Chủ Nghĩa Phi Thần
Trong một thế giới ngày càng đa dạng về tư tưởng, Cơ Đốc nhân thường xuyên đối diện với những quan điểm thách thức niềm tin của mình. Một trong những quan điểm nổi bật và có ảnh hưởng sâu rộng trong xã hội đương đại chính là chủ nghĩa phi thần. Hiểu rõ bản chất của chủ nghĩa này dưới ánh sáng Lời Chúa không chỉ giúp chúng ta củng cố nền tảng đức tin, mà còn trang bị để chúng ta có thể “trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em” (I Phi-e-rơ 3:15) với thái độ khiêm nhường và yêu thương.
Chủ nghĩa phi thần (Atheism), hiểu một cách căn bản, là thế giới quan phủ nhận sự tồn tại của bất kỳ đấng thần linh hay thượng đế nào. Từ nguyên trong tiếng Hy Lạp là ἄθεος (átheos), ghép bởi tiền tố phủ định “a-” (không) và “theos” (thần, đức Chúa Trời). Một người theo chủ nghĩa phi thần khẳng định rằng không có bằng chứng thuyết phục cho sự hiện hữu của Đức Chúa Trời, và vũ trụ, sự sống có thể được giải thích trọn vẹn thông qua các quy luật tự nhiên và khoa học.
Cần phân biệt rõ với thuyết bất khả tri (Agnosticism). Trong khi chủ nghĩa phi thần là một lập trường phủ nhận (không có Thượng Đế), thì thuyết bất khả tri là lập trường về nhận thức luận, cho rằng con người không thể biết một cách chắc chắn về sự tồn tại hay không tồn tại của thần linh. Họ giữ thái độ hoài nghi và trung lập. Ngoài ra, còn có khái niệm thuyết vô thần thực tiễn (Practical Atheism) – chỉ những người có thể tuyên xưng niềm tin vào Đức Chúa Trời nhưng sống như thể Ngài không tồn tại, hành vi của họ không chịu sự chi phối của bất kỳ thẩm quyền thuộc linh nào.
Kinh Thánh không xem chủ nghĩa phi thần là một lập trường triết học trí thức trung lập, mà nhìn nhận nó như một sự lựa chọn có tính chất đạo đức và thuộc linh ở chiều sâu. Sự phủ nhận Đức Chúa Trời được mô tả bắt nguồn từ tấm lòng chứ không phải từ lý trí thuần túy.
Trong Thi Thiên 14:1, Đa-vít tuyên bố một cách chắc chắn: “Kẻ ngu dại nói trong lòng rằng: Chẳng có Đức Chúa Trời.” Từ “ngu dại” trong nguyên văn Hê-bơ-rơ là נָבָל (nabal), không chỉ nói đến sự thiếu hiểu biết mà còn chỉ sự suy đồi đạo đức, vô đạo. Câu này không mô tả một cuộc tranh luận triết học, mà là một tuyên bố nội tâm (“nói trong lòng”) nhằm từ chối thẩm quyền và sự hiện diện của Đấng Tạo Hóa. Điều này được minh họa rõ hơn trong câu tiếp theo: “Chúng nó đều bại hoại, đã làm những việc gớm ghiếc; chẳng có ai làm điều lành.” Sự phủ nhận Đức Chúa Trời dẫn đến, hoặc bắt nguồn từ, một đời sống đạo đức bại hoại.
Sứ đồ Phao-lô, trong Rô-ma 1:18-23, đưa ra một phân tích thần học sâu sắc về nguồn gốc của sự vô tín. Ông khẳng định rằng sự hiểu biết về Đức Chúa Trời đã được bày tỏ rõ ràng cho mọi người qua công trình sáng tạo: “Vì các sự trọn lành của Ngài mắt không thấy được, tức là quyền phép đời đời và bổn tánh Ngài, thì từ buổi sáng thế vẫn sờ sờ như mắt xem thấy, khi người ta xem xét công việc của Ngài” (câu 20). Tuy nhiên, loài người đã chọn cách “cầm giữ lẽ thật trong sự không công bình” (câu 18) và “không làm sáng danh Ngài là Đức Chúa Trời, và không tạ ơn Ngài” (câu 21). Hậu quả là tâm trí họ trở nên hư không, lòng dạ tối tăm, và họ “đổi sự vinh hiển của Đức Chúa Trời không hề hư nát lấy hình tượng của loài người hay hư nát, hoặc của điểu, thú, côn trùng” (câu 23).
