Trốn Chạy Khỏi Sự Cám Dỗ
Trong hành trình đức tin, một trong những chỉ dẫn thiết thực và mạnh mẽ nhất mà Kinh Thánh ban cho chúng ta không phải là lời khuyên “hãy đứng vững và chiến đấu” trong mọi tình huống, mà đôi khi lại là mệnh lệnh rõ ràng: “Hãy trốn đi”. Khái niệm “trốn chạy” thường mang hàm ý tiêu cực về sự yếu đuối hay hèn nhát, nhưng trong văn cảnh thuộc linh, đây lại là một hành động khôn ngoan, can đảm và vâng lời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai thác ý nghĩa thần học và thực tiễn của việc “trốn chạy khỏi sự cám dỗ” dưới ánh sáng của Lời Chúa.
I. Định Nghĩa Kinh Thánh Về Sự “Trốn Chạy” (Φεύγω - Pheugō)
Trong nguyên ngữ Hy Lạp của Tân Ước, từ được dùng cho “trốn đi” hay “chạy trốn” là φεύγω (pheugō). Từ này không chỉ đơn thuần có nghĩa là chạy về thể xác, mà còn mang ý nghĩa mạnh mẽ về việc tẩu thoát, lánh xa, hoặc tìm nơi ẩn náu khỏi một điều nguy hiểm. Nó là một động từ chủ động, đòi hỏi một quyết định dứt khoát và hành động tức thì.
Sứ đồ Phao-lô sử dụng từ này một cách trực tiếp và mạnh mẽ trong thư gửi cho Mục sư trẻ Ti-mô-thê: “Hãy trốn những sự ham mê tuổi trẻ” (2 Ti-mô-thê 2:22). Ở đây, “trốn” (φεύγω) là một mệnh lệnh. Ông cũng viết cho tín hữu Cô-rinh-tô: “Hãy tránh khỏi sự gian dâm” (1 Cô-rinh-tô 6:18), trong đó “tránh khỏi” cũng mang ý tương tự – một sự chạy trốn có chủ ý.
Như vậy, “trốn chạy” theo Kinh Thánh là một phản ứng thuộc linh chủ động, khẩn cấp và dứt khoát, nhằm tách bản thân ra khỏi những hoàn cảnh, môi trường, hoặc xu hướng dẫn đến tội lỗi. Nó không phải là sự sợ hãi thụ động, mà là sự khôn ngoan chủ động, nhận biết sự yếu đuối của con người và quyền năng cứu rỗi của Đấng Christ.
II. Những Gương Mẫu Kinh Thánh Về Việc Trốn Chạy
Kinh Thánh cung cấp cho chúng ta những hình mẫu sống động về nguyên tắc này:
1. Giô-sép: Sự Trốn Chạy Thể Xác (Sáng Thế Ký 39:1-12)
Câu chuyện Giô-sép bị vợ của Phô-ti-pha quyến rũ là minh họa kinh điển. Khi bà ta “nắm áo” và ép Giô-sép phạm tội, Kinh Thánh chép: “Người bèn bỏ áo lại trong tay người đàn bà đó mà trốn chạy ra ngoài” (câu 12). Hành động của Giô-sép không phải là do nhút nhát. Ông đã từ chối nhiều lần về mặt lý lẽ và đạo đức (câu 8-9). Nhưng khi cám dỗ leo thang đến mức độ thể xác và cấp bách, phản ứng duy nhất và tức thì của ông là chạy trốn. Ông không ở lại để “thảo luận thêm” hay tin vào sức mạnh ý chí của mình. Đây là sự khôn ngoan thuộc linh.
2. Chúa Giê-xu Christ: Gương Mẫu Của Sự Lánh Mặt
Chính Chúa Giê-xu, dù hoàn toàn vô tội, cũng đã cho chúng ta thấy nguyên tắc này. Sau khi Chúa Giăng Báp-tít bị bắt, Chúa Giê-xu “lánh qua” miền Ga-li-lê (Ma-thi-ơ 4:12). Quan trọng hơn, khi ma quỉ cám dỗ Ngài trong đồng vắng, Chúa Giê-xu không đối chất bằng sức mạnh của phép lạ (dù Ngài có toàn quyền), mà dùng Lời Chúa (Kinh Thánh) để chống cự và từ chối (Ma-thi-ơ 4:1-11). Sau cùng, ma quỉ phải “bỏ đi”. Chúa Giê-xu đã không mặc cả với cám dỗ; Ngài cắt đứt nó bằng Lẽ Thật.
