Đừng Để Điều Ác Thắng Mình: Khám Phá Sâu Sắc Rô-ma 12:21
Trong hành trình đức tin, Cơ Đốc nhân thường xuyên đối diện với những lực lượng đối nghịch: sự cám dỗ của tội lỗi, sự oán ghét của thế gian, và sự tấn công không ngừng của ma quỷ. Giữa bối cảnh đó, lời khuyên đanh thép của sứ đồ Phao-lô trong Rô-ma 12:21 vang lên như một hồi chuông cảnh tỉnh: “Đừng để điều ác thắng mình, nhưng hãy lấy điều thiện thắng điều ác.” Câu Kinh Thánh ngắn gọn này không chỉ là một lời khuyên đạo đức, mà thực chất là một mệnh lệnh chiến lược cho cuộc chiến thuộc linh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai thác bối cảnh, ý nghĩa nguyên thủy, và sự ứng dụng thiết thực của lời cảnh báo quan trọng này trong đời sống người tin Chúa.
Để hiểu trọn vẹn Rô-ma 12:21, chúng ta phải đặt nó vào dòng chảy của cả chương. Sau 11 chương trình bày giáo lý vĩ đại về sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Đấng Christ (sự xưng công bình), từ chương 12, Phao-lô chuyển sang phần ứng dụng thực tiễn. Ông kêu gọi: “Vậy, hỡi anh em, tôi lấy sự thương xót của Đức Chúa Trời khuyên anh em dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em.” (Rô-ma 12:1). Cả chương 12 là một bức tranh về đời sống Cơ Đốc trong cộng đồng và với thế giới bên ngoài: sử dụng ân tứ cách khiêm nhường (c.3-8), tình yêu thương chân thật (c.9-10), và cách đối phó với sự bách hại, oán ghét (c.14-21).
Câu 21 chính là đỉnh điểm của một đoạn văn cụ thể (c.17-21) dạy về cách phản ứng lại với những người làm hại mình:
“Chớ lấy ác trả ác. Hãy chăm làm điều thiện trước mặt mọi người. Nếu có thể được, thì hãy hết sức mình mà hòa thuận với mọi người. Hỡi kẻ rất yêu dấu của tôi ơi, chính mình chớ trả thù ai, nhưng hãy nhường cho cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời; vì có chép lời Chúa phán rằng: Sự trả thù thuộc về ta, ta sẽ báo ứng. Lại nếu kẻ thù mình có đói, hãy cho ăn; có khát, hãy cho uống; vì làm như vậy, khác nào mình lấy những than lửa đỏ mà chất trên đầu người. Đừng để điều ác thắng mình, nhưng hãy lấy điều thiện thắng điều ác.” (Rô-ma 12:17-21).
Rõ ràng, “điều ác” ở đây không chỉ là khái niệm trừu tượng, mà cụ thể là sự xung đột, oán ghét, báo thù đến từ người khác, và nguy cơ lớn hơn là phản ứng tương tự từ chính chúng ta.
Chìa khóa để hiểu lời cảnh báo nằm ở động từ “thắng”. Trong nguyên bản tiếng Hy Lạp, từ được sử dụng là νικάω (nikaō). Từ này không mang nghĩa “vượt qua” một cách nhẹ nhàng, mà mang sắc thái của một trận chiến: chinh phục, chế ngự, giành chiến thắng. Nó cùng gốc với từ “niche” (chiến thắng) và xuất hiện trong những câu nổi tiếng như: “Vì hễ sự gì sanh bởi Đức Chúa Trời, thì thắng hơn thế gian; và sự thắng hơn thế gian là đức tin của chúng ta.” (1 Giăng 5:4). Như vậy, Phao-lô đang mô tả một trận chiến thực sự. “Điều ác” (κακός - kakos) là một thế lực đối phương đang tìm cách chế ngự, khuất phục, và giành chiến thắng trọn vẹn trên đời sống của tín đồ.
Nguy cơ không phải là chúng ta thất bại trong một hành động, mà là bị khuất phục hoàn toàn bởi hệ thống, tư tưởng và phương thức của sự ác. Khi ai đó làm hại chúng ta, “điều ác” từ nơi họ tìm cách xâm nhập vào tấm lòng chúng ta. Nếu chúng ta phản ứng bằng oán ghét, báo thù, cay đắng, thì chúng ta đã để cho điều ác ấy hoàn thành cuộc xâm lăng. Nó không chỉ dừng ở người kia, mà đã chiến thắng và thiết lập “vương quốc” của nó trong lòng chúng ta. Chúa Giê-xu cũng cảnh báo về điều này khi Ngài dạy về sự giận dữ và oán ghét trong lòng cũng mang bản chất giết người (Ma-thi-ơ 5:21-22).
