Làm sao các bước của người được Chúa sắp đặt (Thi Thiên 37:23)?

Trong hành trình đức tin, một trong những câu hỏi thường trực của Cơ Đốc nhân là: “Làm sao tôi biết được ý muốn Chúa cho đời sống mình? Làm thế nào để những bước đi của tôi được Ngài dẫn dắt?”. Thi Thiên 37:23 đáp ứng sâu sắc cho thắc mắc ấy: “Bước của người công bình được Chúa sắp đặt, Và Ngài ưa thích đường lối người.” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh này không chỉ là một lời hứa an ủi, mà còn là một nguyên tắc thuộc linh sâu sắc, mặc khải về mối quan hệ giữa tình trạng của một người trước mặt Đức Chúa Trời và sự hướng dẫn thiết thực trong cuộc sống. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu phân tích bản văn, khám phá ngữ nghĩa nguyên thủy, bối cảnh thần học và ứng dụng thực tiễn để chúng ta hiểu rõ và kinh nghiệm lời hứa quý báu này.

Thi Thiên 37 là một bài thơ khôn ngoan của Đa-vít, được viết dưới dạng một acrostic (theo thứ tự bảng chữ cái Hê-bơ-rơ). Chủ đề trung tâm là sự tương phản giữa số phận của kẻ ác và người công bình, trong bối cảnh người công bình thường thấy bối rối trước sự thịnh vượng tạm thời của kẻ ác. Đa-vít kêu gọi độc giả “chớ nóng nảy vì cớ kẻ làm dữ” (câu 1) và đặt lòng tin cậy, khoái lạc nơi Đức Giê-hô-va.

Câu 23 nằm trong phần trung tâm của bài thơ. Chúng ta cần xem xét hai cụm từ then chốt:

1. “Bước của người công bình” (Hebrew: מִ֭צְעֲדֵי גֶ֣בֶר - “mits’adey gever”):
- “Mits’ad” (số nhiều: mits’adey) xuất phát từ gốc “tsa’ad”, nghĩa là “bước đi”, “bước chân”, “sải bước”. Nó không chỉ nói đến hành động vật lý, mà còn chỉ toàn bộ lối sống, các quyết định, phương hướng và tiến trình của một đời người (xem Châm Ngôn 16:9).
- “Gever” thường được dịch là “người”, “người đàn ông”, nhưng ở đây ám chỉ một con người với phẩm chất mạnh mẽ, đáng kính. Khi kết hợp với “công bình” (Hebrew: tsaddiq), nó chỉ về một người sống trong mối quan hệ đúng đắn với Đức Chúa Trời và với người lân cận, được xưng công bình bởi đức tin và thể hiện sự công bình qua đời sống.

2. “Được Chúa sắp đặt” (Hebrew: מֵ֭ה’ כּוֹנָ֑נוּ - “me’YHWH konanu”):
- Động từ then chốt là “kun” (כּוֹן), nghĩa là “thiết lập”, “làm cho vững chắc”, “chuẩn bị”, “sắp đặt một cách chắc chắn”. Nó mang ý tưởng về sự ổn định, bền vững, có nền tảng. Kinh Thánh thường dùng từ này cho việc Chúa lập nên các từng trời (Châm Ngôn 3:19), lập ngôi vua (Thi Thiên 75:3).
- Chủ ngữ của hành động này là “YHWH” (Đức Giê-hô-va), nhấn mạnh rằng chính Đức Chúa Trời chủ động, có chủ ý trong việc sắp xếp, củng cố từng bước đi. Đây không phải là một sự dẫn dắt mơ hồ, mà là một sự sắp đặt có chủ đích, vững chắc.

3. “Và Ngài ưa thích đường lối người” (Hebrew: וְדַרְכּ֖וֹ יֶחְפָּֽץ - “ve-darko yechepats”):
- Động từ “chaphets” (חָפֵץ) nghĩa là “ưa thích”, “lấy làm vui thích”, “có sự khoái lạc trong”. Đây là một từ diễn tả cảm xúc mạnh mẽ, sự hài lòng và vui thích sâu sắc.
- Mệnh đề này cho thấy nguyên nhân sâu xa của sự sắp đặt: Vì Chúa vui thích trong đường lối của người ấy. Sự vui thích của Chúa không phải là kết quả của sự hoàn hảo không tì vết, mà là kết quả của tấm lòng hướng về Ngài, của đời sống tìm kiếm sự công bình (xem Thi Thiên 147:11).

