Kinh Thánh nói gì về bạo loạn?

Trong một thế giới đầy biến động, nơi những bất bình xã hội, bất công và tranh chấp chính trị thường xuyên dẫn đến các cuộc biểu tình và xung đột có thể leo thang thành bạo loạn, một câu hỏi quan trọng được đặt ra cho mỗi Cơ Đốc nhân: Kinh Thánh nói gì về bạo loạn? Đây không chỉ là một câu hỏi về đạo đức xã hội, mà còn là một vấn đề thuộc linh sâu sắc, đòi hỏi chúng ta phải tìm hiểu ý muốn của Đức Chúa Trời về thẩm quyền, công lý, sự phản kháng và ơn gọi hòa bình của Hội Thánh. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát Kinh Thánh để tìm ra những nguyên tắc vĩnh cửu hướng dẫn chúng ta trong những thời điểm hỗn loạn.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ meriy (מְרִי) thường được dịch là "sự bội nghịch" hay "sự chống trả," mang ý nghĩa cốt lõi về sự không vâng lời có chủ ý chống lại một thẩm quyền được thiết lập. Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ stasis (στάσις) có nghĩa là "sự nổi loạn, hỗn loạn, hoặc chia rẽ nội bộ" (Mác 15:7; Công vụ 19:40). Bạo loạn, do đó, không đơn thuần là sự bất đồng ý kiến hay phản đối ôn hòa, mà là sự vùng dậy bạo lực, hỗn loạn, nhằm lật đổ trật tự hiện có thông qua các hành vi phá hoại, tấn công và không tuân thủ luật pháp.

Kinh Thánh trình bày hai chiều kích chính của sự nổi loạn:

1. Sự Nổi Loạn Chống Lại Đức Chúa Trời: Đây là dạng bạo loạn nguyên thủy và nghiêm trọng nhất, bắt nguồn từ tội lỗi của A-đam và Ê-va (Sáng thế ký 3), và được thể hiện qua tháp Ba-bên (Sáng thế ký 11:4), nơi con người đồng lòng chống lại mệnh lệnh của Đức Chúa Trời. Tiên tri Sa-mu-ên đã tuyên bố: "Sự bội nghịch [meriy] cũng đáng tội bằng sự tà thuật" (I Sa-mu-ên 15:23a).

2. Sự Nổi Loạn Chống Lại Thẩm Quyền Loài Người: Đây là những cuộc nổi dậy, lật đổ chính quyền hoặc các lãnh đạo được thiết lập. Kinh Thánh ghi lại nhiều ví dụ, cả tích cực lẫn tiêu cực, và việc đánh giá chúng phụ thuộc vào việc thẩm quyền đó có đang chống lại Đức Chúa Trời hay không.

Phân đoạn nền tảng nhất về thái độ của Cơ Đốc nhân đối với chính quyền là Rô-ma 13:1-7. Sứ đồ Phao-lô viết dưới sự soi dẫn của Đức Thánh Linh: "Mọi người phải vâng phục các đấng cầm quyền trên mình; vì chẳng có quyền nào mà không đến bởi Đức Chúa Trời, các quyền đều bởi Đức Chúa Trời chỉ định" (Rô-ma 13:1).

Nguyên tắc then chốt ở đây là chủ quyền tối thượng của Đức Chúa Trời. Ngài là Đấng thiết lập mọi thẩm quyền (exousiai - ἐξουσίαι). Điều này không có nghĩa Ngài chấp thuận mọi hành động của nhà cầm quyền (họ có thể rất gian ác như Hê-rốt hay Nê-rô), nhưng Ngài cho phép họ tồn tại trong chương trình tể trị của Ngài (xem Đa-ni-ên 2:21, 4:17). Mục đích của chính quyền, theo Chúa thiết lập, là để "làm ra sự công bình" và trừng phạt kẻ làm ác (Rô-ma 13:3-4). Do đó, chống lại thẩm quyền cách bạo loạn là chống lại trật tự Chúa đã sắp đặt và sẽ chuốc lấy sự phán xét (Rô-ma 13:2).

