Jainism là gì?

Trong một thế giới đa dạng về tín ngưỡng, việc tìm hiểu về các tôn giáo khác như Jainism (Kỳ Na giáo hay Jaina giáo) không chỉ mở mang tri thức, mà còn giúp Cơ Đốc nhân chúng ta thấu hiểu hơn về sự độc đáo và tuyệt đối của Tin Mừng cứu rỗi trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Bài viết này sẽ khảo sát Jainism một cách khách quan, đặt nó trong thế đối chiếu với lẽ thật Kinh Thánh, từ đó rút ra những bài học thiết thực cho đời sống đức tin.

I. Giới Thiệu Tổng Quan Về Jainism

Jainism là một tôn giáo cổ xưa có nguồn gốc từ Ấn Độ, khoảng thế kỷ thứ 6 trước Công Nguyên, cùng thời với Phật giáo. Người sáng lập được tôn kính là Mahavira (Đại Hùng), vị Tirthankara (Bậc Giác Ngộ) cuối cùng trong số 24 vị. Trọng tâm của Jainism xoay quanh khái niệm Ahimsa (bất hại tuyệt đối), Nghiệp (Karma) như một chất liệu ràng buộc linh hồn, và mục tiêu tối hậu là Moksha (giải thoát) khỏi vòng luân hồi.

Kinh điển của họ là Agamas hoặc Siddhantas. Jainism nhấn mạnh tính lưỡng nguyên: Jiva (linh hồn ý thức) và Ajiva (vật chất vô tri). Mọi linh hồn đều tiềm ẩn sự toàn tri, toàn năng, nhưng bị trói buộc bởi nghiệp. Con đường giải thoát là tuân thủ Ba Món Trang Sức (Ratnatraya): Chánh Kiến, Chánh Tri, Chánh Hạnh.

II. Giáo Lý Cốt Lõi Dưới Ánh Sáng Kinh Thánh

1. Ahimsa (Bất Hại) và Quan Điểm Kinh Thánh Về Sự Sống

Ahimsa trong Jainism được thực hành triệt để: không sát sinh bất kỳ sinh vật nào, kể cả côn trùng; nhiều tu sĩ đeo khẩu trang để tránh hít vi khuẩn, quét đường trước khi đi. Điều này xuất phát từ niềm tin rằng mọi thực thể đều có linh hồn (jiva), kể cả thực vật, đất, nước, lửa.

Kinh Thánh công nhận sự sống là quý giá, vì do Đức Chúa Trời tạo dựng (Sáng-thế-ký 1). Tuy nhiên, Kinh Thánh trình bày một trật tự rõ ràng: Con người được tạo nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Sáng-thế-ký 1:27) và được giao quyền cai quản muôn loài. "Hãy sanh sản thêm nhiều, làm cho đầy dẫy đất; hãy làm cho đất phục-tân hãy quản-trị loài cá dưới biển, loài chim trên trời cùng các vật sống hành-động trên mặt đất." (Sáng-thế-ký 1:28). Sự tôn trọng sự sống trong Cơ Đốc giáo bắt nguồn từ sự tôn trọng Đấng Tạo Hóa, chứ không phải từ việc thần thánh hóa bản thân sự sống của tạo vật. Chúa Giê-xu dạy yêu thương kẻ thù (Ma-thi-ơ 5:44), nhưng Ngài cũng xác nhận rằng con người có giá trị hơn muôn vật (Ma-thi-ơ 6:26, 10:31).

2. Thuyết Nghiệp Báo, Luân Hồi và Sự Cứu Rỗi Bởi Ân Điển

Trong Jainism, nghiệp (karma) được xem như một chất liệu vi tế (pudgala) bám vào linh hồn, quyết định đời sống kế tiếp. Moksha (giải thoát) đạt được khi linh hồn gột sạch mọi nghiệp chướng nhờ khổ hạnh nghiêm ngặt và tri thức thuần khiết. Đây là một tiến trình tự lực, nỗ lực cá nhân.

Lẽ thật Kinh Thánh tương phản hoàn toàn. Tội lỗi không phải là một chất liệu, mà là tình trạng phản loạn chống lại Đức Chúa Trời thánh khiết. "Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời" (Rô-ma 3:23). Hậu quả của tội là sự chết đời đời, chứ không phải một vòng luân hồi (Rô-ma 6:23). Quan trọng hơn, sự cứu rỗi không phải do công đức hay khổ hạnh của con người. "Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình" (Ê-phê-sô 2:8-9). Chính Chúa Giê-xu Christ, Con Độc Sanh của Đức Chúa Trời, đã gánh thay án phạt tội lỗi của chúng ta trên thập tự giá. Sự cứu rỗi là món quà nhưng không (ân điển) nhận được bởi đức tin nơi Ngài (Giăng 3:16). Đây là sự giải thoát thật – khỏi quyền lực của tội lỗi và sự chết.

