Churchianity" là gì?

Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, một trong những mối nguy hiểm tinh vi và dai dẳng nhất không phải là sự bách hại từ bên ngoài, mà là sự xói mòn từ bên trong—sự thay thế một mối quan hệ sống động với Đấng Christ bằng một hệ thống tôn giáo thuần túy hình thức. Hiện tượng này trong tiếng Anh thường được gọi là **“Churchianity”** – một từ ghép của “Church” (Hội Thánh) và “Christianity” (Cơ Đốc giáo). Nó mô tả một thực tế đáng buồn: việc tôn thờ Hội Thánh, nghi lễ, truyền thống, hoạt động và cơ cấu tổ chức, thay vì tôn thờ chính Chúa Giê-xu Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích “Churchianity” dưới ánh sáng của Kinh Thánh, vạch rõ những dấu hiệu, nguy cơ và quan trọng nhất là con đường trở về với Cơ Đốc giáo chân chính.

“Churchianity” không phải là một giáo phái hay một học thuyết được tuyên bố chính thức. Nó là một **căn bệnh thuộc linh** len lỏi vào bất kỳ cộng đồng đức tin nào. Nếu Cơ Đốc giáo chân chính (Christianity) xoay quanh **Đấng Christ** (Christ-centered), thì “Churchianity” xoay quanh **Hội Thánh** (Church-centered).

• Christianity Chân Chính: Là mối quan hệ cá nhân, sống động với Chúa Giê-xu Christ qua đức tin (Giăng 1:12). Sự cứu rỗi đến bởi ân điển, nhờ đức tin (Ê-phê-sô 2:8-9). Hội Thánh là **thân thể của Đấng Christ** (1 Cô-rinh-tô 12:27), một cộng đồng của những người được tái sinh, cùng nhau thờ phượng, môn đồ hóa và rao truyền Phúc Âm. Trọng tâm là “Christ trong anh em, là sự trông cậy về vinh hiển” (Cô-lô-se 1:27).
• Churchianity (Hội Thánh giáo): Là việc tuân giữ các nghi thức, lễ nghi, luật lệ tôn giáo và tham dự các hoạt động Hội Thánh một cách máy móc, trong khi **thiếu mất sự biến đổi thật bên trong bởi Thánh Linh**. Nó đề cao hình thức bên ngoài hơn sự công chính bên trong (Ma-thi-ơ 23:25-28). Hội Thánh trở thành một câu lạc bộ xã hội, một tổ chức từ thiện, hoặc một bộ máy hành chính hơn là một thân thể thuộc linh.

Chúa Giê-xu đã cảnh báo gay gắt về hiện tượng này qua lời phán với các thầy thông giáo và người Pha-ri-si: “Hỡi kẻ giả hình! Ê-sai đã nói tiên tri về các ngươi phải lắm, mà rằng: Dân nầy lấy môi miếng thờ kính ta; nhưng lòng chúng nó cách xa ta lắm. Sự chúng nó thờ lạy ta là vô ích, vì chúng nó dạy theo những điều răn mà chỉ bởi người ta đặt ra” (Ma-thi-ơ 15:7-9). “Churchianity” chính là sự thờ phượng “vô ích” đó—có vẻ ngoài mộ đạo nhưng trái tim xa cách Đức Chúa Trời.

Kinh Thánh cung cấp những bức tranh sống động về các biểu hiện của “Churchianity”. Chúng ta hãy cùng phân tích:

1. Hội Thánh Lao-đi-xê: Sự Tự Mãn Thuộc Linh (Khải Huyền 3:14-22)
Đây có lẽ là bức tranh chính xác nhất về “Churchianity”. Chúa phán với Hội thánh này: - “Ta biết công việc của ngươi; ngươi chẳng lạnh mà cũng chẳng nóng. Ước gì ngươi lạnh hoặc nóng thì tốt! Vậy, vì ngươi hâm hẩm, chẳng nóng cũng chẳng lạnh, nên ta sắp mửa ngươi ra khỏi miệng ta.” (câu 15-16). Từ Hy Lạp được dịch là “hâm hẩm” (χλιαρός – *chliaros*) chỉ một trạng thái ấm áp nguội ngắt, vô vị. Hội Thánh Lao-đi-xê không có sự bách hại (lạnh) cũng không có lòng nhiệt thành thuộc linh (nóng). Họ tự mãn với sự giàu có vật chất (“Ta giàu, ta nên giàu có rồi” – câu 17), nhưng Chúa phán họ thật ra là “khốn khổ, đáng thương, nghèo ngặt, đui mù và lỏa lồ” về phương diện thuộc linh. “Churchianity” tạo ra một Cơ Đốc nhân hài lòng với hiện trạng, không khao khát sự thánh khiết hay sự hiện diện của Chúa.

