Những câu Kinh Thánh nào nói về bí mật?

Trong hành trình đức tin, khái niệm "bí mật" (secret) luôn khơi gợi sự tò mò và khao khát hiểu biết. Kinh Thánh nói gì về những điều bí mật? Liệu có những điều chúng ta không bao giờ được biết, hay mọi sự đều được Đức Chúa Trời bày tỏ? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát Kinh Thánh qua lăng kính của thần học Tin Lành, phân tích ba chiều kích chính của "bí mật": (1) Những bí mật thuộc về Đức Chúa Trời được Ngài mặc khải, (2) Những bí mật trong lòng người được Ngài thấu suốt, và (3) Lời kêu gọi sống đời sống kín đáo, chân thật trước mặt Ngài. Chúng ta sẽ sử dụng bản Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925 (Bản Truyền Thống) làm nền tảng, kết hợp với nghiên cứu từ nguyên Hy Lạp và Hê-bơ-rơ để tiệm cận ý nghĩa nguyên thủy nhất.

Kinh Thánh khẳng định rõ ràng: có những điều bí mật thuộc về Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, Ngài không phải là Đức Chúa Trời giấu giếm, mà là Đấng tự nguyện mặc khải chính mình và chương trình cứu rỗi của Ngài cho loài người. Phân đoạn then chốt nằm trong Phục-truyền Luật-lệ Ký 29:29: "Những sự bí-mật thuộc về Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta; song những sự bày-tỏ thuộc về chúng ta, và con cháu chúng ta đời đời, đặng chúng ta làm theo các lời của luật-pháp nầy." Câu này thiết lập một nguyên tắc thần học quan trọng: Sự tể trị tối cao (bí mật) thuộc về Đức Chúa Trời, còn sự vâng phối (bày tỏ) thuộc về con người. Nhiệm vụ của chúng ta không phải là dò xét những điều Ngài chưa bày tỏ, nhưng trung tín sống theo những gì Ngài đã phán dạy cách rõ ràng.

Trong Tân Ước, từ Hy Lạp "μυστήριον" (mystērion) thường được dịch là "sự mầu nhiệm" hay "điều bí mật", ám chỉ kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời đã được giữ kín từ trước vô cùng nhưng nay được bày tỏ qua Đấng Christ. Ma-thi-ơ 13:11 ghi lại lời Chúa Giê-xu: "Ngài đáp rằng: Bởi vì đã ban cho các ngươi được biết những sự mầu-nhiệm về nước thiên-đàng, song về phần họ, thì không ban cho biết." Ở đây, "sự mầu-nhiệm" (mystērion) chính là chân lý về Nước Đức Chúa Trời mà Chúa Giê-xu, qua các ẩn dụ, đang bày tỏ cho các môn đồ. Sứ đồ Phao-lô đào sâu khái niệm này: "Ngài đã tỏ cho chúng ta biết sự mầu-nhiệm của ý muốn Ngài, theo ý định mà Ngài đã định trước trong Đấng Christ" (Ê-phê-sô 1:9). Bí mật vĩ đại nhất của Đức Chúa Trời - kế hoạch cứu chuộc nhân loại qua sự chết và sự sống lại của Đấng Christ - đã được giải mật. Điều này được minh chứng rõ trong Cô-lô-se 1:26: "Tức là sự mầu-nhiệm đã giấu kín từ đời trước và từ các thế hệ, nhưng hiện nay đã tỏ ra cho các thánh đồ của Ngài."

Vậy, Đức Chúa Trời có giấu điều gì không? Đa-ni-ên 2:22 tuyên bố: "Chúa làm cho biết những sự sâu-xa kín-nhiệm; Chúa biết đều ở nơi tối-tăm, và sự sáng ở với Chúa." Ngài biết mọi bí mật, và chính Ngài là Đấng mặc khải. Sự mặc khải này có tính tiệm tiến và tuân theo thời điểm của Ngài (Công vụ 1:7). Chúng ta được mời gọi không phải để "đào bới" những lẽ mầu nhiệm chưa được bày tỏ, nhưng để "giữ lấy lời chứng về Đấng Christ" (Khải-huyền 1:2) - lẽ thật trung tâm đã được phơi bày.