3. Những Lời Cảnh Báo Trong Tân Ước
Sứ đồ Phao-lô khẳng định rằng con đường thoát khỏi cám dỗ luôn được Chúa mở ra: “Đức Chúa Trời là thành tín, Ngài chẳng hề cho anh em bị cám dỗ quá sức mình đâu; nhưng trong sự cám dỗ, Ngài cũng mở đàng cho ra khỏi, để anh em có thể chịu được” (1 Cô-rinh-tô 10:13). “Đường cho ra khỏi” (τὴν ἔκβασιν – tēn ekbasin) đó có thể chính là cơ hội và sức mạnh để “trốn chạy”. Ông cũng khuyên “tránh xa” hình tượng (1 Cô-rinh-tô 10:14) và “tránh khỏi” tà giáo (1 Ti-mô-thê 6:20-21).
III. Phân Biệt Giữa “Trốn Chạy” Và “Chiến Đấu”
Đây là điểm then chốt trong sự hiểu biết thuộc linh. Kinh Thánh cũng kêu gọi chúng ta “hãy chiến đấu” (1 Ti-mô-thê 6:12) và “hãy đứng vững” (Ê-phê-sô 6:13). Vậy khi nào thì trốn chạy, khi nào thì chiến đấu?
- “Chiến đấu” (ἀγωνίζομαι – agōnizomai) thường áp dụng cho cuộc chiến thuộc linh tổng thể, cho việc giữ vững đức tin, cho sự bền đỗ trong hoạn nạn, và cho việc chống lại những tư tưởng sai lạc bằng chân lý. Đó là một trận chiến có chuẩn bị, với “toàn giáp” của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:10-18).
- “Trốn chạy” (φεύγω – pheugō) thường áp dụng cho những cám dỗ cụ thể về tội lỗi, đặc biệt là những tội lỗi thuộc về xác thịt và những tình huống có thể lường trước được. Đó là chiến thuật tránh né khôn ngoan để không tự đặt mình vào thế nguy hiểm không cần thiết.
Nói cách khác: Chúng ta chiến đấu chống lại ma quỉ, nhưng trốn chạy khỏi tội lỗi. Chúng ta đứng vững trong đức tin, nhưng chạy trốn khỏi những ham muốn xấu xa. Không có vinh quang nào trong việc thử thách bản thân với cám dỗ để chứng tỏ sự mạnh mẽ; đó chính là sự kiêu ngạo.
IV. Cơ Chế Của Cám Dỗ Và Tại Sao Phải Trốn Chạy
Sứ đồ Gia-cơ mô tả quá trình của cám dỗ một cách rõ ràng: “Mỗi người bị cám dỗ bởi chính dục vọng mình xui giục và quyến rũ. Đoạn, dục vọng đã cưu mang, sanh ra tội lỗi; tội lỗi đã trọn, sanh ra sự chết” (Gia-cơ 1:14-15).
Quy trình này cho thấy cám dỗ khởi đầu từ bên trong (dục vọng). Nếu chúng ta ở lại trong hoàn cảnh kích thích dục vọng đó, nó sẽ “cưu mang” (συλλαβοῦσα – sullabousa, nắm bắt lấy) và dẫn đến hành động tội lỗi. Việc “trốn chạy” chính là hành động cắt đứt mắt xích đầu tiên trong chuỗi này. Nó là việc rút khỏi tình huống bên ngoài trước khi dục vọng bên trong bị kích thích đến mức không thể kiểm soát.
Trốn chạy là thừa nhận sự thật của Gia-cơ 1:13: “Chớ có ai đương bị cám dỗ mà nói rằng: Ấy là Đức Chúa Trời cám dỗ tôi; vì Đức Chúa Trời chẳng bị sự ác nào cám dỗ được, và chính Ngài cũng không cám dỗ ai”. Chúa không cám dỗ chúng ta, nhưng Ngài cho phép chúng ta được thử thách. Trách nhiệm của chúng ta là lựa chọn cách phản ứng: ở lại và chiều theo, hay chạy trốn và vâng lời.
V. Ứng Dụng Thực Tế: Làm Thế Nào Để “Trốn Chạy” Hiệu Quả?
Nguyên tắc “trốn chạy” không phải là lý thuyết suông, mà cần được áp dụng cụ thể trong đời sống hằng ngày của Cơ Đốc nhân.
1. Nhận Biết “Điểm Yếu Chí Tử” Của Bạn:
Mỗi người có những điểm dễ bị tổn thương khác nhau trước cám dỗ (tham lam, dâm dục, giận dữ, ghen tị…). Hãy thành thật với Chúa và với chính mình để biết mình dễ vấp ngã ở đâu. Sự tự nhận biết này là bước đầu tiên để có kế hoạch “trốn chạy”.
