Ân Tứ Thuộc Linh và Năng Lực
Trong hành trình đức tin, một trong những điều quan trọng mà mỗi Cơ Đốc nhân cần phân biệt rõ ràng là sự khác nhau giữa ân tứ thuộc linh (spiritual gifts) và năng lực (abilities). Sự nhầm lẫn giữa hai khái niệm này có thể dẫn đến việc sử dụng sai mục đích, kiêu ngạo thuộc linh, hoặc thậm chí cản trở công việc Chúa. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh, sử dụng ngôn ngữ gốc Hy Lạp và Hê-bơ-rơ, để làm sáng tỏ bản chất, nguồn gốc, mục đích và sự vận hành của ân tứ thuộc linh và năng lực, từ đó đem đến những ứng dụng thiết thực cho đời sống Hội Thánh và cá nhân.
1. Ân Tứ Thuộc Linh (Charismata - Χαρίσματα):
Trong Tân Ước, từ "ân tứ" được dịch từ từ Hy Lạp "charisma" (số ít) và "charismata" (số nhiều). Từ này bắt nguồn từ gốc "charis" (χάρις) có nghĩa là "ân điển". Vì vậy, ân tứ thuộc linh, trước hết và trên hết, là một món quà của ân điển. Nó không phải là thứ con người có thể xứng đáng để đạt được hay luyện tập để có, mà hoàn toàn là sự ban cho nhưng không của Đức Chúa Trời qua Đức Thánh Linh.
"Mọi ân tứ tốt lành cùng mọi sự ban cho trọn vẹn đều đến từ nơi cao và bởi Cha sáng láng mà xuống, trong Ngài chẳng có một sự thay đổi, cũng chẳng có bóng của sự biến cải nào." (Gia-cơ 1:17 - Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Kinh Thánh liệt kê các ân tứ ở nhiều phân đoạn khác nhau, với những danh sách không hoàn toàn giống nhau, cho thấy tính đa dạng và phong phú của chúng (Rô-ma 12:6-8; 1 Cô-rinh-tô 12:8-10, 28-30; Ê-phê-sô 4:11; 1 Phi-e-rơ 4:10-11). Đấng ban các ân tứ chính là Đức Thánh Linh, và Ngài ban tùy theo ý muốn Ngài:
"Mọi điều đó là công việc của đồng một Đức Thánh Linh mà thôi, theo ý Ngài muốn, phân phát sự ban cho riêng cho mỗi người." (1 Cô-rinh-tô 12:11)
2. Năng Lực (Dunamis - Δύναμις):
Từ "năng lực" trong Kinh Thánh thường được dịch từ từ Hy Lạp "dunamis", có nghĩa là sức mạnh, khả năng, quyền năng. Từ này cũng xuất hiện trong từ "dynamic" (năng động) trong tiếng Anh. Năng lực có thể hiểu là khả năng bẩm sinh, tài năng tự nhiên, hoặc kỹ năng được trau dồi qua học tập và kinh nghiệm.
Trong Cựu Ước, chúng ta thấy Đức Chúa Trời ban những năng lực đặc biệt cho những người Ngài chọn để thực hiện công việc Ngài, như tài năng thủ công của Bết-sa-lê-ên và Ô-hô-li-áp để xây dựng Đền Tạm (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:1-6). Những năng lực này cũng đến từ Chúa, nhưng chúng thường liên quan đến lĩnh vực tự nhiên và có thể được phát triển. Mỗi người, dù có tin Chúa hay không, đều có những năng lực tự nhiên nhất định, vì con người được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Sáng Thế Ký 1:27).
Đây là điểm then chốt để phân biệt hai khái niệm.
Ân Tứ Thuộc Linh có một mục đích thuộc linh rõ ràng và tập thể: xây dựng Thân Thể của Đấng Christ, tức là Hội Thánh. Chúng được ban ra không phải để tôn vinh cá nhân, mà để gây dựng, khích lệ và an ủi anh chị em trong đức tin.
