Biogenesis là gì?

Trong thế giới khoa học và thần học, có những nguyên lý căn bản định hình cách chúng ta hiểu về nguồn gốc và bản chất của sự sống. Một trong những nguyên lý then chốt đó là Biogenesis. Đối với Cơ Đốc nhân, việc tìm hiểu khái niệm này không chỉ dừng lại ở kiến thức khoa học, mà còn mở ra cánh cửa chiêm ngưỡng sự khôn ngoan, trật tự và quyền năng sáng tạo tuyệt đối của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá biogenesis từ góc nhìn khoa học, đối chiếu với lẽ thật Kinh Thánh, và rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin của chúng ta.

Biogenesis (từ tiếng Hy Lạp: "bios" - sự sống, và "genesis" - nguồn gốc, phát sinh) là học thuyết khẳng định rằng sự sống chỉ có thể được tạo ra từ sự sống đã tồn tại trước đó. Nguyên lý này được tóm gọn trong câu: "Omne vivum ex vivo" (Mọi sự sống đều đến từ sự sống).

Để hiểu rõ tầm quan trọng của biogenesis, chúng ta phải nhìn lại lịch sử khi quan niệm Abiogenesis (hay Thuyết Phát Sinh Tự Nhiên - spontaneous generation) thống trị. Trong nhiều thế kỷ, người ta tin rằng sự sống có thể tự nhiên phát sinh từ vật chất không sống. Ví dụ, người ta nghĩ rằng giòi bọ sinh ra từ thịt thối, chuột sinh ra từ đống rơm ẩm. Tuy nhiên, qua các thí nghiệm nghiêm ngặt của các nhà khoa học như Francesco Redi, Lazzaro Spallanzani, và đặc biệt là Louis Pasteur vào thế kỷ 19, thuyết abiogenesis đã bị bác bỏ hoàn toàn. Thí nghiệm nổi tiếng của Pasteur với bình cổ cong đã chứng minh hùng hồn rằng vi sinh vật không tự sinh ra trong nước dùng đã khử trùng, mà chỉ xuất hiện khi có nguồn giống từ bên ngoài. Kết luận khoa học rõ ràng: Sự sống không thể tự dưng phát sinh từ vật chất vô tri.

Khi đối chiếu với Kinh Thánh, chúng ta kinh ngạc nhận ra rằng nguyên lý biogenesis đã được Đức Chúa Trời bày tỏ từ thuở ban đầu, trước khi khoa học khám phá ra hàng ngàn năm.

Ngay câu đầu tiên của Kinh Thánh đã tuyên bố: "Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất" (Sáng-thế Ký 1:1). Từ "dựng nên" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "בָּרָא (bara)". Từ này luôn luôn có Đức Chúa Trời làm chủ từ, và mang ý nghĩa tạo dựng nên điều gì đó hoàn toàn mới, từ hư không, hay tạo hình nên một thực thể sống. Hành động "bara" này là độc quyền của Đấng Tạo Hóa. Sự sống không phải là một sản phẩm ngẫu nhiên của vật chất và thời gian, mà là kết quả của một hành động có chủ đích, đầy quyền năng của một Đấng Sống.

Trong tuần lễ sáng thế, một mô thức quan trọng được lặp đi lặp lại: Sự sống được tạo dựng theo loại (kind) của nó, và có khả năng sinh sản ra chính nó.

"Đức Chúa Trời lại phán rằng: Nước phải sanh các vật sống cho nhiều, và các loài chim phải bay trên mặt đất trong khoảng không trên trời. Đức Chúa Trời dựng nên các loài cá lớn, các vật sống hay động nhờ nước mà sanh nhiều ra, tùy theo loại, và các loài chim hay bay, tùy theo loại. Đức Chúa Trời thấy điều đó là tốt lành." (Sáng-thế Ký 1:20-21).

Ở đây, chúng ta thấy nguyên lý biogenesis được thiết lập: Các sinh vật sống ("vật sống") được Đức Chúa Trời tạo dựng trực tiếp, và ngay lập tức chúng được ban cho khả năng "sanh nhiều ra, tùy theo loại". Từ Hê-bơ-rơ cho "loại" là "מִין (min)", chỉ một nhóm sinh vật có giới hạn về mặt di truyền, có thể sinh sản với nhau nhưng không thể lai giống vượt qua ranh giới loài đó một cách vô hạn. Điều này thiết lập một trật tự sinh học: sự sống chỉ được truyền lại trong khuôn khổ loài đã được Đức Chúa Trời định sẵn. Cây sinh ra cây, cá sinh ra cá, chim sinh ra chim, thú sinh ra thú — luôn luôn theo loài của chúng.

