Thế nào là Hội Thánh Tích hợp Gia đình và điều này có hợp Kinh Thánh không?

Trong bối cảnh hội thánh hiện đại, nhiều mô hình mới đã xuất hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thuộc linh và văn hóa của tín hữu. Một trong những mô hình gây chú ý là “Hội Thánh Tích hợp Gia đình” (Family-Integrated Church). Mô hình này đề cao việc cả gia đình cùng thờ phượng, học Kinh Thánh chung với nhau, không tách biệt theo lứa tuổi. Nhưng liệu cách làm này có phù hợp với Kinh Thánh? Bài viết này sẽ khảo sát kỹ lưỡng định nghĩa, nguồn gốc, đặc điểm và đặc biệt là căn cứ Kinh Thánh của mô hình này, cùng với những ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc.

1. Định nghĩa Hội Thánh Tích hợp Gia đình

Hội Thánh Tích hợp Gia đình (Family-Integrated Church – FIC) là một mô hình hội thánh mà trong đó mọi thành viên trong gia đình (cha mẹ, con cái, ông bà) cùng tham dự chung một buổi nhóm thờ phượng, học Kinh Thánh và các hoạt động khác, không có sự phân chia theo độ tuổi như lớp Trường Chúa Nhật riêng cho trẻ em, nhóm thanh niên, hay nhóm người lớn tách biệt. Thay vào đó, hội thánh khuyến khích và trang bị cho các bậc cha mẹ trở thành người dạy dỗ thuộc linh chính cho con cái mình, còn hội thánh đóng vai trò hỗ trợ và bổ trợ cho gia đình.

Mô hình này nhấn mạnh:

• Gia đình là đơn vị cơ bản của xã hội và cũng là đơn vị cơ bản trong hội thánh.
• Cha mẹ có trách nhiệm chính trong việc truyền đạt đức tin cho con cái (Phục-truyền 6:4-9; Ê-phê-sô 6:4).
• Việc thờ phượng chung của cả gia đình giúp củng cố mối liên kết giữa các thế hệ và tạo cơ hội cho con cái học hỏi từ gương sống của cha mẹ và những tín hữu trưởng thành khác.

2. Nguồn gốc và bối cảnh ra đời

Phong trào Hội Thánh Tích hợp Gia đình bắt đầu nổi lên tại Hoa Kỳ vào cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, như một phản ứng trước xu hướng chuyên nghiệp hóa các chương trình dành cho thanh thiếu niên và trẻ em trong nhiều hội thánh. Nhiều nhà lãnh đạo Cơ Đốc nhận thấy rằng việc tách biệt các lứa tuổi đã vô tình làm giảm vai trò của cha mẹ trong việc dạy dỗ thuộc linh, khiến con cái xem đức tin như một hoạt động ngoại khóa hơn là một lối sống toàn diện. Họ cho rằng Kinh Thánh không mô tả một hội thánh có các lớp học riêng biệt, mà thay vào đó là sự hiệp nhất của cả cộng đồng tín hữu, bao gồm mọi lứa tuổi, cùng nhau thờ phượng và học Lời Chúa.

Một số tác giả và mục sư tiên phong như Voddie Baucham, Scott Brown, và Doug Phillips đã viết sách và tổ chức các hội thánh theo mô hình này, từ đó lan rộng ảnh hưởng ra nhiều nơi trên thế giới.

3. Đặc điểm của Hội Thánh Tích hợp Gia đình

Để nhận diện một hội thánh theo mô hình tích hợp gia đình, có thể dựa vào các đặc điểm sau:

