Chúa Giê-su Là Ai? Khám Phá Cuộc Đời và Di Sản Của Ngài

Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa mang tính lịch sử rõ ràng lại vừa gây tranh cãi và biến đổi thế giới sâu sắc như Giê-su Na-xa-rét. Đối với hàng tỷ người, Ngài không chỉ là một nhà đạo đức, một giáo chủ hay một nhà cách mạng, mà chính là Đấng Christ (Đấng Mê-si), Con Đức Chúa Trời và là Cứu Chúa duy nhất của nhân loại. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá căn tính, cuộc đời, sự chết, sự sống lại và di sản vĩnh cửu của Ngài dựa trên nền tảng Kinh Thánh, với những phân tích từ ngữ nguyên gốc Hê-bơ-rơ và Hy Lạp.

Danh xưng “Giê-su” (Jesus) bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp Iēsous, dịch từ tên Hê-bơ-rơ Yeshua (יהושע) hoặc Yehoshua, có nghĩa là “Giê-hô-va là sự cứu rỗi” hoặc “Đấng Giê-hô-va cứu”. Thiên sứ đã giải thích rõ ý nghĩa này cho Giô-sép: “Ngươi sẽ đặt tên là JÊSUS, vì chính Ngài sẽ cứu dân mình ra khỏi tội” (Ma-thi-ơ 1:21). Ngay từ tên gọi, sứ mệnh căn cốt của Ngài đã được bày tỏ: sự cứu rỗi khỏi tội lỗi.

Danh hiệu “Đấng Christ” (Christ) là từ Hy Lạp Christos, tương đương với từ Mê-si (Mashiach trong tiếng Hê-bơ-rơ), có nghĩa là “Đấng được xức dầu”. Trong Cựu Ước, các chức vụ Vua, Thầy Tế Lễ và Tiên Tri đều được xức dầu để thi hành chức vụ (I Sa-mu-ên 16:13; Xuất Ê-díp-tô Ký 29:7). Chúa Giê-su là Đấng Mê-si được hứa ban, đến để hoàn thành cả ba chức vụ một cách trọn vẹn: Ngài là Tiên Tri vĩ đại rao truyền ý chỉ Đức Chúa Trời (Phục Truyền 18:15; Công Vụ 3:22), là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm dâng chính mình làm sinh tế một lần đủ cả (Hê-bơ-rơ 9:11-14), và là Vua đời đời cai trị vương quốc của Đức Chúa Trời (Lu-ca 1:32-33).

Nhưng căn tính sâu xa nhất của Ngài được bày tỏ qua danh hiệu “Con Đức Chúa Trời”. Điều này không chỉ nói về mối quan hệ mật thiết, mà còn khẳng định thần tính đồng bản thể với Đức Chúa Cha. Chúa Giê-su tuyên bố: “Ta với Cha là một” (Giăng 10:30). Sứ đồ Giăng mở đầu sách Phúc Âm bằng lời xác quyết mạnh mẽ: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta” (Giăng 1:1, 14). Từ ngữ “Ngôi Lời” trong tiếng Hy Lạp là Logos, biểu thị lý trí, sự khôn ngoan và quyền năng sáng tạo thần thượng. Chúa Giê-su chính là Logos nhập thể, Đức Chúa Trời bày tỏ chính mình trong hình hài con người.

Chúa Giê-su được thai dựng bởi Đức Thánh Linh và sanh bởi nữ đồng trinh Ma-ri (Ma-thi-ơ 1:18, Lu-ca 1:35). Điều này là dấu chỉ siêu nhiên, ứng nghiệm lời tiên tri Ê-sai 7:14: “Này, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, và sanh một con trai, rồi người ta sẽ đặt tên con trai đó là Em-ma-nu-ên” (nghĩa là “Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta”). Sự giáng sinh của Ngài đánh dấu thời khắc Đức Chúa Trời bước vào không-thời-gian của nhân loại.

Cuộc đời Ngài là một bản tuyên ngôn sống về vương quốc Đức Chúa Trời. Chức vụ công khai của Ngài bắt đầu với phép báp-tem bởi Giăng Báp-tít (Ma-thi-ơ 3:13-17), nơi có sự hiện ra của Ba Ngôi Đức Chúa Trời: Con chịu báp-tem, Thánh Linh ngự xuống như chim bồ câu, và Cha phán từ trời. Tiếp theo là sự cám dỗ trong đồng vắng (Ma-thi-ơ 4:1-11), nơi Ngài, với tư cách là A-đam thứ hai, đã chiến thắng ma quỷ bằng Lời Đức Chúa Trời, khẳng định sự vâng phục trọn vẹn của Ngài.

Chức vụ của Ngài được đặc trưng bởi ba phương diện không thể tách rời:
1. Giảng dạy uy quyền: Bài giảng trên núi (Ma-thi-ơ 5-7) công bố hiến chương của vương quốc Đức Chúa Trời, đưa ra tiêu chuẩn công bình vượt trội hơn luật pháp hình thức.
2. Chữa lành và làm phép lạ: Những phép lạ như khiến sóng yên biển lặng (Mác 4:39), khiến người chết sống lại (Giăng 11:43-44) không chỉ biểu lộ lòng thương xót mà còn là “các dấu hiệu” (sēmeia) xác nhận Ngài chính là Đấng Mê-si và Con Đức Chúa Trời (Giăng 20:30-31).
3. Mối quan hệ cá nhân: Ngài phá vỡ các rào cản xã hội, tiếp xúc với người thu thuế (Lu-ca 19:1-10), người tội lỗi (Giăng 8:1-11) và kẻ bị xã hội khinh rẻ, bày tỏ ân điển cứu rỗi cho mọi người.

