Mác 16:16 có dạy phép báp-tem là cần thiết cho sự cứu rỗi không?

Trong hành trình tìm hiểu chân lý cứu rỗi, một trong những câu Kinh Thánh thường được đem ra thảo luận và đôi khi gây ra những hiểu lầm đáng tiếc là Mác 16:16. Câu Kinh Thánh này dường như nối kết một cách mật thiết giữa đức tin, phép báp-tem và sự cứu rỗi. Vậy, Kinh Thánh có thật sự dạy rằng phép báp-tem bằng nước là điều kiện tất yếu để được cứu hay không? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích cẩn thận Mác 16:16 trong nguyên ngữ, trong bối cảnh trực tiếp và trong toàn bộ sứ điệp hài hòa của Kinh Thánh, để tìm ra câu trả lời chính xác và đem lại sự sáng tỏ cùng bình an cho con dân Chúa.

Trước khi đi vào giải nghĩa, chúng ta phải thành thật với văn bản. Mác 16:9-20, phần kết thúc dài của sách Mác, là một trong những phân đoạn có chú thích văn bản học quan trọng. Nhiều bản thảo cổ xưa và đáng tin cậy nhất (như Codex Sinaiticus và Codex Vaticanus) không chứa các câu từ 9 đến 20. Các bản phê bình văn bản hiện đại (như UBS5 hay NA28) đều ghi chú rõ ràng về điều này. Điều này không có nghĩa chúng ta vứt bỏ phân đoạn này, nhưng buộc chúng ta phải giải kinh cách thận trọng hơn, không xây dựng một giáo lý nền tảng duy nhất dựa trên một phân đoạn có vấn đề về văn bản, đặc biệt khi giáo lý ấy dường như mâu thuẫn với những phần rõ ràng khác của Tân Ước.

Tuy nhiên, vì mục đích nghiên cứu, chúng ta vẫn sẽ phân tích Mác 16:16 với giả định nó là một phần của Lời Chúa, nhưng luôn đối chiếu với toàn bộ Kinh Thánh. Câu Kinh Thánh trong bản Truyền Thống 1925 viết: “Ai tin và chịu phép báp-tem, sẽ được cứu; nhưng ai chẳng tin, sẽ bị đoán phạt.” (Mác 16:16).

Chúng ta hãy nhìn kỹ vào cấu trúc và từ ngữ của câu này trong nguyên ngữ Hy Lạp (Greek):

"ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται, ὁ δὲ ἀπιστήσας κατακριθήσεται."
(Ho pistεύsas kai baptistheis sōthēsetai, ho de apistēsas katakrithēsetai.)

Phân tích từ khóa:

• ὁ πιστεύσας (ho pistεύsas): Đây là một phân từ aorist (quá khứ) chủ động, có nghĩa là "người đã tin" hoặc "kẻ đã tin". Hành động "tin" được nhấn mạnh.
• καὶ βαπτισθεὶς (kai baptistheis): Liên từ "và" nối với một phân từ aorist thụ động, nghĩa là "và đã được làm báp-tem" (được báp-tem).
• σωθήσεται (sōthēsetai): Động từ tương lai thụ động, "sẽ được cứu".
• ὁ δὲ ἀπιστήσας κατακριθήσεται (ho de apistēsas katakrithēsetai): "Nhưng kẻ không tin (đã không tin) sẽ bị đoán phạt."

Điểm then chốt số 1: Cấu trúc câu là một cặp song đôi tương phản giữa người tin và kẻ không tin. Tiêu chuẩn duy nhất cho sự đoán phạt được nêu ra là "không tin" (ἀπιστήσας/apistēsas). Không hề có mệnh đề "ai không chịu báp-tem sẽ bị đoán phạt". Điều này rất quan trọng. Nếu phép báp-tem thật sự là một phương tiện cứu rỗi không thể thiếu, thì lẽ ra phần thứ hai của câu phải là: "nhưng ai không tin và không chịu báp-tem, sẽ bị đoán phạt." Nhưng Chúa Giê-xu (trong văn bản này) không nói như vậy. Sự đoán phạt chỉ dành cho "kẻ không tin". Điều này gợi ý rằng trọng tâm vẫn là đức tin. Phép báp-tem được đề cập như một sự gắn liền tự nhiên, một sự biểu hiện công khai của đức tin đã có, chứ không phải là một điều kiện gia thêm để tránh sự đoán phạt.

