Kinh Thánh nói gì về sự phân biệt đối xử?

Trong một thế giới đầy rẫy những chia rẽ dựa trên chủng tộc, địa vị xã hội, giới tính và tôn giáo, Hội Thánh của Đấng Christ thường phải đối mặt với thách thức về tinh thần “thiên vị” hay “phân biệt đối xử” (tiếng Hy Lạp: prosōpolēmpsia). Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát giáo lý xuyên suốt Kinh Thánh, từ Cựu Ước đến Tân Ước, về đề tài này, qua đó tìm ra cái nhìn của Đức Chúa Trời và con đường thực hành cho mỗi Cơ Đốc nhân.

Nền tảng thần học quan trọng nhất để bài trừ mọi hình thức phân biệt đối xử nằm ngay trong chương đầu tiên của Kinh Thánh: “Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời; Ngài dựng nên người nam cùng người nữ.” (Sáng-thế-ký 1:27). Danh từ Hê-bơ-rơ được dùng cho “hình” ở đây là tselem (צֶלֶם), và “giống” là demuth (דְּמוּת), nói lên một sự tương đồng thiêng liêng sâu sắc. Mọi người, bất kể nguồn gốc, đều mang trong mình phẩm giá thiêng liêng không thể tước đoạt, vì họ là tác phẩm của Đấng Tạo Hóa. Điều này đặt mọi sự phân biệt dựa trên ngoại hình hay nguồn gốc vào tội phạm thượng, vì nó gián tiếp khinh thường chính hình ảnh của Đức Chúa Trời trong con người.

Cựu Ước thường bị hiểu lầm là ủng hộ sự phân biệt, nhưng khi nghiên cứu kỹ, chúng ta thấy rõ lòng của Đức Chúa Trời.

1. Sự Kêu Gọi Dân Y-sơ-ra-ên: Dân Y-sơ-ra-ên được chọn không phải vì họ tài giỏi hay đông đúc, nhưng bởi tình yêu và lời hứa của Đức Chúa Trời (Phục-truyền Luật-lệ Ký 7:7-8). Sự “chọn lựa” này nhằm mục đích truyền giáo, để họ trở thành “nước thầy tế lễ” và “dân thánh” (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:6), qua đó phúc âm cứu rỗi được lan đến muôn dân. Mệnh lệnh yêu thương người ngoại bang sống giữa họ được nhấn mạnh: “Các ngươi phải thương yêu kẻ khách, vì các ngươi đã làm khách trong xứ Ê-díp-tô.” (Phục-truyền Luật-lệ Ký 10:19).

2. Lời Cảnh Cáo Nghiêm Khắc Chống Lại Sự Thiên Vị: Đức Chúa Trời là Đấng công bình tuyệt đối. “Bấy giờ, hãy tôn kính Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta, và phục sự Ngài,… Vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi là Đức Chúa Trời của các thần, Chúa của các chúa, tức Đức Chúa Trời rất lớn, rất quyền năng, đáng sợ, không tây vị ai, chẳng nhận của hối lộ.” (Phục-truyền Luật-lệ Ký 10:12, 17). Động từ Hê-bơ-rơ nasa’ panim (נָשָׂא פָּנִים) – “tây vị” hay “nhấc mặt lên” – nghĩa là đối xử ưu ái với ai đó dựa trên địa vị bề ngoài. Đức Chúa Trời hoàn toàn không như vậy.

3. Tiếng Nói Của Các Tiên Tri: Các tiên tri liên tục lên án sự áp bức người nghèo, cô thế và ngoại bang. Tiên tri A-mốt kêu gọi sự công bình “như nước lũ chảy” (A-mốt 5:24). Đức Chúa Trời phán qua Ma-la-chi: “Chúng ta hết thảy há chẳng có một Cha sao? Há chẳng phải một Đức Chúa Trời đã dựng nên chúng ta sao? Vì sao ai nấy đều phỉnh anh em mình, làm ô uế giao ước của tổ phụ chúng ta?” (Ma-la-chi 2:10). Câu hỏi này phá tan mọi bức tường ngăn cách.

