Tại sao Sa-lô-môn gọi vợ mình là em gái (Nhã Ca 4:9)?

Trong hành trình khám phá Lời Chúa, sách Nhã Ca (hay Diệu Ca) luôn là một kho tàng đặc biệt, nơi vẻ đẹp của tình yêu phàm trần được dệt nên với những ý nghĩa thiêng liêng sâu sắc. Một trong những cách diễn đạt có thể gây thắc mắc cho độc giả hiện đại chính là việc Vua Sa-lô-môn gọi hôn thê của mình là "em gái". Câu Kinh Thánh trọng tâm được chép:

"Em gái, tân phụ ta ơi, lòng ta mê mẩn bởi sự âu yếm của em, bởi một cái nhìn của mắt em, bởi một sợi dây chuyền nơi cổ em."
- Nhã Ca 4:9 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Để thấu hiểu trọn vẹn ý nghĩa của từ "em gái" (אֲחֹתִי - achoti) trong bối cảnh này, chúng ta cần đi sâu vào ba phương diện: bối cảnh văn hóa - lịch sử của Cận Đông cổ đại, ngôn ngữ và văn chương của Kinh Thánh Hê-bơ-rơ, và ý nghĩa thần học và biểu tượng mà sách Nhã Ca muốn truyền tải.

Trong văn hóa Hê-bơ-rơ và rộng hơn là vùng Cận Đông cổ đại, việc sử dụng từ "anh" (אָח - ach) và "em" (אָחוֹת - achot) vượt xa ý nghĩa huyết thống trực tiếp. Đây là những thuật ngữ thân mật, biểu thị sự gần gũi, đồng nhất, tình liên đới và sự thuộc về trong cộng đồng. Khi gọi người yêu, người hôn phối là "em gái", người nói muốn nhấn mạnh:

• Sự Thân Mật và Riêng Tư: Đây là cách gọi trong không gian riêng tư, kín đáo, thể hiện mối quan hệ đặc biệt không dành cho công chúng. Nó thiết lập một không gian tình cảm riêng biệt giữa đôi lứa.
• Sự Bình Đẳng và Đồng Điệu: Trong một xã hội có cấu trúc phức tạp, từ "em gái" gợi lên hình ảnh của một người bạn đồng hành thân thiết, một "người bằng vai" trong tình yêu, chứ không chỉ là một đối tượng. Nó nhấn mạnh sự hòa hợp và đồng cảm.
• Truyền Thống Văn Chương Tình Yêu: Các bài thơ tình Ai Cập và Mesopotamia cổ đại cũng thường sử dụng cách xưng hô "anh/em" giữa những người yêu nhau. Nhã Ca, với tư cách là một tác phẩm văn chương trữ tình xuất sắc, đã tiếp thu và thánh hóa lối diễn đạt phổ biến này.

Trong Châm Ngôn 7:4, sự khôn ngoan cũng được nhân cách hóa và được gọi là "chị em" (achot), cho thấy cách dùng từ này rất linh hoạt: "Hãy nói với sự khôn ngoan rằng: Ngươi là chị em ta, Và xưng sự thông sáng là bà con ngươi." Điều này củng cố cho thấy "em gái" là một thuật ngữ của sự thân thiết và gắn bó sâu sắc.

Chúng ta cần đặt câu 9 trong toàn bộ phân đoạn từ câu 8 đến câu 12 để thấy được bức tranh tổng thể:

"… Hỡi tân phụ ta, hãy đến từ Li-ban… Lòng ta mê mẩn bởi sự âu yếm của em… Mật ong và sữa ở dưới lưỡi em… Hỡi em gái, tân phụ ta, ấy là một khu vườn khép kín, một nguồn suối niêm phong." (Nhã Ca 4:8-12, tóm lược).

Trong câu 9, từ "em gái" (achoti) đi liền với danh xưng "tân phụ ta" (כַלָּה - kallah). Sự kết hợp này vô cùng ý nghĩa. Kallah là từ rất trang trọng, chỉ "cô dâu" hoặc "nàng dâu mới", mang ý nghĩa của giao ước hôn nhân và vị thế chính thức. Còn achoti là từ rất riêng tư, trìu mến. Việc ghép chung "em gái, tân phụ ta" cho thấy một sự kết hợp tuyệt vời giữa tình yêu nồng thắm, thân mật (em gái) và sự tôn trọng, cam kết long trọng trong giao ước hôn nhân (tân phụ).

Cụm từ "lòng ta mê mẩn" trong tiếng Hê-bơ-rơ là לִבַּבְתִּנִי (libavtini), bắt nguồn từ gốc לב (lev - trái tim). Động từ ở dạng Piel này diễn tả một hành động mãnh liệt: "ngươi đã đánh cắp trái tim ta", "ngươi đã làm cho trái tim ta rung động đến tận cùng". Tình yêu được miêu tả không phải là sự chiếm hữu đơn phương của vị vua, mà là một sự đầu hàng tự nguyện, một sự mê đắm đến từ đáp ứng của trái tim. Người nữ ("em gái") có quyền năng chủ động trong tình yêu này.

Đây là tầng ý nghĩa sâu xa và quyền năng nhất. Các nhà giải kinh Tin Lành từ xưa đến nay đều nhìn thấy trong Nhã Ca một bức tranh tuyệt đẹp về mối tình giữa Đấng Christ (Đấng Mê-si) và Hội Thánh của Ngài (Ê-phê-sô 5:25-32), cũng như giữa Đức Giê-hô-va và dân Y-sơ-ra-ên của Ngài (Ê-sai 54:5; Ô-sê 2:19-20).