"Ấy vậy, anh em cũng vậy, vì anh em đều nóng nảy muốn được những ân tứ thuộc linh, hãy cầu cho được dư dật đặng gây dựng Hội thánh." (1 Cô-rinh-tô 14:12)
Sứ đồ Phao-lô cũng nhấn mạnh: "Chúng ta hãy tìm cách khích lệ người khác và xây dựng Hội Thánh." (1 Cô-rinh-tô 14:26, ý nghĩa). Ân tứ hoạt động trong mối liên hệ với Thân Thể. Ví dụ, ân tứ giảng dạy không chỉ là khả năng thuyết trình hay, mà là quyền năng của Đức Thánh Linh dùng lời giảng để biến đổi lòng người nghe, đem lại sự hiểu biết về lẽ thật và sự vâng phục Đấng Christ.
Năng Lực, ngược lại, có thể phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau, cả tốt lẫn xấu, cả thuộc linh lẫn thế tục. Một người có năng lực hùng biện có thể trở thành một luật sư tài ba, một chính trị gia xuất chúng, hoặc cũng có thể là một diễn giả phục vụ Chúa. Mục đích của năng lực phụ thuộc vào chủ nhân sử dụng nó. Trong bối cảnh Cơ Đốc, năng lực phải được thánh hóa và dâng lên cho Chúa sử dụng.
"Vậy, hỡi anh em, hãy dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em." (Rô-ma 12:1)
Sự dâng hiến này bao gồm cả những năng lực, tài năng và thời gian Chúa ban.
Ân Tứ Thuộc Linh mang bản chất siêu nhiên. Chúng vượt trên khả năng tự nhiên của con người. Ví dụ điển hình là ân tứ nói tiếng lạ (glossolalia). Đây không phải là một ngôn ngữ đã học được, mà là sự cầu nguyện bởi Đức Thánh Linh (Rô-ma 8:26). Ân tứ chữa bệnh cũng vậy, đó không phải là y thuật hay tâm lý, mà là quyền năng chữa lành của Chúa Giê-xu thể hiện qua một cá nhân. Ân tứ tiên tri không phải là sự suy đoán thông minh hay phân tích tình huống, mà là lời phán trực tiếp từ Chúa cho một hoàn cảnh cụ thể để khuyên bảo, an ủi và gây dựng (1 Cô-rinh-tô 14:3).
Năng Lực thường hoạt động trong phạm vi tự nhiên. Chúng là những khả năng có thể được giải thích bằng tâm lý học, sinh học, hoặc quá trình rèn luyện. Một người có năng lực tổ chức tốt là do họ có tư duy hệ thống, kinh nghiệm và có thể được đào tạo. Một ca sĩ có giọng hát hay là do cấu tạo thanh quản, kỹ thuật thanh nhạc và luyện tập. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ: Đức Chúa Trời là Đấng tạo dựng nên thế giới tự nhiên. Vì vậy, Ngài là nguồn gốc tối thượng của mọi năng lực. Khi một Cơ Đốc nhân dâng năng lực tự nhiên của mình lên cho Chúa, Ngài có thể thánh hóa và sử dụng cách siêu nhiên, biến nó thành công cụ đầy quyền năng cho Vương Quốc Ngài.
Ân Tứ Thuộc Linh vận hành bởi đức tin và trong sự vâng phục Đức Thánh Linh. Chúng không thể bật/tắt theo ý muốn chủ quan. Sứ đồ Phao-lô nhắc nhở chúng ta phải "tham muốn cho được các ân tứ tốt nhất" (1 Cô-rinh-tô 12:31) và phải sử dụng chúng trong tình yêu thương (1 Cô-rinh-tô 13). Đời sống thuộc linh, mối tương giao với Chúa, và sự thánh khiết là môi trường để ân tứ phát triển và được sử dụng hiệu quả. Một ân tứ có thể không hoạt động nếu người đó đang sống trong tội lỗi không ăn năn, hoặc nếu họ sử dụng nó vì động cơ tự tôn.