2. Thiết Lập Ranh Giới Vật Lý và Kỹ Thuật Số:
- Với cám dỗ tình dục: Trốn chạy có nghĩa là không xem phim ảnh, trang web khiêu dâm; tránh ở riêng nơi kín đáo với người khác phái không phải là vợ/chồng mình; kiểm soát những gì mắt nhìn.
- Với cám dỗ trộm cắp: Tránh xa những tình huống có thể dễ dàng lấy cắp mà không bị phát hiện.
- Với cám dỗ của rượu chè, chất gây nghiện: Tránh xa các quán bar, các bữa tiệc chỉ xoay quanh việc say xỉn nếu bạn biết mình dễ nghiện.
- Trong thời đại số: Sử dụng công cụ chặn trang web, giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội, hoặc đơn giản là tắt điện thoại vào những giờ nhất định.
3. Có Kế Hoạch Thoát Hiểm:
Giống như một bài diễn tập thoát hiểm hỏa hoạn, hãy nghĩ trước: “Nếu tình huống X xảy ra, mình sẽ làm gì ngay lập tức?”. Ví dụ: “Nếu ai đó bắt đầu buôn chuyện, tôi sẽ xin phép ra ngoài hoặc chuyển chủ đề.” “Nếu trang web không lành mạnh hiện lên, tôi sẽ lập tức tắt máy và đi ra ngoài.”
4. Trốn Chạy Về Phía Đúng Đắn:
Lời khuyên của Phao-lô trong 2 Ti-mô-thê 2:22 là toàn diện: “Hãy trốn những sự ham mê tuổi trẻ, mà tìm điều công bình, đức tin, tình yêu, sự hòa thuận với kẻ lấy lòng thanh sạch mà kêu cầu Chúa”. Chúng ta không chỉ chạy khỏi điều xấu, mà phải chạy về phía điều tốt. Hãy chạy đến với sự cầu nguyện, với Lời Chúa, với Hội Thánh, với những mối quan hệ lành mạnh và những hoạt động tích cực. Sự trống rỗng thuộc linh nếu không được lấp đầy bởi Chúa sẽ sớm bị thế lực tội lỗi chiếm chỗ.
5. Sử Dụng Vũ Khí Của Sự Cầu Nguyện Và Lời Chúa:
Chúa Giê-xu đã dạy chúng ta cầu nguyện: “Xin chớ để chúng con bị cám dỗ, mà cứu chúng con khỏi điều ác” (Ma-thi-ơ 6:13). Hãy cầu nguyện cụ thể cho những lãnh vực bạn dễ bị cám dỗ. Học thuộc và suy ngẫm những câu Kinh Thánh đối nghịch lại với điểm yếu của bạn. Khi cám dỗ đến, Lời Chúa trong lòng bạn sẽ là tiếng nói đầu tiên cảnh báo và thúc giục bạn “hãy trốn đi”.
VI. Kết Luận: Sự Khôn Ngoan Của Người Chạy Trốn
Trốn chạy khỏi sự cám dỗ không phải là dấu hiệu của sự hèn nhát thuộc linh, mà là bằng chứng của sự khôn ngoan và khiêm nhường. Đó là việc nhận biết rằng “linh thì muốn, mà xác thì yếu” (Ma-thi-ơ 26:41), và tin cậy rằng đường lối của Đức Chúa Trời (cung cấp một lối thoát) là tốt hơn sự cố chấp của con người (tin vào sức mạnh ý chí).
Hành động này công nhận thẩm quyền của Lời Chúa và tôn vinh Đấng Christ là Đức Chúa Trời toàn năng, Đấng ban cho chúng ta cả mệnh lệnh lẫn năng lực để vâng theo. Khi chúng ta chạy trốn khỏi tội lỗi, chúng ta đang chạy về phía Đấng Christ. Như tác giả Hê-bơ-rơ khuyên: “Vậy, chúng ta phải gắng sức vào sự an nghỉ đó, hầu cho không có một người nào trong chúng ta theo gương bội nghịch kia mà vấp ngã” (Hê-bơ-rơ 4:11). Sự “an nghỉ” ở đây cũng chính là nơi ẩn náu an toàn nơi Chúa.
Ước mong mỗi chúng ta, với sự nhạy bén thuộc linh được Thánh Linh dẫn dắt, sẽ biết khi nào cần “đứng vững” và khi nào phải “trốn chạy”. Hãy nhớ lời hứa quý báu: “Vậy nên người nào tưởng mình đứng, hãy giữ kẻo ngã” (1 Cô-rinh-tô 10:12). Sự trốn chạy khôn ngoan hôm nay bảo vệ chúng ta khỏi sự sa ngã đáng tiếc ngày mai, và gìn giữ chúng ta trong tình yêu và ân điển của Chúa Cứu Thế Giê-xu.