Kẻ nhạo báng là ai trong Kinh Thánh?
Trong Kinh Thánh, cụm từ “kẻ nhạo báng” xuất hiện nhiều lần, đặc biệt trong sách Châm Ngôn, Thi Thiên và các thư tín Tân Ước. Kẻ nhạo báng không đơn thuần chỉ là người hay chế nhạo, mà còn mang ý nghĩa sâu xa về một tâm tính kiêu ngạo, chống đối Đức Chúa Trời và chà đạp lẽ thật. Bài viết này sẽ khảo sát toàn diện về kẻ nhạo báng qua lăng kính Kinh Thánh, phân tích nguyên ngữ, đặc điểm, hậu quả và bài học ứng dụng cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Định nghĩa và nguyên ngữ
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ được dùng phổ biến nhất cho “kẻ nhạo báng” là לֵץ (lêṣ, đọc là lêtz). Từ này xuất hiện 18 lần trong sách Châm Ngôn, và một số lần trong Thi Thiên. Nghĩa gốc của nó là “người nói lời chế nhạo, cười cợt, khinh miệt”. Trong bản Bảy Mươi (LXX), từ tương ứng thường là μυκτηριστής hay ἐμπαίκτης. Tân Ước sử dụng ἐμπαίκτης (empaiktēs) trong 2 Phi-e-rơ 3:3, Giu-đe 1:18, và động từ ἐμπαίζω (empaizō) mô tả hành động nhạo báng Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 27:29, Mác 15:20).
Như vậy, kẻ nhạo báng là người dùng lời nói hoặc thái độ để chế giễu, xem thường những điều thánh, những người công bình, sự khôn ngoan và lẽ thật của Đức Chúa Trời.
II. Kẻ nhạo báng trong Cựu Ước
1. Sách Châm Ngôn – Bức tranh chi tiết về kẻ nhạo báng
Sách Châm Ngôn mô tả kẻ nhạo báng với nhiều chi tiết:
- Châm Ngôn 1:22: “Hỡi kẻ ngu muội, các ngươi ưa sự ngu muội cho đến bao giờ? Kẻ nhạo báng ưa sự nhạo báng, và kẻ khờ dại ghét điều tri thức cho đến chừng nào?”. Đây cho thấy kẻ nhạo báng gắn bó với thói quen xấu của mình, họ yêu thích sự nhạo báng.
- Châm Ngôn 9:7-8: “Ai sửa dạy kẻ nhạo báng chuốc lấy điều sỉ nhục; ai quở trách kẻ gian ác mang lấy thương tích. Đừng quở trách kẻ nhạo báng, e nó ghét con; hãy quở trách người khôn ngoan, thì người sẽ yêu mến con.” Kẻ nhạo báng không chấp nhận lời quở trách, họ phản ứng bằng sự thù ghét.
- Châm Ngôn 13:1: “Con khôn ngoan nghe lời khuyên dạy của cha; còn kẻ nhạo báng không khứng nghe lời quở trách.”
- Châm Ngôn 14:6: “Kẻ nhạo báng tìm khôn ngoan mà không gặp; còn sự tri thức lấy làm dễ dàng cho người thông sáng.”
- Châm Ngôn 15:12: “Kẻ nhạo báng không ưa người ta quở trách mình; hắn không muốn đến cùng người khôn ngoan.”
- Châm Ngôn 21:24: “Kẻ kiêu ngạo và xấc xược tên là nhạo báng; nó làm việc với sự giận dữ kiêu căng.”
- Châm Ngôn 22:10: “Hãy đuổi kẻ nhạo báng ra, thì sự tranh cạnh cũng sẽ đi; sự cãi lẫy và sự sỉ nhục cũng sẽ hết.”
- Châm Ngôn 24:9: “Mưu kế của kẻ ngu muội là tội; kẻ nhạo báng lấy làm gớm ghiếc cho loài người.”
Những câu trên cho thấy kẻ nhạo báng có các đặc điểm: yêu sự nhạo báng, khước từ lời sửa dạy, không đạt được sự khôn ngoan, kiêu ngạo, gây xung đột, và bị người đời ghê tởm.
2. Thi Thiên và các sách lịch sử
Thi Thiên 1:1: “Phước cho người nào chẳng theo mưu kế của kẻ dữ, chẳng đứng trong đường tội nhân, không ngồi chỗ của kẻ nhạo báng.” Đây là lời khuyên rõ ràng: người công bình phải tránh xa kẻ nhạo báng.
Thi Thiên 73:8-9: “Chúng nó nói lời xấc xược, và nói cách kiêu căng về sự hà hiếp. Chúng nó để miệng lên đến tận trời, lưỡi chúng nó đi rày đó đây trên đất.” Đây là mô tả về kẻ ác nhạo báng Đức Chúa Trời.
