Tại sao nhiều người vật lộn với sự thiếu đức tin?

“Tức thì cha đứa trẻ la lên rằng: Tôi tin; xin Chúa giúp đỡ trong sự không tin của tôi!” (Mác 9:24). Lời kêu xan chân thành và đầy xúc động này của một người cha tuyệt vọng đã chạm đến trọng tâm của một cuộc vật lộn phổ biến trong đời sống Cơ Đốc nhân: sự thiếu đức tin. Ngay cả khi chúng ta tuyên xưng niềm tin, chúng ta vẫn thường thấy mình trong cuộc chiến với sự nghi ngờ, sợ hãi và bất an. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá nguyên nhân gốc rễ của sự vật lộn này dưới ánh sáng của Kinh Thánh, phân tích ngôn ngữ nguyên bản và đưa ra những ứng dụng thiết thực để vượt qua.

I. Bản Chất của Đức Tin và Sự Yếu Đuối Của Con Người

Trước khi hiểu tại sao chúng ta thiếu đức tin, chúng ta phải hiểu đức tin là gì. Từ Hy Lạp được sử dụng phổ biến nhất trong Tân Ước là πίστις (pistis), mang nghĩa “sự tin cậy, lòng trung tín, sự bảo đảm”. Đức tin Kinh Thánh không phải là một cảm giác mơ hồ hay sự lạc quan thuần túy, mà là sự tin cậy chắc chắn và vâng phục đặt nơi Đấng Christ và Lời hứa của Ngài (Hê-bơ-rơ 11:1). Sự vật lộn thường nảy sinh từ khoảng cách giữa lý thuyết này và thực tế kinh nghiệm của chúng ta trong một thế giới sa ngã.

Kinh Thánh không che giấu những câu chuyện về sự thiếu đức tin nơi chính những nhân vật trung tâm. Sứ đồ Phê-rơ, khi bước đi trên mặt nước về với Chúa Giê-xu, đã bắt đầu chìm vì thấy gió lớn và sợ hãi. Chúa Giê-xu quở trách ông: “Hỡi người ít đức tin, sao ngươi hồ nghi?” (Ma-thi-ơ 14:31). Ở đây, Chúa chỉ ra hai yếu tố song hành: “ít đức tin” (ὀλιγόπιστος – oligopistos) và “hồ nghi” (δίσταζω – distazō). Sự hồ nghi (distazō) có nghĩa đen là “đứng hai chân”, do dự, không quyết định được nên tin vào đâu – vào Lời phán của Chúa Giê-xu (“Hãy đến!”) hay vào cơn bão đang gào thét.

II. Các Nguyên Nhân Căn Bản Của Sự Thiếu Đức Tin

Sự vật lộn với đức tin không đơn thuần là một lỗi cá nhân; nó thường bắt nguồn từ những nguyên nhân sâu xa được Kinh Thánh đề cập.

1. Đôi Mắt Hướng Về Hoàn Cảnh Thay Vì Hướng Về Đấng Christ

Đây là bài học từ câu chuyện Phê-rơ. Đức tin suy yếu khi chúng ta để cho hoàn cảnh (sức khỏe, tài chính, mối quan hệ, khủng hoảng thế giới) lớn hơn Đấng Christ trong tầm nhìn thuộc linh của chúng ta. Chúa Giê-xu phán: “Hãy nhìn xem chim trời… Cha các ngươi trên trời nuôi nó. Các ngươi há chẳng quý trọng hơn chim ư?” (Ma-thi-ơ 6:26). Động từ “nhìn xem” (ἐμβλέψατε – emblepsate) có nghĩa là “nhìn chăm chú vào, quan sát kỹ lưỡng”. Ngài kêu gọi chúng ta chuyển sự chăm chú từ vấn đề sang sự quan phòng của Đức Chúa Trời.

2. Sự Thiếu Hiểu Biết hoặc Lãng Quên Lời Chúa

Đức tin đến bởi sự người ta nghe, và người ta nghe bởi lời của Đấng Christ (Rô-ma 10:17). ἀκοή (akoē) – “sự nghe” – ở đây không chỉ là âm thanh vào tai, mà là sự lắng nghe, tiếp nhận và hiểu biết. Một trong những lý do lớn nhất cho sự dao động là sự thiếu hiểu biết về bản tính, lời hứa và giao ước của Đức Chúa Trời. Dân Y-sơ-ra-ên thường xuyên quên những phép lạ của Đức Giê-hô-va và rơi vào sự sợ hãi, than vãn (Thi Thiên 106:13-14). Khi Lời Chúa không còn “ở cùng” chúng ta (Giăng 15:7), chân lý bị thay thế bởi cảm xúc và suy đoán.

