Làm Sao Biết Được Ý Muốn Chúa?
Một trong những thắc mắc sâu sắc và thường trực nhất trong hành trình đức tin của mỗi Cơ Đốc nhân chính là: “Làm sao tôi biết được khi nào Chúa muốn tôi làm điều gì đó?” Từ những quyết định hệ trọng như chọn nghề, kết hôn, đến những lựa chọn hằng ngày trong công việc, tài chính và các mối quan hệ, chúng ta khao khát bước đi trong ý muốn trọn vẹn của Đấng Tạo Hóa. Thật phước hạnh vì Đức Chúa Trời không phải là Đấng giấu kín ý chỉ Ngài, nhưng Ngài khao khát bày tỏ và hướng dẫn con cái Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát các nguyên tắc Kinh Thánh và phương cách Chúa dùng để dẫn dắt chúng ta, giúp chúng ta phân biệt được tiếng phán của Ngài giữa muôn vàn tiếng nói của thế gian, xác thịt và ma quỷ.
Nền Tảng: Bản Chất và Ý Muốn của Đức Chúa Trời
Trước khi tìm hiểu “làm sao”, chúng ta phải hiểu rõ “Đấng nào”. Đức Chúa Trời của Kinh Thánh là Đấng có ý muốn, có mục đích và Ngài chủ động bày tỏ chính mình. Tiếng Hê-bơ-rơ dùng từ “ratzon” (רצון) để chỉ ý muốn, sự ưa thích, hay lòng tốt của Đức Chúa Trời. Ý muốn Ngài không phải là một mệnh lệnh xa cách, mà xuất phát từ bản chất yêu thương và thánh khiết của Ngài (Thi Thiên 40:8; Ê-sai 55:8-9).
Trọng tâm của mọi sự dẫn dắt là Chúa Giê-xu Christ. Ngài chính là Lời Đức Chúa Trời nhập thể (Giăng 1:1, 14), là sự bày tỏ trọn vẹn nhất về ý muốn, tính cách và tình yêu của Cha. Sứ đồ Phao-lô khẳng định: “Ấy là trong Ngài [Christ] chúng ta được cứu chuộc bởi huyết Ngài, được tha tội, theo sự dư dật của ân điển Ngài” (Ê-phê-sô 1:7). Vì vậy, sự dẫn dắt của Đức Chúa Trời luôn hướng về Christ và đưa chúng ta vào mối tương giao sâu nhiệm hơn với Ngài.
Kinh Thánh phân biệt hai phương diện của ý muốn Đức Chúa Trời:
1. Ý muốn tối thượng (mục đích tối hậu) của Ngài: Đây là kế hoạch đời đời, bất khả sai lệch của Ngài cho toàn cõi sáng tạo và sự cứu rỗi nhân loại qua Chúa Cứu Thế Giê-xu (Ê-phê-sô 1:9-11). “Ngài làm mọi sự hiệp theo ý muốn của Ngài” (Ê-phê-sô 1:11). Đây là điều chắc chắn sẽ thành.
2. Ý muốn chỉ dẫn (sự dạy dỗ) của Ngài: Đây là những nguyên tắc, đường lối và sự hướng dẫn cụ thể cho đời sống cá nhân, được bày tỏ trong Kinh Thánh và qua Thánh Linh. Chúng ta có trách nhiệm tìm kiếm, vâng theo và đôi khi có thể lựa chọn trong khuôn khổ tự do mà Ngài ban (Rô-ma 12:2).
Phương Cách Chúa Bày Tỏ Ý Muốn: Sáu Kênh Dẫn Dắt Chính
1. Kinh Thánh – Tiêu Chuẩn Tối Thượng và Khách Quan
Đây là công cụ chính yếu và không thể sai lệch. “Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình” (II Ti-mô-thê 3:16). Lời Chúa là “đèn cho chân tôi” (תָּאוֹר, ‘or) và “ánh sáng cho đường lối tôi” (Thi Thiên 119:105). Sự dẫn dắt của Chúa không bao giờ mâu thuẫn với những lẽ thật và nguyên tắc đã được mặc khải trong Kinh Thánh. Nếu một sự thúc giục, một “lời tiên tri” hay một cơ hội nào đó đi ngược lại với Lời Chúa (ví dụ: khuyên ly dị vô cớ, tham lam, gian dối), đó chắc chắn không đến từ Ngài.
Cần phân biệt giữa việc “Kinh Thánh nói gì” (mệnh lệnh rõ ràng) và việc “áp dụng nguyên tắc Kinh Thánh thế nào” (sự khôn ngoan). Ví dụ, Kinh Thánh không nói “hãy mua ngôi nhà số 123 đường ABC”, nhưng dạy nguyên tắc quản lý tài chính khôn ngoan, làm việc hết lòng và tìm kiếm nước Đức Chúa Trời trước hết (Ma-thi-ơ 6:33). Chúng ta dùng Lời Chúa để “đổi mới tâm thần” (Rô-ma 12:2) hầu có thể “nhận biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời.”
