Kinh Thánh Dake là gì?

Trong hành trình nghiên cứu Lời Chúa, nhiều tín hữu và học giả thường tìm đến các công cụ hỗ trợ như bản Kinh Thánh có chú giải, từ điển, hay sách dẫn đề. Trong số đó, “Kinh Thánh Dake” (Dake’s Annotated Reference Bible) nổi lên như một hiện tượng đặc biệt, được nhiều người biết đến vì khối lượng ghi chú đồ sộ và những cách giải kinh độc đáo. Bài viết này sẽ đi sâu tìm hiểu về nguồn gốc, đặc điểm, giá trị, cũng như những điểm cần thận trọng khi sử dụng công cụ nghiên cứu Kinh Thánh này, luôn đặt nền tảng trên sự xác tín rằng Kinh Thánh là Lời vô ngộ của Đức Chúa Trời (2 Ti-mô-thê 3:16-17).

Kinh Thánh Dake là tên gọi phổ biến cho “Dake’s Annotated Reference Bible”, một ấn bản Kinh Thánh (thường dùng bản King James Version - KJV) được chú giải và biên soạn bởi Mục sư Finis Jennings Dake (1902-1987). Ông là một nhà truyền đạo, giáo sư và tác giả người Mỹ, có thần học thiên về phong trào Ngũ Tuần (Pentecostal). Công trình đáng chú ý nhất trong đời ông chính là bản Kinh Thánh chú giải này, với hơn 35,000 ghi chú, 500,000 tài liệu tham khảo chéo, và 8,000 đề mục dẫn đề (topics).

Mục đích chính của Dake khi biên soạn là cung cấp một công cụ nghiên cứu toàn diện, giúp độc giả có thể “đọc Kinh Thánh theo cách Kinh Thánh tự giải nghĩa chính mình” (read the Bible the way it explains itself). Ông tin rằng mọi câu hỏi trong Kinh Thánh đều có thể được trả lời từ chính Kinh Thánh, và công việc của ông là hệ thống hóa những lời giải thích đó. Tuy nhiên, phương pháp và kết luận của ông đã tạo ra nhiều tranh luận trong cộng đồng Cơ Đốc.

Kinh Thánh Dake không chỉ đơn thuần là văn bản Kinh Thánh; nó là một thư viện nghiên cứu thu nhỏ. Cấu trúc của nó bao gồm:

• Chú Giải Biên Dưới (Running Commentary): Đây là điểm đặc trưng nhất. Hầu như mỗi câu Kinh Thánh đều có một hoặc nhiều ghi chú ngắn ở lề dưới, giải thích từ ngữ, bối cảnh, hoặc đưa ra cách hiểu của Dake. Ví dụ, trong sách Sáng Thế Ký, ông cung cấp nhiều chi tiết về địa lý, thời gian, và thậm chí cả những suy luận về cuộc sống của các nhân vật.
• Các Ghi Chú và Biểu Đồ Học Thuật: Sách bao gồm các biểu đồ về các kỳ lễ của Y-sơ-ra-ên, lời tiên tri về Đấng Mê-si, phả hệ, và các biểu đồ thần học phức tạp về thiên sứ, ma quỷ, sự cứu rỗi.
• Hệ Thống Dẫn Đề (Topical Index): Rất mạnh mẽ và chi tiết, cho phép người nghiên cứu tra cứu các chủ đề thần học (như “Ân điển”, “Đức tin”, “Phép Báp-têm”) và xem tất cả các câu Kinh Thánh cùng ghi chú liên quan.
• Các Bài Học và Nghiên Cứu: Dake đưa vào nhiều bài học có sẵn về các giáo lý căn bản và nâng cao.

Thần học của Finis Dake chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi thần học Ngũ Tuần và một số cách giải kinh riêng biệt. Một số điểm nổi bật cần được xem xét dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh:

1. Thuyết “Thần Học Lời” (Word of Faith) và Sự Thịnh Vượng: Dake thường được gắn với nhóm “Word of Faith”, mặc dù ông sống trước khi phong trào này nở rộ. Ông tin rằng đức tin được thể hiện qua lời nói có thể kêu gọi những điều mình muốn trở thành hiện thực. Điều này cần được cân nhắc cẩn thận với sự dạy dỗ của Kinh Thánh về sự tể trị tối cao của Đức Chúa Trời và ý chỉ Ngài. Sứ đồ Phao-lô dạy về sự thỏa lòng trong mọi hoàn cảnh: “Tôi đã học được cách thỏa lòng trong mọi hoàn cảnh” (Phi-líp 4:11, KTHĐ).

2. Cách Giải Nghĩa Rất Chi Tiết và Đôi Khi Suy Diễn: Dake nổi tiếng với việc đưa ra những con số, chi tiết mà Kinh Thánh không trực tiếp nhắc đến. Ví dụ, ông tính toán dân số thế giới vào thời Nô-ê, hay mô tả chi tiết về hình dáng và kích thước của thiên đàng, âm phủ. Trong khi sự tìm tòi là tốt, chúng ta phải luôn nhớ lời cảnh báo trong Châm Ngôn 30:6: “Chớ thêm chi vào các lời Ngài, e Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng.” Việc suy diễn vượt quá văn bản có thể dẫn đến giáo lý không chính xác.

