Ê-xê-chi-ên 20:25 có ý nghĩa gì khi Chúa phán: 'Ta đã ban cho chúng những luật lệ chẳng lành'?

Trong hành trình nghiên cứu Lời Chúa, đôi khi chúng ta gặp những câu Kinh Thánh khiến chúng ta phải dừng lại, suy ngẫm sâu xa, và thậm chí là bối rối. Ê-xê-chi-ên 20:25 là một trong những câu như vậy: "Ta cũng ban cho chúng nó những luật lệ chẳng lành, và hình phạt chúng nó chẳng được sống bởi đó" (Ê-xê-chi-ên 20:25, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Làm thế nào Đức Chúa Trời thánh khiết và toàn thiện lại có thể ban những "luật lệ chẳng lành"? Câu nói này dường như mâu thuẫn với bản tính tốt lành của Ngài (Thi Thiên 119:68). Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ tìm cách giải nghĩa câu Kinh Thánh quan trọng này trong bối cảnh văn mạch, lịch sử và thần học của sách Ê-xê-chi-ên, sử dụng nguyên ngữ Hê-bơ-rơ để làm sáng tỏ ý nghĩa.

Trước khi đi vào câu 25, chúng ta phải hiểu toàn bộ chương 20. Đây là lời đáp của Đức Giê-hô-va cho các trưởng lão Y-sơ-ra-ên đến "tham vấn" Đức Giê-hô-va (câu 1). Thay vì một lời hứa an ủi, họ nhận được một bài diễn văn lịch sử đầy phán xét. Đức Chúa Trời kể lại lịch sử bội nghịch dai dẳng của Y-sơ-ra-ên, từ thời ở Ai Cập (câu 5-9), trong đồng vắng (câu 10-26), cho đến khi vào đất hứa (câu 27-32). Mô hình lặp đi lặp lại là: 1) Đức Chúa Trời hành động cứu chuộc và ban luật pháp tốt lành; 2) Dân sự nổi loạn và thờ hình tượng; 3) Đức Chúa Trời nổi giận và định hủy diệt; 4) Ngài vì danh Ngài mà không tiêu diệt họ, nhưng hình phạt vẫn đến.

Trong bối cảnh này, câu 25 nằm trong phần tường thuật về thời kỳ đồng vắng, sau khi Đức Chúa Trời đã ban cho họ ngày Sa-bát làm dấu hiệu giao ước (câu 12) và "các luật lệ và điều răn" để qua đó họ được sống (câu 11, 13, 21). Tuy nhiên, tổ phụ họ đã khinh bỉ các luật lệ ấy và phạm đến các ngày Sa-bát (câu 13, 16, 21, 24). Câu 24 kết luận: "Bởi vì chúng nó không làm theo các luật lệ ta, khinh bỏ hình phạt ta, và phạm các ngày sa-bát ta, và mắt chúng nó hướng về sự thờ lạy hình tượng của tổ phụ mình."

Để hiểu sâu, chúng ta phải phân tích cụm từ then chốt:

• "Luật lệ chẳng lành": Trong tiếng Hê-bơ-rơ là "חֻקִּים לֹא טוֹבִים" (chuqqim lo tovim).
  • "חֻקִּים" (chuqqim): Thường được dịch là "luật lệ", "qui định", "điều lệ". Nó nhấn mạnh đến các quy định có tính quy chuẩn, được thiết lập vĩnh viễn.
  • "לֹא טוֹבִים" (lo tovim): "Không tốt", "chẳng lành". Từ "tov" (tốt) là từ rất phổ biến, mô tả điều có lợi, đạo đức, và hài hòa.
• "Hình phạt chúng nó chẳng được sống bởi đó": "וּמִשְׁפָּטִים לֹא יִחְיוּ בָּהֶם" (umishpatim lo yichyu bam).
  • "מִשְׁפָּטִים" (mishpatim): Thường là "mạng lịnh", "phán quyết", "sự xét đoán". Nó chỉ những phán quyết cụ thể, các quyết định của quan án.
  • "לֹא יִחְיוּ" (lo yichyu): "Sẽ không sống". Động từ "chayah" (sống) ở đây chỉ sự sống thật, sung mãn trong mối tương giao với Đức Chúa Trời, chứ không chỉ tồn tại sinh học.