Trong khi con người thích giấu giếm và che đậy, Kinh Thánh liên tục nhấn mạnh rằng không có bí mật nào trước mặt Đức Chúa Trời là có thể giấu được. Châm-ngôn 15:3 khẳng định: "Mắt Đức Giê-hô-va ở khắp mọi nơi, Xem-xét kẻ gian-ác và người thiện." Từ Hê-bơ-rơ "צָפָה" (tsaphah) nghĩa là "canh giữ, quan sát kỹ lưỡng". Ngài thấy tận nơi sâu kín nhất.

Chúa Giê-xu nhiều lần cảnh báo về sự giả hình - tức là tạo ra một vẻ bề ngoài (công khai) khác với thực chất bên trong (bí mật). Ngài phán: "Chẳng có vật gì giấu mà chẳng phải bày ra, chẳng có vật gì kín mà chẳng được biết." (Ma-thi-ơ 10:26; Lu-ca 12:2). Điều này đạt đến đỉnh điểm trong sự phán xét cuối cùng: "Vì Đức Chúa Trời sẽ đem đoán-xét các việc kín-nhiệm của loài người, bởi Đức Chúa Jêsus Christ, theo như Tin Lành tôi." (Rô-ma 2:16). Mọi tư tưởng, động cơ, hành động thầm kín đều sẽ được phơi bày ra ánh sáng của sự công bình Đức Chúa Trời.

Tuy nhiên, chiều kích này không chỉ nhằm răn đe, mà còn mang đến sự an ủi. Thi-thiên 44:21 cầu nguyện: "Há chẳng phải Đức Chúa Trời dò xét sự ấy sao? Vì Ngài biết sự kín-nhiệm của lòng." Đức Chúa Trời biết rõ những nỗi đau, sự yếu đuối, và những tranh chiến thầm kín mà người khác không thấy. Trong 1 Cô-rinh-tô 14:25, sự thật này có sức mạnh cảm hóa: "Những sự kín-nhiệm trong lòng người ấy bị bày tỏ, thì người ấy sấp mặt xuống đất, thờ-lạy Đức Chúa Trời, và nói rằng: Thật có Đức Chúa Trời ở giữa anh em." Sự thấu suốt của Đức Chúa Trời dẫn con người đến sự ăn năn và thờ phượng thật.

Nếu Đức Chúa Trời thấy mọi sự, thì đời sống đạo của chúng ta nên như thế nào? Chúa Giê-xu dạy một nguyên tắc then chốt trong Bài Giảng Trên Núi: "Hãy cẩn thận, đừng làm sự công bình mình trước mặt người ta, cho họ xem thấy" (Ma-thi-ơ 6:1). Ngài sau đó minh họa qua ba lĩnh vực: bố thí, cầu nguyện, và kiêng ăn.

Về bố thí, Ngài dạy: "Song khi ngươi bố-thí, đừng cho tay tả biết tay hữu làm việc gì, hầu cho sự bố-thí được kín-nhiệm; và Cha ngươi, là Đấng thấy trong chỗ kín-nhiệm, sẽ thưởng cho ngươi." (Ma-thi-ơ 6:3-4). Hành động được thực hiện trong bí mật ("en tō kryphaiō" - trong nơi ẩn kín) lại được Đấng thấy trong bí mật ("en tō kryptō") ghi nhận. Phần thưởng không đến từ sự tán dương của người đời, mà từ Cha trên trời.

Về cầu nguyện, Chúa dạy: "Nhưng khi ngươi cầu-nguyện, hãy vào phòng riêng, đóng cửa lại, rồi cầu-nguyện Cha ngươi, ở nơi kín-nhiệm đó; và Cha ngươi, là Đấng thấy trong chỗ kín-nhiệm, sẽ thưởng cho ngươi." (Ma-thi-ơ 6:6). Phòng riêng ("tameion") là nơi riêng tư nhất. Cầu nguyện thật không phải là một màn trình diễn thu hút sự chú ý, mà là sự tương giao thầm lặng, chân thành giữa con cái với Cha Thiên Thượng.

