Làm thế nào tôi có thể vượt qua thói quen phạm tội?

Trong hành trình theo Chúa, một trong những cuộc chiến cam go nhất mà mỗi tín hữu đối diện chính là cuộc chiến chống lại “thói quen phạm tội” – những khuôn mẫu tội lỗi tái diễn dường như đã ăn sâu vào đời sống. Sứ đồ Phao-lô đã diễn tả chân thực cuộc chiến nội tâm này: “Vì tôi không làm điều lành mình muốn, nhưng làm điều dữ mình không muốn... Khốn nạn cho tôi! Ai sẽ cứu tôi thoát khỏi thân thể hay chết nầy?” (Rô-ma 7:19, 24). Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát Kinh Thánh để tìm ra con đường Đức Chúa Trời đã vạch ra cho chúng ta không chỉ để được tha tội, mà còn để chiến thắng quyền lực của tội lỗi trong đời sống hằng ngày.

Để chiến thắng, trước hết phải hiểu rõ kẻ thù. Kinh Thánh dùng nhiều từ ngữ để mô tả gốc rễ của thói quen phạm tội.

1. “Xác Thịt” (Sarx - σάρξ): Trong Tân Ước, từ Hy Lạp “sarx” thường không chỉ chỉ thân thể vật lý, mà là bản chất con người sa ngã, hoàn toàn tách biệt và thù nghịch với Đức Chúa Trời. Đây là khuynh hướng tự nhiên hướng về tội lỗi. “Vì những kẻ sống theo xác thịt thì chăm về những sự thuộc về xác thịt; còn những kẻ sống theo Thánh Linh thì chăm về những sự thuộc về Thánh Linh.” (Rô-ma 8:5). Thói quen phạm tội chính là biểu hiện của việc “sống theo xác thịt”.

2. “Tội” (Hamartia - ἁμαρτία): Từ này trong nguyên ngữ có nghĩa là “trật mục tiêu”. Thói quen phạm tội là việc chúng ta liên tục “trật mục tiêu” vinh quang của Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:23). Nó không còn là hành vi đơn lẻ, mà đã trở thành một quy luật hay “sự cai trị” trong đời sống: “Vả, tội lỗi không cai trị trên anh em đâu, vì anh em chẳng thuộc dưới luật pháp, mà thuộc dưới ân điển.” (Rô-ma 6:14). Thói quen tội lỗi chính là dấu hiệu của việc để cho tội lỗi “cai trị”.

Một sai lầm tai hại là cố gắng chiến đấu với tội lỗi bằng sức riêng. Chiến thắng bắt đầu từ sự hiểu biết đúng đắn về vị trí thuộc linh của chúng ta.

1. Đã Chết Đối Với Tội Lỗi (Rô-ma 6): Sứ đồ Phao-lô trình bày một lẽ thật nền tảng: qua sự chết và sống lại của Đấng Christ, chúng ta đã được đồng chết và đồng sống với Ngài. “Vậy chúng ta há chẳng biết rằng người nào đã được浸 vào Đấng Christ Jêsus, tức là được浸 vào trong sự chết Ngài sao? Vậy, chúng ta đã bị chôn với Ngài bởi phép báp-têm trong sự chết Ngài, hầu cho Đấng Christ nhờ vinh hiển của Cha được từ kẻ chết sống lại thể nào, thì chúng ta cũng sống trong đời mới thể ấy.” (Rô-ma 6:3-4). Điều này có nghĩa, về phương diện thuộc linh, quyền lực của tội lỗi đối với chúng ta đã bị phá vỡ. Chúng ta không còn là nô lệ cho tội nữa (Rô-ma 6:6, 18). Chiến lược đầu tiên là “tính mình... là chết về tội lỗi” (Rô-ma 6:11) – tức là tin quyết và tuyên bố lẽ thật này mỗi ngày, đặc biệt khi bị cám dỗ.

