Vai Trò Của Phụ Nữ Trong Chức Vụ
Trong bối cảnh Hội Thánh đương đại, câu hỏi về vai trò và chức vụ của phụ nữ là một chủ đề quan trọng, đòi hỏi sự nghiên cứu nghiêm túc, kính sợ Chúa và trung thành với Lời Chúa. Là Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta tin rằng Kinh Thánh là thẩm quyền tối cao cho đức tin và sự thực hành. Bài viết này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách toàn diện, xem xét cả Cựu Ước lẫn Tân Ước, để tìm ra những nguyên tắc vĩnh hằng của Đức Chúa Trời về vị trí và sự đóng góp quý báu của người nữ trong công việc Nhà Chúa.
Nguyên Tắc Nền Tảng: Sự Bình Đẳng Trong Giá Trị và Sự Cứu Rỗi
Trước khi đi vào chi tiết các vai trò, chúng ta phải khẳng định nền tảng thần học không thể chối cãi: Trong Đấng Christ, người nam và người nữ đều bình đẳng về giá trị, phẩm giá và sự cứu rỗi. Sách Sáng Thế Ký khẳng định cả nam và nữ đều được dựng nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Sáng Thế Ký 1:27). Sự sa ngã đã mang đến hậu quả và làm rối loạn các mối quan hệ, nhưng công trình cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ đã phục hồi.
Phao-lô tuyên bố rõ ràng trong Ga-la-ti 3:28: "Không còn người Giu-đa hoặc người Gờ-réc; không còn người tôi mọi hoặc người tự chủ; không còn người nam hoặc người nữ; vì anh em thảy đều là một trong Đức Chúa Jêsus Christ." Câu này, trong nguyên văn Hy Lạp, nằm trong bối cảnh của sự xưng công bình bởi đức tin, khẳng định rằng không có sự phân biệt nào về giới tính trước sự cứu rỗi và trong địa vị làm con cái Đức Chúa Trời. Đây là la bàn cho mọi cuộc thảo luận về chức vụ.
Phụ Nữ Trong Chức Vụ Của Chúa Giê-xu và Hội Thánh Ban Đầu
Chúa Giê-xu Christ, trong chức vụ trần thế của Ngài, đã có một thái độ cách mạng đối với phụ nữ trong một xã hội trọng nam. Ngài đàm đạo thần học với người đàn bà Sa-ma-ri (Giăng 4), bảo vệ người đàn bà bị bắt quả tang phạm tội tà dâm (Giăng 8:1-11), và cho phép các bà như Ma-ri và Ma-thê làm môn đồ. Các bà là những người đầu tiên làm chứng về sự phục sinh của Ngài, một sự kiện trọng đại mà lời chứng của phụ nữ thời đó không có giá trị pháp lý – Chúa đã chọn họ cách có chủ ý (Ma-thi-ơ 28:1-10).
Trong ngày Lễ Ngũ Tuần, Phierơ trích tiên tri Giô-ên: "Đức Chúa Trời phán: Trong những ngày sau rốt, ta sẽ đổ Thần ta khắp trên mọi xác thịt; Con trai và con gái các ngươi đều sẽ nói lời tiên tri... Ta sẽ đổ Thần ta trên các đầy tớ trai và gái" (Công vụ 2:17-18). Điều này chỉ ra rằng trong thời đại của Hội Thánh, Đức Thánh Linh và các ân tứ (bao gồm nói tiên tri – rao truyền sứ điệp của Đức Chúa Trời) được ban cho cả nam lẫn nữ để phục vụ.
Sứ đồ Phao-lô, thường bị hiểu lầm là hạ thấp phụ nữ, thực tế lại cộng tác chặt chẽ với nhiều nữ đồng lao trong chức vụ:
- Bê-rít-sin và Bê-ri-a: Được nhắc đến trước chồng trong Rô-ma 16:3-4, từ Hy Lạp "sunergos" có nghĩa là "cộng sự, đồng lao" – cùng một từ dùng cho các nhà truyền giáo nam như Ti-mô-thê và Tít.