Nguyên tắc này mở rộng đến mọi khía cạnh đời sống. Châm-ngôn 11:13 khuyên: "Kẻ đi thèo lẻo tỏ ra đều kín-nhiệm; Còn ai có lòng trung-tín giữ kín công việc." Từ "סָתַר" (sathar) nghĩa là "giấu, che đậy". Người khôn ngoan không phải là người tiết lộ bí mật của người khác, nhưng là người đáng tin cậy, biết giữ sự kín đáo cần thiết. Điều này xây dựng sự tin cậy trong cộng đồng Hội Thánh.

1. Tập Trung Vào Sự Đã Được Mặc Khải: Thay vì mải mê tìm kiếm những khải tượng, lời tiên tri bí mật hay những sự hiểu biết "độc quyền", hãy chuyên tâm học hỏi, vâng giữ và rao truyền lẽ thật trung tâm đã được bày tỏ rõ ràng trong Kinh Thánh: Phúc Âm về Đấng Christ chết vì tội chúng ta và sống lại (1 Cô-rinh-tô 15:3-4).

2. Sống Thành Thật Trong Mọi Nơi Mọi Lúc: Ý thức rằng chúng ta luôn sống trước mặt Đấng thấy trong chỗ kín nhiệm. Điều này giải phóng chúng ta khỏi nỗi ám ảnh về hình ảnh bề ngoài và thúc đẩy chúng ta sống với một tấm lòng thống nhất, không đạo đức giả.

3. Phát Triển Đời Sống Tĩnh Nguyện Cá Nhân Chân Thật: Dành thì giờ riêng tư mỗi ngày với Chúa trong sự cầu nguyện và suy gẫm Lời Ngài. Đây là "phòng riêng" thiêng liêng, nơi chúng ta bày tỏ mọi điều thầm kín, yếu đuối, ước ao mà không sợ bị phán xét.

4. Thực Hành Sự Rộng Rãi Cách Kín Đáo: Khi làm điều lành, giúp đỡ người khác, hãy tìm cách làm sao cho chỉ có Cha trên trời biết. Điều này thanh tẩy động cơ phục vụ của chúng ta khỏi sự ham mê danh tiếng.

5. Trở Thành Người Đáng Tin Cậy: Trong Hội Thánh, hãy học biết giữ sự tin cậy. Đừng phao tin đồn hay tiết lộ những chuyện riêng tư mà anh chị em tín hữu đã chia sẻ trong tình yêu thương.

6. Kinh Nghiệm Sự An Ủi Từ Sự Thấu Biết Của Chúa: Khi cảm thấy cô đơn, bị hiểu lầm, hay gánh nặng trong lòng không biết chia sẻ cùng ai, hãy nhớ rằng Chúa biết hết. Hãy chạy đến với Ngài như Đa-vít: "Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài đã dò xét tôi và biết tôi. Chúa biết khi tôi ngồi, lúc tôi đứng dậy; Từ xa Chúa hiểu biết ý tưởng tôi." (Thi-thiên 139:1-2).

Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh toàn diện về "bí mật". Về phía Đức Chúa Trời, bí mật lớn nhất - kế hoạch cứu rỗi - đã được tỏ bày trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Về phía con người, không có bí mật nào có thể giấu khỏi ánh mắt thấu suốt của Đấng Tạo Hóa. Và trong đời sống thực hành, chúng ta được kêu gọi sống một đời sống kín đáo, chân thành, nơi những hành động đẹp lòng Chúa được thực hiện không phải để được người đời tán thưởng, mà để Cha trên trời, Đấng thấy trong nơi kín nhiệm, vui lòng và ban thưởng.

Cuối cùng, lời mời gọi dành cho mỗi chúng ta là: "Hãy phó thác đường lối mình cho Đức Giê-hô-va, Và nhờ cậy nơi Ngài, thì Ngài sẽ làm thành." (Thi-thiên 37:5). Chúng ta không cần phải giấu giếm hay tính toán trong bóng tối. Hãy bước đi trong sự sáng của Lời Ngài và trong mối tương giao thật với Cha Thiên Thượng, Đấng biết hết mọi sự và yêu thương chúng ta trọn vẹn. Ân điển của Ngài đủ để chúng ta sống một đời sống mở ra, tự do và đẹp lòng Ngài.