Lòng đạo đức được định nghĩa là gì?

Trong thế giới ngày nay, từ “đạo đức” thường được hiểu là những quy tắc ứng xử, luân lý xã hội, hoặc những hành vi bề ngoài tử tế. Tuy nhiên, khái niệm “lòng đạo đức” trong Kinh Thánh mang một chiều sâu và ý nghĩa thần học vượt xa khỏi định nghĩa thuần túy về đạo đức học. Đây không phải là một bộ quy tắc để tuân thủ, mà là một tình trạng của tấm lòng, một mối liên hệ sống động với Đức Chúa Trời, được bày tỏ ra qua một đời sống phản chiếu sự thánh khiết của Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá định nghĩa Kinh Thánh về lòng đạo đức, nền tảng của nó, những biểu hiện cụ thể và ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Từ “đạo đức” trong tiếng Việt, ghép từ “đạo” (con đường, lẽ phải, tôn giáo) và “đức” (đức hạnh, phẩm chất tốt), đã phần nào phản ánh ý nghĩa. Tuy nhiên, để hiểu trọn vẹn, chúng ta cần trở về với ngôn ngữ gốc của Kinh Thánh.

Trong **Tân Ước tiếng Hy Lạp**, từ then chốt là **εὐσέβεια (eusebeia)**. Từ này được cấu thành từ tiếp đầu ngữ “eu-” (tốt, lành) và gốc “sebomai” (tôn kính, kính sợ). Vậy, eusebeia mang nghĩa gốc là **“sự tôn kính tốt lành”** hay **“lòng kính sợ đúng đắn”** hướng về Đức Chúa Trời. Một từ đồng nghĩa khác là **θεοσέβεια (theosebeia)**, nghĩa đen là “sự kính sợ Đức Chúa Trời”.

Do đó, định nghĩa Kinh Thánh về lòng đạo đức trước hết không nhấn mạnh vào hành vi đối với người lân cận, mà nhấn mạnh vào thái độ và mối quan hệ căn bản đối với Đức Chúa Trời. Nó là sự kính sợ, tôn thờ, và vâng phục bắt nguồn từ một tấm lòng đã được biến đổi. Sứ đồ Phi-e-rơ định nghĩa rõ ràng: “Vậy nên, vì đã trốn khỏi sự hư nát đời này bởi lòng tham dục, anh em hãy hết sức gắng thêm cho mình **lòng đạo đức** (eusebeia)” (II Phi-e-rơ 1:4-6). Ở đây, lòng đạo đức được đặt trong tiến trình phát triển thuộc linh, sau đức tin và nhân đức, cho thấy nó là một phẩm chất được vun trồng có chủ ý.

Kinh Thánh, đặc biệt qua Chúa Giê-xu và các sứ đồ, cảnh báo mạnh mẽ về thứ “đạo đức” chỉ là hình thức bên ngoài. Đây là sự đối lập gay gắt giữa lòng đạo đức thật (power of godliness) và hình thức đạo đức giả (form of godliness).

Sứ đồ Phao-lô viết về thời kỳ sau rốt: “Vì sẽ có một thời kia, người ta không chịu nghe **đạo lành**; nhưng vì họ ham nghe những lời êm ái, theo tư dục mà nhóm họp các giáo sư xung quanh mình, bịt tai không nghe lẽ thật, mà xây hướng về chuyện huyễn. Còn ngươi, hãy giữ mình trong mọi sự, chịu cực khổ, làm việc của người giảng Tin Lành, mọi phận sự về chức vụ phải làm cho đầy đủ. Vì ta đã gần bị tế như lễ quán, kỳ đi đường của ta đã gần rồi. Ta đã đánh trận tốt lành, đã xong sự chạy, đã giữ được đức tin. Hiện nay mão triều thiên của sự công bình đã để dành cho ta, Chúa là quan án công bình, sẽ ban mão ấy cho ta trong ngày đó, không những cho ta mà thôi, nhưng cũng cho mọi kẻ yêu mến sự hiện đến của Ngài” (II Ti-mô-thê 4:3-8). Đoạn này mô tả những người chỉ có “hình thức của sự tin kính” nhưng chối bỏ quyền phép của nó.