Tân Ước đưa giáo lý này đến đỉnh điểm trong cuộc đời và chức vụ của Chúa Giê-xu.

1. Chức Vụ Của Ngài Phá Vỡ Các Rào Cản Văn Hóa: Chúa Giê-xu đã cố ý tiếp xúc và bày tỏ lòng thương xót với những người bị xã hội Do Thái khinh miệt: người Sa-ma-ri (Giăng 4:1-42), người thu thuế (Ma-thi-ơ 9:9-13), người phung (Mác 1:40-45), đàn bà tội lỗi (Lu-ca 7:36-50), và cả một viên đội trưởng La Mã (Ma-thi-ơ 8:5-13). Câu chuyện Người Sa-ma-ri nhân lành (Lu-ca 10:25-37) là một bài giảng mạnh mẽ chống lại thành kiến chủng tộc và tôn giáo.

2. Giáo Huấn Trực Tiếp: Trong Bài Giảng Trên Núi, Chúa Giê-xu dạy: “Song ta phán cùng các ngươi rằng: Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi, hầu cho các ngươi được làm con của Cha các ngươi ở trên trời; vì Ngài khiến mặt trời mọc lên soi kẻ dữ cùng kẻ lành, làm mưa cho kẻ công bình cùng kẻ độc ác.” (Ma-thi-ơ 5:44-45). Tình yêu agapē (ἀγάπη) của Đức Chúa Trời không có biên giới.

3. Sự Kiện Mấu Chốt: Sứ Đồ Phi-e-rơ Và Cọt-nây (Công-vụ Các Sứ-đồ 10). Đây là bước ngoặt trong lịch sử Hội Thánh. Qua khải tượng, Đức Chúa Trời dạy Phi-e-rơ: “Lời Đức Chúa Trời đã phán cùng ta rằng: Vật chi Đức Chúa Trời đã làm cho sạch, thì chớ cầm bằng dơ dáy.” (Công-vụ 10:15). Áp dụng vào con người, Phi-e-rơ tuyên bố: “Quả thật, ta biết Đức Chúa Trời chẳng vị nể ai, nhưng trong các dân, hễ ai kính sợ Ngài và làm sự công bình, thì nấy được đẹp lòng Chúa.” (Công-vụ 10:34-35). Động từ Hy Lạp prosōpolēmptēs (προσωπολήμπτης) – “vị nể” – nghĩa là đánh giá dựa trên bề ngoài. Đức Chúa Trời không làm điều đó.

Sứ đồ Phao-lô đã đúc kết giáo lý này một cách mạnh mẽ và rõ ràng nhất.

1. Ga-la-ti 3:28 – Hiến Chương Của Sự Bình Đẳng Thuộc Linh: “Tại đây không còn chia ra người Giu-đa hoặc người Gờ-réc; không còn người tôi mọi hoặc người tự chủ; không còn đờn ông hoặc đờn bà; vì trong Đức Chúa Jêsus Christ, anh em thảy đều làm một.” Câu này không xóa bỏ mọi khác biệt chức năng (như trong gia đình hay Hội Thánh), nhưng khẳng định tuyệt đối rằng trước mặt Đức Chúa Trời và trong sự cứu rỗi, mọi hàng rào phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, địa vị xã hội hay giới tính đều bị phá đổ. Trong Đấng Christ, giá trị và phẩm cách của mỗi người đều ngang nhau.

2. Ê-phê-sô 2:14-18 – Ngài Đã Phá Đổ Bức Tường Ngăn Cách: Phao-lô mô tả Chúa Giê-xu là sự bình an của chúng ta, “Ngài đã hiệp cả hai lại làm một, phá đổ bức tường ngăn cách,” tức là sự thù nghịch giữa người Do Thái và Dân Ngoại. Sự hòa giải với Đức Chúa Trời qua thập tự giá dẫn đến sự hòa giải giữa con người với nhau trong một thân thể mới.