Như vậy, câu Kinh Thánh này dạy một nguyên lý song đôi: (1) Đời sống công bình dẫn đến sự vui thích của Chúa; (2) Sự vui thích của Chúa dẫn đến việc Ngài chủ động sắp đặt, làm vững chắc từng bước đi của người ấy. Đây là một vòng tròn phước hạnh của ân điển.

Chân lý trong Thi Thiên 37:23 không đứng riêng lẻ, mà được vang vọng xuyên suốt mặc khải của Kinh Thánh:

1. Sự Thừa Nhận Giới Hạn Của Con Người (Châm Ngôn 16:9):
“Lòng người toan định đường lối mình; Song Đức Giê-hô-va chỉ dẫn các bước của người.” Đây là sự bổ sung hoàn hảo. Con người có trách nhiệm lập kế hoạch, suy tính (“toan định”), nhưng sự định đoạt cuối cùng, việc “chỉ dẫn các bước” cụ thể thuộc về Chúa. Từ “chỉ dẫn” (Hebrew: kun) cũng chính là từ “sắp đặt” trong Thi Thiên 37:23. Chúa lấy những kế hoạch của chúng ta và uốn nắn, sắp xếp chúng theo ý muốn tốt lành của Ngài.

2. Sự Hướng Dẫn Cụ Thể và Liên Tục (Ê-sai 30:21):
“Khi ngươi xây về bên hữu hay bên tả, tai ngươi sẽ nghe có tiếng phán sau lưng rằng: Nầy là đường, hãy đi trong đó.” Lời hứa này dành cho dân sự đã ăn năn (câu 19). Sự sắp đặt của Chúa không phải là một bản đồ cứng nhắc được đưa ra một lần, mà là sự hướng dẫn từng bước, từng khúc quanh (“xây về bên hữu hay bên tả”), như một người Cha dạy con tập đi.

3. Vai Trò Tối Thượng Của Chúa (Giê-rê-mi 10:23):
“Hỡi Đức Giê-hô-va, tôi biết đường của loài người chẳng do nơi họ; người ta đi, chẳng có quyền dẫn đặt bước của mình.” Tiên tri Giê-rê-mi thừa nhận sự bất lực tuyệt đối của con người trong việc tự định đoạt số phận mình cách khôn ngoan và đúng đắn. Điều này dẫn chúng ta đến sự khiêm nhường và lệ thuộc hoàn toàn.

4. Sự Hướng Dẫn Trong Tân Ước – Vai Trò Của Đức Thánh Linh và Lời Chúa:
Sự sắp đặt của Chúa Cựu Ước được bày tỏ trọn vẹn hơn trong Chúa Giê-xu Christ và chức vụ của Đức Thánh Linh.
- Chúa Giê-xu là Đường Đi: Ngài phán: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống” (Giăng 14:6). Sự sắp đặt của Chúa không tách rời khỏi việc chúng ta đi trong mối tương giao với Con Ngài. Bước theo Chúa Giê-xu chính là bước đi trên con đường được Chúa Cha sắp đặt.
- Đức Thánh Linh Dẫn Dắt: Rô-ma 8:14 chép: “Vì hết thảy kẻ nào được Thánh Linh của Đức Chúa Trời dắt dẫn, đều là con của Đức Chúa Trời.” Động từ “dắt dẫn” (Greek: agontai) mang nghĩa dẫn đường, chỉ dẫn liên tục. Đức Thánh Linh áp dụng lẽ thật của Lời Chúa vào lòng chúng ta, cảnh tỉnh, và mở ra những cánh cửa (Công Vụ 16:6-7).
- Lời Chúa là Đèn và Ánh Sáng: Thi Thiên 119:105 khẳng định: “Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi.” Sự sắp đặt của Chúa luôn phù hợp với Lời đã được mặc khải của Ngài. Ngài không bao giờ dẫn chúng ta đi ngược lại những nguyên tắc trong Kinh Thánh.

