Thuyết Đa Vũ Trụ
Trong bối cảnh khoa học hiện đại và văn hóa đại chúng, “thuyết đa vũ trụ” (Multiverse Theory) đã trở thành một chủ đề được tranh luận sôi nổi. Về cốt lõi, đây là giả thuyết cho rằng tồn tại vô số vũ trụ song song bên cạnh vũ trụ mà chúng ta đang sống. Các vũ trụ này có thể có những định luật vật lý, hằng số cơ bản, và thậm chí những phiên bản khác nhau của lịch sử và con người. Lý thuyết này nảy sinh từ một số diễn giải trong vật lý lượng tử, vũ trụ học (như lạm phát vũ trụ vĩnh cửu) và cả triết học. Đối với một nhà nghiên cứu Kinh Thánh, chúng ta cần xem xét chủ đề này dưới ánh sáng của Lời Chúa, không phải để dung hòa mù mờ, mà để hiểu rõ hơn về bản chất của Đấng Sáng Tạo và sự mặc khải độc nhất Ngài dành cho chúng ta trong thế giới này.
Về mặt khoa học, thuyết đa vũ trụ không phải là một lý thuyết được chứng minh, mà là một hệ quả có thể có của một số mô hình toán học và vật lý. Chẳng hạn, thuyết “Lạm phát Vĩnh cửu” (Eternal Inflation) gợi ý rằng không gian không ngừng giãn nở, tạo ra vô số “vũ trụ bong bóng” (bubble universes) tách biệt. Một góc nhìn khác đến từ cơ học lượng tử với diễn giải “Thế giới Nhiều nhánh” (Many-Worlds Interpretation), cho rằng mọi khả năng lượng tử đều xảy ra, nhưng trong các vũ trụ song song khác nhau.
Về triết học, thuyết này đặt ra những câu hỏi sâu sắc về bản chất của thực tại, sự tồn tại của chúng ta có phải là ngẫu nhiên hay không, và liệu có những phiên bản “tốt hơn” hoặc “tệ hơn” của chính mình ở đâu đó. Nó cũng chạm đến câu hỏi cốt lõi về teleology (thuyết mục đích luận) – liệu vũ trụ có một mục đích hay chỉ là sản phẩm của ngẫu nhiên trong một đa vũ trụ vô tận.
Kinh Thánh không đề cập trực tiếp đến “đa vũ trụ”. Sự mặc khải của Đức Chúa Trời tập trung vào vũ trụ vật chất này, hành tinh Trái Đất, và đặc biệt là loài người – là trung tâm của kế hoạch cứu chuộc của Ngài. Chúng ta phải bắt đầu từ những chân lý nền tảng:
1. Quyền Tối Thượng và Duy Nhất của Đấng Sáng Tạo: Kinh Thánh khẳng định mạnh mẽ rằng Đức Chúa Trời là Đấng tạo dựng nên mọi vật từ hư không (ex nihilo).
“Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất.” (Sáng-thế Ký 1:1)
Chữ “trời” (הַשָּׁמַיִם, hashamayim) trong tiếng Hê-bơ-rơ ở dạng số nhiều, có thể chỉ đến không gian vũ trụ bao la, các tầng trời (2 Cô-rinh-tô 12:2). Tuy nhiên, điều này không hàm ý về các vũ trụ song song độc lập, mà là sự phong phú và quy mô vĩ đại của công trình sáng tạo duy nhất của Ngài. Sứ đồ Phao-lô xác nhận: “Vì muôn vật đã được dựng nên trong Ngài, bất luận trên trời, dưới đất, vật thấy được, vật không thấy được, hay là ngôi vua, hay là quyền cai trị, hay là chấp chánh, hay là cầm quyền, đều là bởi Ngài và vì Ngài mà được dựng nên.” (Cô-lô-se 1:16). Mọi thứ đều được tạo dựng “trong Ngài” (ἐν αὐτῷ, en autō) và “vì Ngài” (εἰς αὐτόν, eis auton), chỉ ra một mục đích thống nhất và trung tâm là Đấng Christ.
2. Sự Nhập Thể Độc Nhất Vô Nhị của Đấng Christ: Điểm then chốt nhất trong đức tin Cơ Đốc là sự nhập thể, chịu chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ một lần đủ cả.
“Ngài đã phó chính mình Ngài làm giá chuộc tội lỗi mọi người.” (1 Ti-mô-thê 2:6a).
Chữ “một lần” (ἅπαξ, hapax) trong Tân Ước nhấn mạnh tính chất duy nhất, không lặp lại của sự hy sinh của Christ (Hê-bơ-rơ 9:26-28). Nếu tồn tại vô số vũ trụ với những loài thọ tạo có tội lỗi, thì liệu sự chết của Christ có hiệu lực cho tất cả không? Kinh Thánh không gợi ý điều đó. Sự cứu chuộc tập trung vào “thế gian” (κόσμος, kosmos) này – là toàn thể nhân loại sa ngã (Giăng 3:16). Sự độc nhất của Chúa Giê-xu (Giăng 1:14, 18) và sự cứu rỗi duy nhất trong Danh Ngài (Công vụ 4:12) hoàn toàn không tương thích với ý tưởng về vô số phiên bản của Ngài hoặc vô số câu chuyện cứu chuộc khác nhau.
3. Trật Tự và Mục Đích Rõ Ràng: Kinh Thánh trình bày một vũ trụ có trật tự, được sắp đặt bởi một Đấng Thông Minh, hướng đến một sự kết thúc có mục đích.
“Vì Chúa đã dựng nên muôn vật, và ấy là vì ý muốn Ngài mà muôn vật mới có và đã được dựng nên.” (Khải-huyền 4:11).