Vậy, Đức Chúa Trời phán Ngài đã ban cho họ những "điều lệ không tốt" và những "phán quyết mà bởi chúng họ không thể sống". Điều này dẫn đến ba cách giải thích thần học chính:

Đây là cách giải thích được nhiều nhà giải kinh Tin Lành chấp nhận. Động từ "ban cho" (Hê-bơ-rơ: "nathan") không nhất thiết có nghĩa là Đức Chúa Trời tích cực tạo ra và truyền cho họ một bộ luật xấu. Thay vào đó, nó có thể mang nghĩa "phó mặc" hoặc "để cho". Trong cơn thịnh nộ và để hình phạt, Đức Chúa Trời đã rút lại sự hướng dẫn tốt lành của Ngài và phó mặc họ cho những hệ quả của chính sự lựa chọn tội lỗi của họ. Họ đã khước từ luật pháp đem lại sự sống (Lê-vi Ký 18:5), nên Ngài để họ bị dẫn dắt bởi những "luật lệ" của sự hư mất mà họ đã chọn.

Điều này tương đồng với Rô-ma 1:24, 26, 28, nơi Đức Chúa Trời "phó mặc" con người cho sự ô uế, cho tình dục xấu xa, và cho tâm trí hư đốn vì họ đã đổi lẽ thật của Đức Chúa Trời lấy sự dối trá. Những "luật lệ chẳng lành" có thể ám chỉ đến việc họ tự đặt ra hoặc chạy theo các nghi thức ngoại giáo, sự thờ lạy hình tượng (như con bò vàng), và các tập tục dẫn đến sự chết. Đức Chúa Trời, với tư cách là Quan Án, đã ban hành phán quyết (mishpatim) rằng họ phải gánh chịu hậu quả chết chóc của những con đường đó.

Cách giải thích này xem đây là một lời phán mỉa mai và đầy tính phán xét. Khi Y-sơ-ra-ên liên tục từ chối luật pháp tốt lành của Đức Chúa Trời và khao khát những cách thờ phượng của dân ngoại, Đức Chúa Trời, trong sự phán xét công bình, đã biến chính những ham muốn tội lỗi của họ thành "luật lệ" và "hình phạt" cho họ. Ngài đã ra một phán quyết nghịch lý: "Được, nếu ngươi muốn những điều đó, thì đó sẽ là luật của ngươi, và nó sẽ hủy diệt ngươi."

Điều này có thể liên hệ trực tiếp đến việc họ muốn có một vua như các dân tộc khác (1 Sa-mu-ên 8:5, 18). Đức Chúa Trời ban cho họ điều họ muốn, nhưng đó là một sự ban cho trong cơn thịnh nộ (Thi Thiên 106:15). Những "luật lệ chẳng lành" có thể là hệ thống cai trị chuyên chế của các vua mà họ đã chọn, dẫn họ đến chỗ hủy diệt. Luật pháp tốt lành ban sự sống đã bị khước từ, nên thay vào đó, họ phải sống dưới ách của những "luật lệ" dẫn đến sự chết.

Một số nhà giải kinh (thường không phải theo truyền thống Tin Lành) từng cho rằng đây ám chỉ chính các nghi lễ của Luật Pháp Môi-se, như một thứ "không tốt" so với Tân Ước. Tuy nhiên, cách giải thích này sai lầm và nguy hiểm, vì nó mâu thuẫn với trực tiếp những câu trước (câu 11, 13, 21) khẳng định Đức Chúa Trời ban các luật lệ và điều răn "mà nếu người làm theo thì được sống". Luật pháp của Đức Chúa Trời vốn thánh, công bình và tốt lành (Rô-ma 7:12). Vấn đề không nằm ở luật pháp, mà nằm ở tấm lòng bội nghịch của con người (câu 24).

Do đó, cách giải thích 1 và 2 phù hợp hơn với toàn bộ mạch văn và thần học về bản tính thánh khiết của Đức Chúa Trời.