• Không có chương trình tách biệt theo độ tuổi: Trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn cùng tham dự một buổi nhóm chung. Không có lớp Trường Chúa Nhật riêng, không có nhóm thanh niên họp riêng, không có phòng trẻ em.
• Cha mẹ là người dạy dỗ chính: Hội thánh khuyến khích và đào tạo cha mẹ để họ có thể dạy Kinh Thánh cho con cái tại nhà. Các buổi nhóm chung cũng là dịp để cha mẹ giải thích, áp dụng bài giảng cho con cái ngay tại chỗ.
• Nhấn mạnh sự dạy dỗ đa thế hệ: Người lớn tuổi có trách nhiệm làm gương và hướng dẫn người trẻ hơn (Tít 2:1-8).
• Các hoạt động được thiết kế để mọi lứa tuổi đều có thể tham gia: Bài giảng thường mang tính ứng dụng rộng, có thể hiểu được ở nhiều mức độ khác nhau. Các bài hát, lời cầu nguyện cũng hướng đến sự tham gia của cả gia đình.
• Hội thánh như một gia đình mở rộng: Những người độc thân, góa bụa, hoặc những gia đình không có cha mẹ tin Chúa được bao bọc trong cộng đồng như một đại gia đình thuộc linh.

4. Xem xét Kinh Thánh về mô hình này

Để đánh giá xem Hội Thánh Tích hợp Gia đình có hợp Kinh Thánh hay không, chúng ta cần quay về Lời Chúa và tìm hiểu những nguyên tắc Ngài đã đặt ra cho gia đình và hội thánh.

a. Cựu Ước: Gia đình là trung tâm của sự dạy dỗ thuộc linh

Trong Cựu Ước, Đức Chúa Trời giao trách nhiệm dạy dỗ con cái về Ngài cho các bậc cha mẹ. Điển hình là phân đoạn Phục-truyền Luật-lệ Ký 6:4-9 (bản 1925):

“Hỡi Y‑sơ‑ra‑ên! hãy nghe: Giê‑hô‑va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê‑hô‑va có một không hai. Ngươi phải hết lòng, hết ý, hết sức kính mến Giê‑hô‑va Đức Chúa Trời ngươi. Các lời mà ta truyền cho ngươi ngày nay sẽ ở tại trong lòng ngươi; khá ân cần dạy dỗ điều đó cho con cái ngươi và phải nói đến, hoặc khi ngươi ngồi trong nhà, hoặc khi đi ngoài đường, hoặc lúc ngươi nằm, hay là khi chổi dậy.”

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “dạy dỗ” ở đây là shanan (שָׁנַן), có nghĩa là “mài sắc, khắc ghi, dạy dỗ cách kỹ lưỡng”. Điều này cho thấy việc dạy dỗ con cái là một quá trình liên tục, diễn ra trong mọi hoàn cảnh sống, chứ không chỉ trong những giờ học chính thức.

Ngoài ra, trong các dịp lễ lớn của Y‑sơ‑ra‑ên như Lễ Vượt Qua (Xuất Ê‑díp‑tô Ký 12:26-27), Lễ Lều Tạm (Phục-truyền 31:10-13), toàn thể gia đình, kể cả trẻ em, đều có mặt. Khi con cái hỏi về ý nghĩa của các nghi lễ, cha mẹ phải giải thích cho chúng. Điều này cho thấy mô hình thờ phượng tích hợp gia đình đã có từ thời Cựu Ước.

b. Tân Ước: Gia đình và hội thánh

Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu đã bày tỏ thái độ yêu thương đặc biệt đối với trẻ em. Ngài phán: “Hãy để con trẻ đến cùng ta, đừng ngăn cấm chúng; vì nước Đức Chúa Trời thuộc về những kẻ giống như con trẻ ấy.” (Mác 10:14). Ngài không tách trẻ em ra khỏi đám đông mà tiếp nhận chúng ngay giữa lúc Ngài đang giảng dạy.

Các thư tín của Phao-lô cũng nhấn mạnh trách nhiệm của cha mẹ trong việc nuôi dạy con cái theo đường lối Chúa. Ê-phê-sô 6:4 chép: “Hỡi các người làm cha, chớ chọc cho con cái mình giận dữ, hãy dùng sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa mà nuôi nấng chúng nó.” Từ “nuôi nấng” trong nguyên ngữ Hy Lạp là ektrephō (ἐκτρέφω), có nghĩa là “nuôi dưỡng, chăm sóc, dạy dỗ”. Còn “sửa phạt khuyên bảo của Chúa” (paideia kai nouthesia) chỉ sự giáo dục toàn diện bao gồm cả kỷ luật và khuyên răn.