Chúa Giê-xu đã quở trách nặng nề những người Pha-ri-si: “Hỡi kẻ giả hình! Ê-sai đã nói tiên tri về các ngươi phải lắm, mà rằng: Dân nầy lấy môi miếng tôn kính ta; nhưng lòng chúng nó xa ta lắm. Sự chúng nó thờ lạy ta là vô ích, vì chúng nó dạy theo những điều răn mà chỉ bởi người ta đặt ra” (Ma-thi-ơ 15:7-9). Lòng đạo đức thật phải xuất phát từ tấm lòng, không phải từ nghi lễ hay truyền thống do con người đặt ra.

Để hiểu lòng đạo đức trọn vẹn, chúng ta phải nhìn vào gương của Chúa Giê-xu Christ. Ngài chính là hiện thân của lòng đạo đức. Sứ đồ Phi-e-rơ tuyên bố: “Ngài đã bị người ta khinh dể và chối bỏ, là người đau thương, từng trải sự buồn bực, biết xấu hổ, như chúng ta che mặt chẳng thèm xem Ngài; thật người đã mang sự đau ốm của chúng ta, đã gánh sự buồn bực của chúng ta; mà chúng ta lại tưởng rằng Ngài đã bị Đức Chúa Trời đánh và đập, và làm cho khốn khổ. Nhưng Ngài đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương; bởi sự sửa phạt Ngài chịu chúng ta được bình an, bởi lằn roi Ngài chúng ta được lành bịnh... Ngài chẳng hề phạm tội, chẳng có chút dối trá nào trong miệng Ngài” (Ê-sai 53:3-5, 9).

Trong thư Hê-bơ-rơ, tác giả mô tả sự vâng phục trọn vẹn của Đấng Christ: “Dầu Ngài là Con, cũng đã học tập vâng lời bởi những sự khốn khổ mình đã chịu” (Hê-bơ-rơ 5:8). Lòng đạo đức của Chúa Giê-xu được bày tỏ qua **sự vâng phục trọn vẹn ý muốn Cha**, ngay cả khi phải đối diện với thập tự giá. Điều này cho thấy cốt lõi của lòng đạo đức là sự hiệp một với ý muốn Đức Chúa Trời.

Lòng đạo đức thật, bắt nguồn từ mối tương giao với Đức Chúa Trời, tự nhiên sẽ đơm hoa kết trái trong đời sống. Kinh Thánh chỉ ra nhiều biểu hiện cụ thể:

1. Trong Mối Quan Hệ Cá Nhân Với Chúa:

• Cầu nguyện và nhóm lại: “Vậy, chúng ta hãy cầm giữ sự xưng nhận đức tin mình chẳng chuyển lay... lại hãy thăm viếng lẫn nhau, khuyên bảo nhau về lòng thương yêu và việc tốt lành. Chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy” (Hê-bơ-rơ 10:23-25).
• Suy gẫm Lời Chúa: “Phước cho người nào... lấy làm vui vẻ về luật pháp của Đức Giê-hô-va, và suy gẫm luật pháp ấy ngày và đêm” (Thi Thiên 1:1-2).

2. Trong Đời Sống Gia Đình:

• Bổn phận vợ chồng, cha mẹ, con cái: “Hỡi kẻ làm vợ, hãy vâng phục chồng mình, như vâng phục Chúa... Hỡi kẻ làm chồng, hãy yêu vợ mình, như Đấng Christ đã yêu Hội thánh... Hỡi kẻ làm con cái, hãy vâng phục cha mẹ mình trong Chúa, vì điều đó là phải lắm... Hỡi kẻ làm cha, chớ chọc cho con cái mình giận dữ, hãy dùng sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa mà nuôi nấng chúng nó” (Ê-phê-sô 5:22-25; 6:1,4). Lòng đạo đức được thực hành đầu tiên trong chính gia đình.

3. Trong Hội Thánh và Xã Hội:

• Săn sóc người góa bụa, cô nhi: “Sự tin kính (thréskeia - sự thờ phượng) thanh sạch không vết, trước mặt Đức Chúa Trời, Cha chúng ta, là: thăm viếng kẻ mồ côi, đàn bà góa trong cơn khốn khó của họ, và giữ mình cho khỏi sự ô uế của thế gian” (Gia-cơ 1:27). Đây là một trong những định nghĩa rõ ràng nhất: lòng đạo đức thật được chứng minh bằng hành động yêu thương thực tế và đời sống tách biệt khỏi tội lỗi.
• Sống yên lặng, làm việc và cung cấp cho mình: “Lại chúng tôi khuyên anh em... khuyên lơn hết thảy mọi người... làm việc bằng chính tay mình, hầu cho ăn ở ngay thẳng với những người ngoài, và không thiếu thốn gì hết” (I Tê-sa-lô-ni-ca 4:10-12).