Lời cảnh báo này là cần thiết vì bản chất sa ngã của con người có một xu hướng tự nhiên và tức thời: “Ác đền ác.” Đó là luật của xác thịt, là phản xạ tự vệ. Khi bị tổn thương, chúng ta muốn làm cho đối phương cảm nhận nỗi đau tương tự, với niềm tin ngầm rằng điều đó sẽ khôi phục lại sự công bằng và làm dịu cơn đau của mình. Tuy nhiên, Kinh Thánh tiết lộ một sự thật nghiêm trọng: sự báo thù không thuộc về chúng ta (Rô-ma 12:19). Khi chúng ta cố gắng “làm công lý” theo cách riêng, chúng ta đang xâm phạm đặc quyền của Đức Chúa Trời và tự đặt mình vào vòng xoáy vô tận của điều ác.
Hơn nữa, ma quỷ (kẻ cầm đầu vương quốc của sự ác) tìm mọi cách để lợi dụng những tổn thương và xung đột này. Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: “Chớ căm giận cho đến khi mặt trời lặn, đừng cho ma quỷ nhân dịp.” (Ê-phê-sô 4:26-27). Sự căm giận, oán hận không được giải quyết là “chỗ đứng” (τόπος - topos, có nghĩa là chỗ, địa điểm, cơ hội) mà chúng ta dành cho ma quỷ. Nó cho phép thế lực của sự ác có ảnh hưởng và quyền kiểm soát trong đời sống chúng ta. Như vậy, “để điều ác thắng mình” đồng nghĩa với việc đầu hàng trước kế hoạch của kẻ thù thuộc linh.
Phao-lô không chỉ đưa ra lời cảnh báo tiêu cực; ông đưa ra một chiến lược chủ động và tích cực: “Hãy lấy điều thiện thắng điều ác.” Đây không phải là thái độ thụ động “chịu đựng”, mà là một cuộc tấn công có chủ đích bằng vũ khí của vương quốc Đức Chúa Trời. Từ “thiện” (ἀγαθός - agathos) chỉ điều tốt lành, ích lợi, có phẩm chất cao quý. Cách duy nhất để tiêu diệt một ý thức hệ xấu xa là thay thế nó bằng một ý thức hệ tốt lành hơn. Cách duy nhất để dập tắt bóng tối là chiếu sáng.
Chiến lược này được minh họa rõ ràng trong những câu trước:
- Không lấy ác trả ác (c.17a): Đây là bước đầu tiên – từ chối tham gia vào trò chơi của kẻ ác. Ngưng chu kỳ báo thù.
- Chăm làm điều thiện trước mặt mọi người (c.17b): Chủ động sống đời sống công bình và yêu thương, ngay cả trước mặt kẻ thù.
- Hòa thuận hết sức có thể (c.18): Nỗ lực tìm kiếm sự hòa giải, dù không phải lúc nào cũng thành công (vì còn tùy thuộc vào người kia).
- Nhường sự trả thù cho Đức Chúa Trời (c.19): Đây là hành động đức tin, tin cậy vào sự công bình toàn hảo và thời điểm hoàn hảo của Chúa.
- Đáp ứng nhu cầu của kẻ thù (c.20): Đây là đòn tấn công mạnh mẽ nhất của “điều thiện”. Khi đối phương đói khát, chúng ta cho ăn uống. Hành động này, được trích từ Châm Ngôn 25:21-22, được mô tả như “chất than lửa đỏ trên đầu” họ. Có nhiều cách giải thích hình ảnh này: (1) Đó có thể là hình ảnh của sự ăn năn, nỗi xấu hổ khiến họ phải thay đổi. (2) Hoặc theo phong tục Ai Cập cổ, người ta mang giỏ than nóng trên đầu như một nghi thức ăn năn. Dù hiểu theo cách nào, hành động của tình yêu thương có sức mạnh phá vỡ lòng cứng cỏi và chiến thắng sự ác.
Lời dạy này không phải là lý thuyết trên giấy, mà phải được áp dụng trong những tình huống cụ thể, đôi khi rất đau đớn, của cuộc sống.
1. Trong Xung Đột Cá Nhân và Gia Đình: Khi bị người thân, bạn bè làm tổn thương bằng lời nói hay hành động, thay vì im lặng chứa đầy sự oán hận hoặc phản công lại, hãy chủ động tìm cách nói chuyện trong yêu thương (Ma-thi-ơ 18:15). Có thể bày tỏ lòng tốt bằng một hành động phục vụ bất ngờ dành cho họ. Điều đó “chất than lửa đỏ” của tình yêu Christ lên tấm lòng cứng cỏi.