3. Quan Điểm về Ba Ngôi và Bản Thể của Đức Chúa Trời: Dake dạy về một dạng thức của thuyết “Tam Vị Hiệp Nhất” (Trinitarianism), nhưng có những cách giải thích về sự hiện diện và hình thể của Ba Ngôi khiến một số nhà thần học chính thống đặt câu hỏi. Kinh Thánh dạy rõ ràng về một Đức Chúa Trời trong ba thân vị: Cha, Con và Thánh Linh (Ma-thi-ơ 28:19). Sự mầu nhiệm này vượt quá trí hiểu con người, và cần được tiếp cận với lòng khiêm nhường.

4. Sự Nhấn Mạnh vào Quyền Năng và Các Phép Lạ: Là một người theo thần học Ngũ Tuần, Dake nhấn mạnh đến các ân tứ của Đức Thánh Linh, sự chữa lành, và phép lạ cho ngày nay. Điều này phù hợp với những gì Kinh Thánh ghi lại trong sách Công vụ và các thư tín (1 Cô-rinh-tô 12:4-11). Tuy nhiên, mọi sự phải được thực hiện cách chỉnh tề và theo thứ tự (1 Cô-rinh-tô 14:40), và luôn tôn cao Chúa Giê-xu Christ, chứ không phải kinh nghiệm hay quyền năng (Giăng 16:14).

1. Ứng Dụng Tích Cực:
Kinh Thánh Dake có thể là một công cụ hữu ích nếu được sử dụng một cách khôn ngoan.
- Như Một Cuốn Từ Điển/Tài Liệu Tham Khảo Chéo: Hệ thống dẫn đề và tham khảo chéo đồ sộ có thể giúp người nghiên cứu nhanh chóng tìm thấy các câu Kinh Thánh liên quan đến một chủ đề.
- Kích Thích Tư Duy và Tìm Tòi: Ngay cả khi không đồng ý với cách giải nghĩa của Dake, những ghi chú của ông có thể đặt ra câu hỏi, buộc chúng ta phải tự mình tra cứu Kinh Thánh kỹ lưỡng hơn. Điều này phù hợp với tinh thần của người Bê-rê: “Ngày nào cũng tra Kinh Thánh để xét lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11).
- Cung Cấp Thông Tin Bối Cảnh: Một số ghi chú về phong tục, địa lý, lịch sử có thể hữu ích cho việc hiểu bối cảnh.

2. Những Điểm Cần Cẩn Trọng Tuyệt Đối:
- Không Đặt Ghi Chú Của Dake Ngang Hàng Với Kinh Thánh: Đây là nguyên tắc quan trọng nhất. Ghi chú là của con người, có thể sai lầm. Lời Đức Chúa Trời mới là chân lý tối cao (Giăng 17:17). Luôn kiểm tra mọi ghi chú với toàn bộ Kinh Thánh.
- Phân Biệt Giữa Sự Kiện Kinh Thánh và Sự Suy Diễn Của Tác Giả: Hãy tự hỏi: “Điều này có trực tiếp đến từ Kinh Thánh không, hay đây là suy luận, thậm chí phóng tác của Dake?”.
- Sử Dụng Cùng Với Các Công Cụ Giải Kinh Chính Thống Khác: Cân bằng việc tham khảo Dake với các bình giải (commentary) từ nhiều truyền thống thần học khác nhau (cải chánh, bảo thủ), các sách từ điển Kinh Thánh, và sách dẫn đề chuẩn mực.
- Trưởng Thành Trong Sự Hiểu Biết: Kinh Thánh Dake có thể không phải là công cụ tốt nhất cho tân tín hữu vì họ chưa đủ nền tảng để phân biệt đúng sai. Sứ đồ Phao-lô khuyên: “Hãy cầm giữ hình bàn lành của những lời lành, mà con đã đặng nghe nơi ta, trong đức tin và sự yêu thương trong Đấng Christ Jêsus” (2 Ti-mô-thê 1:13). Hãy bắt đầu với sự hiểu biết thuần khiết về Phúc Âm và các giáo lý căn bản.

Kinh Thánh Dake là một hiện tượng thú vị trong thế giới nghiên cứu Kinh Thánh, phản ánh lòng nhiệt thành và công sức khổng lồ của một con người dành cho Lời Chúa. Nó có thể là một kho tư liệu tham khảo phong phú cho người nghiên cứu có kinh nghiệm, biết phân định. Tuy nhiên, điều cốt yếu nhất cho mọi Cơ Đốc nhân không phải là những ghi chú ấn tượng của một cá nhân, mà là chính Lời hằng sống và quyền năng của Đức Chúa Trời.

Lời Chúa trong Hê-bơ-rơ 4:12 nhắc nhở chúng ta: “Vì lời của Đức Chúa Trời là lời sống và linh nghiệm, sắc hơn gươm hai lưỡi, thấu vào đến đỗi chia hồn, linh, cốt, tủy, xem xét tư tưởng và ý định trong lòng.” Quyền năng biến đổi nằm ở chính Kinh Thánh, chứ không phải trong lời chú giải của con người.

Hãy để tâm trí chúng ta được Lời Chúa uốn nắn trước tiên. Hãy siêng năng đọc, suy gẫm, và học hỏi trực tiếp từ Kinh Thánh. Khi sử dụng bất kỳ công cụ hỗ trợ nào, kể cả Kinh Thánh Dake, hãy luôn giữ thái độ của một người Bê-rê: trân trọng, nhưng luôn kiểm chứng mọi sự dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh, với sự hướng dẫn của Đức Thánh Linh (Giăng 16:13), và luôn quy hướng mọi sự về vinh hiển của Đức Chúa Trời qua Chúa Cứu Thế Giê-xu, là trung tâm của mọi lẽ thật (Cô-lô-se 1:15-20).

“Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi.” (Thi Thiên 119:105)