2. Sự Thờ Phượng Môi Miếng & Trái Tim Xa Cách (Ma-thi-ơ 15:8-9; Ê-sai 29:13)
Như đã đề cập, đây là cốt lõi của “Churchianity”. Từ Hê-bơ-rơ trong Ê-sai 29:13 cho “thờ kính” có gốc là **יָרֵא** (*yare*), mang nghĩa “kính sợ, tôn kính”. Hành động bên ngoài vẫn diễn ra (“lấy môi miếng”), nhưng tấm lòng kính sợ thật sự (**לֵבָב** – *lebab*, trái tim, tâm trí, ý chí) lại “cách xa”. Sự thờ phượng trở thành một nghi lễ trống rỗng, một phần của văn hóa Hội Thánh chứ không phải sự đáp lại tình yêu của Đức Chúa Trời.

3. Hình Thức Không Có Quyền Năng (2 Ti-mô-thê 3:5)
Sứ đồ Phao-lô mô tả những người trong thời kỳ sau rốt có “một hình thức của sự nhân đức, nhưng chối bỏ quyền năng của nhân đức đó.” Từ Hy Lạp cho “hình thức” là **μόρφωσις** (*morphosis*), chỉ cấu trúc bên ngoài, vẻ bề ngoài. “Churchianity” sở hữu cấu trúc đạo đức, ngôn ngữ Cơ Đốc, hành vi ngoan đạo, nhưng **từ chối (ἀρνέομαι – *arneomai*, phủ nhận, khước từ)** quyền năng biến đổi đời sống thật sự đến từ Đức Thánh Linh. Họ giữ lễ, dâng hiến, phục vụ, nhưng không có sự khiêm nhường, thánh khiết và tình yêu thương vượt trội của Chúa Christ.

4. Tự Công Bố Nhưng Không Được Chúa Nhận Biết (Ma-thi-ơ 7:21-23)
Đoạn Kinh Thánh kinh hoàng này là lời cảnh báo tối hậu cho “Churchianity”. Những người này xưng nhận Chúa (“Lạy Chúa, lạy Chúa!”), thậm chí làm nhiều việc kỳ diệu nhân danh Ngài (nói tiên tri, đuổi quỷ, làm phép lạ). Từ ngữ chỉ “làm” ở đây (ἐργάζομαι – *ergazomai*) nhấn mạnh đến hoạt động, thành tích. Họ có một bản lý lịch phục vụ Hội Thánh đầy ấn tượng! Thế nhưng, Chúa phán: “Ta chẳng hề biết các ngươi bao giờ; hãy lui ra khỏi ta, là kẻ làm sự gian ác!” (câu 23). Động từ “biết” (γινώσκω – *ginosko*) trong Kinh Thánh thường mang nghĩa hiểu biết trong mối quan hệ mật thiết (như “A-đam biết Ê-va”). “Churchianity” có thể tạo ra những người “làm việc cho Chúa” nhưng không **biết Chúa** trong mối tương giao cá nhân, thân mật.

“Churchianity” không xuất hiện trong chân không. Nó có gốc rễ từ bản tính tội lỗi của con người muốn thay thế đức tin đơn sơ bằng những công đức hữu hình. Trong lịch sử Hội Thánh, sau thời kỳ bị bách hại, khi Cơ Đốc giáo được hợp pháp hóa và trở thành quốc giáo dưới thời Hoàng đế Constantine (thế kỷ thứ 4), đã có một sự dịch chuyển lớn. Nhiều người gia nhập Hội Thánh vì lý do chính trị, xã hội, kinh tế hơn là vì sự ăn năn thật. Nghi lễ, kiến trúc, và cơ cấu thứ bậc ngày càng được nhấn mạnh, đôi khi làm lu mờ sự đơn giản của Phúc Âm và quyền năng của Thánh Linh.

Kinh Thánh cảnh báo về sự tấn công này từ bên trong: “Hãy giữ lấy chính mình và luôn cả bầy mà Đức Thánh Linh đã lập anh em làm kẻ coi sóc, để chăn Hội thánh của Đức Chúa Trời, mà Ngài đã mua bằng chính huyết mình. Tôi biết rằng sau khi tôi đi, sẽ có muông sói dữ tợn xen vào trong vòng anh em, chẳng tiếc bầy đâu. Cả từ giữa anh em nữa, cũng sẽ có những người nói lời gian tà, ráng sức dỗ môn đồ theo mình.” (Công vụ 20:28-30). “Churchianity” là một dạng “muông sói” mặc áo chiên, đề cao hình thức và quyền lực con người, làm suy yếu chân lý cứu rỗi duy nhất bởi ân điển.