3. Gia-cơ 2:1-13 – Cảnh Cáo Nghiêm Khắc Về Tội Thiên Vị: Sứ đồ Gia-cơ gọi tội tây vị người giàu, khinh miệt người nghèo là “phạm tội” và bị “đoán xét như kẻ phạm phép.” Ông gọi đó là hành vi “trọng người khinh người” (câu 9) và vi phạm luật pháp yêu thương. Ông kết luận: “Sự thương xót thắng sự đoán xét.” (Gia-cơ 2:13).

Lẽ thật Kinh Thánh phải dẫn đến sự biến đổi thực tế. Dưới đây là những bước áp dụng:

1. Kiểm Tra Lòng Mình (Introspection): Chúng ta phải cầu xin Đức Thánh Linh soi sáng để thấy những thành kiến tiềm ẩn trong lòng mình – có thể dựa trên giọng nói, màu da, cách ăn mặc, hay trình độ học vấn. “Hãy xét chính mình…” (2 Cô-rinh-tô 13:5).

2. Rèn Luyện Tâm Trí Theo Lẽ Thật (Renewal of Mind): Chống lại định kiến bằng cách tích cực học hỏi Kinh Thánh về giá trị con người và tình yêu của Đức Chúa Trời. “Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình…” (Rô-ma 12:2).

3. Mở Rộng Vòng Tròn Giao Tiếp (Intentional Fellowship): Chủ động kết bạn, giao lưu, và hiệp thông với những anh chị em trong Hội Thánh có nền tảng khác biệt với mình. Tìm hiểu câu chuyện của họ.

4. Lên Tiếng Cho Công Bình (Advocacy): Trong phạm vi ảnh hưởng của mình (gia đình, Hội Thánh, công sở), hãy dùng lời nói ôn hòa để đứng về phía những người bị đối xử bất công, theo gương Chúa Giê-xu.

5. Trở Thành Tác Nhân Hòa Giải (Ministry of Reconciliation): “Vả, Đức Chúa Trời đã khiến Đấng Christ vốn chẳng biết tội lỗi trở nên tội lỗi vì chúng ta, hầu cho chúng ta nhờ Đấng Christ mà được trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời.” (2 Cô-rinh-tô 5:21). Sứ mạng của chúng ta là rao truyền sứ điệp hòa giải này và sống như những sứ giả của sự hòa giải (2 Cô-rinh-tô 5:18-20).

Kinh Thánh, xuyên suốt từ Sáng-thế-ký đến Khải-huyền, trình bày một quan điểm rõ ràng và nhất quán: Đức Chúa Trời ghét sự phân biệt đối xử (thiên vị), vì Ngài là Đấng công bình tuyệt đối, đã dựng nên mọi người theo hình ảnh Ngài, và trong Đấng Christ, Ngài đã phá đổ mọi bức tường thù nghịch. Hội Thánh phải là cộng đồng tiên tri, phản chiếu sự đa dạng tuyệt vời và sự hiệp một kỳ diệu của Vương Quốc Đức Chúa Trời. Mỗi chúng ta được kêu gọi không chỉ từ bỏ thành kiến, mà tích cực theo đuổi tình yêu thương, công bình và sự hòa thuận, để thế gian thấy và tin rằng Chúa Cha đã sai Con Ngài đến (Giăng 17:21).

“Rốt lại, hết thảy anh em phải đồng lòng, đầy dẫy sự thương xót và tánh nhu mềm, lấy lòng yêu thương mà yêu nhau. Đừng lấy ác trả ác, cũng đừng lấy rủa sả trả rủa sả; trái lại, phải chúc phước, ấy là điều anh em đã được gọi đến, hầu cho anh em thừa hưởng phước lành.” (1 Phi-e-rơ 3:8-9).