Kinh Thánh cung cấp một bức tranh phức tạp, cho thấy không phải mọi cuộc nổi dậy đều giống nhau.

A. Những Cuộc Nổi Loạn Bị Lên Án:
- Cô-rê, Đa-than, và A-bi-ram (Dân số ký 16): Họ nổi loạn chống lại thẩm quyền được Đức Chúa Trời chỉ định của Môi-se và A-rôn. Đây là sự nổi loạn xuất phát từ lòng kiêu ngạo và tham vọng cá nhân, bị Đức Chúa Trời trừng phạt thẳng tay.
- Con Trai của Đa-vít: Áp-sa-lôm (II Sa-mu-ên 15-18): Áp-sa-lôm dùng sự quyến rũ và oán giận của dân chúng để tiến hành một cuộc đảo chính bạo lực chống lại chính cha mình, vua Đa-vít - người được xức dầu của Đức Chúa Trời. Kết cục của ông là bi thảm.
- Ba-rích Giê-su (Bar-Jesus) hay Ê-ly-ma (Công vụ 13:6-12): Ông này chống trả (anthistēmi - ἀνθίστημι) các sứ đồ và tìm cách làm lệch lạc người cầm quyền. Ông bị đánh mù mắt, một hình ảnh về sự phán xét thuộc linh.

B. Những Hành Động Phản Kháng hoặc Bất Tuân Dân Sự Được Ghi Nhận (Không Bạo Lực):
- Các Bà Đỡ tại Ai Cập (Xuất Ê-díp-tô ký 1:15-21): Họ bất tuân mệnh lệnh giết trẻ sơ sinh của Pha-ra-ôn vì kính sợ Đức Chúa Trời. Đây là sự bất tuân dân sự thụ động, không bạo lực, và "Đức Chúa Trời ban ơn cho các bà đỡ" (câu 20).
- Sa-đơ-rắc, Mê-sác và A-bết-Nê-gô (Đa-ni-ên 3): Họ bất tuân lệnh thờ lạy tượng của vua, nhưng không tổ chức nổi loạn hay kích động bạo động. Họ sẵn sàng chấp nhận hình phạt, phó thác mạng sống cho Đức Chúa Trời.
- Các Sứ Đồ trước Tòa Công Luận (Công vụ 4:18-20, 5:29): Khi bị cấm giảng về Chúa Giê-xu, Phi-e-rơ và các sứ đồ tuyên bố nguyên tắc tối thượng: "Thà chúng tôi vâng lời Đức Chúa Trời còn hơn là vâng lời người ta". Họ vẫn tôn trọng thẩm quyền (bị bắt, ra tòa) nhưng kiên quyết bất tuân khi mệnh lệnh đi ngược với Đức Chúa Trời.

Chúa Giê-xu là hình mẫu trọn vẹn nhất. Ngài sống dưới ách đô hộ tàn bạo của Đế quốc La Mã và sự cai trị bất công của các lãnh tụ Do Thái giáo. Nhiều người (như những người Xê-lốt) mong đợi Ngài là một lãnh tụ chính trị, dẫn đầu một cuộc nổi loạn vũ trang (Giăng 6:15). Thế nhưng, Chúa Giê-xu đã chọn một con đường khác:

1. Ngài Dạy Về Sự Vâng Phục và Trả Thuế: "Hãy trả cho Sê-sa vật gì của Sê-sa, và trả cho Đức Chúa Trời vật gì của Đức Chúa Trời" (Mác 12:17). Ngài xác nhận thẩm quyền dân sự trong lĩnh vực của nó.

2. Ngài Khước Từ Con Đường Bạo Lực: Khi Phi-e-rơ dùng gươm chém đầy tớ thầy cả thượng phẩm, Chúa Giê-xu quở trách: "Hãy nạp gươm vào vỏ; vì ai dùng gươm thì sẽ bị chết về gươm" (Ma-thi-ơ 26:52). Ngài chữa lành tai người đầy tớ (Lu-ca 22:51), thể hiện đặc tính của Vương quốc Ngài.

