Thập giá nằm ngang có ý nghĩa gì?

Trong không gian thờ phượng và nghệ thuật Cơ Đốc, hình ảnh thập tự giá (thập giá) là trung tâm của đức tin. Trong khi hình ảnh quen thuộc nhất là thập giá dọc (✝), biểu tượng thập giá nằm ngang (✚) cũng xuất hiện và mang trong mình những ý nghĩa thần học phong phú, sâu sắc. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai triển ý nghĩa của thập giá nằm ngang dưới ánh sáng của Kinh Thánh, không phải như một giáo lý tách biệt, mà như một cách diễn giải hình ảnh về thực tại trọn vẹn của thập tự giá trong đời sống người tin Chúa.

Trước hết, cần khẳng định rõ: Kinh Thánh không mô tả cụ thể hình dạng của cây thập tự mà Chúa Giê-xu chịu đóng đinh là dọc hay ngang. Từ ngữ Hy Lạp được sử dụng là "σταυρός" (stauros), nguyên thủy chỉ có nghĩa là "cây cột" hoặc "cọc trụ" (Strong's G4716). Tuy nhiên, lịch sử và khảo cổ học La Mã cho thấy hình thức đóng đinh phổ biến có thể là một thập tự hình chữ T (crux commissa) hoặc hình chữ thập (crux immissa). Do đó, việc suy ngẫm về ý nghĩa của thập giá nằm ngang là một sự suy tư thần học mang tính biểu tượng, nhằm khai mở những chiều kích khác nhau của chân lý cứu rỗi.

Chiều ngang của thập giá thường được liên tưởng đến mối quan hệ giữa con người với con người. Nó nhắc nhở chúng ta rằng tình yêu của Đấng Christ không chỉ đưa chúng ta lên với Đức Chúa Trời (chiều dọc) mà còn mở rộng ra để kết nối chúng ta với nhau.

Kinh Thánh ghi lại lời dạy trọng tâm của Chúa Giê-xu: "Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết ý mà kính mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi. Ấy là điều răn thứ nhất và lớn hơn hết. Còn điều răn thứ hai đây, cũng như vậy: Ngươi phải yêu kẻ lân cận như mình." (Ma-thi-ơ 22:37-39). Ở đây, chúng ta thấy rõ hai phương hướng của tình yêu: chiều dọc (yêu Chúa) và chiều ngang (yêu người lân cận). Thập giá nằm ngang nhấn mạnh mạnh mẽ đến điều răn thứ hai này. Sự hy sinh của Chúa Giê-xu trên thập tự giá là đỉnh cao của tình yêu dành cho nhân loại (Giăng 3:16).

Sứ đồ Giăng đã viết một lời quyết liệt: "Nếu ai nói: Ta yêu Đức Chúa Trời, mà lại ghét anh em mình, thì là kẻ nói dối; vì kẻ chẳng yêu anh em mình thấy, thì không thể yêu Đức Chúa Trời mình chẳng thấy được." (1 Giăng 4:20). Câu Kinh Thánh này cho thấy mối liên hệ bất khả phân ly giữa tình yêu thuộc linh (chiều dọc) và tình yêu thực hành (chiều ngang). Thập giá nằm ngang như một lời cảnh tỉnh rằng đức tin không có việc làm là đức tin chết (Gia-cơ 2:17). Cánh tay ngang của Chúa Giê-xu bị đóng đinh đã mở rộng để ôm lấy mọi dân tộc, mọi giai cấp, phá đổ bức tường ngăn cách (Ê-phê-sô 2:14).

Khi thập giá nằm ngang, chiều dọc – biểu tượng cho mối liên hệ giữa con người với Đức Chúa Trời – dường như bị ẩn đi hoặc hạ thấp xuống. Điều này có thể mang ý nghĩa thần học sâu sắc về sự tự hạ (kenosis) của Chúa Giê-xu Christ.

Sứ đồ Phao-lô mô tả trong thư Phi-líp: "Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời, song chẳng coi sự bình đẳng mình với Đức Chúa Trời là sự nên nắm giữ, chính Ngài đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ và trở nên giống như loài người; Ngài đã hiện ra như một người, tự hạ mình xuống, vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự." (Phi-líp 2:6-8). Từ Hy Lạp "ἐκένωσεν" (ekénōsen) nghĩa là "Ngài đã làm cho trống không", "tự bỏ mình đi". Trên thập giá nằm ngang, Đấng Christ – là Đức Chúa Trời – đã hoàn toàn hạ mình, đặt địa vị thần linh sang một bên để hoàn toàn đồng hóa với thân phận con người, thậm chí là thân phận của một tội nhân bị nguyền rủa (Ga-la-ti 3:13).

Thập giá nằm ngang, trong ý nghĩa này, nhấn mạnh đến Chúa Giê-xu là Đầy Tớ đau khổ (Ê-sai 53), Đấng đã cúi xuống rửa chân cho môn đồ (Giăng 13:1-17). Nó kêu gọi Hội Thánh sống tinh thần phục vụ và khiêm nhường, sẵn sàng "nằm xuống" vì lợi ích của người khác, noi gương Chúa.