2. Sự Cầu Nguyện và Tương Giao – Kênh Chủ Quan của Mối Liên Hệ
Cầu nguyện không chỉ là nói, mà còn là lắng nghe. Tiếng Hy Lạp “proseuchomai” (προσεύχομαι) hàm ý sự trao đổi hai chiều. Chúa Giê-xu phán: “Chiên ta nghe tiếng ta... và chiên ta theo ta” (Giăng 10:27). Tiếng Ngài thường là sự xác quyết lặng lẽ trong tâm linh, một tư tưởng thánh được đặt để, hoặc sự nhắc nhở về một câu Kinh Thánh khi chúng ta ở trong sự tĩnh lặng và chờ đợi Ngài.
Thực hành “sự tĩnh lặng” (silence and solitude) như Chúa Giê-xu thường làm (Mác 1:35; Lu-ca 5:16) là điều kiện thuận lợi để lắng nghe. Hãy cầu nguyện với thái độ như Chúa Cứu Thế: “Cha ơi... xin ý Cha được nên, chớ không theo ý con” (Lu-ca 22:42). Khi lòng chúng ta đầu phục, đôi tai thuộc linh sẽ trở nên nhạy bén hơn.
3. Chứng Cứ Nội Tâm của Thánh Linh – Sự Bình An và Xác Quyết
Thánh Linh Đức Chúa Trời ngự trong lòng mỗi tín hữu (I Cô-rinh-tô 6:19) và đóng vai trò “Đấng dẫn đưa vào mọi lẽ thật” (Giăng 16:13). Ngài thường dùng “sự bình an của Đấng Christ” để cai trị trong lòng chúng ta, làm trọng tài cho mọi quyết định (Cô-lô-se 3:15). Trong tiếng Hy Lạp, “eirēnē” (εἰρήνη) chỉ sự hòa hợp, trật tự, an lạc, không chỉ là cảm xúc nhất thời.
Sứ đồ Phao-lô đã kinh nghiệm điều này khi Chúa đóng cửa đường đi sang A-si nhưng mở ra cánh cửa đến Ma-xê-đoan (Công vụ 16:6-10). Có sự “xác quyết bởi Thánh Linh” (inner witness) khi một hướng đi là đúng, và ngược lại, sự “bất an, nặng nề” (check in the spirit) khi có điều gì đó không ổn. Tuy nhiên, cảm xúc cần được kiểm chứng bởi Kinh Thánh.
4. Hoàn Cảnh – Cánh Cửa Mở và Đóng
Đức Chúa Trời là Chủ Tể của lịch sử và hoàn cảnh. Ngài có thể sắp xếp, mở ra những cánh cửa cơ hội hoặc đóng lại những lối đi. Khải Huyền 3:7 nói về Chúa Giê-xu: “Đấng mở thì không ai đóng được, đóng thì không ai mở được.” Tuy nhiên, không phải cánh cửa mở nào cũng là ý Chúa (ma quỷ cũng có thể mưu hại), và không phải cánh cửa đóng nào cũng là sự từ chối của Chúa (đôi khi cần kiên trì cầu nguyện như Cô-rơ-nây).
Hoàn cảnh cần được xem xét cùng với các kênh dẫn dắt khác. Nếu một cánh cửa mở ra, phù hợp với Kinh Thánh, và lòng bạn có sự bình an, hãy bước tới. Nếu một cánh cửa đóng lại dù bạn đã cầu nguyện hết lòng, có thể Chúa đang hướng bạn đi lối khác hoặc dạy bạn bài học đức tin và kiên nhẫn.
5. Sự Khôn Ngoan và Lý Trí Được Chúa Chuẩn Bị
Đức Chúa Trời ban cho chúng ta lý trí và mong muốn chúng ta sử dụng nó cách khôn ngoan. Châm Ngôn là cả một sách dạy về sự khôn ngoan thực tiễn từ Đức Chúa Trời. “Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy vào sự thông sáng của con; trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con” (Châm Ngôn 3:5-6).
Lưu ý: “chớ nương cậy” không có nghĩa là “chớ sử dụng”. Chúng ta sử dụng mọi khả năng Chúa ban (suy xét, phân tích, tư vấn) nhưng luôn đặt sự tin cậy tối hậu nơi Ngài, không phải nơi kết luận của chính mình. Hãy suy xét mọi sự, nhưng để Thánh Linh và Lời Chúa là tiêu chuẩn tối cao.
6. Lời Khuyên Bảo Khôn Ngoan từ Hội Thánh
Đức Chúa Trời đặt chúng ta trong Thân Thể của Đấng Christ, tức là Hội Thánh. “Trong sự khôn ngoan nhiều có nhiều mưu kế” (Châm Ngôn 11:14). Những tín hữu trưởng thành, có kinh nghiệm và sống gần Chúa có thể cung cấp cho chúng ta góc nhìn khách quan, sự khuyên bảo dựa trên Kinh Thánh và lời cầu thay. Đặc biệt, các trưởng lão, mục sư được Chúa lập lên để “chăn bầy” và “coi sóc” (I Phi-e-rơ 5:2).