Khi Sa-lô-môn gọi hôn thê là "em gái", nó gợi nhớ đến mối quan hệ giao ước. Trong giao ước, Đức Chúa Trời đã gọi Y-sơ-ra-ên là dân Ngài, và Ngài là Đức Chúa Trời của họ. Sự thân mật đó được ví như mối quan hệ hôn nhân. Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu không ngần ngại gọi những người theo Ngài là anh em: "Vì Ngài không hổ thẹn mà gọi họ là anh em" (Hê-bơ-rơ 2:11). Đấng Christ, là Vua của muôn vua, đã hạ mình để thiết lập một mối quan hệ vừa tôn trọng (Chúa - tôi tớ) vừa thân mật sâu sắc (Anh - em) với những kẻ thuộc về Ngài.

Vì vậy, từ "em gái" trong Nhã Ca 4:9, ở tầng nghĩa thiêng liêng, nói lên:

1. Sự Thân Mật Được Mua Chuộc: Chúng ta được kết hiệp với Christ không phải vì xứng đáng, nhưng bởi ân điển qua huyết Ngài. Chúng ta trở nên "người nhà" của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 2:19).

2. Tình Yêu Trong Sạch và Tôn Trọng: Tình yêu của Đấng Christ dành cho Hội Thánh là thánh khiết, nâng niu và tôn trọng ("khu vườn khép kín" - câu 12). Ngài yêu chúng ta với sự trân quý trọn vẹn.

3. Sự Bình Đẳng Trong Tình Yêu, Không Phải Trong Địa Vị: Trong tình yêu giao ước, Đấng Christ đã tự nguyện đặt mình vào vị trí của người tình, người chồng, để yêu thương và hy sinh. Chúng ta đáp lại bằng tình yêu và sự vâng phục của một "em gái"/"hôn thê".

Lẽ thật từ Nhã Ca 4:9 không chỉ dừng lại ở sự hiểu biết, mà phải biến thành sức sống thực tiễn trong đời sống chúng ta.

A. Đối Với Đời Sống Hôn Nhân Gia Đình:

• Xây Dựng Sự Thân Mật Lành Mạnh: Các cặp vợ chồng Cơ Đốc được khích lệ nuôi dưỡng một tình yêu vừa nồng thắm, thân mật ("em gái/anh"), vừa tôn trọng và trân quý nhau trong giao ước ("tân phụ/chồng"). Hãy dành không gian riêng tư để giao tiếp, bày tỏ tình cảm bằng ngôn ngữ tích cực và tôn trọng.
• Giữ Sự Trong Sạch và Tôn Trọng: Hình ảnh "khu vườn khép kín" nhắc nhở chúng ta về sự thánh khiết trong hôn nhân. Tình yêu vợ chồng là món quà quý giá cần được bảo vệ, không phải bằng sự nghi kỵ, mà bằng sự trung tín, tế nhị và tôn trọng lẫn nhau.

B. Đối Với Mối Quan Hệ Cá Nhân Với Chúa:

• Sống Với Nhận Thức Về Tình Yêu Của Đấng Christ: Mỗi tín hữu cần nghiệm lấy tình yêu cá nhân, thân mật mà Chúa dành cho mình. Ngài không chỉ là Đấng Tạo Hóa oai nghi, mà còn là Đấng yêu thương ta như người yêu, người chồng hoàn hảo. Hãy dành thời gian tĩnh nguyện để đáp lại tình yêu ấy.
• Đáp Lại Bằng Tình Yêu và Sự Dâng Hiến: Khi nhận biết mình được Chúa yêu, trân quý và gọi là "em gái" (người thuộc về Ngài), chúng ta đáp lại bằng lòng yêu mến, sự vâng phục và dâng đời sống mình làm "khu vườn" cho Chúa ngự trị. Sự phục vụ, thờ phượng xuất phát từ động cơ tình yêu sẽ có năng quyền và ngọt ngào.
• Tìm Kiếm Sự Đồng Điệu: Như đôi tình nhân trong Nhã Ca luôn tìm kiếm và khao khát nhau, chúng ta cần nuôi dưỡng sự khao khát được ở trong sự hiện diện của Chúa, được đồng điệu với ý muốn Ngài.

Cách gọi "em gái" của Sa-lô-môn trong Nhã Ca 4:9 là một viên ngọc quý của văn chương và thần học. Nó không phải là sự lạ lùng hay gây khó hiểu, mà trái lại, là một cách diễn đạt sâu sắc, đa tầng nghĩa, phản ánh vẻ đẹp của tình yêu trong sạch. Nó cho thấy tình yêu hôn nhân lý tưởng cần có cả sự thân mật nồng cháy lẫn sự tôn trọng trang trọng của giao ước. Trên hết, nó mặc khải cho chúng ta về tình yêu giao ước đầy thân mật mà Đức Chúa Trời dành cho dân sự Ngài, được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu, Đấng đã phó chính mình vì Hội Thánh.

Ước mong mỗi chúng ta, khi đọc Nhã Ca, không chỉ chiêm ngưỡng bức tranh tình yêu tuyệt mỹ, mà còn cảm nhận được nhịp đập của trái tim Đức Chúa Trời dành cho mình, và học cách yêu thương trong các mối quan hệ Chúa ban theo cách phản chiếu tình yêu thánh khiết và trọn vẹn ấy.