Có nên thêm câu 'vì vương quốc... thuộc về Cha' vào Kinh Lạy Cha (Ma-thi-ơ 6:13) không?

Kinh Lạy Cha (The Lord's Prayer) là lời cầu nguyện mẫu mực do chính Chúa Giê-xu Christ dạy các môn đồ, được ghi lại trong hai sách Phúc Âm: Ma-thi-ơ 6:9-13 và Lu-ca 11:2-4. Trong nhiều thế kỷ, đặc biệt là trong truyền thống thờ phượng Cơ Đốc giáo, phần kết của Kinh Lạy Cha trong sách Ma-thi-ơ thường được đọc với lời tán dương: "Vì vương quốc, quyền năng, vinh hiển đều thuộc về Cha đời đời vô cùng. A-men" (hoặc các biến thể tương tự). Câu hỏi đặt ra là: Phần kết này có thực sự xuất hiện trong các bản thảo Kinh Thánh gốc đáng tin cậy nhất không, và việc sử dụng nó có ý nghĩa thần học và thực hành ra sao đối với Cơ Đốc nhân ngày nay?

Để trả lời câu hỏi này, chúng ta phải quay trở lại với công tác phê bình bản văn (textual criticism) – môn khoa học nghiên cứu các bản sao chép tay cổ để xác định đọc thức nào có khả năng gần nhất với nguyên bản.

Trong tiếng Hy Lạp, phần kết Kinh Lạy Cha trong Ma-thi-ơ 6:13 kết thúc ở câu: "καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ" (kai mē eisenenkēs hēmas eis peirasmon, alla rhusai hēmas apo tou ponērou) – tức là "xin chớ để chúng con bị cám dỗ, mà cứu chúng con khỏi điều ác" (Ma-thi-ơ 6:13, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).

Lời tán dương "Vì vương quốc, quyền năng, vinh hiển đều thuộc về Cha đời đời vô cùng" trong tiếng Hy Lạp là: "ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ἀμήν" (hoti sou estin hē basileia kai hē dynamis kai hē doxa eis tous aiōnas. amēn).

Bằng chứng bản thảo:

• Các bản thảo cổ nhất và được đánh giá cao nhất như Codex Sinaiticus (thế kỷ 4) và Codex Vaticanus (thế kỷ 4) KHÔNG có cụm từ này trong Ma-thi-ơ 6:13. Chúng kết thúc tại "cứu chúng con khỏi điều ác".
• Cụm từ tán dương này bắt đầu xuất hiện trong một số bản thảo Hy Lạp sau này, từ khoảng thế kỷ 5-6 trở đi (như trong Codex Alexandrinus), và phổ biến trong các bản sao của bản dịch tiếng Syriac và Latinh Vulgate.
• Trong sách Lu-ca 11:2-4, lời cầu nguyện ngắn hơn và không có bản thảo cổ nào chứa lời tán dương này.

Hầu hết các học giả Kinh Thánh Tin Lành ngày nay đều nhất trí rằng lời tán dương không phải là phần gốc của bản văn Ma-thi-ơ do Sứ đồ Ma-thi-ơ viết. Nó có khả năng là một doxology (lời ngợi khen) được Hội Thánh đầu tiên thêm vào trong khi sử dụng Kinh Lạy Cha cho mục đích thờ phượng công cộng, nhằm tạo một kết thúc trang trọng và tôn cao Chúa. Theo thời gian, nó đã được các thầy sao chép đưa vào chính bản văn.

Bản Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925 (Bản Truyền Thống) mà chúng ta đang sử dụng phản ánh truyền thống bản văn được gọi là Textus Receptus (Bản Văn Được Tiếp Nhận), dựa trên các bản thảo Hy Lạp muộn hơn. Do đó, trong Ma-thi-ơ 6:13, bản này có ghi: "Vì nước, quyền, vinh hiển đều thuộc về Cha đời đời. A-men." và được đặt trong ngoặc đơn []. Dấu ngoặc đơn cho thấy các dịch giả đã ý thức được rằng đây là một phần có thể không có trong bản gốc nhưng vì truyền thống sử dụng lâu đời nên vẫn đưa vào để tham khảo.

Ngược lại, hầu hết các bản dịch hiện đại dựa trên các bản thảo cổ xưa hơn (như NIV, ESV, NASB) đều không đưa câu này vào phần chính của bản văn, mà chỉ ghi chú ở dòng dưới rằng "một số bản thảo thêm..." Bản dịch tiếng Việt phổ thông (BD2011) cũng không có phần này trong Ma-thi-ơ 6:13.

