Trách nhiệm của các chấp sự trong hội thánh là gì?

Trong cơ cấu quản trị của Hội Thánh Đức Chúa Trời, bên cạnh chức vụ trưởng lão hay mục sư, chức vụ chấp sự (deacon) đóng một vai trò hết sức quan trọng và thiết thực. Tuy nhiên, chức vụ này đôi khi bị hiểu lầm là một chức vụ “phụ” hay chỉ liên quan đến công việc “tay chân”. Một nghiên cứu chuyên sâu dựa trên Kinh Thánh sẽ cho chúng ta thấy một bức tranh toàn diện, thánh khiết và đầy ý nghĩa về chức vụ này. Bài viết này sẽ khảo sát nguồn gốc, phẩm chất, trách nhiệm và ứng dụng thực tiễn của chấp sự trong đời sống Hội Thánh hôm nay.

Sự hình thành chính thức của chức vụ chấp sự được ghi lại trong Công Vụ Các Sứ Đồ 6:1-7. Khi Hội Thánh đầu tiên tại Giê-ru-sa-lem phát triển, một nhu cầu thực tế nảy sinh: “Trong lúc đó, bởi số môn đồ càng thêm lên, nên người Hê-lê-nít phàn nàn nghịch cùng người Hê-bơ-rơ, vì những người đàn bà góa của họ bị bỏ bê trong sự cung cấp hằng ngày” (câu 1). Để giải quyết sự bất bình này và để các sứ đồ có thể tập trung vào “sự cầu nguyện và chức vụ giảng đạo” (câu 4), bảy người đầy dẫy Đức Thánh Linh và khôn ngoan đã được lựa chọn.

Mặc dù từ “chấp sự” (διάκονος - diakonos) không xuất hiện trong đoạn này, nhưng công việc họ được giao – “giúp việc” (câu 2) – chính là chức vụ phục vụ. Từ Hy Lạp διακονέω (diakoneō) mang nghĩa gốc là “phục vụ bàn”, nhưng ý nghĩa thần học đã mở rộng để chỉ mọi hình thức phục vụ trong Hội Thánh. Vì vậy, chấp sự trước hết là người phục vụ, với tinh thần khiêm nhường và tận tụy như chính Chúa Giê-xu đã dạy: “Con Người đến không phải để được phục vụ nhưng để phục vụ” (Mác 10:45).

Sứ đồ Phao-lô, trong thư gửi cho Ti-mô-thê, đã đưa ra những tiêu chuẩn rõ ràng và cao cho chấp sự, không hề kém cạnh so với tiêu chuẩn của giám mục/trưởng lão:

1. Phẩm Chất Cá Nhân và Đạo Đức:

• “Nghiêm trang” (câu 8): Τίμιος (timios), có nghĩa là đáng kính, đáng trọng, có phẩm giá.
• “Không hay nói hai lời”: Không ba hoa, nói lời hai nghĩa, nhưng phải chân thật, đáng tin cậy.
• “Không ghiền rượu”: Tiết độ, không bị lệ thuộc vào chất gây say.
• “Không tham lợi phi nghĩa”: Không vì tiền mà làm điều sai trái, liêm chính trong tài chính.

2. Đời Sống Thuộc Linh và Giáo Lý:

• “Lấy lương tâm thanh sạch giữ lẽ mầu nhiệm của đức tin” (câu 9): Phải có nền tảng đức tin vững vàng, hiểu biết chân lý và sống với lương tâm trong sạch trước mặt Đức Chúa Trời.

3. Đời Sống Gia Đình và Thử Thách:

• “Chỉ làm chồng của một vợ” (câu 12): Trung tín trong hôn nhân.
• “Khéo cai trị con cái và nhà riêng mình” (câu 12): Năng lực lãnh đạo và chăm sóc gia đình là minh chứng cho năng lực chăm sóc Hội Thánh.
• “Phải thử thách họ trước đã” (câu 10): Họ cần có thời gian chứng minh đời sống, sự trung tín và khả năng phục vụ trước khi chính thức nhận chức. Đây không phải là sự nghi ngờ, mà là sự khôn ngoan của Hội Thánh.

4. Phẩm Chất Của Nữ Chấp Sự hoặc Vợ Chấp Sự (câu 11): Câu Kinh Thánh này có thể nói đến vợ của các chấp sự hoặc những người nữ phục vụ (nữ chấp sự). Dù hiểu theo cách nào, họ cũng phải có phẩm chất tương ứng: “nghiêm trang, không nói xấu, có tiết độ và trung tín trong mọi việc.”

Kết quả của một đời sống đáp ứng những tiêu chuẩn này là: “Vì những kẻ nào khéo làm chức vụ mình thì được bực cao trọng và lòng rất dạn dĩ trong đức tin đến Đấng Christ Jêsus” (câu 13). Chức vụ này dẫn đến sự tôn trọng và một đức tin mạnh mẽ, vững vàng hơn.