Cái chết của Chúa Giê-su trên thập tự giá không phải là một tai nạn lịch sử, mà là sự ứng nghiệm có chủ đích của các lời tiên tri Cựu Ước và là trung tâm của kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Ngài nhiều lần báo trước về sự chết của mình (Mác 8:31). Tiên tri Ê-sai đã mô tả chi tiết về “Đầy Tớ Chịu Khổ” trong Ê-sai 53: “Người đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương... Người đã bị đánh đập vì sự vi phạm của dân ta... Đức Giê-hô-va đã làm cho tội lỗi của hết thảy chúng ta đều chất trên người” (Ê-sai 53:5-6).

Trên thập tự giá, Chúa Giê-su đã kêu lên: “Ê-li, Ê-li, lam-ma-sa-bách-ta-ni? nghĩa là: Đức Chúa Trời tôi ơi! Đức Chúa Trời tôi ơi! sao Ngài lìa bỏ tôi?” (Ma-thi-ơ 27:46). Lời này trích từ Thi Thiên 22:1, cho thấy Ngài đang kinh nghiệm sự phân cách khủng khiếp với Đức Chúa Cha vì gánh lấy tội lỗi của thế gian. Từ ngữ Hy Lạp dùng cho “trọn” khi Ngài phán “Mọi sự đã được trọn” (Giăng 19:30) là Tetelestai, một thuật ngữ thương mại có nghĩa là “đã thanh toán trọn vẹn”. Công tác cứu chuộc đã hoàn tất. Sự chết của Ngài là sinh tế chuộc tội thay thế (substitutionary atonement): Người công bình chết thay cho kẻ không công bình (I Phi-e-rơ 3:18).

Nếu sự chết của Chúa Giê-su là sự đền tội, thì sự sống lại của Ngài là sự xác nhận quyền năng và chiến thắng của Ngài. Sự sống lại không phải là sự hồi sinh tâm linh hay ẩn dụ, mà là sự phục sinh thuộc thể, lịch sử. Ngôi mộ trống và những lần hiện ra với các môn đồ (I Cô-rinh-tô 15:3-8) là bằng chứng không thể chối cãi. Phao-lô khẳng định: “Nếu Đấng Christ đã không sống lại, thì đức tin anh em cũng vô ích, anh em còn ở trong tội lỗi mình” (I Cô-rinh-tô 15:17). Sự sống lại là sự xác nhận của Đức Chúa Trời rằng sự chết chuộc tội của Con Ngài đã được chấp nhận, và quyền lực của tội lỗi, sự chết đã bị đánh bại.

Sau đó, Ngài thăng thiên về trời (Công Vụ 1:9-11), được tôn lên ngồi bên hữu Đức Chúa Trời (Hê-bơ-rơ 10:12), nơi Ngài đang cầu thay cho các thánh đồ (Rô-ma 8:34) và quản trị muôn vật cho đến khi trở lại trong vinh hiển để phán xét và hoàn tất vương quốc của Ngài.

Việc hiểu biết Chúa Giê-su là ai phải dẫn đến sự biến đổi trong đời sống. Dưới đây là những ứng dụng thực tế:
1. Đặt Niềm Tin Cá Nhân Nơi Ngài: Sự hiểu biết phải dẫn đến đức tin. “Hãy tin Đức Chúa Giê-su, thì ngươi và cả nhà đều sẽ được cứu rỗi” (Công Vụ 16:31). Điều này không phải là tin vào một giáo lý trừu tượng, mà tin cậy vào chính Con Người và công tác cứu chuộc hoàn thành của Ngài.
2. Sống Theo Gương Vâng Phục và Khiêm Nhường của Ngài: Chúa Giê-su đã hạ mình, vâng phục cho đến chết (Phi-líp 2:5-8). Chúng ta được kêu gọi có cùng tâm tình đó: vâng lời Chúa trong mọi phương diện đời sống, phục vụ người khác trong tình yêu thương.
3. Rao Truyền Tin Lành Về Ngài: Hiểu rõ Chúa Giê-su là ai khiến chúng ta không thể im lặng. Mỗi Cơ Đốc nhân đều có trách nhiệm làm chứng về Ngài (Công Vụ 1:8), chia sẻ rằng ơn cứu rỗi chỉ có trong Danh Ngài (Công Vụ 4:12).
4. Sống Với Hy Vọng Phục Sinh: Vì Ngài đã sống lại, chúng ta cũng sẽ sống lại. Sự sống lại của Chúa Giê-su ban cho chúng ta hy vọng chắc chắn về sự sống đời đời và sự phục hồi mọi sự (I Cô-rinh-tô 15:20-22). Điều này giải phóng chúng ta khỏi sự sợ hãi sự chết và cho phép chúng ta sống can đảm vì Ngài.

Sau cùng, câu hỏi quan trọng nhất không phải là “Chúa Giê-su là ai?” một cách tổng quát, mà là “Chúa Giê-su là ai đối với bạn?”. Phi-e-rơ đã tuyên xưng: “Thầy là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16). Còn bạn? Ngài mời gọi mỗi người chúng ta đáp lại Ngài bằng đức tin, sự ăn năn và sự vâng phục. Cuộc đời và di sản của Ngài tiếp tục qua Hội Thánh – thân thể của Ngài trên đất. Khi chúng ta tin nhận, chúng ta không chỉ học về một nhân vật lịch sử, mà chúng ta được bước vào mối tương giao sống động với Đấng Cứu Rỗi Hằng Sống, Đấng đang biến đổi chúng ta trở nên giống như Ngài mỗi ngày.

“Đức Chúa Giê-su đã phán rằng: Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha.” (Giăng 14:6)