- Ma-ry: Người "đã khó nhọc nhiều vì anh em" (Rô-ma 16:6).
- Junia (hay Junias): Được Phao-lô gọi là "có danh vọng trong các sứ đồ" (Rô-ma 16:7). Dù có tranh luận, nhiều học giả Kinh Thánh tin Junia là một nữ sứ đồ (apostolos - nghĩa là "người được sai đi").
- Phi-líp: Một trong bảy trợ tế được chọn (Công vụ 6), có bốn con gái đồng trinh đều nói tiên tri (Công vụ 21:9).
- Phe-bê: Được giới thiệu trong Rô-ma 16:1-2 là "chị em chúng ta, người giúp việc của Hội thánh xenh-cơ-rê". Từ "người giúp việc" trong nguyên văn là diakonos – chính xác từ được dùng cho chức vụ trợ tế/chấp sự (Philíp 1:1, 1 Ti-mô-thê 3:8-12) và thậm chí cho chính Chúa Giê-xu và Phao-lô. Bà cũng được gọi là "prostatis" – người bảo trợ, lãnh đạo, bảo vệ.
Các Ân Tứ Thuộc Linh và Sự Dạy Dỗ
Kinh Thánh không hề giới hạn các ân tứ thuộc linh (charismata) dựa trên giới tính. Rô-ma 12:6-8 và 1 Cô-rinh-tô 12:4-11 liệt kê các ân tứ như nói tiên tri, giảng dạy, cai quản, giúp đỡ... mà không có sự phân biệt nào. Đức Thánh Linh ban phát ân tứ theo ý muốn Ngài (1 Cô-rinh-tô 12:11) để gây dựng Hội Thánh. Nếu một người nữ được Ngài ban cho ân tứ giảng dạy, lãnh đạo, hay khôn ngoan, thì việc bà sử dụng ân tứ đó là vì sự vinh hiển của Đức Chúa Trời và ích lợi chung của thân thể Đấng Christ.
Chúng ta thấy hình ảnh A-qui-la và Bê-rít-sin cùng dạy dỗ A-bô-lô, một nhà truyền giảng hùng biện, "giải bày đạo Đức Chúa Trời cho người càng kỹ càng hơn" (Công vụ 18:26). Đây là một ví dụ rõ ràng về chức vụ dạy dỗ của một cặp vợ chồng, trong đó người vợ cùng tham gia tích cực.
Giải Nghĩa Các Phân Đoạn Thường Được Tranh Luận
Hai phân đoạn chính thường được dẫn ra để thảo luận về giới hạn trong chức vụ của phụ nữ là 1 Cô-rinh-tô 14:34-35 và 1 Ti-mô-thê 2:11-15. Cần giải nghĩa chúng trong toàn bộ bối cảnh và mục đích của thư tín.
1. 1 Cô-rinh-tô 14:34-35: "Đàn bà phải nín lặng trong Hội thánh... nếu muốn học điều gì, phải hỏi chồng mình ở nhà." Phân đoạn này phải được đọc cùng với 1 Cô-rinh-tô 11:5, nơi Phao-lô nói về việc phụ nữ cầu nguyên và nói tiên tri trong Hội thánh (chỉ cần trùm đầu). Sự "nín lặng" ở đây, trong bối cảnh hỗn loạn của Hội Thánh Cô-rinh-tô, có thể liên quan đến việc chất vấn, phán xét các lời tiên tri một cách hỗn loạn (xem câu 29-33), hoặc việc nói chuyện gây rối trong lúc nhóm. Mệnh lệnh này mang tính trật tự địa phương và văn hóa, không phải là lệnh cấm tuyệt đối mọi hình thức phát biểu.
2. 1 Ti-mô-thê 2:11-12: "Người nữ phải yên lặng mà học hỏi, với cả sự phục tùng. Ta không cho phép đàn bà dạy dỗ, cũng không được cai quản người đàn ông; nhưng phải yên lặng."
