Ý nghĩa của Âm và Dương là gì?

Trong bối cảnh văn hóa và tâm linh đa dạng ngày nay, nhiều khái niệm từ các triết lý và tôn giáo khác nhau, chẳng hạn như thuyết Âm Dương từ triết học Đạo giáo và văn hóa Á Đông, thường được đề cập và tìm hiểu. Là một Cơ Đốc nhân, chúng ta cần xem xét mọi triết lý dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời—Kinh Thánh. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu về khái niệm Âm Dương, đối chiếu với giáo lý Kinh Thánh, và tìm ra sự khôn ngoan thiên thượng cho đời sống đức tin của chúng ta.

Âm Dương (陰陽) là một khái niệm nền tảng trong triết học Trung Hoa cổ đại, đặc biệt là trong Đạo giáo, để mô tả hai thế lực đối lập nhưng bổ sung, tương tác và tồn tại trong mọi sự vật, hiện tượng của vũ trụ.

- Dương (陽): Thường được liên kết với nam tính, ánh sáng, sự tích cực, chủ động, nóng, khô, cứng rắn và thiên đường. - Âm (陰): Thường được liên kết với nữ tính, bóng tối, sự thụ động, tiếp nhận, lạnh, ẩm, mềm mại và đất.

Biểu tượng Thái Cực Đồ (太極圖) minh họa rõ ràng mối quan hệ này: hai hình giọt nước đen trắng quấn quýt lấy nhau, trong phần đen có chấm trắng và trong phần trắng có chấm đen, biểu thị rằng trong Âm có Dương và trong Dương có Âm, chúng luôn chuyển hóa và cân bằng động. Mục đích tối thượng là đạt được sự hài hòa, cân bằng giữa hai thế lực này trong vũ trụ và trong chính con người.

Kinh Thánh không dùng thuật ngữ "Âm Dương", nhưng có nói đến nhiều cặp đối lập và nguyên lý về trật tự, sự cân bằng và chủ quyền của Đức Chúa Trời. Điều quan trọng cần nhận ra ngay là: Kinh Thánh trình bày một nhị nguyên luận có đạo đức rõ ràng (ví dụ: thiện-ác, sáng-tối, thánh khiết-tội lỗi) dưới sự chủ tể tuyệt đối của một Đức Chúa Trời Toàn Năng, chứ không phải một thuyết nhị nguyên cân bằng phi đạo đức, nơi cả hai thế lực đều ngang hàng và cần thiết như nhau.

1. Ánh Sáng và Bóng Tối - Một Cuộc Chiến Thuộc Linh, Không Phải Sự Cân Bằng Tĩnh:
Ngay từ đầu, Kinh Thánh phân biệt rõ ràng: “Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất... Đức Chúa Trời phán rằng: Phải có sự sáng; thì có sự sáng. Đức Chúa Trời thấy sự sáng là tốt lành, bèn phân sáng ra với tối.” (Sáng-thế Ký 1:1, 3-4). Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho “sự sáng” là אוֹר (‘or) và “tối” là חֹשֶׁךְ (choshek). Ở đây, bóng tối chỉ đơn giản là sự vắng mặt của ánh sáng, và ánh sáng được tạo ra bởi lời phán quyền năng của Đức Chúa Trời. Ánh sáng là “tốt lành”. Sự phân rẽ này cho thấy không phải là sự cân bằng giữa hai thế lực ngang nhau, mà là sự chiến thắng và chủ quyền của ánh sáng (tượng trưng cho Đức Chúa Trời) trên bóng tối.

Trong Tân Ước, sự tương phản này càng rõ ràng hơn: “Nầy là sứ điệp chúng ta đã nhận nơi Ngài và truyền lại cho anh em rằng Đức Chúa Trời là sự sáng, trong Ngài chẳng có sự tối tăm đâu... nếu chúng ta đi trong sự sáng cũng như chính mình Ngài ở trong sự sáng, thì chúng ta giao thông cùng nhau...” (1 Giăng 1:5,7). Đức Chúa Trời là nguồn của ánh sáng tuyệt đối. Chúa Giê-xu tuyên bố: “Ta là sự sáng của thế gian; người nào theo ta, chẳng đi trong nơi tối tăm, nhưng có ánh sáng của sự sống.” (Giăng 8:12). Ánh sáng và bóng tối ở đây mang ý nghĩa thuộc linh: ánh sáng là sự thánh khiết, chân lý và sự sống trong Đấng Christ; bóng tối là tội lỗi, sự lừa dối và sự chết.