Thi Thiên 37 không đưa ra lời hứa vô điều kiện. Việc “Chúa ưa thích đường lối người” gắn liền với thái độ và lối sống được mô tả xuyên suốt bài thơ. Đây không phải là công đức để được hướng dẫn, mà là những đặc điểm của một đời sống đức tin đặt mình vào vị trí đón nhận sự hướng dẫn của Ngài.

1. Tin Cậy Nơi Đức Giê-hô-va (câu 3, 5):
“Hãy phó thác đường lối mình cho Đức Giê-hô-va, và nhờ cậy nơi Ngài, thì Ngài sẽ làm thành việc ấy.” Động từ “phó thác” (Hebrew: galal) có nghĩa là “lăn” điều gì đó qua cho ai. Chúng ta phải lăn gánh nặng về tương lai, kế hoạch, lo lắng của mình qua cho Chúa. Sự tin cậy này là nền tảng.

2. Khoái Lạc Nơi Đức Giê-hô-va (câu 4):
“Hãy khoái lạc nơi Đức Giê-hô-va, Thì Ngài sẽ ban cho ngươi điều lòng mình ao ước.” Khi Chúa trở thành nguồn vui thỏa và khoái lạc tối cao của chúng ta, những ao ước của lòng chúng ta sẽ dần được điều chỉnh theo ý muốn Ngài. Lúc đó, sự sắp đặt của Ngài sẽ trở nên điều chúng ta khao khát nhất.

3. Phó Thác Đường Lối Mình Cho Chúa (câu 5):
Đây là hành động cụ thể của đức tin. “Đường lối” (Hebrew: derek) rộng hơn “bước” (mits’ad). Nó là toàn bộ hành trình, con đường sự nghiệp, các mối quan hệ, kế hoạch đời sống. Chúng ta dâng lên cho Ngài để Ngài cầm quyền.

4. Ở Yên Trong Ngài và Chờ Đợi Cách Nhịn Nhục (câu 7):
“Hãy yên tịnh trước mặt Đức Giê-hô-va, và chờ đợi Ngài.” Sự sắp đặt của Chúa thường cần thời gian của Ngài (kairos). “Ở yên” (Hebrew: damam) nghĩa là im lặng, không sốt ruột, không than phiền. Đây là thái độ thuận phục và kiên nhẫn.

5. Lánh Khỏi Điều Ác và Làm Điều Lành (câu 27):
Sự công bình thực tiễn là bằng chứng của đức tin chân thật. Đường lối mà Chúa “ưa thích” là đường lối của sự thánh khiết và yêu thương thực tế.

Làm thế nào để chúng ta áp dụng chân lý này một cách cụ thể hàng ngày?

1. Trong Việc Ra Quyết Định:
- Bắt đầu với Lời Chúa: Trước mỗi quyết định lớn (học hành, công việc, hôn nhân), hãy tìm kiếm nguyên tắc Kinh Thánh liên quan. Chúa không bao giờ dẫn bạn làm điều trái với Lời Ngài.
- Cầu Nguyện Tìm Kiếm: Thay vì chỉ xin Chúa phê chuẩn kế hoạch của mình, hãy cầu nguyện: “Lạy Chúa, con phó thác hướng đi này cho Ngài. Xin chỉ dẫn và sắp đặt các bước của con. Con muốn ý Ngài được nên, chứ không phải ý con.” (Xem Lu-ca 22:42).
- Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan và Khuyên Bảo: Chúa thường dùng Hội Thánh, những người khôn ngoan, trưởng thành trong đức tin để khuyên bảo chúng ta (Châm Ngôn 15:22).

2. Trong Những Lúc Mờ Mịt và Không Chắc Chắn:
- Tiến Bước Trong Điều Bạn Biết Chắc: Đôi khi Chúa chỉ soi sáng bước tiếp theo, chứ không phải cả con đường. Hãy vâng lời trong những điều bạn đã biết rõ (giữ lòng thanh sạch, trung tín trong việc nhỏ, yêu thương người lân cận…), và tin rằng Ngài sẽ mở ra bước kế tiếp khi đến thời điểm.
- Nhìn Lại Sự Thành Tín Của Chúa: Ghi nhật ký ơn phước, nhìn lại những lần Chúa đã dẫn dắt bạn trong quá khứ. Điều đó củng cố đức tin để tin cậy Ngài cho tương lai (Thi Thiên 77:11-12).