Năng Lực có thể được vận hành độc lập với tình trạng thuộc linh. Một người không tin Chúa vẫn có thể là một nhà khoa học thiên tài, một nghệ sĩ tài ba. Tuy nhiên, đối với Cơ Đốc nhân, năng lực đạt được hiệu quả tối đa và đẹp ý Chúa khi nó được đặt dưới sự điều khiển của Đức Thánh Linh. Điều kiện để một năng lực được Chúa dùng cách phước hạnh là tấm lòng sẵn sàng, khiêm nhường và tìm kiếm vinh quang Chúa chứ không phải vinh quang cá nhân.
"Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." (1 Cô-rinh-tô 10:31)
1. Nhận Biết và Khám Phá: - Cầu nguyện xin Chúa bày tỏ những ân tứ Ngài đã ban cho bạn (Gia-cơ 1:5). - Tích cực tham gia vào các hoạt động và chức vụ khác nhau trong Hội Thánh. Qua việc phục vụ, bạn sẽ khám phá ra mình được Chúa dùng cách đặc biệt trong lĩnh vực nào, và nhận được sự xác nhận từ các tín hữu trưởng thành. - Liệt kê những năng lực, sở thích và kinh nghiệm tự nhiên của bạn. Sau đó cầu hỏi Chúa: "Lạy Chúa, con có thể dùng những điều này để phục vụ Ngài và gây dựụng Hội Thánh như thế nào?"
2. Phát Triển và Đầu Phục: - Với ân tứ: Học Lời Chúa để có nền tảng vững chắc (đặc biệt với ân tú giảng dạy, khuyên bảo). Tìm kiếm sự hướng dẫn từ những người có cùng ân tứ và kinh nghiệm. Luôn giữ mối tương giao mật thiết với Chúa. - Với năng lực: Trau dồi kỹ năng với thái độ làm như làm cho Chúa (Cô-lô-se 3:23). Dâng năng lực ấy lên như một của lễ sống. Sẵn sàng để Đức Thánh Linh điều khiển và thậm chí đặt sang một bên nếu Ngài muốn dùng bạn theo cách khác.
3. Sử Dụng Trong Tình Yêu Thương và Sự Hiệp Một: - Cả ân tứ lẫn năng lực đều phải được sử dụng trong tình yêu thương (1 Cô-rinh-tô 13). Nếu không, chúng trở nên vô ích và gây chia rẽ. - Tránh sự so sánh và ghen tị. Chúa ban cho mỗi người khác nhau, tùy theo ý muốn tốt lành của Ngài, để mọi phần tử trong Thân Thể cùng nhau làm việc (1 Cô-rinh-tô 12:14-20). - Luôn hướng mọi sự về vinh quang của Đức Chúa Trời, không phải cho sự nổi tiếng hay thành tích cá nhân.
Tóm lại, ân tứ thuộc linh (charismata) là những món quà siêu nhiên của ân điển, được Đức Thánh Linh ban cho mỗi tín hữu để gây dựng Hội Thánh, với mục đích tối hậu là làm vinh hiển Đấng Christ và hoàn thành đại mạng lệnh. Trong khi đó, năng lực (dunamis) là những khả năng tự nhiên hoặc được trau dồi, có thể được Chúa ban và chắc chắn cần được thánh hóa để phục vụ Ngài.
Sự phân biệt này không nhằm tạo ra một sự chia cắt cứng nhắc, nhưng để giúp chúng ta có cái nhìn cân bằng và đúng đắn. Một Cơ Đốc nhân trưởng thành là người biết khiêm nhường nhận lãnh ân tứ thuộc linh, trung tín phát triển và dâng hiến năng lực tự nhiên, và trên hết, luôn để Đức Thánh Linh toàn quyền sử dụng cả hai cho công việc của Ngài. Hãy sống như Phao-lô khuyên: "Hãy sống cho thích hiệp với ơn kêu gọi anh em đã nhận được" (Ê-phê-sô 4:1), trong đó bao gồm việc quản lý cách khôn ngoan mọi điều Chúa đã giao – cả ân tứ thuộc linh lẫn năng lực tự nhiên – để Danh Chúa được cả sáng.