Trong thư Cô-lô-se 3:20-21, Phao-lô cũng khuyên con cái vâng lời cha mẹ và cha mẹ đừng chọc giận con cái. Như vậy, Kinh Thánh đặt trách nhiệm dạy dỗ thuộc linh lên vai cha mẹ, chứ không phải lên các nhà lãnh đạo hội thánh hay giáo viên Trường Chúa Nhật.

Về cấu trúc hội thánh, sách Công vụ và các thư tín mô tả các buổi nhóm của tín hữu thường diễn ra trong nhà (Công vụ 2:46; 5:42; 20:20). Trong những buổi nhóm đó, mọi người cùng nhau bẻ bánh, cầu nguyện, nghe giảng dạy. Không có bằng chứng nào cho thấy trẻ em bị tách riêng ra một nhóm khác. Thậm chí, trong 1 Cô-rinh-tô 14, khi Phao-lô nói về trật tự trong buổi nhóm, ông đề cập đến việc “cả hội thánh đều nhóm lại” (câu 23) và “khi anh em nhóm lại với nhau” (câu 26). Ông không đề cập đến việc tách trẻ em hay thanh niên riêng biệt. Thay vào đó, ông khuyên mọi sự phải được làm cho sự gây dựng (câu 26).

Một số phân đoạn như Tít 2:1-8 cho thấy có sự dạy dỗ riêng cho từng nhóm (người già, đàn bà trẻ, thanh niên), nhưng điều này không có nghĩa là họ tách biệt hoàn toàn khỏi buổi nhóm chung, mà là sự bổ trợ trong mối quan hệ môn đồ hóa cá nhân hoặc theo nhóm nhỏ, vẫn nằm trong bối cảnh của đại gia đình hội thánh.

c. Các nguyên tắc Kinh Thánh rút ra

Từ những phân tích trên, chúng ta có thể rút ra các nguyên tắc Kinh Thánh sau:

• Cha mẹ là người chịu trách nhiệm chính trong việc dạy dỗ con cái về đức tin. Hội thánh có vai trò hỗ trợ, khích lệ và trang bị cho cha mẹ, nhưng không thay thế họ.
• Trẻ em là một phần của cộng đồng thờ phượng. Chúng không bị loại trừ hay tách biệt, mà được khuyến khích tham gia cùng với gia đình.
• Hội thánh là một gia đình thuộc linh đa thế hệ, nơi mọi người học hỏi lẫn nhau và gây dựng nhau.
• Mọi hoạt động của hội thánh phải nhằm gây dựng toàn thể thân thể Đấng Christ, bao gồm mọi lứa tuổi.

5. Hội Thánh Tích hợp Gia đình có hợp Kinh Thánh không?

Dựa trên các nguyên tắc Kinh Thánh vừa nêu, mô hình Hội Thánh Tích hợp Gia đình hoàn toàn phù hợp với Kinh Thánh, thậm chí có thể nói nó phản ánh rõ nét mô hình thờ phượng và dạy dỗ được mô tả trong cả Cựu Ước lẫn Tân Ước. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng Kinh Thánh không ra lệnh cụ thể rằng hội thánh phải tổ chức theo cách này hay cách khác; Kinh Thánh chỉ đưa ra những nguyên tắc nền tảng. Do đó, việc áp dụng những nguyên tắc đó có thể đa dạng tùy theo văn hóa và hoàn cảnh.

Một số người phản đối mô hình này với lý do rằng trẻ em khó có thể ngồi yên và hiểu hết bài giảng dành cho người lớn. Tuy nhiên, những người ủng hộ cho rằng trẻ em học được nhiều điều từ việc quan sát cha mẹ và những tín hữu khác tham gia thờ phượng, và cha mẹ có thể giải thích thêm ở nhà. Hơn nữa, nhiều hội thánh tích hợp gia đình cũng có những buổi học Kinh Thánh dành riêng cho trẻ em vào các thời điểm khác (ví dụ buổi tối trong tuần) nhưng vẫn giữ nguyên buổi nhóm chung của cả gia đình vào Chúa Nhật.