Như vậy, theo phân đoạn then chốt này, chủ nghĩa phi thần không phải là kết luận hợp lý sau một hành trình tìm kiếm chân lý khách quan, mà là kết quả của việc đàn áp lẽ thật (suppress the truth) đã được bày tỏ. Con người từ chối Đấng Tạo Hóa để thờ phượng và tôn vinh vật thọ tạo. Đây là một sự trao đổi (exchange) tai hại.
Kinh Thánh chỉ ra nhiều động cơ sâu xa đằng sau sự phủ nhận Đức Chúa Trời:
- Ước Muốn Tự Chủ về Đạo Đức: Sự hiện diện của một Đức Chúa Trời thánh khiến con người phải chịu trách nhiệm. Phủ nhận Ngài là cách để loại bỏ một vị quan tòa tối cao, từ đó tự cho mình quyền định đoạt thiện ác. Đây là sự ứng nghiệm của Sáng Thế Ký 3:5, khi con rắn cám dỗ: “vì Đức Chúa Trời biết rằng hễ ngày nào hai ngươi ăn trái cây đó, mắt mình sẽ mở ra, sẽ như Đức Chúa Trời, biết điều thiện và điều ác.” Con người muốn “như Đức Chúa Trời” – trở thành tiêu chuẩn tối cao cho chính mình.
- Sự Cứng Lòng và Tội Lỗi: Sự phủ nhận đôi khi là cơ chế tự vệ của một tấm lòng không muốn ăn năn. Khi đối diện với ánh sáng thánh khiển của Lời Chúa, một số người chọn cách phủ nhận nguồn sáng ấy thay vì thừa nhận tội lỗi của mình. Họ “yêu sự tối tăm hơn sự sáng, vì việc làm của họ là xấu xa” (Giăng 3:19).
- Sự Thất Vọng hoặc Hiểu Lầm về Bản Chất của Đức Chúa Trời: Một số người từ chối tin vào một hình ảnh Đức Chúa Trời sai lệch (thường do Hội Thánh hoặc cá nhân Cơ Đốc nhân thể hiện không đúng). Họ phủ nhận một “thần” tàn bạo, thiên vị, hay xa cách – những đặc điểm không hề thuộc về Đức Chúa Trời chân thật được mặc khải trong Chúa Giê-xu Christ.
Làm thế nào để Cơ Đốc nhân có thể đối thoại và chia sẻ Phúc Âm với những người theo chủ nghĩa phi thần? Kinh Thánh cung cấp những nguyên tắc nền tảng:
1. Sống Đời Sống Tin Kính Chính Là Lời Làm Chứng Mạnh Mẽ Nhất: Trước khi tranh luận bằng lý lẽ, hãy tranh luận bằng đời sống. Sự yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục và tính chính trực của chúng ta phản chiếu thực tại của Đức Chúa Trời hằng sống. Phi-e-rơ khuyên các tín hữu vợ phải cảm hóa chồng mình “chẳng dùng lời nói, nhưng tại tánh hạnh mình” (I Phi-e-rơ 3:1). Nguyên tắc này áp dụng rộng rãi.
2. Sẵn Sàng, Nhưng Với Lòng Khiêm Nhường và Kính Sợ: “Hãy thường thường sẵn sàng để trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em, nhưng phải hiền hòa và kính sợ” (I Phi-e-rơ 3:15). Câu trả lời của chúng ta không xuất phát từ sự tự tôn chiến thắng, mà từ “sự trông cậy” đang hiện hữu trong lòng – một niềm hy vọng sống động nơi Chúa Cứu Thế. Thái độ phải là “hiền hòa” (tế nhị, dịu dàng) và “kính sợ” (tôn trọng người đối diện và ý thức về trách nhiệm trước mặt Chúa).
3. Nhận Biết Ranh Giới của Lý Lẽ và Công Việc của Đức Thánh Linh: Chúng ta có thể dùng lý lẽ để dẹp bỏ những chướng ngại cho đức tin (như các luận cứ ủng hộ sự hiện hữu của Đức Chúa Trời, tính lịch sử của sự phục sinh…), nhưng không ai có thể bị lý luận để bước vào vương quốc Đức Chúa Trời. Sự thức tỉnh thuộc linh là công việc siêu nhiên của Đức Thánh Linh (Giăng 16:8). Nhiệm vụ của chúng ta là gieo giống và tưới, còn Đức Chúa Trời làm cho lớn lên (I Cô-rinh-tô 3:6).
