảng dạy, khuyên bảo) và ân tứ "kỳ diệu" (như làm phép lạ, nói tiếng lạ, tiên tri), vẫn được ban và vận hành trong Hội Thánh ngày nay. Quan điểm này tin rằng Đức Thánh Linh vẫn đang tích cực hành động với quyền năng như thời các sứ đồ để gây dựng thân thể Đấng Christ.

Đối lập với nó là Thuyết Chấm Dứt (Cessationism), chủ trương rằng một số ân tứ kỳ diệu (thường được gọi là "ân tứ dấu kỳ") đã hoàn thành mục đích lịch sử của chúng – chủ yếu là xác nhận thông điệp và thẩm quyền của các sứ đồ trong thời kỳ thành lập Hội Thánh – và do đó đã chấm dứt với sự qua đời của các sứ đồ cuối cùng hoặc khi Kinh Thánh Tân Ước được hoàn tất.

Cuộc tranh luận này không chỉ mang tính học thuật mà ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin, sự trông đợi, và thực hành của Hội Thánh trong sự thờ phượng và chức vụ.

Người theo thuyết tiếp diễn dựa trên nhiều phân đoạn Kinh Thánh để củng cố lập trường của mình, với sự giải nghĩa cẩn thận về văn mạch và từ ngữ gốc.

1. Sự Phân Phối Ân Tứ Cho Mọi Thời Đại (1 Cô-rinh-tô 12:4-11):

Phao-lô liệt kê các ân tứ khác nhau – "lời nói khôn ngoan", "lời nói tri thức", "đức tin", "ơn chữa bệnh", "làm phép lạ", "nói tiên tri", "phân biệt các thần", "nói tiếng lạ", "thông giải tiếng lạ" – và khẳng định: "Mọi điều đó là công việc của đồng một Đức Thánh Linh mà thôi, theo ý Ngài muốn, phân phát sự ban cho riêng cho mỗi người" (câu 11). Không có chỗ nào trong phân đoạn này hay toàn bộ bức thư chỉ ra rằng một số ân tứ chỉ tạm thời. Mục đích của chúng rất rõ ràng: "Ấy vì lợi ích chung vậy" (câu 7).

2. Mục Đích Tồn Tại Của Các Ân Tứ (Ê-phê-sô 4:11-13):

Phao-lô viết: "Ấy chính Ngài đã cho người nầy làm sứ đồ, kẻ kia làm tiên tri, người khác làm thầy giảng Tin Lành, kẻ khác nữa làm mục sư và giáo sư, để các thánh đồ được trọn vẹn về công việc của chức dịch và sự gây dựng thân thể Đấng Christ, cho đến chừng chúng ta thảy đều hiệp một trong đức tin và trong sự hiểu biết Con Đức Chúa Trời, mà nên bậc thành nhân, được tầm thước vóc giạc trọn vẹn của Đấng Christ". Thời điểm chấm dứt các ân tứ và chức vụ này được chỉ rõ: "cho đến chừng" chúng ta đạt đến sự trọn vẹn, sự hiệp một trọn vẹn trong đức tin và sự hiểu biết. Điều này rõ ràng chỉ ứng nghiệm trọn vẹn khi Chúa tái lâm.

3. Giải Nghĩa Then Chốt: 1 Cô-rinh-tô 13:8-12 – "Sự Trọn Lành" Là Gì?

Đây là phân đoạn thường bị thuyết chấm dứt sử dụng. Câu 10 chép: "Nhưng khi sự trọn lành đến, thì sự chưa trọn lành sẽ bị bỏ". Từ Hy Lạp được dịch là "trọn lành" là "teleion" (τέλειον). Từ này không chỉ mang nghĩa "hoàn hảo" mà còn là "trưởng thành", "đạt đến mục đích". Trong văn mạch, Phao-lô đang so sánh tình trạng hiện tại ("biết như cách chưa trọn lành", "xem như trong một tấm gương, cách mập mờ") với tình trạng tương lai khi Chúa đến ("mặt đối mặt", "biết như tôi đã được biết"). Vậy, "sự trọn lành" ở đây chính là trạng thái vinh hiển đời đời khi chúng ta gặp Chúa, chứ không phải là sự hoàn tất của bộ Kinh Thánh. Do đó, các ân tứ như tiên tri, nói tiếng lạ, tri thức sẽ tồn tại "cho đến" thời điểm đó (câu 9-10).