Một điểm khác cần xem xét là những người độc thân, góa bụa, hoặc những trẻ em có cha mẹ không tin Chúa. Trong mô hình này, hội thánh đóng vai trò như một gia đình mở rộng, cung cấp sự dạy dỗ và gương mẫu cho họ. Điều này cũng phù hợp với tinh thần của Ga-la-ti 6:10: “Chớ mệt nhọc về sự làm lành, vì nếu chúng ta không trễ nải, thì đến kỳ chúng ta sẽ gặt. Vậy, đang lúc có dịp tiện, hãy làm điều lành cho mọi người, nhất là cho anh em trong đức tin.”

Như vậy, có thể kết luận rằng Hội Thánh Tích hợp Gia đình là một mô hình hợp Kinh Thánh, vì nó tôn trọng và thực hiện các nguyên tắc Kinh Thánh về trách nhiệm của cha mẹ, sự tham gia của trẻ em trong thờ phượng, và tính đa thế hệ của hội thánh.

6. Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc

Dù hội thánh của bạn có theo mô hình tích hợp gia đình hay không, mỗi gia đình Cơ Đốc vẫn có thể áp dụng những nguyên tắc Kinh Thánh này vào đời sống hằng ngày:

• Thiết lập thời gian thờ phượng gia đình: Hãy dành thời gian mỗi ngày hoặc mỗi tuần để cả gia đình cùng đọc Kinh Thánh, cầu nguyện và hát thánh ca. Đây là cơ hội để cha mẹ dạy dỗ con cái và cùng nhau lớn lên trong đức tin.
• Cha mẹ tích cực dạy dỗ con cái: Đừng giao phó hoàn toàn việc giáo dục thuộc linh cho hội thánh. Hãy tận dụng mọi cơ hội trong cuộc sống (khi ăn, khi đi đường, khi con hỏi) để nói về Chúa và Lời Ngài (Phục-truyền 6:7).
• Khuyến khích con cái tham gia thờ phượng chung: Nếu hội thánh có lớp Trường Chúa Nhật riêng, bạn vẫn có thể cho con tham dự phần thờ phượng chung với gia đình trước hoặc sau giờ học. Giải thích cho con về ý nghĩa của các phần trong buổi nhóm.
• Xây dựng mối quan hệ đa thế hệ trong hội thánh: Tạo cơ hội để con cái tiếp xúc với những tín hữu lớn tuổi, học hỏi từ kinh nghiệm sống đức tin của họ. Đồng thời, bạn cũng có thể trở thành người cố vấn cho các thanh thiếu niên khác.
• Hỗ trợ và cầu nguyện cho các gia đình khác: Nếu bạn là người độc thân hoặc không có con, hãy đóng vai trò như một người cô, người chú thuộc linh cho các trẻ em trong hội thánh, giúp đỡ cha mẹ trong việc dạy dỗ con cái.

7. Kết luận

Hội Thánh Tích hợp Gia đình là một mô hình nhấn mạnh đến trách nhiệm của cha mẹ trong việc dạy dỗ con cái và sự hiệp nhất của cả gia đình trong sự thờ phượng. Khi đối chiếu với Kinh Thánh, chúng ta thấy mô hình này hoàn toàn phù hợp với các nguyên tắc mà Đức Chúa Trời đã thiết lập cho gia đình và hội thánh. Tuy nhiên, điều quan trọng không phải là hình thức bên ngoài, mà là tấm lòng vâng theo Lời Chúa và tìm kiếm sự gây dựng cho mọi thành viên trong thân thể Đấng Christ. Dù hội thánh của bạn có theo mô hình nào đi nữa, hãy luôn nhớ rằng cha mẹ là người thầy thuộc linh đầu tiên và quan trọng nhất của con cái, và hội thánh là nơi để cả gia đình cùng nhau tăng trưởng trong ân điển và sự hiểu biết Chúa.

Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là những người tin Chúa, sẽ sốt sắng thực hiện trách nhiệm dạy dỗ con cái và tích cực tham gia vào đời sống hội thánh, để danh Chúa được cả sáng qua các thế hệ.