• Ô-sê 2:6-13: Đây là một hình ảnh song song. Vì sự thờ hình tượng của Y-sơ-ra-ên (được ví như tà dâm), Đức Chúa Trời sẽ "rào đường nó lại bằng gai gốc", tức là Ngài sẽ đặt những chướng ngại và sự khốn khó trên đường họ đi, như một hành động phán xét và sửa phạt để đưa họ trở về.
• 2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:9-12: Đối với những người không đón nhận lẽ thật, Đức Chúa Trời sẽ sai đến sự lầm lạc khiến họ tin tưởng điều dối trá, để hết thảy những kẻ không tin lẽ thật bị hư mất. Đây cũng là một hình thức "phó mặc" trong sự phán xét.
• Khải Huyền 22:11: Lời phán cuối cùng: "Kẻ nào không công bình, cứ làm không công bình nữa; kẻ nào ô uế, cứ làm ô uế nữa..." - Đây là sự xác nhận cuối cùng cho sự lựa chọn của con người.

Lời cảnh báo nghiêm túc từ Ê-xê-chi-ên 20:25 vang vọng đến ngày nay:

1. Cảnh Giác Về Sự Cứng Lòng: Tội lỗi nguy hiểm nhất là sự bội nghịch có hệ thống và dai dẳng—khinh bỉ Lời Chúa, coi thường sự thánh khiết của Ngài (như ngày Sa-bát biểu tượng). Đức Chúa Trời kiên nhẫn, nhưng có một giới hạn. Sự phán xét cuối cùng có thể là Ngài "phó mặc" chúng ta cho chính sự lựa chọn điên rồ của mình. Ứng dụng: Hãy dịu dàng trước sự sửa phạt của Chúa, mau ăn năn, đừng bao giờ xem thường tội lỗi (Hê-bơ-rơ 3:7-8, 12:5).
2. Lựa Chọn Giữa Luật Lệ Sự Sống và Luật Lệ Sự Chết: Mỗi ngày, chúng ta đứng trước lựa chọn: vâng theo "luật pháp của Thánh Linh sự sống" trong Đấng Christ (Rô-ma 8:2) hay theo "luật lệ" của xác thịt và thế gian dẫn đến sự chết. Ứng dụng: Hãy chủ động nuôi dưỡng tâm linh bằng Lời Chúa, cầu nguyện, và vâng phục Thánh Linh.
3. Danh Chúa Là Cứu Cánh: Điểm sáng trong Ê-xê-chi-ên 20 là dù dân sự bội nghịch, Đức Chúa Trời vì "danh Ngài" (câu 9, 14, 22, 44) mà không tiêu diệt họ hoàn toàn và cuối cùng hứa phục hồi (câu 40-44). Ngày nay, Danh lớn lao ấy là Chúa Giê-xu Christ. Ân điển của Ngài trong Đấng Christ là câu trả lời duy nhất cho sự phán xét này. Ứng dụng: Sự an toàn của chúng ta không nằm ở sự trung tín của mình, mà ở sự trung tín của Đức Chúa Trời và sự chuộc tội của Chúa Giê-xu. Hãy nương cậy hoàn toàn nơi Ngài.
4. Lời Cầu Nguyện Cá Nhân: Chúng ta nên cầu nguyện như Đa-vít: "Xin chớ cất khỏi tôi Thánh Linh Chúa... Xin hãy ban lại cho tôi sự vui vẻ về sự cứu rỗi Chúa" (Thi Thiên 51:11-12). Hãy cầu xin Chúa đừng "phó mặc" mình cho sự ngu dại của chính mình.

Ê-xê-chi-ên 20:25 không phải là mô tả về một Đức Chúa Trời độc ác ban luật xấu, mà là một tuyên bố đầy uy nghiêm về sự phán xét công bình của một Đức Chúa Trời thánh khiết đối với một dân tộc cứng lòng, bội nghịch. Đó là lời cảnh báo tối hậu: nếu bạn liên tục khước từ luật pháp ban sự sống, bạn cuối cùng sẽ bị phó mặc cho những "luật lệ" của sự hủy diệt mà bạn đã chọn. Câu Kinh Thánh này làm nổi bật sự nghiêm trọng của tội lỗi và lòng thương xót đáng kinh ngạc của Đức Chúa Trời, Đấng vì danh Ngài đã cung cấp con đường giải cứu qua Chúa Giê-xu Christ. Trong Đấng Christ, chúng ta không còn ở dưới sự phán xét dẫn đến chết, nhưng được sống dưới ân điển đem lại sự sống đời đời (Rô-ma 6:23, 8:1).

“Hãy xem sự nhịn nhục của Chúa chúng ta coi như là cơ hội để được cứu rỗi…” (2 Phi-e-rơ 3:15a).