- Bối cảnh: Thư gửi cho Ti-mô-thê ở Ê-phê-sô, một thành phố thờ nữ thần Ác-tê-mít, nơi có thể có những giáo sư giả đang truyền bá tà giáo (1 Ti-mô-thê 1:3-7) và một số phụ nữ giàu có, học thức nhưng chưa được dạy dỗ đầy đủ đang gây rối (1 Ti-mô-thê 5:13).
- Ý nghĩa: Động từ Hy Lạp "authentein" được dịch là "cai quản" ở đây rất mạnh, khác với từ "proistemi" (lãnh đạo, quản trị) trong Rô-ma 12:8. Nó mang nghĩa áp đặt thẩm quyền một cách độc đoán, thống trị, hoặc xâm phạm. Phao-lô có thể đang ngăn chặn một tình huống cụ thể ở Ê-phê-sơ, nơi những phụ nữ chưa được đào tạo ("học hỏi với sự phục tùng") lại muốn dạy dỗ và thống trị người nam một cách sai trật.
- Nguyên tắc rộng hơn: Phao-lô dẫn về thứ tự sángng tạo và sự sa ngã (câu 13-14) không để hạ thấp phụ nữ, mà để nhắc nhở về trật tự chức năng trong gia đình và có thể trong Hội Thánh. Trật tự (order) không đồng nghĩa với giá trị thấp hơn (inferiority). Đấng Christ vẫn phục tùng Đức Chúa Cha, nhưng hoàn toàn bình đẳng về thần tính.
Những Vai Trò Cụ Thể Phụ Nữ Có Thể Đảm Nhận
Từ những nghiên cứu trên, chúng ta có thể thấy một bức tranh đa dạng và phong phú về các vai trò của phụ nữ trong chức vụ:
1. Người Truyền Giáo và Nhà Truyền Giáo (Evangelist, Missionary): Người đàn bà Sa-ma-ri (Giăng 4) trở thành một nhà truyền giáo cho cả thành. Phe-bê mang thư tín quan trọng của Phao-lô (Rô-ma 16:1). Lịch sử Hội Thánh đầy những nữ truyền giáo như Lottie Moon.
2. Người Dạy Dỗ và Giáo Sư (Teacher, Instructor): Trong các nhóm nhỏ, lớp Trường Chúa Nhật, môn đồ hóa, dạy trẻ em, dạy các bà (Tít 2:3-5), và cả trong sự cộng tác với chồng như Bê-rít-sin. Ân tứ giảng dạý (didaskalia) được ban cho thân thể.
3. Người Tiên Tri (Prophet): Nói tiên tri là rao truyền sứ điệp của Đức Chúa Trời để gây dựng, khích lệ và an ủi (1 Cô-rinh-tô 14:3). An-ne là nữ tiên tri trong đền thờ (Lu-ca 2:36-38). Các con gái của Phi-líp đều nói tiên tri (Công vụ 21:9).
4. Người Phục Vụ/Trợ Tế (Deaconess/Diakonos): Như Phe-bê, phục vụ thực tiễn và có lẽ cả mục vụ. 1 Ti-mô-thê 3:11 có thể đang nói về các bà trợ tế ("các người đàn bà cũng phải nghiêm trang...").
5. Người Quản Trị và Lãnh Đạo (Administrator, Leader): Với ân tứ cai quản (kubernesis - 1 Cô-rinh-tô 12:28) và khả năng tổ chức. Nhiều phụ nữ đảm nhận vai trò quản lý trong các cơ quan Cơ Đốc, lãnh đạo các ban ngành, tổ chức sự kiện.
6. Người Giúp Đỡ và Thương Xót (Helper, Mercy-shower): Với ân tứ giúp đỡ (antilempsis) và tỏ lòng thương xót (eleos). Đây là lĩnh vực rộng lớn, từ thăm viếng, chăm sóc người đau yếu, đến các công tác xã hội.
7. Người Cầu Thay (Intercessor): Phụ nữ có một sự nhạy cảm đặc biệt trong cầu nguyện. Họ là "các bà góa thật... ngày đêm cầu khẩn Đức Chúa Trời" (1 Ti-mô-thê 5:5).