3. Quan Niệm Về Đức Chúa Trời và Bản Chất của Chúa Giê-xu

Jainism theo truyền thống được xem là vô thần (atheistic) theo nghĩa không tin vào một Đấng Tạo Hóa tối cao. Các vị Tirthankara là những bậc thầy giác ngộ, không phải là thần linh cứu rỗi. Vũ trụ là vĩnh hằng, không được tạo dựng. Thần tính nằm ở tiềm năng của mỗi linh hồn để đạt đến trạng thái toàn tri toàn năng (Siddha).

Kinh Thánh mặc khải rõ ràng về một Đức Chúa Trời có ngôi vị, là Đấng Tạo Hóa và là Đấng Cứu Chuộc. "Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất" (Sáng-thế-ký 1:1). Ngài là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14). Chúa Giê-xu Christ không chỉ là một bậc thầy đạo đức, mà Ngài là Đức Chúa Trời nhập thể (Giăng 1:1, 14). "Ngài là hình ảnh của Đức Chúa Trời không thấy được, là Đấng sanh ra đầu hết thảy mọi vật dựng nên" (Cô-lô-se 1:15). Sự cứu rỗi hệ tại trong mối quan hệ với một Đấng có ngôi vị, chứ không phải sự đồng nhất với một trạng thái vô ngã.

III. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc

Việc tìm hiểu về Jainism có thể giúp chúng ta củng cố và sống đức tin Cơ Đốc cách sâu sắc hơn:

1. Trân Quý Sự Cứu Chuộc Duy Nhất Trong Đấng Christ: Khi thấy con đường khổ hạnh tự cứu của Jainism, chúng ta càng cảm tạ Chúa vì con đường cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu. Đây không phải là sự dễ dãi, mà là sự thay thế hoàn hảo của Chiên Con Đức Chúa Trời. Điều này thúc giục lòng chúng ta sống biết ơn và thờ phượng.

2. Sống Có Trách Nhiệm Trong Sự Sáng Tạo: Tinh thần Ahimsa nhắc chúng ta về trách nhiệm quản lý môi trường và đối xử nhân ái với muôn loài (Châm-ngôn 12:10). Tuy nhiên, chúng ta làm điều này với tư cách là người quản lý của Đấng Tạo Hóa, để làm sáng Danh Ngài, chứ không phải vì sợ tích lũy nghiệp xấu.

3. Nhận Biết Sự Độc Tôn Của Chân Lý: Kinh Thánh dạy rằng chỉ có một con đường đến với Đức Chúa Trời. "Chúa Giê-xu đáp rằng: Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha." (Giăng 14:6). Hiểu về các tôn giáo khác giúp chúng ta thấy rõ hơn sự cần thiết và khẩn thiết của việc rao truyền Tin Lành, nhưng với thái độ khiêm nhường, yêu thương (I Phi-e-rơ 3:15).

4. Tập Trung Vào Mối Quan Hệ, Không Phải Nghi Lễ: Jainism nặng về luật lệ và nghi thức để thanh lọc nghiệp. Đời sống Cơ Đốc trọng tâm vào mối tương giao với Đức Chúa Trời qua Chúa Giê-xu Christ. Sự thánh khiết là kết quả của việc được Đức Thánh Linh biến đổi từ bên trong, chứ không phải từ sự tuân thủ bên ngoài (Ga-la-ti 5:22-23).

Kết Luận

Jainism, với lịch sử lâu đời và triết lý khắt khe về bất hại và tự giác ngộ, đã thu hút sự tôn trọng của nhiều người. Tuy nhiên, dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời, chúng ta thấy rõ một hố sâu ngăn cách giữa sự tự cứu bằng nỗ lực của con người và sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu; giữa một vũ trụ vĩnh hằng không có Đấng Tạo Hóa và một Thiên Chúa yêu thương, tự bày tỏ mình trong lịch sử.

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi không phải để khinh thường tín đồ của các tôn giáo khác, nhưng để thương xót, cầu nguyện và dùng mọi cơ hội để chia sẻ về "Đấng yêu thương tôi, và thay tôi phó chính mình Ngài" (Ga-la-ti 2:20). Sự hiểu biết này củng cố niềm tin của chúng ta vào sự mặc khải duy nhất, đầy đủ và có thẩm quyền của Kinh Thánh, và thúc giục chúng ta bước đi mỗi ngày trong ân điển và lẽ thật của Chúa Giê-xu Christ.

"Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời." (Giăng 3:16)