2 Sử Ký 36:16: “Nhưng chúng nhạo báng sứ giả của Đức Chúa Trời, khinh lời phán Ngài, chế báng các tiên tri Ngài, cho đến nỗi cơn thạnh nộ của Đức Giê-hô-va nổi lên cùng dân sự Ngài, không còn phương chữa được.” Lịch sử Y-sơ-ra-ên cho thấy hậu quả thảm khốc khi nhạo báng những người được Đức Chúa Trời sai đến.
Trường hợp Nô-ê: Kinh Thánh không ghi trực tiếp dân chúng thời đó nhạo báng Nô-ê, nhưng 2 Phi-e-rơ 2:5 gọi họ là “thế gian không tin kính” và 1 Phi-e-rơ 3:20 nói rằng “... khi lòng nhịn nhục của Đức Chúa Trời chờ đợi trong những ngày Nô-ê, trong khi đóng tàu”. Sự kiên trì của Nô-ê trước sự chế giễu của mọi người là một ví dụ về việc chịu đựng kẻ nhạo báng.
III. Kẻ nhạo báng trong Tân Ước
1. Chúa Giê-xu Christ – Đối tượng của sự nhạo báng
Chúa Giê-xu đã trải nghiệm sự nhạo báng tột cùng trong cuộc khổ nạn của Ngài:
- Ma-thi-ơ 27:29: “Rồi chúng lấy cây sậy đánh đầu Ngài, khạc nhổ trên Ngài, và quỳ xuống mà lạy Ngài.” (sự nhạo báng của lính La Mã).
- Lu-ca 23:35: “Dân chúng đứng đó mà ngó. Các thủ lãnh cũng cười nhạo Ngài rằng: Hắn đã cứu kẻ khác; nếu hắn là Đấng Christ, là người Đức Chúa Trời lựa chọn, hãy cứu lấy mình đi!”
- Lu-ca 23:39: “Một tên trộm cướp bị treo trên thập tự giá cũng phỉ báng Ngài mà rằng: Ngươi không phải là Đấng Christ sao? Hãy tự cứu mình đi, và cứu chúng tôi nữa!”
Chúa Giê-xu đã chịu đựng sự nhạo báng để làm gương cho chúng ta (1 Phi-e-rơ 2:23).
2. Các sứ đồ bị nhạo báng
Công vụ 2:13: Khi Đức Thánh Linh giáng xuống, có người nhạo cười các môn đồ, nói rằng họ say rượu mới.
Công vụ 17:32: Khi Phao-lô giảng về sự sống lại, “người ta nghe nói đến sự sống lại của kẻ chết, kẻ thì nhạo báng, kẻ thì nói rằng: Lúc khác sẽ nghe ngươi nói về việc nầy”.
3. Lời tiên tri về kẻ nhạo báng trong thời kỳ cuối
2 Phi-e-rơ 3:3-4: “Trước hết, phải biết rằng trong ngày sau rốt, sẽ có kẻ nhạo báng, cười chê, làm theo lòng ham muốn tội ác của mình, và nói rằng: ‘Chúa hứa đến đâu? Vì từ khi tổ phụ an giấc, mọi sự vẫn như nguyên từ thuở sáng thế.’”
Giu-đe 1:18: “... rằng trong thời kỳ sau rốt, sẽ có những kẻ hay nhạo báng, làm theo sự ham muốn không tin kính của mình.”
Những kẻ này đặc biệt chế giễu niềm tin vào sự trở lại của Chúa Giê-xu, cho rằng mọi sự vẫn tiếp diễn như từ xưa và không có sự phán xét.
IV. Đặc điểm tổng hợp của kẻ nhạo báng
Từ những phân đoạn trên, chúng ta có thể liệt kê các đặc điểm nổi bật của kẻ nhạo báng:
- Kiêu ngạo và tự cao (Châm Ngôn 21:24). Họ xem mình trên hết, không cần đến Đức Chúa Trời.
- Không chấp nhận sự sửa dạy (Châm Ngôn 15:12). Lời khuyên, quở trách đối với họ là điều đáng ghét.
- Ghét người khuyên bảo (Châm Ngôn 9:8). Họ xem người sửa dạy là kẻ thù.
- Chế nhạo sự thánh khiết, công bình và lẽ thật (Thi Thiên 73:8-9). Họ công khai nhạo báng những giá trị của Đức Chúa Trời.
- Không kính sợ Đức Chúa Trời (Thi Thiên 14:1). Họ nói trong lòng rằng “chẳng có Đức Chúa Trời”.
- Nhạo báng lời tiên tri, đặc biệt về sự tái lâm của Chúa (2 Phi-e-rơ 3:3-4). Họ cho rằng Chúa sẽ không trở lại, không có phán xét.