Mặc dù có thể không phải là phần gốc của bản văn, nhưng lời tán dương này hoàn toàn phù hợp và thậm chí là một sự tóm tắt tuyệt vời của toàn bộ tinh thần Kinh Thánh. Nó không mâu thuẫn với giáo lý nào mà còn bổ sung một chiều kích thờ phượng trọn vẹn.

Hãy phân tích ý nghĩa từng phần trong ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh:

• "Vì vương quốc [nước] thuộc về Cha" (Gk. hē basileia): Điều này nhắc chúng ta về lời cầu nguyện mở đầu "Nước Cha được đến" (câu 10). Nó khẳng định rằng Chúa là Đấng thống trị tối cao. Như Đa-vít tuyên bố: "Vả, muôn vật đều do nơi Chúa mà có, và những vật chúng tôi đã dâng cho Chúa đều thuộc về Chúa" (I Sử-ký 29:14). Vương quốc là của Ngài, không phải của chúng ta.
• "Quyền năng [quyền] thuộc về Cha" (Gk. hē dynamis): Đây là sự xưng nhận rằng mọi năng lực để đáp ứng những lời cầu xin trong Kinh Lạy Cha – từ việc ban lương thực, tha tội, cho đến sự bảo vệ khỏi ma quỷ – đều đến từ quyền năng vô hạn của Đức Chúa Trời. Sứ đồ Giăng thấy trên thiên đàng có tiếng lớn rằng: "Sự cứu rỗi, quyền năng, vinh hiển đều thuộc về Đức Chúa Trời chúng ta" (Khải-huyền 19:1).
• "Vinh hiển thuộc về Cha" (Gk. hē doxa): Mục đích tối thượng của mọi sự là cho vinh hiển của Đức Chúa Trời. Lời cầu nguyện kết thúc bằng việc dâng lên Chúa sự vinh hiển mà Ngài đáng được nhận lãnh, phù hợp với lời dạy: "Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm" (I Cô-rinh-tô 10:31).
• "Đời đời vô cùng. A-men" (Gk. eis tous aiōnas. amēn): Đây là sự tuyên xưng về tính đời đời và bất biến của Đức Chúa Trời. Ngài là Alpha và Omega, Đấng Đầu Tiên và Đấng Sau Rốt (Khải-huyền 1:8). "A-men" (từ Hê-bơ-rơ אָמֵן - amen) có nghĩa là "thật vậy, chắc chắn như vậy," là lời xác nhận đức tin vào tất cả những gì vừa cầu nguyện.

Như vậy, lời tán dương này đưa chúng ta từ những nhu cầu cụ thể, thiết thực (cơm bánh, sự tha thứ, sự bảo vệ) trở về với bức tranh lớn: Vương quyền, quyền năng và vinh quang vĩnh cửu của Đức Chúa Trời Cha. Nó biến lời cầu nguyện từ một danh sách "xin cho" thành một hành vi thờ phượng trọn vẹn.

Dựa trên những phân tích trên, đây là những nguyên tắc ứng dụng cho Cơ Đốc nhân:

1. Hiểu Biết và Tự Do Trong Ân Điển: Là con cái Chúa, chúng ta cần có sự hiểu biết về nguồn gốc Kinh Thánh. Biết rằng lời tán dương này có thể là phần thêm vào từ truyền thống Hội Thánh, nhưng điều đó không làm cho nó trở nên "sai" hay "vô ích". Trong I Cô-rinh-tô 14, Phao-lô nói về trật tự trong sự thờ phượng, nhưng không cấm đoán những lời ngợi khen chân thật. Chúng ta có sự tự do trong Đấng Christ để sử dụng những lời cầu nguyện giúp lòng chúng ta hướng về Chúa. Quan trọng là tinh thần và lẽ thật (Giăng 4:24) đằng sau lời cầu nguyện.

2. Trong Sự Thờ Phượng Công Cộng: Nhiều Hội Thánh Tin Lành vẫn đọc Kinh Lạy Cha với lời tán dương này trong các buổi nhóm, vì nó đã trở thành một phần của di sản thờ phượng phong phú, tạo sự đồng thanh và trang trọng. Điều này là tốt. Tuy nhiên, người lãnh đạo hoặc mục sư có thể thỉnh thoảng giảng giải về nguồn gốc của nó để tín hữu hiểu biết, tránh sự hiểu lầm rằng nó là phần "bất khả xâm phạm" của nguyên văn. Sự trung thực và giáo dục về Kinh Thánh luôn là điều đẹp lòng Chúa.