2. Quyền Năng Của Sự Sống Lại: Chúng ta không chỉ được đồng chết, mà còn được đồng sống lại. Điều này có nghĩa chúng ta có thể bước đi trong “sự sống mới” (Rô-ma 6:4). Sự sống mới này không phải là một nỗ lực cải thiện bản thân, mà là để sự sống phục sinh của Đấng Christ tuôn chảy qua chúng ta (Ga-la-ti 2:20).

Dựa trên nền tảng thuộc linh, Kinh Thánh đưa ra những chỉ dẫn rất cụ thể cho cuộc chiến hằng ngày.

1. Được Đầy Dẫy và Bước Đi Theo Thánh Linh: Chiến lược chủ động không phải là “đừng phạm tội” mà là “hãy bước đi theo Thánh Linh”. “Tôi nói rằng: Hãy bước đi theo Thánh Linh, thì chẳng hề làm trọn những điều ưa muốn của xác thịt.” (Ga-la-ti 5:16). Từ Hy Lạp cho “bước đi” (peripateō - περιπατέω) hàm ý một lối sống liên tục, từng bước. Điều này đòi hỏi sự đầu tư vào mối tương giao với Chúa để được Thánh Linh đầy dẫy và dẫn dắt (Ê-phê-sô 5:18). Khi tâm trí và tấm lòng hướng về Ngài, sức hút của xác thịt tự nhiên giảm đi.

2. Đổi Mới Tâm Trí (Transformation by Renewing of the Mind - Rô-ma 12:2): Thói quen bắt nguồn từ những lối mòn trong suy nghĩ. “Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình.” Từ “biến hóa” trong tiếng Hy Lạp là “metamorphoō” (μεταμορφόω), nói đến một sự biến đổi từ bên trong, như con sâu hóa bướm. Công cụ chính cho sự đổi mới này là Lời Đức Chúa Trời. Chúng ta cần “giấu Lời Chúa trong lòng” (Thi Thiên 119:11) để chống lại những tư tưởng sai lầm. Khi một ý tưởng cám dỗ nảy lên, hãy lập tức thay thế nó bằng một câu Kinh Thánh đối nghịch.

3. Sử Dụng Toàn Bộ Khí Giới Của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:10-18): Cuộc chiến này là thuộc linh, nên cần vũ khí thuộc linh. Mỗi món khí giới đều có công dụng chống lại thói quen tội lỗi:

- Thắt lưng bằng lẽ thật: Sống trong sự thật, không tự lừa dối về mức độ nghiêm trọng của tội lỗi.
- Mặc áo giáp bằng sự công bình của Đấng Christ: Nhớ rằng sự công bình chúng ta có là từ Ngài, không phải từ sự hoàn hảo của bản thân, giúp tránh tuyệt vọng khi thất bại.
- Mang giày Tin Lành của sự bình an: Bước đi với sứ mệnh, khiến tâm trí không rảnh rỗi để nghĩ về tội.
- Cầm thuẫn của đức tin: Dập tắt các tên lửa (lời nói, ý tưởng cám dỗ) của ma quỷ bằng niềm tin vững chắc vào lời hứa và bản tính của Đức Chúa Trời.
- Đội mão trụ cứu rỗi: Bảo vệ tâm trí bằng lẽ thật về sự cứu rỗi vĩnh viễn, không để sự kết tội ngăn cách bạn với Chúa.
- Cầm gươm của Đức Thánh Linh là Lời Đức Chúa Trời: Tấn công trực tiếp vào sự cám dỗ bằng Lời Chúa, như chính Chúa Jêsus đã làm (Ma-thi-ơ 4:1-11).

4. Trốn Chạy và Tránh Xa: Kinh Thánh không khuyến khích chúng ta “thử sức” với cám dỗ. Ngược lại, mệnh lệnh rất rõ ràng: “Hãy trốn tránh sự dâm dục... Hãy tránh khỏi mọi hình thức của sự gian ác.” (1 Cô-rinh-tô 6:18, 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:22). Từ “trốn tránh” (pheugō - φεύγω) có nghĩa là chạy trốn khỏi nguy hiểm. Điều này có nghĩa thực tế: cần nhận diện và loại bỏ các “cơ hội”, “mồi nhử” cho thói quen tội lỗi (Rô-ma 13:14). Đó có thể là một ứng dụng, một mối quan hệ, một con đường đi, hoặc thời gian rảnh không có kế hoạch.

