Kinh Thánh nói gì về âm nhạc?

Âm nhạc là một phần không thể tách rời của đời sống con người và đặc biệt nổi bật trong hành trình đức tin của dân sự Đức Chúa Trời. Từ những bài ca chiến thắng của Môi-se và Mi-ri-am bên bờ Biển Đỏ cho đến những khúc tân ca trong sách Khải Huyền, Kinh Thánh dành một vị trí trang trọng cho âm nhạc như một phương tiện thờ phượng, bày tỏ lòng tin cậy, ghi nhớ lời hứa, và thậm chí là biểu lộ nỗi buồn đau. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát cách Kinh Thánh đề cập đến âm nhạc, mục đích của nó, các hình thức, và những nguyên tắc đạo đức liên quan, từ đó rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Âm nhạc không phải là phát minh thuần túy của con người, mà có nguồn gốc từ chính Đấng Tạo Hóa. Ngài là Đấng ban cho con người khả năng cảm thụ và sáng tạo âm nhạc. Sách Gióp, một trong những sách cổ nhất Kinh Thánh, mô tả rằng khi Đức Chúa Trời đặt nền cho trái đất, **"các sao mai đồng hát, Và các con trai Đức Chúa Trời cất tiếng reo mừng"** (Gióp 38:7). Điều này cho thấy âm nhạc và sự vui mừng ca hát đã hiện diện từ trong công cuộc sáng tạo.

Âm nhạc trong Kinh Thánh phục vụ nhiều mục đích thánh:

• Thờ Phượng và Tán Tụng: Đây là mục đích cao trọng nhất. Thi thiên kêu gọi: **"Hỡi các dân, hãy trỗi tiếng reo mừng cho Đức Chúa Trời! Hãy cất tiếng hát ngợi khen vinh hiển của Ngài!"** (Thi thiên 66:1). Từ ‘hát ngợi khen’ trong tiếng Hê-bơ-rơ là ‘zamar’ (זָמַר), có nghĩa là chơi nhạc cụ hoặc hát với sự tôn kính.
• Ghi Nhớ và Truyền Đạt Lẽ Thật: Âm nhạc là công cụ ghi nhớ hữu hiệu. Môi-se đã dạy dân Y-sơ-ra-ên một bài ca để ghi nhớ giao ước và những lời cảnh báo (Phục truyền 31:19-22). Các Thi thiên chính là những bài thánh ca được phổ nhạc để dạy dỗ, an ủi và nhắc nhở về các thuộc tính của Đức Chúa Trời.
• Cầu Nguyện và Than Thở: Gần một phần ba các Thi thiên là lời than thở, trong đó âm nhạc trở thành phương tiện để trút đổ nỗi lòng trước mặt Chúa (ví dụ: Thi thiên 42, 88).
• Khích Lệ và Xây Dựng: Sứ đồ Phao-lô khuyên: **"Hãy lấy ca vịnh, thơ thánh, và bài hát thiêng liêng mà đối đáp cùng nhau, và hết lòng hát mừng ngợi khen Chúa"** (Ê-phê-sô 5:19). Từ Hy Lạp ‘psalmos’ (ψαλμός) chỉ về thánh ca, ‘humnos’ (ὕμνος) là bài hát ngợi khen, và ‘ōdē pneumatikē’ (ᾠδὴ πνευματικὴ) là bài hát thuộc linh. Âm nhạc ở đây nhằm mục đích “đối đáp” để dạy dỗ và khích lệ lẫn nhau trong cộng đồng đức tin.

Kinh Thánh đề cập đến ba hình thức âm nhạc chính: ca hát, chơi nhạc cụ, và nhảy múa (thường là sự nhảy múa tôn giáo, vui mừng).

1. Ca Hát: Việc ca hát có thể là cá nhân (Đa-vít hát cho Sau-lơ nghe - I Sa-mu-ên 16:23) hoặc tập thể (dân Y-sơ-ra-ên đồng ca sau khi vượt Biển Đỏ - Xuất Ê-díp-tô Ký 15). Sách Thi thiên, nghĩa đen là "sách của những bài hát", là thánh ca của dân Y-sơ-ra-ên. Chỉ thị trong I Sử ký 16 cho thấy việc ca hát trong đền thờ là một chức vụ được tổ chức chu đáo.