Sự sáng tạo này có một lịch sử tuyến tính rõ ràng: Khởi đầu (Sáng Thế), Sự Sa Ngã (Sáng-thế Ký 3), Lịch Sử Cứu Chuộc, và Sự Cuối Cùng (Khải-huyền). Nó không phải là một chuỗi ngẫu nhiên vô tận các sự kiện trong một đa vũ trụ hỗn độn.
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không sợ khoa học chân chính, vì “các từng trời rao truyền sự vinh hiển của Đức Chúa Trời” (Thi-thiên 19:1). Tuy nhiên, chúng ta cần khôn ngoan phân biệt giữa khoa học thực nghiệm và những suy đoán triết học được khoác áo khoa học. Thuyết đa vũ trụ, trong một số diễn giải, mang theo những nguy cơ thuộc linh:
- Làm Loãng Lẽ Thật về Tội Lỗi và Sự Cứu Chuộc: Ý tưởng về vô số phiên bản thực tại có thể dẫn đến suy nghĩ rằng mọi lựa chọn, mọi hậu quả đều xảy ra ở đâu đó, từ đó giảm nhẹ tính nghiêm trọng của tội lỗi và nhu cầu cấp thiết phải ăn năn trong thực tại này.
- Phủ Nhận Sự Độc Nhất của Chúa Giê-xu Christ: Nếu mọi khả năng đều xảy ra, thì có thể tồn tại những “vũ trụ” nơi Chúa Giê-xu không chịu chết, hoặc có một đấng cứu thế khác. Điều này trực tiếp phủ nhận lẽ thật trọng tâm của Kinh Thánh (Hê-bơ-rơ 9:27).
- Rơi vào Thuyết Phiếm Thần (Pantheism) hoặc Dị Giáo: Một số diễn giải triết học của đa vũ trụ có khuynh hướng xem Thực Tại Tối Hậu là một thực thể vô danh, vô tận, phi nhân cách, trái ngược với Đức Chúa Trời là Cha, là Đấng có nhân vị, yêu thương và bày tỏ chính mình.
Thay vì sa đà vào những suy đoán không có hồi kết, Lời Chúa kêu gọi chúng ta tập trung vào những chân lý thực tế và sống động:
1. Sống Với Trách Nhiệm Trong Thực Tại Này: Chúng ta được đặt trong “thế gian” này, vào thời điểm này, với mục đích của Chúa. “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31). Mọi suy nghĩ, lời nói, hành động của chúng ta đều có ý nghĩa vĩnh cửu trong kế hoạch của Đức Chúa Trời.
2. Củng Cố Đức Tin Nơi Sự Cao Cả Của Đấng Sáng Tạo: Sự bao la khó hiểu của vũ trụ (chứ đừng nói đến giả thuyết đa vũ trụ) phải càng khiến chúng ta kinh ngạc về quyền năng và sự khôn ngoan vô hạn của Đức Chúa Trời. “Hỡi Đức Giê-hô-va, Chúa tôi, công việc Chúa nhiều lắm thay! Chúa làm hết thảy cách khôn ngoan; Trái đất đầy dẫy tài sản Chúa.” (Thi-thiên 104:24). Đức tin của chúng ta không thu nhỏ lại, mà được mở rộng ra trước sự vĩ đại của Ngài.
3. Tập Trung Vào Sứ Mạng Căn Bản: Chúa Giê-xu phán: “Các ngươi sẽ làm chứng về ta… cho đến cùng trái đất.” (Công vụ 1:8). Sự tập trung của chúng ta không phải là thế giới song song hư cấu, mà là những linh hồn đang hư mất trong thế giới rất thật này. Chúng ta được kêu gọi rao truyền Tin Lành cứu rỗi duy nhất trong Đấng Christ.
4. Sống Với Sự Bình An Về Tương Lai: Chúng ta không cần lo lắng về những vũ trụ “có thể xảy ra”. Tương lai của chúng ta đã được bảo đảm trong Đấng Christ. “Tôi biết ý tưởng ta nghĩ đối cùng các ngươi, là ý tưởng bình an, không phải tai họa, để cho các ngươi được sự trông cậy trong lúc cuối cùng.” (Giê-rê-mi 29:11). Sự bình an này đến từ việc biết rằng chúng ta thuộc về Đấng nắm quyền tối thượng trên mọi sự sáng tạo.
Thuyết đa vũ trụ là một suy đoán thú vị của trí óc con người, nhưng nó không có cơ sở trong sự mặc khải được Đức Chúa Trời ban cho. Kinh Thánh giới thiệu cho chúng ta một Đấng Sáng Tạo duy nhất, toàn năng, đầy nhân cách; một sự sáng tạo có mục đích và trật tự; và một kế hoạch cứu chuộc vĩ đại, trọng tâm và duy nhất qua sự chết và sống lại của Con Một Ngài là Chúa Giê-xu Christ. Thay vì để tâm trí mình lang thang trong những cõi giả thuyết mơ hồ, chúng ta được mời gọi đặt đức tin nơi Chân Lý vững chắc, sống với trách nhiệm trọn vẹn trong thế giới Ngài đã đặt để chúng ta, và rao truyền Tin Lành cứu rỗi cho mọi người. Sự vinh hiển và quyền năng của Đức Chúa Trời chúng ta đã đủ lớn để làm chúng ta kinh ngạc đến đời đời, không cần đến những vũ trụ song song để làm Ngài “vĩ đại hơn”. Ngài là Alpha và Omega, khởi đầu và cuối cùng của mọi sự (Khải-huyền 22:13).
“Hãy xem Chúa: Ngài là Đấng làm nên trời và đất; Ngài đã lập thế gian vững bền, không thể rúng động… Đức Giê-hô-va sẽ giữ linh hồn ngươi… Từ rày về đến đời đời.” (Thi-thiên 146:6; 121:7-8)