Một cách nhìn tích cực và đầy hy vọng khác: thập giá nằm ngang cũng chính là dấu cộng (+). Trong toán học, dấu cộng biểu thị cho sự cộng thêm, sự gia tăng, và trên hết, là một phép tính cho kết quả đúng.

Áp dụng vào thần học, thập giá nằm ngang như dấu cộng tuyên bố về sự chiến thắng cuối cùng của sự sống trên sự chết, của ân điển trên tội lỗi. Chúa Giê-xu phán: "Ta đã thắng thế gian." (Giăng 16:33). Sứ đồ Phao-lô reo lên: "Hỡi sự chết, sự thắng của mầy ở đâu? Hỡi sự chết, cái nọc của mầy ở đâu?" (1 Cô-rinh-tô 15:55). Sự chết trên thập tự giá không phải là dấu chấm hết, mà là phép cộng dẫn đến sự sống lại vinh hiển. Thập giá (sự chết) + Ngôi mộ trống (sự sống lại) = Sự Cứu Rỗi trọn vẹn cho nhân loại.

Hơn nữa, dấu cộng này nhắc nhở về sự gia tăng ân điển và lẽ thật mà Chúa Giê-xu mang đến: "Vì luật pháp đã ban bởi Môi-se, còn ân điển và lẽ thật bởi Đức Chúa Jêsus Christ mà đến." (Giăng 1:17). Trên thập giá, ân điển được cộng thêm, không phải công đức con người bị trừ đi.

Việc suy ngẫm về thập giá nằm ngang không chỉ dừng ở lý thuyết, mà phải dẫn đến sự biến đổi trong đời sống thực tiễn.

1. Sống Yêu Thương Cụ Thể: Thập giá ngang thách thức chúng ta mở rộng vòng tay. Đó có thể là việc quan tâm đến một người hàng xóm cô đơn, tha thứ cho một người đã làm tổn thương mình, hoặc dùng tài nguyên Chúa ban để giúp đỡ người thiếu thốn (Gia-cơ 2:15-16). Tình yêu phải được thể hiện bằng hành động và chân lý (1 Giăng 3:18).

2. Tinh Thần Phục Vụ Và Tự Hạ: Noi gương Chúa Giê-xu, chúng ta được kêu gọi sống đời sống phục vụ trong khiêm nhường. Điều này có nghĩa là sẵn sàng đảm nhận những việc "nhỏ" và "thấp" trong Hội Thánh và xã hội, không tìm kiếm sự tôn vinh cho bản thân, nhưng tìm cách nâng đỡ người khác.

3. Mang Lấy Gánh Nặng Cho Nhau: Thập giá ngang giống như một đòn gánh. Kinh Thánh dạy: "Hãy mang lấy gánh nặng cho nhau, như vậy anh em sẽ làm trọn luật pháp của Đấng Christ." (Ga-la-ti 6:2). Chúng ta được kêu gọi đồng hành, chia sẻ, và cùng gánh vác những khó khăn, thử thách với anh chị em mình trong đức tin.

4. Tạo Lập Sự Hiệp Một: Chiều ngang kết nối. Trong một thế giới đầy chia rẽ, Cơ Đốc nhân được kêu gọi trở thành những người kiến tạo hòa bình và hiệp một (Ma-thi-ơ 5:9). Điều này bắt đầu từ trong gia đình, Hội Thánh địa phương, và lan tỏa ra cộng đồng.

Cuối cùng, ý nghĩa sâu xa nhất của thập giá nằm ngang chỉ được nhìn thấy trọn vẹn khi nó được đặt lại trong bối cảnh của thập giá trọn vẹn – có cả chiều dọc lẫn chiều ngang. Thập giá không chỉ là nơi Đức Chúa Trời và con người được hòa giải (chiều dọc - Cô-lô-se 1:20), mà còn là nơi mọi rào cản giữa người với người bị phá đổ (chiều ngang - Ê-phê-sô 2:14).

Thập giá nằm ngang nhắc nhở chúng ta rằng đời sống đức tin chân chính luôn có hai phương chiều: hướng thượng trong sự thờ phượng, cầu nguyện, và vâng lời Đức Chúa Trời; và hướng ngoại trong sự phục vụ, yêu thương, và chia sẻ Phúc Âm cho thế gian. Nếu thiếu một trong hai, đời sống Cơ Đốc sẽ mất cân đối.

Ước mong mỗi chúng ta, khi nhìn lên thập giá, không chỉ thấy công trình cứu chuộc vĩ đại cho linh hồn mình, mà còn thấy lời mời gọi thiết thực để sống yêu thương, phục vụ, và kết nối. Như lời Chúa Giê-xu phán: "Nếu ai muốn theo ta, phải tự bỏ mình đi, mỗi ngày vác thập tự giá mình mà theo ta." (Lu-ca 9:23). Vác thập giá mình theo Chúa cũng có nghĩa là sẵn sàng "nằm ngang" để trở thành cây cầu của tình yêu và ân điển cho người khác băng qua.

"Nguyền xin ân điển của Đức Chúa Jêsus Christ ở với các thánh đồ!" (Khải Huyền 22:21).