4. Lời Hứa & Thực Tế Xuyên Suốt Lịch Sử Cứu Rỗi:

Chúa Giê-xu phán: "Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, kẻ nào tin ta, cũng sẽ làm việc ta làm; lại cũng làm việc lớn hơn nữa, vì ta đi về cùng Cha" (Giăng 14:12). Sách Công vụ ghi lại sự hiện diện liên tục của các phép lạ, sự chữa lành và tiên tri không chỉ qua các sứ đồ (Phi-e-rơ, Phao-lô) mà còn qua các tín đồ bình thường (như Ê-tiên, Phi-líp). Sứ đồ Phi-e-rơ, trong bài giảng vào ngày lễ Ngũ Tuần, đã trích tiên tri Giô-ên: "Đức Chúa Trời phán: Trong những ngày sau rốt, ta sẽ đổ Thần ta khắp trên mọi xác thịt... các ngươi trai trẻ sẽ thấy điềm chiêm bao... ta sẽ tỏ ra sự lạ ở trên trời" (Công vụ 2:17-19). Điều này cho thấy một kỷ nguyên của Đức Thánh Linh, kéo dài từ lễ Ngũ Tuần cho đến "ngày lớn và vinh hiển của Chúa" (câu 20).

Người theo thuyết tiếp diễn chân chính không chủ trương sự hỗn loạn hay tôn cao cảm xúc cá nhân, mà đề cao sự vận hành các ân tứ cách trật tự, yêu thương, và để gây dựng Hội Thánh, đúng như Kinh Thánh dạy.

1. Trật Tự Trong Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14):

Toàn bộ chương 14 là một hướng dẫn chi tiết để vận hành các ân tứ, đặc biệt là nói tiếng lạ và nói tiên tri, trong buổi nhóm. Nguyên tắc vàng là "vì sự gây dựng" (câu 12, 26). Phao-lô khuyên: "Thà tôi lấy năm lời bằng trí khôn mà rao giảng trong Hội thánh, để được dạy bảo kẻ khác, hơn là lấy một vạn lời bằng tiếng lạ" (câu 19). Ông đưa ra quy định rõ ràng: "Nếu có người nói tiếng lạ, chỉ hai hoặc nhiều lắm là ba người nói mà thôi, mỗi người phải nói theo lượt mình, và phải có một người thông giải lại. Nếu không có ai thông giải, thì người đó phải làm thinh trong Hội thánh" (câu 27-28). Điều này cho thấy các ân tứ phải được thực hành một cách kỷ luật và có ích lợi chung.

2. Thử Các Thần Linh & Giữ Lấy Điều Lành (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:19-21):

"Chớ dập tắt Đức Thánh Linh; chớ khinh dể các lời tiên tri; hãy thử cả mọi sự, điều chi lành thì giữ lấy". Mệnh lệnh này cho thấy: (1) Chúng ta không được "dập tắt" sự hành động của Đức Thánh Linh qua các ân tứ. (2) Chúng ta phải "thử" (tiếng Hy Lạp dokimazō - kiểm tra, thẩm định) mọi sự, đặc biệt là các lời tiên tri, dựa trên tiêu chuẩn chân lý đã được mặc khải trong Kinh Thánh (xem 1 Giăng 4:1). (3) Sau khi thử nghiệm, hãy giữ lấy điều lành, điều chân thật.

3. Ân Tứ Phục Vụ Cho Sự Hiệp Một (1 Cô-rinh-tô 12:24-25):

Các ân tứ được ban không phải để tạo ra một giai cấp "siêu Cơ Đốc nhân", mà để thân thể được "hiệp một" và "các chiên thể đều lo cho nhau". Ân tứ lớn nhất, nền tảng cho mọi ân tứ, là tình yêu thương (1 Cô-rinh-tô 13). Mọi sự phải được thực hành trong tình yêu thương, nếu không chỉ là "tiếng kêu la của chậu kêu" (1 Cô-rinh-tô 13:1).