Từ các phân đoạn Kinh Thánh, chúng ta có thể tổng hợp trách nhiệm của chấp sự vào một số lĩnh vực chính:

1. Chăm Sóc Vật Chất và Hữu Hình: Đây là trách nhiệm nổi bật đầu tiên. Nó bao gồm việc quản lý, phân phối sự giúp đỡ cho những người có nhu cầu trong Hội Thánh (góa bụa, người nghèo, người gặp hoạn nạn – Công vụ 6:1; Rô-ma 12:13). Họ là “cánh tay nối dài” của tình yêu thương thực tế của Hội Thánh. Trong Rô-ma 16:1, Phao-lô giới thiệu “Bê-rít-sin, là người nữ làm việc ở Hội thánh tại Xen-cơ-rê” (chữ “làm việc” trong nguyên văn là diakonos), cho thấy sự phục vụ tích cực này.

2. Quản Trị và Hỗ Trợ Hành Chính: Chấp sự giúp đỡ các trưởng lão/mục sư trong các công việc hành chính, tổ chức để đời sống Hội Thánh được trôi chảy. Họ có thể quản lý cơ sở vật chất, chuẩn bị các buổi nhóm, điều phối các chương trình…

3. Hỗ Trợ và Cổ Vũ Thuộc Linh: Chấp sự không chỉ lo việc “vật chất”. Việc họ “giữ lẽ mầu nhiệm của đức tin” (I Ti-mô-thê 3:9) cho thấy họ phải là người vững vàng về giáo lý. Họ có thể tham gia thăm viếng, cầu nguyện, khích lệ, và làm gương về đời sống tin kính. Ê-phê-sô 6:21 gọi Ti-chi-cơ là “người anh em rất yêu dấu, tức là kẻ giúp việc trung tín trong Chúa” (διάκονος πιστὸς - diakonos pistos), người sẽ thuật lại mọi việc để làm yên lòng các tín hữu.

4. Là Cầu Nối và Người Gìn Giữ Sự Hiệp Một: Qua việc giải quyết những nhu cầu thực tế cách công bằng và yêu thương (như trong Công vụ 6), chấp sự góp phần xóa bỏ những lằn ranh, bất bình, và gìn giữ sự hiệp một của Thân Thể Đấng Christ.

1. Đối Với Các Ứng Viên và Chấp Sự Đương Nhiệm:

• Xem xét động cơ: Chức vụ không phải để được tôn trọng, mà để phục vụ trong khiêm nhường. Hãy tự hỏi: “Tôi có sẵn lòng làm những việc thầm lặng, nhỏ bé nhất không?”
• Đầu tư cho đời sống cá nhân và gia đình: Đây là nền tảng. Một người không quản trị được gia đình mình thì khó có thể gánh vác trách nhiệm trong nhà Chúa cách hiệu quả.
• Tìm kiếm sự đầy dẫy Đức Thánh Linh và sự khôn ngoan (Công vụ 6:3): Công việc thực tế cần sự khôn ngoan thiên thượng để phân biệt, quyết định và ứng xử trong tình yêu thương.
• Trung tín trong việc nhỏ: Sự trung tín trong công việc được giao, dù nhỏ, là thước đo quan trọng (Ma-thi-ơ 25:21).

2. Đối Với Hội Thánh Nói Chung:

• Nhận diện và bổ nhiệm cách Kinh Thánh: Hội Thánh cần cẩn thận lựa chọn dựa trên các tiêu chuẩn của I Ti-mô-thê 3, không phải chỉ dựa trên sự thành đạt vật chất hay mối quan hệ.
• Tôn trọng và hỗ trợ chấp sự: Hãy nhìn biết, tôn trọng và cầu thay cho những người đang âm thầm phục vụ. Đừng xem công việc của họ là “thấp kém”.
• Mọi tín hữu đều được kêu gọi có tinh thần “chấp sự”: Dù không mang chức danh chính thức, mỗi Cơ Đốc nhân đều được kêu gọi phục vụ lẫn nhau bằng các ân tứ và khả năng Chúa ban (I Phi-e-rơ 4:10). Tinh thần diakonia (phục vụ) là dấu ấn của toàn thể Hội Thánh.

Chức vụ chấp sự là một ơn gọi thánh khiết và cao quý từ Đức Chúa Trời. Nó không phải là cấp bậc thấp hơn, mà là một khía cạnh phục vụ khác, thiết thực và không thể thiếu trong Thân Thể Đấng Christ. Chấp sự là những người “giữ lẽ mầu nhiệm của đức tin” bằng đời sống đạo đức trong sạch, và thể hiện đức tin đó qua đôi tay phục vụ đầy yêu thương và khôn ngoan. Họ chính là hiện thân sống động của lời dạy: “Đức tin sanh ra bởi sự yêu thương làm việc” (Ga-la-ti 5:6).

Khi Hội Thánh lựa chọn, bổ nhiệm và hỗ trợ những chấp sự đúng theo tiêu chuẩn Kinh Thánh, và khi mỗi chấp sự trung tín thi hành chức vụ với lòng yêu mến Chúa, Hội Thánh ấy sẽ kinh nghiệm được sự hiệp một, tăng trưởng và phước hạnh dư dật. Ước mong mỗi chúng ta, dù ở cương vị nào, cũng sống với tinh thần phục vụ của Chúa Giê-xu Christ, Đấng “không phải để được phục vụ nhưng để phục vụ” (Mác 10:45).

“Vậy, hỡi anh em yêu dấu của tôi, hãy vững vàng, chớ rúng động, hãy làm công việc Chúa cách dư dật luôn, vì biết rằng công khó của anh em trong Chúa chẳng phải là vô ích đâu.” (I Cô-rinh-tô 15:58)