3. Tội Lỗi Không Được Xưng Ra và Xử Lý

Sứ đồ Giăng liên kết một lương tâm trong sạch với sự tự tin trước mặt Đức Chúa Trời: “Hỡi kẻ rất yêu dấu, ví bằng lòng mình không cáo trách chúng ta, thì chúng ta có lòng rất dạn dĩ, được đến gần Đức Chúa Trời” (1 Giăng 3:21). Tội lỗi không được xưng ra tạo ra một bức tường ngăn cách (Ê-sai 59:2) và đầu độc mạch nguồn đức tin. Cảm giác tội lỗi và sự xa cách khiến chúng ta khó tin rằng Đức Chúa Trời sẵn lòng nghe và đáp lời cầu xin của chúng ta.

4. Sự Phụ Thuộc Vào Cảm Xúc và Kinh Nghiệm Cá Nhân

Nhiều Cơ Đốc nhân nhầm lẫn giữa đức tin và cảm xúc. Khi cảm thấy hưng phấn, được yêu thương, họ cảm thấy “đầy đức tin”. Khi trải qua khô khan, thử thách, họ kết luận rằng đức tin mình đã biến mất. Đức tin thật, tuy nhiên, thường hoạt động dù trái với cảm xúc. Áp-ra-ham “trông cây vững vàng trên lời hứa của Đức Chúa Trời, chẳng nghi ngại chút nào” (Rô-ma 4:20) trong khi hoàn cảnh tự nhiên (tuổi già, tử cung chết) hoàn toàn phủ nhận lời hứa đó. Đức tin của ông đặt nền trên λόγος (logos) – Lời phán đáng tin cậy của Đức Chúa Trời.

5. Sự Tấn Công Của Kẻ Thù Thuộc Linh

Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: “Hãy cầm lấy cái thuẫn đức tin, nhờ đó anh em có thể dập tắt được các tên lửa của kẻ dữ” (Ê-phê-sô 6:16). Những “tên lửa” (βέλος – belos) này thường là những tư tưởng cháy bỏng của sự nghi ngờ, buộc tội, và vô vọng được Ma-quỷ bắn vào tâm trí chúng ta. Sự thiếu đức tin đôi khi không đơn thuần là yếu đuối cá nhân, mà là kết quả của một cuộc chiến thuộc linh mà chúng ta không nhận thức được (2 Cô-rinh-tô 10:5).

6. Nỗi Sợ Hãi Về Tương Lai và Sự Thiếu Kiểm Soát

Bản chất con người muốn kiểm soát và biết trước kết quả. Đức tin, trái lại, đòi hỏi bước đi trong sự không thấy (2 Cô-rinh-tô 5:7) và phó thác sự kiểm soát cho Đấng Christ. Chúa Giê-xu phán rõ ràng: “Chớ sợ, chỉ tin” (Mác 5:36). Ở đây, “tin” (πιστεύω – pisteuō) là một động từ ở thì hiện tại, diễn tả một hành động liên tục, một thái độ sống. Nỗi sợ hãi và đức tin không thể cùng ngự trị.

III. Ứng Dụng Thực Tiễn: Làm Thế Nào Để Nuôi Dưỡng Và Củng Cố Đức Tin

Nhận biết nguyên nhân là bước đầu. Bước tiếp theo là áp dụng những phương thuốc thiêng liêng mà Kinh Thánh chỉ ra.

1. Chân Thành Thú Nhận Sự Yếu Đuối Với Chúa

Hãy noi gương người cha trong Mác 9:24. Anh không giả vờ có đức tin mạnh mẽ. Anh kêu lên: “Xin Chúa giúp đỡ trong sự không tin của tôi!” (βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ – boēthei mou tē apistia). Lời cầu nguyện chân thật này đã mở đường cho phép lạ. Hãy đến với Chúa Giê-xu trong sự yếu đuối thật của bạn, thay vì cố gắng trình diện một đức tin “hoàn hảo”. Ngài là “Đấng làm nên đức tin trọn vẹn” (Hê-bơ-rơ 12:2).