Thuyết tiếp diễn không chỉ là một quan điểm thần học, mà dẫn đến một đời sống thực tiễn đầy năng quyền và sự trông đợi.

1. Một Đời Sống Cầu Nguyện Đầy Dẫy Đức Thánh Linh:

Tín đồ được khích lệ sống đầy dẫy Đức Thánh Linh (Ê-phê-sô 5:18) và "cầu nguyện trong Thánh Linh" (Giu-đe 1:20). Điều này bao gồm việc mở lòng ra cho sự dẫn dắt và tác động của Ngài trong sự thờ phượng cá nhân và tập thể, với thái độ khiêm nhường và vâng phục Lời Chúa.

2. Tích Cực Tìm Kiếm & Sử Dụng Ân Tứ Để Gây Dựng:

Phao-lô khuyên: "Hãy sốt sắng ước ao cho được những ơn ban thiêng liêng, nhất là ước ao được nói tiên tri" (1 Cô-rinh-tô 14:1). Ứng dụng ở đây là mỗi tín đồ nên chủ động tìm kiếch cách Chúa muốn dùng mình, với ân tứ riêng, để gây dựng Hội Thánh địa phương. Đó có thể là lời khích lệ đúng lúc (một dạng của tiên tri), sự cầu thay mạnh mẽ, sự phục vụ thực tế, hay sự dạy dỗ chân lý.

3. Phân Biệt & Vâng Phục Trật Tự:

Trong khi trông đợi Chúa hành động, chúng ta phải học tập sự khôn ngoan để phân biệt, đặt mình dưới sự dẫn dắt của các trưởng lão và sự dạy dỗ của Lời Chúa. Mọi sự phải được làm cách "phải phép và theo thứ tự" (1 Cô-rinh-tô 14:40).

4. Một Tầm Nhìn Truyền Giáo Đầy Quyền Năng:

Thuyết tiếp diễn củng cố niềm tin rằng Tin Lành về Vương Quốc Đức Chúa Trời không chỉ bằng lời nói mà còn bằng quyền năng (1 Cô-rinh-tô 4:20; Rô-ma 15:18-19). Điều này thúc đẩy Hội Thánh cầu nguyện cho sự chữa lành, sự giải cứu và sự biến đổi siêu nhiên trong công cuộc truyền giáo, luôn với mục đích tối hậu là tôn vinh Chúa Giê-xu Christ.

Thuyết tiếp diễn mời gọi chúng ta nhìn nhận Đức Chúa Trời là Đấng vẫn đang sống và hành động một cách mạnh mẽ trong thế giới ngày nay. Ngài không phải là Đức Chúa Trời của quá khứ, mà là Đấng "hôm qua, ngày nay, và cho đến đời đời không hề thay đổi" (Hê-bơ-rơ 13:8). Sự cứu rỗi, quyền năng và các ân tứ của Ngài vẫn trọn vẹn và sẵn có cho Hội Thánh là thân thể của Đấng Christ.

Lập trường này thách thức chúng ta sống với một đức tin năng động, một tấm lòng khao khát, và một tâm trí được Lời Chúa soi dẫn để phân biệt. Nó nhắc nhở rằng mọi ân tứ – dù kỳ diệu hay thông thường – đều đến từ một Đức Thánh Linh duy nhất, với một mục đích duy nhất: gây dựng thân thể Chúa, làm chứng cho thế gian, và tôn vinh Chúa Cha. Ước mong Hội Thánh luôn giữ thái độ khiêm nhường, mở lòng cho sự dạy dỗ và hành động của Đức Thánh Linh, đồng thời bám vững vào nền tảng không lay chuyển của Lời Đức Chúa Trời, cho đến ngày chúng ta được thấy Ngài mặt đối mặt.