4. Tập Trung vào Cốt Lõi: Chúa Giê-xu Christ và Phúc Âm: Cuối cùng, trung tâm của mọi sự làm chứng không phải là một khái niệm triết học về “một đấng tạo hóa”, mà là Tin Lành về Con Người bằng xương bằng thịt, Đấng đã chết và sống lại vì tội lỗi chúng ta. Sứ điệp của chúng ta là “Đấng Christ chịu đóng đinh trên cây thập tự” (I Cô-rinh-tô 1:23), dù điều đó là sự ngốc nghếch đối với người không tin.
1. Củng Cố Nền Tảng Đức Tin Cá Nhân: Mỗi Cơ Đốc nhân cần có một đức tin có suy xét, không chỉ dựa trên cảm xúc hay truyền thống. Hãy nghiên cứu những lý lẽ biện giáo căn bản (ví dụ: các luận cứ về nguyên nhân đầu tiên, sự phức tạp có thiết kế của vũ trụ, tính lịch sử đáng tin cậy của Tân Ước). Hiểu biết này giúp chúng ta “giữ vững đạo thật” (Tít 1:9) và không bị dao động bởi mọi triết thuyết.
2. Nuôi Dưỡng Đời Sống Cầu Nguyện và Thờ Phượng: Chính trong sự thông công với Đức Chúa Trời hằng sống, chúng ta cảm nhận được thực tại về Ngài. Sự nhận biết Chúa trong đời sống hàng ngày là bằng chứng mạnh mẽ nhất phản bác lại chủ nghĩa phi thần. Hãy để tấm lòng và khối óc được nuôi dưỡng bởi Lời Chúa.
3. Tham Gia Vào Sứ Mạng “Muối và Sáng” Của Hội Thánh: Hội Thánh phải là một cộng đồng nơi sự hiện diện của Đức Chúa Trời là hiển nhiên qua tình yêu thương (Giăng 13:35), sự chăm sóc lẫn nhau, và sự dấn thân cho công lý và lẽ thật. Một Hội Thánh sống động là một bằng chứng hùng hồn chống lại quan điểm cho rằng thế giới này không có Đấng Tạo Hóa và Cứu Chúa.
4. Phát Triển Tình Bạn Chân Thành Với Người Không Tin: Thay vì xem họ chỉ là “đối tượng truyền giáo”, hãy xây dựng mối quan hệ chân thành. Lắng nghe câu chuyện, nỗi đau và câu hỏi của họ. Tình yêu thương chân thật sẽ mở ra cánh cửa cho những cuộc đối thoại ý nghĩa về đức tin.
Chủ nghĩa phi thần, xét cho cùng, không phải là vấn đề của tri thức mà là của tấm lòng. Kinh Thánh trình bày nó như một biểu hiện của sự nổi loạn thuộc linh chống lại quyền tể trị của Đấng Tạo Hóa. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi không phải để khinh bỉ hay sợ hãi những người giữ quan điểm này, nhưng để thấu hiểu gốc rễ của nó dưới ánh sáng Lời Chúa.
Đồng thời, chúng ta phải kiểm tra chính mình, đề phòng “chủ nghĩa phi thần thực tiễn” trong đời sống mình – những lúc chúng ta sống như thể Chúa không thấy, không biết, không quan tâm. Hãy để đức tin của chúng ta vào Đức Chúa Trời chân thần, Đấng đã tự bày tỏ cách trọn vẹn trong Chúa Cứu Thế Giê-xu, được thể hiện qua một đời sống thờ phượng, vâng lời và yêu thương. Trong một thế giới đang nói “Chẳng có Đức Chúa Trời”, hãy để đời sống chúng ta là một lời tuyên xưng rõ ràng, đầy năng quyền và đầy ân điển rằng: “CHÚA là Đức Chúa Trời, chớ không có ai khác!” (I Các Vua 18:39).
“Hỡi kẻ rất yêu dấu, về phần anh em, hãy tự lập lấy trên đạo rất thánh của mình, và nhơn Đức Thánh Linh mà cầu nguyện, hãy giữ mình trong sự yêu mến Đức Chúa Trời, đang khi trông đợi sự thương xót của Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta cho được sự sống đời đời.” (Giu-đe 1:20-21)