Quan trọng nhất, đỉnh cao của sự sáng tạo là con người: "Giê-hô-va Đức Chúa Trời bèn lấy bụi đất nắn nên hình người, hà sanh khí vào lỗ mũi; thì người trở nên một loài sanh linh" (Sáng-thế Ký 2:7). Con người không phát sinh từ sự sống thấp hơn. Thân thể được nắn từ bụi đất (vật chất), nhưng sự sống thật sự ("sanh linh") chỉ đến khi Đức Chúa Trời trực tiếp "hà sanh khí" vào. Sự sống của con người có nguồn gốc trực tiếp từ hơi thở của Đức Chúa Trời. Điều này cũng được khẳng định trong Tân Ước khi Phao-lô trích dẫn thơ của một nhà thơ Hy Lạp: "Vì tại trong Ngài chúng ta được sống, động, và có" (Công-vụ 17:28).

Nguyên lý biogenesis không chỉ dừng lại ở sự sống sinh học. Nó tìm thấy sự ứng nghiệm trọn vẹn và sâu sắc nhất trong chính Chúa Giê-xu Christ và công trình cứu chuộc của Ngài.

Chúa Giê-xu chính là nguồn sự sống ban đầu. Giăng mở đầu sách Phúc Âm bằng cách giới thiệu Ngài là Ngôi Lời (Logos), Đấng hiện hữu từ ban đầu: "Muôn vật bởi Ngài làm nên, chẳng vật chi đã làm nên mà không bởi Ngài. Trong Ngài có sự sống, sự sống là sự sáng của loài người" (Giăng 1:3-4). Tại đây, biogenesis thuộc linh được bày tỏ: Mọi sự sống (vật lý lẫn thuộc linh) đều bắt nguồn từ Ngài. Chính Chúa Giê-xu tuyên bố: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống" (Giăng 14:6).

Hơn thế, Chúa Giê-xu áp dụng nguyên lý biogenesis cho sự sống thuộc linh. Ngài dạy Ni-cô-đem về sự cần thiết phải được sinh lại: "Quả thật, quả thật, ta nói cùng ngươi, nếu một người chẳng nhờ nước và Thánh Linh mà sanh, thì không được vào nước Đức Chúa Trời. Điều chi sanh bởi xác thịt là xác thịt; điều chi sanh bởi Thánh Linh là thần." (Giăng 3:5-6). Lời dạy này là cốt lõi của biogenesis thuộc linh: Sự sống thuộc linh mới (sự sống đời đời) chỉ có thể được sinh ra từ một nguồn sự sống thuộc linh đã có — đó chính là Thánh Linh của Đức Chúa Trời. Chúng ta không thể tự cải tạo bản thân để có sự sống thuộc linh, cũng như sự sống vật chất không thể tự phát sinh từ vật chất chết.

Sự phục sinh của Chúa Giê-xu là minh chứng tối thượng cho quyền năng ban sự sống của Ngài và là của đầu (firstfruits) cho sự sống lại của chúng ta. Ngài phán: "Ta là sự sống lại và sự sống; kẻ nào tin ta thì sẽ sống, mặc dầu đã chết rồi" (Giăng 11:25). Sự sống phục sinh vinh hiển của chúng ta trong tương lai hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn sự sống phục sinh của Ngài (1 Cô-rinh-tô 15:20-23).

Thuyết tiến hóa hiện đại, trong nỗ lực giải thích nguồn gốc sự sống mà không cần Đấng Sáng Tạo, thực chất đã phải mượn một dạng abiogenesis cho bước khởi đầu. Nó giả định rằng trong một "vũng súp nguyên thủy", qua hàng trăm triệu năm, các phân tử vô cơ ngẫu nhiên kết hợp để tạo nên tế bào sống đầu tiên. Điều này trực tiếp mâu thuẫn với nguyên lý biogenesis đã được khoa học kiểm chứng, và quan trọng hơn, mâu thuẫn với lẽ thật Kinh Thánh về một Đấng Sáng Tạo có chủ đích.