5. Sự Xưng Tội và Tính Trách Nhiệm: “Vậy, hãy xưng tội cùng nhau, và cầu nguyện cho nhau, hầu cho anh em được lành bệnh.” (Gia-cơ 5:16). Sức mạnh của tội lỗi nằm ở bóng tối. Khi đem ra ánh sáng qua sự xưng nhận với Chúa (1 Giăng 1:9) và với một anh em tin kính đáng tin cậy, quyền lực của nó bị phá vỡ. Người bạn đồng hành thuộc linh (accountability partner) có thể cầu nguyện, khích lệ và chất vấn bạn cách yêu thương.

1. Bắt Đầu Mỗi Ngày Trong Ân Điển: Thay vì thức dậy với quyết tâm tự lực, hãy cầu nguyện: “Lạy Chúa, con không thể, nhưng Ngài có thể. Xin Thánh Linh Ngài đầy dẫy và điều khiển con hôm nay.” (Ga-la-ti 2:20, Ê-phê-sô 5:18).
2. Lập “Câu Kinh Thánh Cốt Lõi”: Chọn 1-2 câu áp dụng trực tiếp cho thói quen tội lỗi của bạn (VD: Rô-ma 6:11, 1 Cô-rinh-tô 10:13, Gia-cơ 4:7). Viết ra, học thuộc, và lặp lại nhiều lần trong ngày.
3. Phân Tích và Cắt Đứt Chuỗi Hành Vi: Tìm hiểu “chu kỳ” của thói quen: Tác nhân kích hoạt (cảm xúc, hoàn cảnh nào?) → Hành vi phạm tội → Hậu quả (cảm giác tội lỗi, xấu hổ). Hãy can thiệp ngay ở bước “tác nhân” bằng cách tránh né hoặc thay thế bằng một hoạt động lành mạnh (ví dụ: khi cảm thấy cô đơn, thay vì hành vi cũ, hãy gọi điện cho một người bạn Cơ Đốc).
4. Tìm Một Người Bạn Đồng Hành Thuộc Linh: Chủ động mời một người trưởng thành hơn trong đức tin, cùng giới tính, để chia sẻ cuộc chiến này. Hãy hẹn gặp hoặc gọi điện định kỳ.
5. Ăn Năn và Đứng Dậy Ngay Lập Tức: Khi thất bại, đừng chìm đắm trong sự kết tội. Hãy áp dụng ngay 1 Giăng 1:9: xưng tội cụ thể với Chúa, tin nhận sự tha thứ, và đứng dậy bước tiếp. Sự ăn năn thật (metanoia - μετάνοια) là sự thay đổi tâm trí dẫn đến sự quay lưng lại với tội.

Chiến thắng thói quen phạm tội không phải là một sự hoàn hảo tức thì, mà là một hành trình của sự biến đổi bởi ân điển. Nó là quá trình “nên thánh” (sanctification) mà Đức Thánh Linh thực hiện trong chúng ta. Chìa khóa là sự lệ thuộc liên tục vào Đấng Christ. Hãy nhớ lời hứa quý báu: “Ấy chính Đức Chúa Trời là Đấng làm việc trong anh em, để anh em vừa muốn vừa làm theo ý tốt Ngài.” (Phi-líp 2:13). Ngay cả mong muốn và năng lực để chiến đấu chống lại tội cũng đến từ Ngài.

Đừng nản lòng nếu thấy tiến triển chậm. Đức Chúa Trời trung tín, và công việc Ngài bắt đầu nơi bạn, Ngài cũng sẽ làm cho trọn vẹn cho đến ngày của Đức Chúa Jêsus Christ (Phi-líp 1:6). Hãy hướng mắt về Đấng Christ, Đấng không chỉ tha thứ mọi tội lỗi chúng ta, mà còn ban cho chúng ta quyền năng để sống một đời sống đẹp lòng Đức Chúa Trời.