- Gây ra tranh cãi, xung đột (Châm Ngôn 22:10). Sự có mặt của họ mang đến bất hòa.
- Không thể có được sự khôn ngoan (Châm Ngôn 14:6). Dù tìm kiếm, họ không đạt được vì thái độ của mình.
V. Hậu quả dành cho kẻ nhạo báng
Kinh Thánh cảnh báo nghiêm trọng về số phận của kẻ nhạo báng:
- Bị Đức Chúa Trời chống cự: “Đức Chúa Trời chống cự kẻ kiêu ngạo, nhưng ban ơn cho kẻ khiêm nhường.” (Châm Ngôn 3:34; 1 Phi-e-rơ 5:5).
- Sự đoán phạt: “Sự phán xét sẵn dành cho kẻ nhạo báng, và roi vọt dành cho lưng kẻ ngu muội.” (Châm Ngôn 19:29). Như dân Y-sơ-ra-ên bị phạt vì nhạo báng các tiên tri (2 Sử Ký 36:16).
- Không được sự khôn ngoan (Châm Ngôn 14:6).
- Cuối cùng sẽ bị hủy diệt: Như thế gian thời Nô-ê bị nước lụt tiêu diệt, cũng vậy, kẻ nhạo báng thời kỳ cuối sẽ gặp sự đoán phạt đột ngột (2 Phi-e-rơ 3:6-7).
VI. Ứng dụng thực tiễn cho Cơ Đốc nhân
Chúng ta có thể rút ra nhiều bài học từ những lời dạy về kẻ nhạo báng:
1. Tránh xa kẻ nhạo báng
Thi Thiên 1:1 và Châm Ngôn 13:20 dạy chúng ta không nên kết bạn với kẻ nhạo báng vì họ sẽ ảnh hưởng xấu đến chúng ta: “Ai giao tiếp với người khôn ngoan trở nên khôn ngoan; nhưng kẻ làm bạn với bọn điên cuồng sẽ bị tàn hại.”
2. Cẩn thận để không trở thành kẻ nhạo báng
Đôi khi, chính chúng ta có thể vô tình mang thái độ nhạo báng, đặc biệt khi chế giễu người khác, coi thường lời dạy của Kinh Thánh, hoặc nghi ngờ lời hứa của Chúa. Hãy kiểm tra lòng mình, ăn năn và khiêm nhường trước mặt Chúa.
3. Đáp lại sự nhạo báng cách khôn ngoan
Châm Ngôn 26:4-5 dạy: “Đừng đáp lời kẻ ngu dại theo sự điên dại nó, e con cũng giống như nó chăng. Hãy đáp lời kẻ ngu dại theo sự điên dại nó, e nó tưởng mình khôn ngoan chăng.” Điều này cho thấy cần sự khôn ngoan từ Đức Thánh Linh để biết khi nào nên im lặng, khi nào nên đối đáp.
4. Làm chứng và yêu thương kẻ nhạo báng
Chúa Giê-xu dạy: “Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi” (Ma-thi-ơ 5:44). Dù họ nhạo báng chúng ta, chúng ta không trả thù, nhưng cầu nguyện cho họ, và tìm cơ hội để bày tỏ tình yêu thương.
5. Sống đời sống thánh khiết, làm gương sáng
1 Phi-e-rơ 2:12: “... hãy ăn ở ngay lành giữa dân ngoại; hầu cho họ là kẻ gièm chê anh em như kẻ làm ác, sẽ vì việc lành mà anh em làm, đến ngày Đức Chúa Trời thăm viếng, thì ngợi khen Ngài.” Đời sống tốt đẹp của chúng ta có thể khiến kẻ nhạo báng phải suy nghĩ lại.
6. Kiên nhẫn rao giảng Tin Lành
2 Ti-mô-thê 4:2: “... hãy giảng đạo, cố khuyên, bất luận gặp thời hay không gặp thời, hãy sẵn sàng mà sửa dạy, khiển trách, khuyên lơn, với tất cả sự nhịn nhục và sự dạy dỗ.” Ngay cả khi bị nhạo báng, chúng ta tiếp tục chia sẻ lẽ thật với lòng kiên trì và yêu thương.
VII. Kết luận
Kẻ nhạo báng trong Kinh Thánh là hình ảnh của sự kiêu ngạo chống nghịch Đức Chúa Trời. Họ chế giễu những điều thánh, khước từ sự sửa dạy và sẽ chuốc lấy sự đoán phạt. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi tránh xa thái độ đó, nhưng cũng phải yêu thương và cầu nguyện cho những người đang ở trong sự lầm lạc ấy. Hãy sống khiêm nhường, vâng theo Lời Chúa, và trông đợi ngày Chúa trở lại, bất chấp sự nhạo báng của thế gian. Nhờ đó, chúng ta sẽ nhận được sự khôn ngoan và ân điển từ Ngài.