3. Ngài Chịu Đựng Sự Bất Công Cách Yên Lặng: Trước mặt Phi-lát và Hê-rốt, Ngài như chiên con bị dẫn đến hàng làm thịt, không hề mở miệng (Ê-sai 53:7; Ma-thi-ơ 27:12-14). Ngài ủy thác sự phán xét cho Đức Chúa Trời.

4. Ngài Dạy Về Tình Yêu Kẻ Thù: Bài giảng trên núi dạy: "Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi" (Ma-thi-ơ 5:44). Điều này loại bỏ mọi động cơ bạo lực trả thù cá nhân hoặc tập thể.

Làm thế nào để áp dụng những nguyên tắc Kinh Thánh này vào cuộc sống khi đối diện với bất công xã hội và nguy cơ bạo loạn?

1. Phân Biệt Giữa Bất Đồng Ôn Hòa và Bạo Loạn: Cơ Đốc nhân được kêu gọi làm muối và ánh sáng (Ma-thi-ơ 5:13-16). Chúng ta có thể và nên lên tiếng ôn hòa cho công lý, bảo vệ người bị áp bức (Châm ngôn 31:8-9), tham gia vào các kênh hợp pháp như bầu cử, kiến nghị, hoặc biểu tình hòa bình. Tuy nhiên, chúng ta phải rời khỏi đám đông khi nó chuyển sang bạo lực, cướp phá, hoặc kích động hận thù.

2. Ưu Tiên Phương Cách Của Đức Thánh Linh: Vũ khí của chúng ta không thuộc về xác thịt (II Cô-rinh-tô 10:4). Thay vì tham gia bạo loạn, hãy:
    - Cầu Nguyện cho các nhà cầm quyền (I Ti-mô-thê 2:1-2).
    - Rao Giảng Phúc Âm – đây là giải pháp căn cơ nhất, biến đổi tấm lòng con người.
    - Thực Thi Công Bình Bằng Hành Động Yêu Thương: giúp đỡ người nghèo, cải cách xã hội từ gốc rễ.

3. Vâng Phục Cho Đến Khi Phải Bất Tuân: Nguyên tắc "vâng lời Đức Chúa Trời hơn vâng lời người ta" (Công vụ 5:29) chỉ áp dụng khi nhà cầm quyền bắt chúng ta phạm tội hoặc ngăn cấm chúng ta vâng lời Chúa cách trực tiếp. Sự bất tuân đó phải là thụ động, sẵn sàng chịu hình phạt, không bạo lực, và với tinh thần tôn trọng (I Phi-e-rơ 2:13-17).

4. Nhìn Về Thành Trên Trời: Chúng ta là công dân Nước Thiên Đàng (Phi-líp 3:20). Mọi hệ thống trần gian đều tạm thời và không toàn hảo. Lòng trông cậy cuối cùng của chúng ta không đặt nơi một chính quyền trần gian nào, mà nơi sự trở lại của Vua Sự Công Bình – Chúa Giê-xu Christ. Điều này giải phóng chúng ta khỏi tinh thần tuyệt vọng hay cực đoan.

Kinh Thánh cho chúng ta một khung mẫu rõ ràng và khôn ngoan. Đức Chúa Trời ghét sự bất công, và Ngài kêu gọi con dân Ngài đứng về phía lẽ phải. Tuy nhiên, Ngài cũng cấm đoán con đường bạo loạn – sự hủy hoại hỗn loạn bằng bạo lực nhằm lật đổ thẩm quyền. Thay vào đó, Ngài ban cho chúng ta những vũ khí mạnh mẽ hơn: lời cầu nguyện, lời chứng, đời sống yêu thương phục vụ, và sự vâng phục có nguyên tắc. Trong một thế giới dễ bùng nổ, Cơ Đốc nhân được kêu gọi trở thành những người kiến tạo hòa bình (Ma-thi-ơ 5:9), tin cậy vào sự tể trị tối cao của Đức Chúa Trời, và trung tín đi theo con đường thập tự giá – con đường của sự chịu đựng, yêu thương và chiến thắng ác bằng thiện (Rô-ma 12:21).