Tuy nhiên, lời khuyên con người cũng cần được “châm nghiệm” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:21) dưới ánh sáng Kinh Thánh. Cuối cùng, trách nhiệm cá nhân trước mặt Chúa vẫn thuộc về bạn.
Quy Trình Thực Tiễn: Làm Thế Nào Để Quyết Định?
Khi đối diện với một quyết định cụ thể, bạn có thể áp dụng các bước sau như một khung tham chiếu:
- Trình dâng và Đầu phục: Thành thật dâng quyết định đó lên cho Chúa. Thưa với Ngài rằng bạn muốn ý Ngài được nên, dù nó có trái với ý riêng bạn. Cầu xin Ngài gìn giữ bạn khỏi sự ích kỷ và mù quáng.
- Khảo sát Kinh Thánh: Tìm xem Kinh Thánh có nguyên tắc rõ ràng nào liên quan không? Có mệnh lệnh nào bạn phải vâng theo hoặc tránh xa không? Hãy tra khảo, suy ngẫm.
- Cầu nguyện kiên trì và Lắng nghe: Cầu xin Chúa bày tỏ ý muốn Ngài. Dành thời gian tĩnh lặng, ghi chép lại những tư tưởng, câu Kinh Thánh Chúa đặt để trong lòng.
- Kiểm tra sự bình an và xác quyết: Khi nghĩ về một lựa chọn, lòng bạn có sự bình an siêu nhiên của Chúa không? Hay có sự bất an, vội vã, gượng ép?
- Xem xét hoàn cảnh khách quan: Các cửa có đang mở một cách thuận lợi theo cách Chúa có thể sắp đặt không? Có trở ngại nào mà Chúa dùng để cảnh báo không?
- Sử dụng lý trí và tìm kiếm lời khuyên: Phân tích ưu nhược điểm. Tham vấn những anh chị em tin kính, trưởng thành. Lắng nghe nhưng quyết định cuối cùng với Chúa.
- Bước đi trong đức tin: Sau khi đã thực hiện các bước trên và có sự xác tín, hãy bước đi trong đức tin. Nếu bạn lầm lẫn trong tấm lòng chân thành muốn vâng lời, Chúa thành tín sẽ điều chỉnh và dắt bạn lại (Thi Thiên 37:23-24).
Những Cạm Bẫy Cần Tránh
- Chủ nghĩa duy cảm xúc: Tin rằng mọi cảm xúc mạnh mẽ đều là “tiếng Chúa”. Ma quỷ có thể giả dạng (II Cô-rinh-tô 11:14). Cảm xúc cần được kiểm soát bởi Lẽ Thật.
- Chủ nghĩa cầu an thái quá: Luôn đợi một dấu hiệu siêu nhiên (giấc mơ, câu Kinh Thánh nhảy ra, lời tiên tri) cho mọi quyết định nhỏ, trong khi Chúa đã ban cho bạn sự khôn ngoan và tự do trong Christ để lựa chọn.
- Tính độc lập kiêu ngạo: Không tham vấn ai, chỉ dựa vào “Chúa phán với riêng tôi”. Điều này rất nguy hiểm và dễ sa vào sự lừa dối của chính lòng mình (Giê-rê-mi 17:9).
- Nỗi sợ sai lầm làm tê liệt: Sợ bước đi vì sợ không đúng ý Chúa. Hãy nhớ, Chúa là Cha yêu thương. Ngài đang dắt dẫn bạn hơn là thử thách bạn. Hãy bước đi trong đức tin và sự tin cậy.
Kết Luận: Mối Quan Hệ Hơn Là Công Thức
Nhận biết ý muốn Chúa không phải là giải một bài toán với công thức cứng nhắc, mà là bước đi trong mối tương giao sống động với Cha Thiên Thượng. Càng biết Chúa qua Lời Ngài, càng ở trong sự cầu nguyện và vâng lời, chúng ta càng trở nên nhạy bén với tiếng Ngài. Như người chăn chiên quen với tiếng của chủ, chúng ta cũng sẽ quen thuộc với cách Ngài dẫn dắt.
Cuối cùng, hãy an tâm trong lẽ thật này: “Vì Đức Chúa Trời là Đấng làm việc trong các ngươi, để các ngươi vừa muốn vừa làm theo ý tốt Ngài” (Phi-líp 2:13). Ngài không chỉ bày tỏ ý muốn, mà còn ban quyền năng để chúng ta thực hiện nó. Hãy cứ bước đi mỗi ngày trong sự tin cậy, đầu phục và khao khát làm vinh hiển Danh Ngài. Khi lòng bạn hướng về Ngài, bước chân bạn sẽ được Ngài dẫn lối.
“Phước cho người nào... vui thích về luật pháp của Đức Giê-hô-va, và suy gẫm luật pháp ấy ngày và đêm... mọi sự người làm đều sẽ thịnh vượng.” (Thi Thiên 1:1-3)