Một số ví dụ trong Kinh Thánh về việc giải nghĩa giấc mơ là gì?

Trong suốt lịch sử cứu chuộc, Đức Chúa Trời đã dùng nhiều phương cách để phán với loài người. Một trong những phương cách đặc biệt được Kinh Thánh ghi lại là qua giấc mơ (chiêm bao). Tuy nhiên, không phải mọi giấc mơ đều là sự mặc khải thiêng liêng, và không phải ai cũng có khả năng giải nghĩa. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào những ví dụ kinh điển trong Kinh Thánh về việc giải nghĩa giấc mơ, rút ra những nguyên tắc thuộc linh và bài học ứng dụng cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Trước khi xét đến các ví dụ cụ thể, chúng ta cần hiểu bối cảnh và bản chất của những giấc mơ này. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ thường dùng là "chalom" (חֲלוֹם), và trong tiếng Hy Lạp là "onar" (ὄνειρον). Những giấc mơ từ Đức Chúa Trời không phải là sản phẩm của tiềm thức tự nhiên, mà là một công cụ chủ động trong chương trình mặc khải và can thiệp của Ngài. Châm ngôn 29:18 khẳng định: "Đâu không có sự tiên kiến, dân chúng phóng túng..." Ở đây, "sự tiên kiến" (hay "sự mặc khải") là điều căn bản. Giấc mơ từ Chúa là một hình thức của sự mặc khải đó.

1. Giấc Mơ của Pha-ra-ôn và Ơn Giải Nghĩa Của Giô-sép (Sáng Thế Ký 41)

Đây có lẽ là ví dụ nổi tiếng và rõ ràng nhất. Pha-ra-ôn nằm mơ thấy bảy con bò mập tốt lên từ sông, rồi bảy con bò ốm xấu nuốt chúng; cùng với giấc mơ về bảy gié lúa chắc và bảy gié lúa lép (Sáng 41:1-7). Tất cả các thuật sĩ và học sĩ của Ai Cập đều bó tay. Lúc này, Giô-sép, một người nô lệ-tù nhân được Đức Chúa Trời chuẩn bị, được đưa đến. Ông tuyên bố rõ ràng: "Đức Chúa Trời đã tỏ cho Pha-ra-ôn biết những việc Ngài sẽ làm" (Sáng 41:25). Giải pháp của Giô-sép không đến từ trí thông minh bẩm sinh, mà từ chính Đức Chúa Trời: "Sự giải nghĩa há chẳng thuộc về Đức Chúa Trời sao?" (Sáng 40:8). Ông giải nghĩa: bảy con bò mập và bảy gié lúa chắc tượng trưng cho bảy năm được mùa dư dật; bảy con bò ốm và bảy gié lúa lép là bảy năm đói kém tiếp theo. Quan trọng hơn, ông không dừng ở việc giải nghĩa mà còn đưa ra kế hoạch hành động cụ thể (cất trữ lương thực), cho thấy sự khôn ngoan từ Chúa đi kèm với ơn giải nghĩa.

2. Giấc Mơ Của Nê-bu-cát-nết-sa Và Sự Khải Thị Của Đa-ni-ên (Đa-ni-ên 2 & 4)

Vua Nê-bu-cát-nết-sa nằm mơ thấy một pho tượng lớn với các phần bằng vàng, bạc, đồng, sắt và sét (Đa-ni-ên 2:31-33). Điều đáng chú ý là vua quên mất giấc mơ, chỉ còn cảm giác bối rối (Đa 2:1-3). Ông đòi hỏi các thuật sĩ không những phải giải nghĩa, mà còn phải nói lại chính giấc mơ. Điều này vượt quá khả năng con người và khiến các thuật sĩ Babylon thất bại. Đa-ni-ên, sau khi cùng các bạn cầu nguyện, đã được Đức Chúa Trời mặc khải cả giấc mơ lẫn lời giải nghĩa trong một khải tượng ban đêm (Đa 2:19). Ông tuyên bố: "Chẳng phải bởi sự khôn ngoan nào trong tôi hơn mọi người sống mà sự mầu nhiệm đó đã được tỏ ra cho tôi đâu, nhưng ấy là để cho nhà vua biết ý nghĩa của điềm chiêm bao..." (Đa 2:30). Lời giải nghĩa chỉ ra các vương quốc sẽ nối tiếp nhau, và sau cùng, "Đức Chúa Trời trên trời sẽ dựng nên một nước không bao giờ bị hủy diệt" (Đa 2:44) – chính là vương quốc đời đời của Đấng Mê-si.