3. Trong Đời Sống Cầu Nguyện Cá Nhân: Đây là điều quan trọng nhất. Khi bạn cầu nguyện một mình với Chúa:

• Bạn có thể kết thúc Kinh Lạy Cha theo nguyên văn Ma-thi-ơ 6:13 ở "cứu chúng con khỏi điều ác," và sau đó tự thêm lên lời ngợi khen, tán dương của riêng bạn xuất phát từ đáy lòng. Điều này còn chân thật hơn.
• Hoặc bạn có thể sử dụng nguyên cả câu tán dương như một công cờ hữu ích để tập cho tâm trí mình luôn hướng về sự cao cả của Chúa sau khi trình dâng những nhu cầu.
• Hãy nhớ rằng, Chúa Giê-xu dạy "Khi cầu nguyện, đừng dùng những lời lặp vô ích như người ngoại" (Ma-thi-ơ 6:7). Điều Ngài phê phán không phải là việc lặp lại Kinh Lạy Cha, mà là sự lặp lại máy móc, hình thức, không có tấm lòng và đức tin. Dù bạn có đọc phần kết này hay không, hãy đảm bảo rằng tâm trí và tấm lòng bạn đang tham gia vào từng lời.

4. Trọng Tâm Vẫn Là Tấm Lòng và Sự Vâng Lời: Mục đích của Chúa Giê-xu khi dạy Kinh Lạy Cha không phải để ban cho chúng ta một công thức ma thuật, mà là một khuôn mẫu (pattern) về một đời sống cầu nguyện đẹp ý Đức Chúa Trời: Bắt đầu với sự tôn cao Chúa, tìm kiếm ý muốn Ngài, sau đó mới trình bày những nhu cầu chính đáng của chúng ta với thái độ lệ thuộc và tin cậy. Việc có hay không có câu kết tán dương không thay đổi cốt lõi đó. Điều Chúa muốn nhìn thấy là một tấm lòng khiêm nhường, biết ăn năn, tin cậy và khao khát Danh Ngài được tôn thánh.

Vậy, có nên thêm câu "Vì vương quốc... thuộc về Cha" vào Kinh Lạy Cha không? Câu trả lời có thể được tóm tắt như sau:

Về mặt văn bản học: Có bằng chứng mạnh mẽ cho thấy nó không có trong nguyên bản của sách Ma-thi-ơ. Chúng ta nên hiểu biết điều này để trân trọng sự chính xác của Lời Chúa.

Về mặt thần học và thực hành: Lời tán dương này hoàn toàn phù hợp với chân lý Kinh Thánh và là một lời ngợi khen tuyệt vời. Nó giống như một "viên ngọc" được Hội Thánh đầu tiên gắn vào "chiếc khung" là lời cầu nguyện mẫu mực của Chúa, khiến chiếc khung càng thêm lộng lẫy và đưa người cầu nguyện vào sự thờ phượng sâu nhiệm.

Do đó, với tư cách là những Cơ Đốc nhân trưởng thành trong sự hiểu biết, chúng ta có thể:

1. Tiếp tục sử dụng nó trong sự thờ phượng chung như một truyền thống tốt đẹp, với lòng biết ơn và sự hiểu biết.
2. Trong đời sống cá nhân, hãy cầu nguyện với tất cả sự chân thật. Hãy để Kinh Lạy Cha là khuôn mẫu hướng dẫn, và đừng ngần ngại kết thúc những lời cầu nguyện của riêng mình bằng những lời tán dương, ngợi khen Chúa bằng ngôn ngữ của chính bạn, xuất phát từ một tấm lòng yêu mến Ngài.
3. Luôn ghi nhớ rằng, đức tin của chúng ta đặt nền tảng trên Lời Chúa đã được mặc khải cách đáng tin cậy, chứ không trên bất kỳ truyền thống nào của loài người. Nhưng chúng ta cũng được tự do để sử dụng những truyền thống tốt giúp chúng ta tôn vinh Chúa nhiều hơn.

Cuối cùng, hãy để lời của Sứ đồ Phao-lô hướng dẫn chúng ta: "Vậy anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm" (I Cô-rinh-tô 10:31). Dù chúng ta cầu nguyện theo cách nào, với lời kết nào, hãy làm tất cả vì sự vinh hiển của Cha – Đấng mà Vương Quốc, Quyền Năng và Vinh Hiển thật sự thuộc về, đời đời vô cùng. A-men.