Về chức vụ Mục sư/Trưởng Lão (Pastor/Elder): Đây là điểm tranh luận chính. 1 Ti-mô-thê 3:1-7 và Tít 1:6-9 dùng đại từ nam giới ("người chồng của một vợ"). Tuy nhiên, có những gợi ý về nữ lãnh đạo (Junia, Bê-rít-sin). Các Hội Thánh Tin Lành có quan điểm khác nhau: một số tin đây là mệnh lệnh cho chức vụ trưởng lão cai quản Hội Thánh địa phương; số khác tin rằng trong Tân Ước, từ "trưởng lão" chủ yếu là số nhiều và nam giới, nhưng các ân tứ lãnh đạo và dạy dỗ không bị giới hạn, và phụ nữ có thể được kêu gọi vào vai trò lãnh đạo tương đương dưới sự xức dầu của Đức Thánh Linh và sự công nhận của Hội Thánh.
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc
Cho phụ nữ:
- Khám phá ân tứ: Hãy cầu xin Chúa tỏ cho bạn ân tứ Ngài ban. Tham gia phục vụ trong Hội Thánh địa phương ở nhiều lĩnh vực để nhận biết khả năng Chúa cho.
- Vâng phục lãnh đạo: Dù ở vai trò nào, hãy phục vụ với tấm lòng vâng phục Đức Chúa Trời và những người Ngài đặt lên để coi sóc bạn.
- Sống gương mẫu: Như lời dạy trong Tít 2:3-5, hãy trở thành người dạy dỗ điều lành, sống khôn ngoan, trong sạch, làm trọn bổn phận.
- Học hỏi Lời Chúa: Để có nền tảng vững vàng cho mọi sự dạy dỗ và phục vụ.
Cho Hội Thánh nói chung:
- Nhận biết và phát triển: Các lãnh đạo Hội Thánh cần nhận biết, khích lệ và tạo cơ hội cho các chị em phát huy ân tứ Chúa ban, đưa họ vào các vị trí phục vụ phù hợp.
- Giữ sự hiệp một: Tránh tranh cãi cay đắng. Tôn trọng những quan điểm giải kinh khác nhau trong tinh thần yêu thương và cùng tìm kiếm ý Chúa.
- Lấy Đấng Christ làm trung tâm: Mục đích tối thượng không phải là quyền lực của nam hay nữ, mà là sự vinh hiển của Đức Chúa Trời và sự gây dựng thân thể Đấng Christ.
Kết Luận
Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh phong phú và cân bằng về vai trò của phụ nữ trong chức vụ. Họ không chỉ là những người hỗ trợ thầm lặng, mà còn là những đồng lao, những nhà truyền giáo, tiên tri, giáo sư và lãnh đạo được Đức Thánh Linh xức dầu. Trong khi có những đoạn Kinh Thánh đặt ra những giới hạn chức năng nhất định (mà chúng ta cần giải nghĩa cách cẩn thận trong toàn bộ bối cảnh), thì nguyên tắc xuyên suốt là sự bình đẳng trong Đấng Christ, sự ban cho ân tứ không thiên vị của Đức Thánh Linh, và lời kêu gọi mọi tín hữu—không phân biệt nam nữ—tham gia vào công việc của Vương Quốc Đức Chúa Trời.
Ước mong mỗi chị em Cơ Đốc nhận biết giá trị cao quý của mình trong Đấng Christ, mạnh dạn bước ra trong sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh và sự dạy dỗ của Lời Chúa, để sử dụng mọi ân tứ, tài năng Chúa ban để gây dựăng Hội Thánh và làm sáng danh Ngài. Hội Thánh cần cả những ân tứ, quan điểm và sự phục vụ của nam lẫn nữ để phản chiếu trọn vẹn hình ảnh của Đức Chúa Trời cho thế gian.
"Hễ anh em làm việc gì, hãy hết lòng mà làm, như làm cho Chúa, chớ không phải làm cho người ta." (Cô-lô-se 3:23)