2. Nam và Nữ - Sự Bổ Sung Trong Sự Sáng Tạo, Không Phải Nguyên Lý Vũ Trụ:
Khái niệm Âm Dương thường gán nữ tính cho Âm và nam tính cho Dương. Kinh Thánh dạy về sự sáng tạo có trật tự của Đức Chúa Trời: “Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài... Ngài dựng nên người nam cùng người nữ.” (Sáng-thế Ký 1:27). Cả nam và nữ đều được dựng nên giống hình ảnh Đức Chúa Trời cách bình đẳng về giá trị. Họ khác biệt về chức năng và bổ sung cho nhau trong mối quan hệ (Sáng-thế Ký 2:18, 21-24), nhưng sự khác biệt này không phải là biểu hiện của hai nguyên lý vũ trụ đối nghịch chi phối mọi vật. Thay vào đó, đó là sự đa dạng tuyệt vời trong kế hoạch sáng tạo tốt lành của Đấng Tạo Hóa. Sự “hợp nhất” của vợ chồng (trở nên một thịt) phản chiếu mối quan hệ giữa Đấng Christ và Hội thánh (Ê-phê-sô 5:31-32), chứ không phải sự cân bằng của các thế lực Âm Dương.

3. Sự Cân Bằng và Khôn Ngoan Theo Kinh Thánh:
Trong khi triết lý Âm Dương tìm kiếm sự cân bằng để đạt được sức khỏe và hòa hợp, thì sự “cân bằng” hay đúng hơn là sự khôn ngoan trong Kinh Thánh đến từ việc kính sợ Đức Chúa Trời và vâng theo Lời Ngài.

Sách Châm Ngôn, với từ khóa là חָכְמָה (chokmah - sự khôn ngoan), dạy chúng ta sống một đời sống khôn ngoan, biết phân biệt và giữ mình trong các mối quan hệ, công việc, lời nói và tâm tưởng. “Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; trong các việc làm của con, khá nhận biết Ngài, thì Ngài sẽ chỉ dẫn các nẻo của con.” (Châm-ngôn 3:5-6). Sự khôn ngoan thật không đến từ việc cân bằng các thế lực trừu tượng, mà từ mối tương giao thân mật với Đấng Tạo Hóa.

Sứ đồ Phao-lô cũng dạy về sự “tiết độ” (từ Hy Lạp ἐγκράτεια enkrateia - tự chủ, tiết dục) như một trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:23). Đây là sự cân bằng trong nếp sống Cơ Đốc, được điều khiển bởi Đức Thánh Linh, chứ không phải bởi nỗ lực tự thân để đạt trạng thái cân bằng vật chất hay năng lượng.

Điểm khác biệt then chốt giữa triết lý Âm Dương và đức tin Kinh Thánh nằm ở bản thể luận:

- Âm Dương (trong ngữ cảnh triết học/Đạo giáo): Là hai thế lực/phạm trù bất nhân cách, vô ngã, là bản chất của vũ trụ. Chúng trung lập về mặt đạo đức. Con người và vạn vật đều là biểu hiện của sự tương tác này. Mục tiêu là điều hòa, hòa hợp với dòng chảy tự nhiên này.

- Đức Tin Kinh Thánh: Dựa trên một Đức Chúa Trời có nhân cách, Thánh khiết, yêu thương, là Đấng Tạo Hóa tách biệt khỏi vật chất Ngài dựng nên (Siêu việt). Ngài là Đấng Duy Nhất (Phục-truyền 6:4). Sự thiện và ác không phải là hai thế lực ngang nhau, mà là sự vâng phục hoặc phản loạn chống lại Đức Chúa Trời là thiện. Ma quỷ (kẻ thù) là một thọ tạo sa ngã, không phải một cực “Âm” cần thiết cho sự cân bằng vũ trụ.

Do đó, thế giới quan Cơ Đốc không tìm kiếm sự cân bằng với “bóng tối” hay “sự ác”, nhưng kêu gọi: “Hỡi những kẻ rất yêu dấu của tôi, hãy tránh khỏi sự thờ hình tượng.” (1 Cô-rinh-tô 10:14) và “Chớ mang ách chung với kẻ chẳng tin... Sự công bình với sự gian ác có thông đồng nhau chăng? Sự sáng với sự tối có hiệp nhau chăng?” (2 Cô-rinh-tô 6:14). Sự “hòa hợp” thật là sự hòa thuận với Đức Chúa Trời (Rô-ma 5:1).

Làm thế nào chúng ta, với tư cách là Cơ Đốc nhân, có thể sống một đời sống cân đối, hài hòa và khỏe mạnh dựa trên nền tảng Kinh Thánh?