Trong Đa-ni-ên chương 4, chính vua lại có một giấc mơ về một cây cao lớn bị đốn ngã. Một lần nữa, Đa-ni-ên (còn gọi là Bên-tơ-xát-sa) được ơn giải nghĩa, cảnh báo sự kiêu ngạo của vua sẽ dẫn đến sự sửa phạt tạm thời, cho đến khi vua nhận biết "Đấng Rất Cao cầm quyền trong nước của loài người" (Đa 4:25).

3. Giấc Mơ Của Các Quan Chức Của Pha-ra-ôn Và Giô-sép (Sáng Thế Ký 40)

Trước khi giải mộng cho Pha-ra-ôn, Giô-sép đã được Chúa luyện tập trong ngục tù qua việc giải nghĩa giấc mơ cho quan tửu chánh và quan thượng thiện. Một người mơ thấy cây nho có ba nhánh, bóp nho vào chén của Pha-ra-ôn (Sáng 40:9-11) – được giải nghĩa là sẽ được phục chức trong ba ngày. Người kia mơ thấy ba giỏ bánh trắng trên đầu và chim ăn bánh (Sáng 40:16-17) – được giải nghĩa là sẽ bị treo cổ trong ba ngày. Cả hai lời giải nghĩa đều ứng nghiệm chính xác (Sáng 40:20-22). Điều này cho thấy ơn giải nghĩa thật sự từ Đức Chúa Trời sẽ được xác nhận bởi sự ứng nghiệm, và nó chuẩn bị con người của Đức Chúa Trời cho chức vụ lớn hơn.

1. Các Giấc Mơ Của Giô-sép, Chồng Ma-ri (Ma-thi-ơ 1:20; 2:13, 19)

Trong Tân Ước, chúng ta thấy Đức Chúa Trời trực tiếp dùng thiên sứ hiện đến trong giấc mơ để phán bảo và hướng dẫn cụ thể. Khi Giô-sép định lìa bỏ Ma-ri cách kín đáo, "thiên sứ của Chúa hiện đến cùng người trong giấc chiêm bao" (Ma-thi-ơ 1:20), giải thích nguồn gốc thai nhi là bởi Chúa Thánh Linh và truyền lệnh phải cưới Ma-ri. Sau đó, thiên sứ lại hiện trong mộng để cảnh báo trốn sang Ai Cập (Ma-thi-ơ 2:13) và khi trở về (Ma-thi-ơ 2:19). Ở đây, giấc mơ đi kèm với lời giải nghĩa trực tiếp từ thiên sứ, không cần một người giải mộng trung gian. Điều này nhấn mạnh sự mặc khải trọn vẹn và rõ ràng trong kỷ nguyên Chúa Cứu Thế.

2. Giấc Mơ Của Vợ Phi-lát (Ma-thi-ơ 27:19)

Một ví dụ ngắn nhưng đầy ý nghĩa: "Trong lúc Phi-lát đang ngồi trên tòa án, vợ người sai thưa cùng người rằng: Đừng làm gì đến người công bình đó; vì đêm nay tôi đã vì người mà đau đớn nhiều trong chiêm bao." Giấc mơ này mang tính cảnh báo và xác nhận thân phận vô tội của Chúa Giê-xu ("người công bình"), nhưng đã bị chồng bà là Phi-lát phớt lờ.

1. Quyền Tối Thượng Thuộc Về Đức Chúa Trời: Mọi sự mặc khải, bao gồm qua giấc mơ, đều bắt nguồn từ Đức Chúa Trời. Ngài là Đấng ban giấc mơ và cũng là Đấng ban ơn giải nghĩa (Sáng 40:8; Đa 2:28).

2. Mục Đích Hướng Về Chương Trình Cứu Chuộc: Các giấc mơ quan trọng trong Kinh Thánh đều liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến giao ước và dân sự của Đức Chúa Trời: bảo tồn dòng dõi Áp-ra-ham qua Giô-sép, báo trước sự thăng trầm của các đế quốc và sự thành lập vương quốc Đấng Mê-si, hay bảo vệ Chúa Giê-xu thời thơ ấu.

3. Sự Xác Nhận và Ứng Nghiệm: Lời giải nghĩa thật từ Đức Chúa Trời sẽ được chính Ngài xác nhận bằng sự ứng nghiệm (phục chức, treo cổ, năm đói kém, vua bị điên...). Điều này phân biệt với sự suy đoán mơ hồ của con người.

4. Người Giải Nghĩa Là Công Cụ Khiêm Nhường: Cả Giô-sép lẫn Đa-ni-ên đều hết sức khiêm nhường, quy mọi vinh hiển cho Đức Chúa Trời và sống đời sống tin kính, công bình. Họ là những người "có Thánh Linh của Đức Chúa Trời" trong mình (Sáng 41:38; Đa 4:8, 5:11).