Điểm then chốt số 2: Cả hai phân từ "đã tin" (πιστεύσας) và "đã được báp-tem" (βαπτισθεὶς) đều ở thể aorist, thường chỉ một hành động trọn vẹn, điểm thời gian trong quá khứ. Chúng được nối với nhau bằng liên từ "và" (καὶ/kai). Trong ngữ pháp Hy Lạp, cấu trúc này thường diễn tả hai hành động liên đới mật thiết, thậm chí gần như đồng thời, của cùng một chủ thể. Nó mô tả hiện trạng của "một người đã tin và (do đó/ kết quả là) đã được báp-tem". Phép báp-tem là dấu hiệu bên ngoài, là lời tuyên xưng công khai và là bước vâng lời đầu tiên của một đức tin đã có thật bên trong.

Để hiểu đúng Mác 16:16, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy giáo lý nhất quán của cả Tân Ước về sự cứu rỗi và báp-tem.

1. Sự Cứu Rỗi Bởi Đức Tin và Ân Điển: Nền tảng không thể chối cãi của Tin Lành là sự cứu rỗi bởi đức tin nơi công lao của Chúa Giê-xu Christ, chứ không bởi việc làm của luật pháp hay bất kỳ nghi thức nào. “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình.” (Ê-phê-sô 2:8-9). “Vì nếu ngươi miệng xưng Đức Chúa Jêsus là Chúa, và lòng tin rằng Đức Chúa Trời đã khiến Ngài từ kẻ chết sống lại, thì ngươi sẽ được cứu.” (Rô-ma 10:9). Cả hai câu then chốt này đều không đề cập đến phép báp-tem như một thành tố của sự cứu rỗi.

2. Ý Nghĩa Thần Học của Báp-tem: Phép báp-tem là gì? Kinh Thánh dạy nó là:

• Một lời tuyên xưng đức tin công khai: “Vậy anh em hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhơn danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-tem cho họ.” (Ma-thi-ơ 28:19). Đây là mệnh lệnh sau khi người ta trở nên môn đồ.
• Một biểu tượng của sự đồng chết, đồng chôn và đồng sống lại với Christ: Đây là ý nghĩa sâu xa nhất. “Hay là, anh em chẳng biết rằng chúng ta thảy đều đã chịu phép báp-tem trong Đức Chúa Jêsus Christ, tức là chịu phép báp-tem trong sự chết Ngài sao? Vậy chúng ta đã bị chôn với Ngài bởi phép báp-tem trong sự chết Ngài, hầu cho Đấng Christ nhờ vinh hiển của Cha được từ kẻ chết sống lại thể nào, thì chúng ta cũng sống trong đời mới thể ấy.” (Rô-ma 6:3-4). Báp-tem là hình bóng của thực tại thuộc linh bên trong: sự hiệp nhất với Christ. Nước không rửa sạch tội lỗi; huyết của Chúa Giê-xu mới làm điều đó (I Giăng 1:7). Báp-tem là nghi thức biểu trưng cho sự thanh tẩy bên trong bởi Đức Thánh Linh (Tít 3:5).
• Một dấu hiệu của sự vào trong Giao Ước Mới: Giống như phép cắt bì là dấu hiệu của Cựu Ước (Rô-ma 4:11), báp-tem là dấu hiệu của Tân Ước, biểu thị một lòng đã được cắt bì khỏi tội lỗi bởi Thánh Linh (Cô-lô-se 2:11-12).

3. Những Ví Dụ Làm Sáng Tỏ:

• Người Trộm Cướp Trên Thập Tự: Đây là bằng chứng hùng hồn nhất. Người trộm cướp tin nhận Chúa Giê-xu và được Ngài phán bảo: “Quả thật, ta nói cùng ngươi, hôm nay ngươi sẽ được ở với ta trong nơi Ba-ra-đi.” (Lu-ca 23:43). Người này chắc chắn không hề chịu phép báp-tem bằng nước, nhưng được cứu chỉ bởi đức tin.
• Cọt-nây và Người Nhà: Trong Công vụ 10, Đức Thánh Linh giáng trên Cọt-nây và mọi người nghe đạo trước khi họ chịu báp-tem (Công vụ 10:44-48). Điều này chứng tỏ họ đã được cứu, đã nhận lấy sự sống đời đời và Đức Thánh Linh, trước khi họ bước xuống nước. Phép báp-tem sau đó là sự xác nhận công khai và bày tỏ sự vâng lời.
• Sứ Đồ Phao-lô: Ông nói rõ: “Thật vậy, Đấng Christ đã sai tôi, chẳng phải để làm phép báp-tem đâu, nhưng để rao giảng Tin Lành” (I Cô-rinh-tô 1:17). Đối với Phao-lô, trọng tâm là Tin Lành (sứ điệp cứu rỗi bởi đức tin), chứ không phải nghi thức báp-tem. Nếu báp-tem là thiết yếu cho sự cứu rỗi, ông đã không nói như vậy.