2. Trong Môi Trường Làm Việc Đầy Tính Cạnh Tranh và Ghét Ghen: Khi bị đồng nghiệp nói xấu, giành công, hãy từ chối tham gia vào trò chơi đố kỵ. Thay vào đó, hãy chăm chỉ, tiếp tục làm việc cách trung tín “như làm cho Chúa” (Cô-lô-se 3:23) và thậm chí tìm cách giúp đỡ chính người đó khi họ gặp khó khăn. Sự chính trực và thiện chí của bạn chính là chứng nhân mạnh mẽ.
3. Trong Bối Cảnh Xã Hội Bất Công: Làm thế nào để phản ứng lại với sự ác trong xã hội (như tham nhũng, bạo lực, phân biệt đối xử)? Lời Kinh Thánh không dạy chúng ta thụ động chấp nhận. “Lấy điều thiện thắng điều ác” có thể có nghĩa là: (a) Tích cực tham gia hoặc hỗ trợ các tổ chức, hoạt động công bằng, nhân đạo, (b) Sống công chính ngay trong phạm vi ảnh hưởng của mình, (c) Cầu nguyện cho những người cầm quyền và cho sự công bình được tôn cao (1 Ti-mô-thê 2:1-2).
4. Trong Đời Sống Nội Tâm: Chiến trường lớn nhất thường là trong tâm trí chúng ta. Khi những ý tưởng oán ghét, cay đắng, nghi ngờ nổi lên, đừng để chúng chiếm ngụ và “thắng” mình. Hãy chủ động “bắt hết các ý tưởng làm tôi vâng phục Đấng Christ” (2 Cô-rinh-tô 10:5). Thay thế chúng bằng sự suy ngẫm về những điều chân thật, đáng tôn, công bình, đáng yêu chuộng (Phi-líp 4:8). Cầu nguyện cho người đã làm tổn thương mình (Ma-thi-ơ 5:44).
Cuối cùng, chúng ta phải thừa nhận rằng, sức lực của xác thịt không thể nào thực hiện được mệnh lệnh này. Sống yêu thương kẻ thù và lấy thiện thắng ác là siêu nhiên. Nền tảng của sự chiến thắng nằm ở chính Đấng Christ.
Chúa Giê-xu Christ là hiện thân hoàn hảo của nguyên tắc này. Khi Ngài bị sỉ nhục, đánh đập, đóng đinh, Ngài đã không kêu xin thiên sứ cứu Ngài (Ma-thi-ơ 26:53), không nguyền rủa kẻ thù. Thay vào đó, Ngài cầu nguyện: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì.” (Lu-ca 23:34). Sự chết của Ngài trên thập tự giá là hành động thiện lành tối thượng để chiến thắng tội lỗi và sự ác tối hậu. Sự phục sinh của Ngài là bằng chứng cuối cùng cho thấy Thiện lành đã chiến thắng Ác, Sự Sống đã chiến thắng Sự Chết.
Chúng ta chiến thắng không phải bằng ý chí của mình, mà bằng việc đứng trong ân điển Ngài và để Thánh Linh Ngài sản sinh bông trái yêu thương, nhịn nhục, nhân từ trong lòng chúng ta (Ga-la-ti 5:22-23). Như sứ đồ Giăng khẳng định: “Hỡi các con cái bé mọn, phần các con, là thuộc về Đức Chúa Trời, đã thắng được họ rồi, vì Đấng ở trong các con là lớn hơn kẻ ở trong thế gian.” (1 Giăng 4:4).
Lời cảnh báo “Đừng để điều ác thắng mình” trong Rô-ma 12:21 là lời kêu gọi khẩn thiết cho mọi Cơ Đốc nhân ý thức về cuộc chiến thuộc linh thực sự mà mình đang tham gia. Nó cảnh báo chúng ta về nguy cơ bị sự ác chế ngự và biến chúng ta thành công cụ của chính điều chúng ta ghét. Tuy nhiên, Đức Chúa Trời không để chúng ta không có vũ khí. Chiến lược của Ngài là chủ động, tích cực và đắc thắng: HÃY LẤY ĐIỀU THIỆN THẮNG ĐIỀU ÁC. Bằng tình yêu thương, sự tha thứ, việc làm lành và sự tin cậy phó thác hoàn toàn cho sự công bình của Đức Chúa Trời, chúng ta phá vỡ vòng xoáy của tội lỗi và trở nên những sứ giả của vương quốc ánh sáng. Sự chiến thắng này không phải là kết quả của sự cố gắng anh hùng, mà là kết quả của đời sống được đổ đầy bởi Thánh Linh, bước đi theo gương mẫu của Đấng Christ, Đấng đã hoàn toàn chiến thắng mọi sự ác trên thập tự giá. Hãy sống như những người đắc thắng trong Ngài!