Làm thế nào để vun trồng và phát triển lòng đạo đức thật?

1. Bắt Đầu Từ Tấm Lòng (Tỉnh Ngộ): Lòng đạo đức không thể gượng ép. Nó bắt đầu khi một người nhận biết tội lỗi mình, ăn năn và tin nhận Chúa Giê-xu Christ. Chỉ Thánh Linh Đức Chúa Trời mới có thể tái sinh và đặt để trong chúng ta một tấm lòng mới khao khát Chúa (Ê-xê-chi-ên 36:26). Hãy cầu xin Chúa ban cho bạn “tấm lòng bằng thịt” nhạy cảm với Ngài.

2. Nuôi Dưỡng Bằng Lời Chúa và Cầu Nguyện: Lòng đạo đức được nuôi dưỡng qua sự tiếp xúc thường xuyên với Đức Chúa Trời. Hãy đặt ra kỷ luật cá nhân để đọc, suy gẫm và học Kinh Thánh mỗi ngày. Cầu nguyện không phải là nghi thức, mà là trò chuyện với Cha trên trời. Hãy dành thời gian yên lặng để tôn thờ, cảm tạ, xưng tội và cầu xin.

3. Thực Hành Sự Vâng Phục Trong Những Điều Nhỏ: Lòng đạo đức được tôi luyện trong những lựa chọn hằng ngày. Nó là việc chọn lựa nói thật dù bất lợi, làm việc với hết khả năng dù không ai giám sát, kiềm chế cơn giận, tha thứ cho người xúc phạm mình. Mỗi sự vâng theo Lời Chúa trong chi tiết nhỏ làm mạnh mẽ “cơ bắp” thuộc linh của lòng đạo đức.

4. Sống Trong Sự Tương Giao Hội Thánh: Đừng cô lập chính mình. Hãy tìm kiếm và gắn bó với một Hội Thánh trung tín giảng dạy Lời Chúa. Qua sự thông công, khích lệ, và khiển trách yêu thương của anh em trong Chúa, lòng đạo đức của chúng ta được nâng đỡ và sửa trị.

5. Phục Vụ Người Khác Cách Khiêm Nhường: Hãy tìm cơ hội để phục vụ cách thực tế, không phô trương. Thăm viếng người đau yếu, giúp đỡ người thiếu thốn, lắng nghe người đau khổ. Những hành động yêu thương này là bằng chứng sống động của đức tin và lòng kính sợ Chúa trong lòng chúng ta.

Lòng đạo đức theo Kinh Thánh, xét cho cùng, là **cuộc sống của Đức Chúa Trời được bày tỏ trong con người**. Nó không phải là sự tự tôn, tự cải thiện bản thân, mà là kết quả của ân điển, bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ. Nó là sự kính sợ Chúa thánh khiết, yêu mến Ngài hết lòng, và yêu người lân cận như chính mình. Nó biến đổi từ trong ra ngoài, từ tấm lòng đến hành vi, từ chốn riêng tư đến nơi công cộng.

Sứ đồ Phao-lô khuyên con thuộc linh Ti-mô-thê: “Hãy tập tành **sự tin kính** (eusebeia)” (I Ti-mô-thê 4:7). Điều này cho thấy lòng đạo đức cần sự luyện tập, nỗ lực có chủ ý, dưới sự dẫn dắt của Thánh Linh. Trong một thế giới đầy dẫy hình thức và giả dối, ước mong mỗi chúng ta trở thành những Cơ Đốc nhân có “lòng đạo đức thật”, sống một đời sống khiến Danh Cha được tôn thánh, và trở nên muối, nên sự sáng cho đời. “Hỡi Đức Chúa Trời, Chúa là Đức Chúa Trời tôi, vừa sáng tôi tìm cầu Chúa. Linh hồn tôi khát khao Chúa, thịt tôi ước mong Chúa trong đất khô khan, cứng đờ, không nước” (Thi Thiên 63:1). Đó chính là tấm lòng của người có lòng đạo đức thật: một cơn khát khao Chúa không ngừng.