Kinh Thánh không chấp nhận bất kỳ hình thức abiogenesis nào: "Vả, như trong A-đam mọi người đều chết, thì cũng một lẽ ấy, trong Đấng Christ mọi người đều sẽ sống lại" (1 Cô-rinh-tô 15:22). Sự tương phản ở đây là giữa "trong A-đam" và "trong Đấng Christ". Sự sống (và cả sự chết) đều có nguồn gốc từ một thực thể sống đại diện. Không có khái niệm về một sự sống độc lập, tự phát.

Hiểu được nguyên lý biogenesis và nền tảng Kinh Thánh của nó mang lại nhiều ứng dụng sâu sắc cho đời sống đức tin hằng ngày:

1. Xác Quyết về Giá Trị và Mục Đích Của Sự Sống: Vì sự sống của chúng ta không phải là sản phẩm của ngẫu nhiên, mà đến trực tiếp từ Đấng Tạo Hóa khôn ngoan và yêu thương, nên mỗi sinh mạng đều có giá trị vô hạn và một mục đích thiêng liêng (Thi-thiên 139:13-16). Điều này thách thức văn hóa coi thường sự sống và củng cố niềm tin vào sự tể trị của Đức Chúa Trời.

2. Sống Bởi Đức Tin và Phụ Thuộc Vào Nguồn Sự Sống: Cũng như thể xác chúng ta cần thức ăn, nước uống từ bên ngoài để duy trì sự sống, thì đời sống thuộc linh cũng phải được nuôi dưỡng liên tục từ nguồn là Chúa Giê-xu. Ngài phán: "Ta là gốc nho, các ngươi là nhánh. Ai cứ ở trong ta và ta trong họ thì sinh ra lắm trái; vì ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được" (Giăng 15:5). Sự cầu nguyện, học Kinh Thánh, và vâng phục chính là "hệ thống mạch máu" kết nối chúng ta với Nguồn Sự Sống.

3. Rao Truyền Phúc Âm với Niềm Tin Vững Chắc: Sứ điệp của chúng ta không phải là một triết lý tự cải thiện, mà là lời mời gọi nhận lãnh một sự sống mới từ Đấng Christ. Chúng ta rao giảng về một sự tái sinh (biogenesis thuộc linh) bởi Thánh Linh. Điều này cho chúng ta sự tự tin rằng Chúa là Đấng ban sự sống, và chúng ta chỉ là những chứng nhân về quyền năng biến đổi của Ngài.

4. Nuôi Dưỡng Đời Sống Thuộc Linh Lành Mạnh: Nguyên lý "sinh ra tùy theo loại" cảnh báo chúng ta về việc gieo và gặt trong đời sống thuộc linh. "Chớ hề dối mình; Đức Chúa Trời không chịu khinh dể đâu; vì ai gieo giống chi, lại gặt giống ấy. Kẻ gieo cho xác thịt, sẽ bởi xác thịt mà gặt sự hư nát; song kẻ gieo cho Thánh Linh, sẽ bởi Thánh Linh mà gặt sự sống đời đời" (Ga-la-ti 6:7-8). Chúng ta phải cẩn trọng với những gì mình "gieo" vào tâm trí và tấm lòng.

Biogenesis không chỉ là một nguyên lý khoa học; nó là một dấu ấn của Đấng Tạo Hóa trên công trình sáng thế của Ngài. Nó tuyên bố rằng sự sống có một khởi đầu siêu nhiên, và mọi sự sống tiếp theo đều là sự tiếp nối có trật tự từ nguồn sự sống ban đầu đó. Lẽ thật này đưa chúng ta đến sự thờ phượng Đức Chúa Trời Toàn Năng, Đấng duy nhất có quyền ban sự sống. Nó cũng dẫn chúng ta đến với Chúa Giê-xu Christ, là "sự sống lại và sự sống", Đấng duy nhất có thể ban cho chúng ta sự sống đời đời qua sự tái sinh bởi Thánh Linh.

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được mời gọi sống mỗi ngày với nhận thức sâu sắc rằng mình đang được duy trì bởi chính Nguồn Sự Sống. Hãy ở trong Ngài, kết nối với Ngài, và để sự sống dồi dào của Ngài tuôn chảy qua chúng ta, hầu cho chúng ta không chỉ tồn tại, mà còn kết quả dư dật cho vinh quang của Danh Ngài.

"Vì muôn vật đều là từ Ngài, bởi Ngài, và hướng về Ngài. Vinh hiển cho Ngài đời đời, vô cùng! A-men." (Rô-ma 11:36).