2. Chủ Động “Nhồi Sọ” Tâm Trí Bằng Lời Chúa

Vì đức tin đến bởi nghe Lời Chúa, chúng ta phải có kỷ luật đắm mình trong đó. Điều này vượt qua việc đọc sơ sài. Hãy suy gẫm (Giô-suê 1:8), học thuộc lòng (Thi Thiên 119:11) và lập đi lập lại những lời hứa then chốt. Khi sự nghi ngờ tấn công, hãy có sẵn “thanh gươm của Đức Thánh Linh, là lời Đức Chúa Trời” (Ê-phê-sô 6:17) để đáp trả.

3. Nhìn Lại Lịch Sử Cá Nhân và Tập Thể Về Sự Thành Tín Của Đức Chúa Trời

Hãy lập một “bàn đá” như dân Y-sơ-ra-ên sau khi vượt qua sông Giô-đanh (Giô-suê 4:1-7). Ghi chép lại những lần Chúa đã trả lời cầu nguyện, cung ứng, và dẫn dắt bạn. Khi đối diện với thử thách mới, hãy nhìn lại những “bàn đá” đó và nhắc nhở linh hồn mình: “Hỡi linh hồn ta, khá nín đi, vì Đức Giê-hô-va đã hậu đãi ngươi” (Thi Thiên 116:7).

4. Vâng Theo Những Gì Đã Biết, Ngay Cả Khi Chưa Cảm Nhận

Đức tin thể hiện qua hành động vâng phục (Gia-cơ 2:17). Đôi khi chúng ta phải chọn vâng lời Chúa trong một lãnh vực nhỏ, và qua đó, đức tin được củng cố. Chúa Giê-xu nói: “Nếu ai khứng làm theo ý muốn của Đức Chúa Trời, thì sẽ biết…” (Giăng 7:17). Sự vâng lời dọn đường cho sự mặc khải và củng cố đức tin.

5. Kết Nối Với Một Cộng Đồng Đức Tin Sống Động

Đừng cô lập mình. “Hai người hơn một… nếu một người sa ngã, thì người kia sẽ đỡ bạn lên” (Truyền đạo 4:9-10). Chia sẻ gánh nặng của bạn với những tín hữu trưởng thành (Ga-la-ti 6:2). Nghe những chứng nghiệm đức tin của họ có thể khích lệ đức tin bạn trong cơn khủng hoảng.

6. Tập Trung Vào Thập Tự Giá và Sự Phục Sinh Của Đấng Christ

Đức tin của chúng ta không đặt trên triết lý trừu tượng, mà trên một sự kiện lịch sử: Chúa Giê-xu Christ đã chết vì tội chúng ta và đã sống lại (1 Cô-rinh-tô 15:3-4). Khi nghi ngờ, hãy quay về điểm then chốt này. Nếu Đức Chúa Trời đã không tiếc chính Con Ngài vì chúng ta, Ngài há chẳng cũng sẽ ban mọi sự luôn với Con ấy cho chúng ta sao? (Rô-ma 8:32). Thập tự giá là bằng chứng tối thượng về tình yêu và sự thành tín của Ngài.

Kết Luận: Đức Tin Là Một Cuộc Hành Trình Với Đấng Christ

Sự vật lộn với đức tin không phải là dấu hiệu của thất bại thuộc linh, mà thường là dấu hiệu của một linh hồn đang còn sống và đang đấu tranh trong một thế giới sa ngã. Chúa Giê-xu không từ chối người cha kêu xin trong Mác 9, và Ngài cũng không từ chối chúng ta ngày nay. Ngài đối diện với sự nghi ngờ của Thô-ma một cách đầy ân điển, cho ông bằng chứng ông cần, rồi phán: “Vì ngươi đã thấy ta, nên ngươi tin. Phước cho những kẻ chẳng từng thấy mà đã tin vậy” (Giăng 20:29).

Hãy nhớ rằng, Chúa Giê-xu là “Đấng làm nên và hoàn thành đức tin chúng ta” (Hê-bơ-rơ 12:2). Công việc của chúng ta không phải là tự mình sản xuất ra đức tin, mà là hướng mắt về Ngài, tiếp nhận Lời Ngài, và kêu cầu Ngài giúp đỡ trong sự yếu đuối của chúng ta. Trong cuộc hành trình này, ngay cả một đức tin nhỏ như hạt cải cũng có quyền năng di dời núi (Ma-thi-ơ 17:20). Hãy trung tín bước đi từng ngày, tin cậy rằng Đấng đã bắt đầu công việc tốt lành trong bạn sẽ làm cho trọn vẹn cho đến ngày của Đức Chúa Jêsus Christ (Phi-líp 1:6).