2. Nhạc Cụ: Kinh Thánh liệt kê nhiều loại nhạc cụ, có thể chia thành ba nhóm chính theo cách dịch trong Thi thiên 150:

• Nhạc Cụ Dây (Bộ Chordophone): “Hãy ngợi khen Ngài bằng tiếng đàn cầm và đàn sắt” (Thi thiên 150:3). Đàn cầm (‘kinnor’ - כִּנּוֹר) giống đàn lia, đàn sắt (‘nebel’ - נֵבֶל) có thể là đàn hạc cỡ lớn. Đây là những nhạc cụ chính cho nhạc đệm.
• Nhạc Cụ Hơi (Bộ Aerophone): “Hãy ngợi khen Ngài bằng ống sáo” (câu 4). Các nhạc cụ hơi khác bao gồm kèn (‘shophar’ - שׁוֹפָר) làm từ sừng dê, và kèn đồng.
• Nhạc Cụ Gõ (Bộ Membranophone/Idiophone): “Hãy ngợi khen Ngài bằng trống cơm và sự nhảy múa... bằng chập chỏa dội tiếng, chập chỏa reo vang” (câu 4-5). Điều này cho thấy âm nhạc thờ phượng có thể sôi động, mạnh mẽ.

3. Nhảy Múa: Trong văn hóa Hê-bơ-rơ, nhảy múa (‘machowl’ - מָחוֹל) thường là biểu hiện của sự vui mừng tột độ trước mặt Chúa, như trường hợp Mi-ri-am và các phụ nữ (Xuất Ê-díp-tô Ký 15:20) hay Đa-vít khi rước hòm giao ước về (II Sa-mu-ên 6:14). Đây là sự nhảy múa thánh, khác biệt với sự nhảy múa trần tục có tính dục.

Trong Cựu Ước, âm nhạc gắn liền với hệ thống nghi lễ đền thờ và các dịp lễ quốc gia. Các nhạc sĩ như A-sáp, Hê-man, Giê-đu-thun được biệt riêng ra thánh cho chức vụ này (I Sử ký 25). Âm nhạc đôi khi cũng được dùng trong chiến trận để kêu cầu sự can thiệp của Đức Giê-hô-va (II Sử ký 20:21-22).

Khi sang Tân Ước, trọng tâm chuyển từ nghi lễ đền thờ sang sự thờ phượng "trong tâm thần và lẽ thật" (Giăng 4:23). Âm nhạc không còn bị ràng buộc bởi hệ thống nghi lễ, nhưng vẫn giữ vai trò trung tâm trong sự nhóm lại của Hội thánh. Chúa Giê-xu và các môn đồ đã hát thánh ca trước khi lên Núi Ô-li-ve (Ma-thi-ơ 26:30). Sứ đồ Phao-lô và Si-la hát ngợi khen Chúa trong ngục tối (Công vụ 16:25), minh chứng rằng âm nhạc thờ phượng có thể vang lên trong mọi hoàn cảnh.

Đặc biệt, trong các thư tín, âm nhạc được định hướng rõ ràng về mục đích giáo dục và xây dựng cộng đồng: “Nguyền xin lời của Đấng Christ ở đầy trong lòng anh em, và anh em dùng mọi sự khôn ngoan mà giảng dạy và khuyên bảo lẫn nhau, dùng ca vịnh, thơ thánh, bài hát thiêng liêng, mà hết lòng hát ngợi khen Đức Chúa Trời” (Cô-lô-se 3:16). Lời Chúa (‘lời của Đấng Christ’) phải là nền tảng và nội dung chính yếu của âm nhạc Cơ Đốc. Âm nhạc là phương tiện để lời Chúa ở đầy trong lòng và tuôn trào ra.

Không phải mọi âm nhạc đều được chấp nhận. Kinh Thánh đưa ra những nguyên tắc phân biệt:

1. Âm Nhạc Vinh Danh Ai? Câu hỏi tối thượng là âm nhạc đó hướng sự vinh quang về cho Đức Chúa Trời hay cho con người? Vua Nê-bu-cát-nết-sa đã dùng nhạc để ra lệnh thờ lạy tượng vàng (Đa-ni-ên 3:5-7). Âm nhạc có thể là công cụ của sự cám dỗ và thờ thần tượng.
2. Nội Dung Lời Ca: Lời ca phải phù hợp với lẽ thật Kinh Thánh, dạy dỗ và khích lệ đức tin. Nó phải tôn cao Đấng Christ và công trình cứu chuộc của Ngài.
3. Tác Động Đến Tâm Thần và Đời Sống: Âm nhạc có quyền năng tác động mạnh mẽ đến tâm trạng và tâm linh. Đa-vít chơi đàn để đuổi tà linh khỏi Sau-lơ (I Sa-mu-ên 16:23). Ngược lại, âm nhạc trần tục có thể kích động những đam mê xác thịt. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo về việc “làm no thỏa cho xác thịt” (Rô-ma 13:14).
4. Mục Đích Sử Dụng: Âm nhạc có được dùng để thờ phượng Chúa, xây dựng Hội thánh, và an ủi tâm hồn, hay chỉ để thỏa mãn sở thích cá nhân và giải trí thuần túy? Người Cơ Đốc được kêu gọi “làm hết thảy cho sự vinh hiển của Đức Chúa Trời” (I Cô-rinh-tô 10:31), điều này bao gồm cả sự lựa chọn và thưởng thức âm nhạc.

1. Trong Đời Sống Cá Nhân:

• Biến Sự Thờ Phượng Thành Lối Sống: Hãy dùng âm nhạc Cơ Đốc làm bạn đồng hành trong lúc đọc Kinh Thánh, cầu nguyện, lái xe, làm việc nhà. Hát lên những bài hát tạ ơn trong lúc khó khăn (như Phao-lô và Si-la).
• Chọn Lọc Có Chủ Đích: Hãy đặt câu hỏi về nội dung thần học và tác động tâm linh của bài hát. Âm nhạc bạn nghe có đang nuôi dưỡng tâm trí bạn với lẽ thật của Đấng Christ không (Phi-líp 4:8)?
• Học Thuộc Lòng Kinh Thánh Qua Bài Hát: Những bài thánh ca giàu Kinh Thánh là công cụ tuyệt vời để ghi nhớ lời Chúa.

2. Trong Gia Đình:

• Tạo thói quen hát thánh ca cùng nhau, đặc biệt trong giờ gia đình lễ bái. Điều này xây dựng một nền văn hóa thuộc linh vui tươi và gắn kết trong nhà.
• Dạy con trẻ về Chúa qua những bài hát đơn giản, vui nhộn nhưng chứa đựng lẽ thật căn bản.

3. Trong Hội Thánh:

• Tham Gia với Tấm Lòng: Khi hát thánh ca trong nhóm, hãy tham gia cách tích cực, suy ngẫm ý nghĩa lời ca, và dâng lên Chúa như của lễ bằng môi miệng (Hê-bơ-rơ 13:15).
• Hỗ Trợ Chức Vụ Âm Nhạc: Dâng hiến tài năng âm nhạc Chúa ban để phục vụ Hội thánh, với thái độ khiêm nhường và hầu việc, không tìm kiếm sự tôn vinh cho mình.
• Đa Dạng Trong Sự Hiệp Nhất: Tôn trọng các phong cách âm nhạc thờ phượng khác nhau, miễn là chúng trung tín với Kinh Thánh và hướng đến việc tôn vinh Chúa, xây dựng Hội thánh. Mục tiêu là “hiệp một mà nói” (I Cô-rinh-tô 1:10) trong lời chứng về Chúa.

Âm nhạc, với nguồn gốc thần thượng, là một món quà quý giá Chúa ban cho con người. Kinh Thánh trình bày âm nhạc như một phương tiện mạnh mẽ để thờ phượng, dạy dỗ lẽ thật, khích lệ đức tin và bày tỏ mọi trạng thái của tấm lòng với Chúa. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi chuộc lại món quà này, sử dụng nó cách khôn ngoan và có chủ đích để tôn vinh Đấng đã ban nó. Hãy để tấm lòng chúng ta đầy ắp lời của Đấng Christ, và tuôn trào qua những bài ca vịnh, thơ thánh, và bài hát thiêng liêng. Cho đến ngày chúng ta được cùng với muôn vàn thiên sứ và các thánh đồ trong thiên đàng hát lên “bài ca của Chiên Con” (Khải huyền 15:3), chúng ta hãy dùng âm nhạc trên đất này để tập dượt cho bản hợp xướng vĩnh cửu ấy.

“Hãy hát cho Đức Giê-hô-va một bài ca mới; Hãy hát ngợi khen Ngài từ nơi đầu cùng đất...” (Ê-sai 42:10).