5. Sự Mặc Khải Trọn Vẹn Nơi Chúa Giê-xu Christ: Tân Ước dạy rằng trong thời kỳ sau rốt này, Đức Chúa Trời phán với chúng ta bởi Con Ngài (Hê-bơ-rơ 1:1-2). Kinh Thánh là lời mặc khải đầy đủ và đáng tin cậy cho đức tin và sự thực hành (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Điều này không loại trừ khả năng Đức Chúa Trời vẫn có thể dùng giấc mơ để nhắc nhở, an ủi hay cảnh tỉnh cá nhân, nhưng bất kỳ "mặc khải" nào ngoài Kinh Thánh cũng phải phục tùng và được kiểm chứng bởi Kinh Thánh, và không thể thêm điều gì vào chân lý cứu rỗi đã được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu.

1. Ưu Tiên Tối Cao: Lời Chúa Đã Được Viết Ra. Thay vì tò mò tìm kiếm những giấc mơ kỳ lạ, Cơ Đốc nhân phải đặt nền tảng đời sống mình trên Lời Chúa đã được mặc khải trọn vẹn trong Kinh Thánh. Đây là "ngọn đèn cho chân tôi" (Thi thiên 119:105), đủ để trang bị chúng ta cho mọi việc lành.

2. Thái Độ Đúng Đắn Khi Có Một Giấc Mơ Khiến Băn Khoăn:

• Cầu Nguyện Xin Sự Sáng Dẫn: Hãy như Đa-ni-ên, đem sự việc đến trước mặt Đức Chúa Trời trong sự cầu nguyện (Đa 2:17-18).
• Kiểm Chứng Với Kinh Thánh: Bất cứ điều gì được "mặc khải" trong mơ mà nghịch lại với bản tính, lẽ thật và nguyên tắc của Kinh Thánh đều không đến từ Đức Chúa Trời. Thánh Linh không tự mâu thuẫn với chính Lời Ngài.
• Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan Từ Hội Thánh: Chia sẻ với những người trưởng thành thuộc linh, môn đồ trung tín, mục sư có sự hiểu biết Kinh Thánh vững vàng để được khuyên bảo (Châm ngôn 11:14).
• Chờ Đợi Sự Xác Nhận và Bình An: Đôi khi Chúa dùng thời gian và hoàn cảnh để làm sáng tỏ ý muốn Ngài. Sự bình an của Đấng Christ cai quản trong lòng là một dấu hiệu quan trọng (Cô-lô-se 3:15).

3. Tập Trung Vào Mối Liên Hệ Cá Nhân Với Chúa: Những người được Chúa dùng để giải nghĩa giấc mơ (Giô-sép, Đa-ni-ên) đều có một đời sống gắn bó mật thiết với Ngài giữa mọi hoàn cảnh. Điều quan trọng không phải là giải mã các biểu tượng, mà là biết chính Đấng ban giấc mơ và vâng theo Lời Ngài đã được tỏ ra.

Kinh Thánh cung cấp cho chúng ta những ví dụ sống động về việc Đức Chúa Trời chủ động phán dạy qua giấc mơ và ban ơn giải nghĩa cho những tôi tớ được chọn của Ngài. Những câu chuyện này dạy chúng ta về quyền tối thượng, sự khôn ngoan và sự quan phần của Đức Chúa Trời trong lịch sử. Đối với Cơ Đốc nhân trong thời đại ngày nay, bài học then chốt không nằm ở việc trở thành "chuyên gia giải mộng", mà ở chỗ nhận biết rằng Đức Chúa Trời chúng ta đang thờ phượng là Đấng vẫn đang phán. Ngài phán cách rõ ràng và đầy đủ nhất qua Con Ngài là Chúa Giê-xu Christ và qua Lời Thánh Kinh đã được ghi chép. Hãy sốt sắng tìm kiếm sự hướng dẫn của Ngài trước hết từ những trang Kinh Thánh, nuôi dưỡng mối tương giao thân mật qua sự cầu nguyện, và tin cậy rằng Chúa Thánh Linh sẽ dẫn dắt chúng ta trong mọi lẽ thật (Giăng 16:13). Nếu Ngài có chọn dùng một phương cách đặc biệt nào để nhắc nhở chúng ta, thì mọi sự cũng phải qui phục thẩm quyền tối cao của Lời Chúa và làm vững mạnh đức tin của chúng ta nơi Đấng Christ, là trung tâm của mọi sự mặc khải.

"Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi." (Thi Thiên 119:105)