Là Cơ Đốc nhân trong thế kỷ 21, chúng ta phải luôn tỉnh thức để không rơi vào bẫy của “Churchianity”. Dưới đây là một số ứng dụng thực tiễn:

1. Tự Kiểm Tra Thuộc Linh Cá Nhân: - Trọng tâm của đời sống tôi là gì? Có phải là Chúa Giê-xu Christ và sự vinh hiển của Ngài, hay là sự công nhận, địa vị trong Hội Thánh? (Cô-lô-se 3:1-2). - Tôi có đang tìm kiếm một “trải nghiệm” cảm xúc hay một “mối quan hệ” biến đổi? “Churchianity” nuôi dưỡng sự phụ thuộc vào những cảm xúc cao trào trong các buổi nhóm, trong khi Cơ Đốc giáo chân chính xây dựng đức tin trên Lời Chúa dù cảm xúc lên xuống. - Đời sống tôi có đơm hoa kết trái của Thánh Linh không? (Ga-la-ti 5:22-23). Tình yêu thương, vui mừng, bình an… có phải là đặc điểm tự nhiên, hay tôi chỉ “diễn” chúng ở Hội Thánh?

2. Đánh Giá Sự Tham Dự Hội Thánh: - Tôi đến Hội Thánh như một **nghĩa vụ tôn giáo** hay vì **khát khao gặp gỡ Chúa và hiệp thông với anh em?** - Tôi có đang đánh đồng “phục vụ Hội Thánh” với “làm đẹp lòng Chúa” không? Phục vụ phải là kết quả của tình yêu và sự thờ phượng, không phải phương tiện để được chấp nhận. - Hội Thánh tôi có đang tập trung vào việc **“tạo ra Cơ Đốc nhân trưởng thành”** hay chỉ **“tăng trưởng số lượng người tham dự”?**

3. Tái Lập Trọng Tâm Vào Christ Và Lời Ngài: - **Cá nhân hóa đức tin:** Dành thời gian mỗi ngày cho sự cầu nguyện và học Kinh Thánh cá nhân, không chỉ dựa vào bài giảng Chủ nhật. - **Tìm kiếm sự biến đổi bên trong:** Cầu xin Chúa phơi bày những khu vực hình thức trong đời sống và ban quyền năng Thánh Linh để thay đổi thật sự (Thi thiên 139:23-24). - **Sống đức tin bên ngoài bốn bức tường:** Thể hiện tình yêu của Christ trong gia đình, nơi làm việc, cộng đồng, chứ không chỉ trong các hoạt động Hội Thánh.

4. Đối Với Người Lãnh Đạo Hội Thánh: - Rao giảng **Phúc Âm cứu rỗi bởi ân điển** cách rõ ràng và thường xuyên, tránh biến Hội Thánh thành nơi chỉ dạy đạo đức sống. - Tạo môi trường đề cao **sự chân thật và khiêm nhường**. Cho phép con dân Chúa chia sẻ đấu tranh, yếu đuối mà không sợ bị phán xét. - Khích lệ sự thờ phượng bằng **tâm thần và lẽ thật** (Giăng 4:24), hơn là chỉ chú trọng đến nghi thức hay hình thức bề ngoài.

Điều đáng trông cậy nhất trong bức thư gửi cho Hội Thánh Lao-đi-xê—hình mẫu của “Churchianity”—không phải là lời quở trách, mà là lời mời gọi đầy yêu thương: “Nầy, ta đứng ngoài cửa mà gõ; nếu ai nghe tiếng ta mà mở cửa cho, thì ta sẽ vào cùng người ấy, ăn bữa tối với người, và người với ta.” (Khải huyền 3:20).

Chúa Giê-xu không đứng trên bục giảng hay ngồi trên ngai trong nhà thờ theo cách hình thức. Ngài **đứng ngoài cửa tấm lòng** của chính những người trong Hội Thánh mà gõ. “Churchianity” đã khóa cửa lòng lại bằng sự tự mãn, hình thức và hoạt động. Lời giải duy nhất là **mở cửa**. Hành động “mở cửa” (ἀνοίγω – *anoigo*) là một quyết định cá nhân, khiêm nhường, thừa nhận sự nghèo nàn thuộc linh của mình và cần Chúa.

Lời hứa thật tuyệt vời: Chúa sẽ **“vào cùng”** và **“ăn bữa tối”** với chúng ta. Bữa ăn trong văn hóa phương Đông tượng trưng cho sự hiệp thông thân mật, tình bạn, và giao ước. Chúa khao khát một **mối tương giao thân thiết**, chứ không phải một nghi lễ xa cách. Cuối cùng, lời hứa dành cho người chiến thắng (người chiến thắng “Churchianity”): “Kẻ nào thắng, ta sẽ cho ngồi với ta trên ngai của ta, như chính ta đã thắng và ngồi với Cha ta trên ngai của Ngài.” (Khải huyền 3:21).

Cơ Đốc giáo chân chính là một cuộc đời được biến đổi bắt đầu và kết thúc trong mối liên hệ sống với Chúa Giê-xu Christ. Ước mong mỗi chúng ta, cá nhân và Hội Thánh, luôn tỉnh thức, khiêm nhường xét lòng mình, và không ngừng hướng về Chúa—Đấng là Đầu của Hội Thánh, là trung tâm của đức tin, và là nguồn sống duy nhất của chúng ta.