1. Tìm Sự Cân Bằng Trong Mối Quan Hệ Với Chúa, Không Phải Trong Các Nguyên Lý:
Sự bình an và cân bằng thật đến từ việc ở trong Đấng Christ. “Hãy hãm mình, tỉnh thức: kẻ thù nghịch anh em là ma quỉ, như sư tử rống, đi rình mò chung quanh anh em, tìm kiếm người nào nó có thể nuốt được.” (1 Phi-e-rơ 5:8). Chúng ta không tìm cách “cân bằng” với ma quỷ, nhưng chống trả nó bởi đức tin (Gia-cơ 4:7). Sự nghỉ ngơi thật là ở nơi Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 11:28-30).

2. Sống Đời Sống Được Đầy Dẫy Đức Thánh Linh - Sự “Cân Bằng” Từ Bên Trong:
Thay vì cố gắng tự mình cân bằng các mặt đối lập trong cuộc sống (công việc/nghỉ ngơi, cho đi/nhận lãnh, v.v.), hãy để Đức Thánh Linh điều khiển và dẫn dắt. “Đừng say rượu, vì rượu xui cho luông tuồng; nhưng phải đầy dẫy Đức Thánh Linh.” (Ê-phê-sô 5:18). Một đời sống được Thánh Linh làm chủ sẽ tự nhiên sinh ra bông trái “yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ” (Ga-la-ti 5:22-23). Đây chính là sự hài hòa và cân bằng đích thực.

3. Áp Dụng Nguyên Tắc “Mọi Sự Đều Có Phép Làm” Trong Sự Tự Do Thuộc Linh:
Sứ đồ Phao-lô dạy một nguyên tắc khôn ngoan: “Mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích; mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng để sự gì bắt phục được tôi.” (1 Cô-rinh-tô 6:12). Và “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31). Sự cân bằng trong cách sử dụng tự do, thời gian, tài nguyên phải luôn được kiểm tra bởi hai câu hỏi: Điều này có ích lợi thuộc linh không? Điều này có tôn vinh Đức Chúa Trời không?

4. Nuôi Dưỡng Đời Sống Cầu Nguyện Và Suy Gẫm Lời Chúa:
Đây là nguồn năng lượng và sự điều chỉnh liên tục cho tâm linh chúng ta. “Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi.” (Thi-thiên 119:105). Sự hướng dẫn hằng ngày từ Lời Chúa và sự thông công qua lời cầu nguyện sẽ giúp chúng ta giữ được sự ổn định và định hướng đúng đắn giữa một thế giới nhiều biến động và triết lý lẫn lộn.

Khái niệm Âm Dương, như một cách hiểu về sự vận hành của thế giới tự nhiên và xã hội, có thể chứa đựng những quan sát thú vị về sự thay đổi và tương quan. Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta phải nhận thức rõ ràng rằng nó thiếu đi yếu tố căn bản: một Đức Chúa Trời có nhân cách, thánh khiết và yêu thương, Đấng đã bày tỏ chính mình trong lịch sử qua Chúa Giê-xu Christ.

Sự hài hòa và cân bằng mà linh hồn chúng ta khao khát không phải là trạng thái cân bằng năng lượng hay sự hòa hợp với các lực lượng vũ trụ trừu tượng. Sự hài hòa thật là:

- Sự Hòa Thuận với Đức Chúa Trời qua sự chuộc tội của Chúa Giê-xu (Rô-ma 5:1, 10). - Sự Bình An trong Tâm Trí vì biết rằng Đấng Christ đang cai trị và chúng ta thuộc về Ngài (Phi-líp 4:6-7). - Sự Cân Đối trong Đời Sống được Đức Thánh Linh hướng dẫn, với Lời Chúa làm tiêu chuẩn.

Cuối cùng, chúng ta không tìm kiếm sự cân bằng giữa ánh sáng và bóng tối, nhưng chúng ta được kêu gọi bước đi trong ánh sáng, vì chính chúng ta “ngày xưa đều là tối tăm, nhưng bây giờ đã nên sự sáng trong Chúa. Hãy bước đi như con sáng láng.” (Ê-phê-sô 5:8). Sự khôn ngoan thật không phải là thấu hiểu các nguyên lý Âm Dương, mà là “biết Đức Chúa Trời” (Ô-sê 6:6) và Đấng mà Ngài đã sai đến, là Chúa Giê-xu Christ, Đấng duy nhất có thể đem linh hồn chúng ta vào sự nghỉ ngơi và hài hòa đời đời.